مامس-تە ماسەلە مول

ءمامس جۇيەسى قالاي جۇمىس ىستەيدى؟

جالاقىسىنان ۇنەمى جارنا تولەپ وتىراتىن ءار ازامات ناۋقاستانسا نەمەسە مەديسينالىق كومەك قاجەت كەزدە كەرەكتى ەم تۇرلەرىن قابىلداي الادى. ەگەردە سىزگە ۇسىنىلاتىن قىزمەت ءتۇرى ءوزىڭىز جيناقتاعان سومادان قىمبات بولعان جاعدايدا، ەشقانداي كەدەرگىسىز تولىق ەمدەلە الاسىز.

ءمامس ارتىقشىلىعى مۇنىمەن شەكتەلمەيدى. ساقتاندىرىلعان ازامات بۇل ماقساتتا شىعىندالعان قاراجاتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ تىزىمىندەگى كەز كەلگەن كلينيكانى، ونىڭ ىشىندە جەكە كلينيكانى تاڭداۋعا تولىقتاي قۇقىعى بار. سونىمەن قوسا، ءمامس مەدۇيىمداردا كورسەتىلەتىن قىزمەتتەردىڭ ساپالى بولۋىنا تولىقتاي جاۋاپتى.

ءمامس كومەگىمەن قانداي قىزمەت تۇرلەرىنە جۇگىنە الامىز؟

مامس-كە اقىلى قىزمەتتەردەن باسقا بارلىق دەنساۋلىققا بايلانىستى شاعىممەن تىركەلە الاسىز. پروفيلاكتيكالىق تەكسەرىستەن ءوتۋ، اۋرۋدى دياگنوستيكالاۋ جانە ونى ەمدەۋ، ارنايى قۇرىلعىلارمەن تەحنولوگيالىق جانە قۇنى قىمبات زەرتتەۋلەر سونىمەن قاتار وپەراسيا جاساۋ قىزمەتى كىرەدى. دەگەنمەن بارلىق كومەك ءتۇرىن الدىن الا جوسپارلاپ، ءبىرشاما ۋاقىت بۇرىن ءوزىڭىز تاڭداعان دارىگەر قاراۋىنا تىركەلگەنىڭىز ءجون.

مەدكومەكتەن بولەك ءمامس ارقىلى مەملەكەت كەپىلدىك بەرگەن قىزمەتتەردى الۋعا بولادى. ولارعا شۇعىل كومەك قاجەت جاعدايلار قاراستىرىلعان. ۋچاسكەلىك دارىگەر قابىلداۋى، ءاناليزدىڭ كەي ءتۇرى، ءقاۋىپتى ءارى ينفەكسيالىق اۋرۋلار كەزىندەگى مەدكومەك، سوزىلمالى اۋرۋلارى بار نۋقاستارعا كورسەتىلەتىن كومەك قىزمەتى قاراستىرىلعان.

مەدكومەكتىڭ كەپىلدەندىرىلگەن پاكەتىن (تمككك) ياعني، تەگىن مەديسينالىق كومەكتىڭ كەپىلدى كولەمىن ءمامس جۇيەسىندە ساقتاندىرىلماعان ازاماتتار دا الا الادى.

بۇل ساناتتاعى ازاماتتار قانداي كومەك تۇرىنە جۇگىنە الاتىنىن تمككك تىزىمىمەن، ال ساقتاندىرىلعاندار ءمامس تىزىمىمەن تانىسا الادى.

ءمامس قىزمەتىنە تۇرعىندار نەگە نارازى؟

ءمامس ىسكە قوسىلعالى تالاي رەت سىن تەزىنە ىلىكتى. قوعام بەلسەندىسى ەرسايىن سارىبايەۆ: «بۇل جۇيەگە دۇرىس نازار اۋدارىلىپ، ءبىر ناتيجە شىعاراتىن قۇزىرلى ورگان ازىرگە بولماي تۇر. مۇنىڭ ءبارى و باستا مەملەكەت دۇرىس جوسپارلاماعاندىقتان كەتكەن قاتەلىك» دەپ ەسەپتەيدى.

