سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 2 كۇن بۇرىن)
ماتا ءوندىرىسى. ماقتا جانە زىعىردىڭ قاسيەتتەرى
تەحنولوگيا 5 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ماتا ءوندىرىسى. ماقتا جانە زىعىردىڭ قاسيەتتەرى
ساباقتىڭ ماقساتى:
1) بىلىمدىلىگى: وقۋشىلارعا جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ. ماتانى تاڭداۋ جولدارىن، كەستە تىگۋدى مەڭگەرتۋ. ەڭبەك قۇرالدارىن پايدالانا ءبىلۋ مەن ءوز ونەرىن باعالاي بىلۋگە باۋلۋ؛
2) دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ وي - قيالىن دامىتۋ، دۇنيەتانىمىن، بايقاعىشتىعىن، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن، ءوز قولدارىمەن قاجەتتى بۇيىمدار جاساۋعا، قول ەپتىلىگىن دامىتۋ؛
3) تاربيەلىلىگى: ەڭبەك مادەنيەتىن ساقتاۋعا، ىسكەرلىككە، تالعامپازدىققا، ەڭبەك سۇيگىشتىككە، ۇقىپتىلىققا باۋلۋ؛
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: اشىق ساباق
جاڭا تەحنولوگيا: ستو
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، وي - قوزعاۋ، توپتاستىرۋ، ۆەنن دياگرامما، سالىستىرۋ كەستەسى
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: پلاكات، سلايد، ءسوز جۇمباق، ماقتا، زىعىر ماتالار، ينە، قايشى، ءجىپ.
قاجەتتى قۇرالدار: ماتا تۇرلەرى، كەستە تىگۋگە ارنالعان ينە - ءجىپ، قايشى، كەرگىش

ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ، تۇگەندەۋ.
وقۋ، قۇرال، داپتەر ال
ساباققا كەرەك ول قۇرال.
دوسىڭداي سەنىڭ كۇن كۇلىپ،
جانىڭدا تۇرسىن كۇندەلىك.
ءا) وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.

ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ (كارتوچكامەن جۇمىس)
№ 1. قول جۇمىستارىن ورىنداۋ دەگەنىمىز نە؟
№ 2 جۇمىس اياقتالعاننان كەيىن قۇرالداردى نە ىستەۋ كەرەك؟
№ 3. قول جۇمىستارىن ورىنداۋداعى دۇرىس وتىرۋ ەرەجەسىن اتا؟
№ 4. قول دەنەدەن نەشە سم ارا قاشىقتىقتا بولادى؟
№ 5. كوز بەن بۇيىم اراسىنداعى ارا قاشىقتىق نەشە سم بولۋى ءتيىس؟

ءىىى. جاڭا ساباق
ماقتا - ءبىر جىلدىق وسىمدىك. ماقتا وسىمدىگىنىڭ اپپاق ۇزىن تالشىقتارى قۇرامداس قوراپتان تۇرادى. وسىنداي تالشىقتاردى ماقتا دەيدى. ماقتانىڭ جەكە تالشىقتارى وتە جىڭىشكە بولادى. تالشىقتاردىڭ ۇزىندىعى ءار ءتۇرلى:
6 - دان 52 مم - گە دەيىن. ماقتا تالشىقتارىنىڭ تابيعي ءتۇسى - اق، سونىمەن قاتار قوڭىر سارعىش، جاسىل تۇستەرى دە كەزدەسەدى. گيدروسكوپيالىعى - قورشاعان ورتاداعى ىلعالدى وتكىزۋ قاسيەتى. ماقتانىڭ گيدروسكوپيالىق قاسيەتى وتە جوعارى. ماقتا ىلعالدى تەز وتكىزىپ، تەز كەبەدى. كۇن ساۋلەسىنىڭ اسەرىنەن ماقتا بەرىكتىگىن بىرتە – بىرتە جويادى. ماقتا تالشىقتارىن قولعا ۇستاپ قاراعاندا، وتە جۇمساق. جاعىپ تەكسەرگەندە، اشىق - سارى ءتۇستى بولىپ جانىپ، كۇيگەن قاعازدىڭ ءيسى شىعادى.
ماقتانى ماتا توقىما بۇيىمدارىن، تىگىن جىپتەر دايىنداۋدا كەڭىنەن قولدانادى. ەلىمىزدىڭ تىگىن ءوندىرىسى ورىندارىندا ماقتا ماتانى كەڭىنەن قولدانادى. ماقتا ماتادان دايىندالعان بۇيىمنىڭ تۇرلەرى وتە كوپ. تۇرمىستىق قاجەتكە ارنالعان ماتا تۇرىنەن كويلەك، جەيدە، ءىش كيىم، سىرت كيىم، ورامال، توسەك ورىن جابدىقتارى ت. ب بۇيىم تۇرلەرى تىگىلەدى.