«وعان دالەل — بىرىنشىدەن، بولىنگەن اقشانىڭ مولشەرى مەن حالىققا بەرىلەتىن ەسەپتىڭ جوعى. ونىڭ قايدا جۇمسالىپ، قايدا كەتىپ جاتقانىن ءدال ءقازىر ەشكىم دە تاپ باسىپ ايتا المايدى. «مەديسينالىق قىزمەت كورسەتۋ» دەگەن جەلەۋمەن قىرۋار قارجى ۇستاعاننىڭ قولىندا، تىستەگەننىڭ اۋزىندا كەتىپ جاتىر ما دەگەن كۇدىك بار. ال مەديسينالىق ساقتاندىرۋ تولەمىن اۋدارماعان ادامدار قايتەدى؟ ولارعا قالاي قىزمەت كورسەتىلەدى؟ بۇل جاعى دا قاراڭعى. ءبىزدىڭ ەسەبىمىزشە، ەلىمىزدە ءاربىر التىنشى ادام ءمامس جۇيەسىنىڭ قىزمەتىن پايدالانا الماي وتىر. ءارى ولاردىڭ باسىم بولىگى — اۋىل تۇرعىندارى. ارينە، ۋاقىتىندا ساپالى مەديسينالىق قىزمەت كورسەتىلمەسە، ول ادامداردىڭ دەنساۋلىعى سىر بەرەرى ءسوزسىز عوي» دەيدى قوعام بەلسەندىسى.

ەل ازاماتىنىڭ 40 پايىزى اۋىلدا تۇرادى. ال اۋىل تۇرعىندارى، جۇمىس ىستەگەن ورنىنان كەلىسىمشارت تالاپ ەتپەيدى. جۇمىس بەرۋشىدە قاجەت قۇجاتتى ۇسىنباعاندىقتان ورتاق كەلىسىمدە، مەملەكەتتىك باعدارلامالاردا قاراستىرىلماۋى ابدەن مۇمكىن. اي سايىنعى جالاقىدان تولەنەتىن بەس پايىز كولەمىندە مەديسينالىق جارنا مەملەكەتكە اۋدارىلمايدى. ال اقشاسى جوق ادامدى ءقازىر جەكە ەمحانالار قابىلداي قويۋى ەكىتالاي.

الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنىڭ دەرەگىنشە، ءقازىر ەلدە 15،9 ميلليون ادام ساقتاندىرىلعان. ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، قازاقستان ازاماتتارىنىڭ سانى بۇگىندە 20 ملن ادامعا جەتتى. ياعني، مەدساقتاندىرۋ جۇيەسىنەن تىس قالعاندار سانى 4 ميلليوندى قۇرادى. بۇل ساندى قورداعىلار جوققا شىعارمايدى. ايتپاقشى، وسى قوردىڭ Saqtandyrý اقپاراتتىق جۇيەسىنىڭ ساناعىنا جۇگىنسەك، جۇيەگە ىلىكپەي قالعان قازاقستاندىقتار سانى 4،2 ميلليون ادامدى قۇرايدى ەكەن. مىسالى، وندا قازاقستان ازاماتتىعىنان باس تارتىپ، وزگە ەلدەرگە كوشىپ كەتكەن، سونىمەن بىرگە و دۇنيەلىك بولعان ازاماتتار ەسەپتە تۇرعان كورىنەدى. قوردىڭ تۇسىندىرۋىنشە، «اقپاراتتىق جۇيەدە ازاماتتاردىڭ مالىمەتتەرىن وزگە مەملەكەتتىك دەرەكقورلارمەن سالىستىرىپ، وزەكتىلەندىرۋ تەتىگى جوق». وسىلايشا، 2019 جىلدان بەرى قولدانىلاتىن، ازىرلەپ، ىسكە قوسۋىنا، ۇستاپ تۇرۋعا جانە ناسيحاتتاۋعا قىرۋار ەل قارجىسى شىعىندالعان Saqtandyrý شيكى بولىپ شىقتى.

«الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورى» كەاق ءتوراعاسى ءابىلقايىر سقاقوۆ پەن قاسىم-جومارت توقايەۆ كەزدەسۋى بارىسىندا ءمامس جۇيەسىنىڭ جىلدىق قورىتىندىسى تالقىلاندى. مەديسينالىق كومەك، الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋدىڭ اۋقىمىن كەڭەيتۋگە، قوردىڭ قارجىلىق تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋگە جانە مامس-كە قاتىستى بارلىق ۇدەرىستى جەدەل سيفرلاندىرۋعا باعىتتالعان كەشەندى شارالار جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقانى جايىندا ەسەپ بەردى. كەزدەسۋ سوڭىندا، مەملەكەت باسشىسى ءابىلقايىر سقاقوۆقا الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان بىرنەشە مىندەتتەر جۇكتەدى.