ماقتا ماتا مىقتى، جۇمساق، جەڭىل كەلەدى. ودان تىگىلگەن كيىم وتە ىڭعايلى، جەڭىل جىلى بولادى. گيگيەنالىق تۇرعىدان قاراساق، ول ىلعال مەن اۋا وتكىزگىش، تەز كەبەدى، وڭاي جۋىلادى، جاقسى تازالانادى، جەڭىل ۇتىكتەلەدى، جوعارى تەمپەراتۋراعا دا ءتوزىمدى.
ماقتا ماتا بىركەلكى يىرىلگەن جىپپەن توقىلادى، ونىڭ بەتى تەگىس بولادى. بۇل ماتالار نەگىزگى ءجىپ ارقىلى سوزىلىپ، جۋىلعان كەزدە سول ارقىلى وتىرادى.
زىعىر – زىعىر تالشىقتارىن بەرەتىن، ءبىر جىلدىق ءشوپ تەكتەس وسىمدىك.
زىعىردىڭ ءۇش ءتۇرى بار:

سالالى زىعىر
جابايى زىعىر
بۇيرا زىعىر.

تالشىقتاردى الۋ ءۇشىن سالالى زىعىر وسىرەدى. ونىڭ ساباعى تىك، بيىكتىگى 1م - گە دەيىن جەتەدى. تالشىقتاردىڭ جۋاندىعى ماقتا تالشىقتارىنداي. ۇزىندىعى 15 - 26مم. تالشىقتاردىڭ ءتۇسى اشىق سۇردان جابىق سۇرعا دەيىن بولادى. زىعىردىڭ وزىنە ءتان جىلتىرلىق قاسيەتى بار. زىعىر تالشىقتارىنىڭ گيدروسكوپيالىعى ماقتادان جوعارىراق. زىعىر ماقتاعا قاراعاندا ىستىققا ءتوزىمدى. زىعىر ماتانىڭ بەتى تەگىس، جىلتىر جانە ءجىپتىڭ جۋاندىعى ءار ءتۇرلى بولادى. تازا زىعىر ماتاسى سەتىنەگىش، مىجىلعىش كەلەدى جانە تەز ۇتىكتەلەدى. ماتا قازاق ولكەسىنە بۇرىن ۇلى جىبەك جولى ارقىلى شىعىس، وڭتۇستىك ازيا ەلدەرىنەن، كەيىن رەسەيدەن تاسىپ اكەلىنگەن. توقىلۋىنا، ساپاسىنا، ورنەكتەردىڭ ءتۇرى مەن ادەمىلىگىنە قاراي ماتانىڭ ءار ءتۇرلى اتاۋى بولادى. قازىرگى كەزدە زىعىرعا كاپرون، لاۆسان ت. ب جاساندى تالشىقتار قوسىلادى.

ءىۇ. ساراماندىق جۇمىس:
قاجەتتى قۇرال - جابدىقتارىن تۇگەندەۋ. قايشىمەن جۇمىس ىستەۋ ەرەجەلەرىن ەسكە ءتۇسىرۋ.
● قايشىنى ارناۋلى قوبديشادا ساقتاۋ كەرەك.
● قايشىنى جولداسىڭا ۇشكىر ۇشىمەن بەرمە.
● جولداسىڭ قايشىمەن جۇمىس ىستەپ جاتقان كەزدە كوڭىلىن بولۋگە بولمايدى.

«تالاپپەن باستاپ، تالعاممەن اياقتا»- دەگەن حالىق ماتەلىن ەستە ۇستاپ، جۇمىستى باستايىق. ماتادان ورامالشا دايىنداۋ.

ءۇ. سەرگىۋ ءساتى: اداسقان قۇرالداردى تاپ
ينە -------------------------------- سىزادى
ماقتا ---------------------------- ولشەۋىش
قايشى --------------------------- جازادى
ۇتىك -------------------------------- وقۋ قۇرالى
سانتيمەترلىك لەنتا --------- ماتا
سىزعىش ------------------------- تىگەدى
كارانداش ---------------------- قيادى

تاقتامەن جۇمىس: ءسوز جۇمباق شەشۋ
1. ساۋساق باسىنا كيەتىن تەمىر قالپاق؟ (ويماق)
2. كەسەتىن قۇرال؟ (پىشاق)
3. ماتا قياتىن قۇرال؟ (قايشى)
4. قۇستىڭ جۇنىنەن جاسالعان ءۇي جيھازى؟ (قۇستوسەك)
5. جۇمساق ماتا ءتۇرى؟ (ماقتا)

ءۇ. ساباقتى بەكىتۋ: ءى. ۆەنن دياگرامما
♦ زىعىر ماتا
زىعىر – زىعىر تالشىقتارىن بەرەتىن، ءبىر جىلدىق ءشوپ تەكتەس وسىمدىك. زىعىردىڭ ءۇش ءتۇرى بار: سالالى زىعىر، جابايى زىعىر، بۇيرا زىعىر. تالشىقتاردى الۋ ءۇشىن سالالى زىعىر وسىرەدى.

♦ ماقتا ماتا
ماقتا - ءبىر جىلدىق وسىمدىك. ماقتا وسىمدىگىنىڭ اپپاق ۇزىن تالشىقتارى قۇرامداس قوراپتان تۇرادى. وسىنداي تالشىقتاردى ماقتا دەيدى. ماقتانىڭ جەكە تالشىقتارى وتە جىڭىشكە بولادى.

♦ ۇقساستىعى
ءبىر جىلدىق وسىمدىك. كيىمدەر تىگەدى.
ىلعالدى جاقسى وتكىزەدى.
ەكەۋى دە ماتا.

ءىى. توپتاستىرۋ: ءى توپ
زىعىر → ءبىر جىلدىق، جىلتىر، تەگىس، مىقتى، اشىق سۇر،
ءىى توپ
ماقتا → ءبىر جىلدىق، جۇمساق، اق ءتۇستى، ىلعالدى وتكىزەدى

ءىىى. «كىم تاپقىر» ءبولىمى
ماقتا مەن زىعىردىڭ تالشىقتارىن سالىستىرۋ

ءىۇ. « وي تۇيىندەۋ» سۇراق – جاۋاپ:
1. ماقتا دەگەنىمىز نە؟
2. زىعىر دەگەنىمىز نە؟
3. ماقتا نەشە جىلدىق وسىمدىك؟
4. زىعىردىڭ نەشە ءتۇرى بار؟
5. ماقتا ماتالاردان قانداي زاتتار تىگىلەدى؟
6. ماتا قازاق ولكەسىنە قاي ەلدەردەن اكەلىنگەن؟
7. زىعىر ماتانىڭ بەتى قانداي بولادى؟
8. ماقتا ماتانىڭ ءتۇسى قانداي بولادى؟

قورىتىندى: بۇگىنگى ساباقتان العان اسەرلەرىڭدى تۇستەر ارقىلى كورسەتىڭدەر؟
جاسىل ءتۇس: جاڭا ساباققا كوڭىلىم تولدى.
قىزىل ءتۇس: جاڭا ساباق اسەرلى بولدى
سارى ءتۇس: جاڭا ساباقتا جاڭا اقپاراتتار الدىم.

ءۇى. ۇيگە تاپسىرما:
ماقتا، زىعىر كوللەكسياسىن جاساۋ. تۇسىنىك ايتۋ
ءۇىى. باعالاۋ.
وقۋشىلاردى سالىستىرمالى تۇردە باعالاۋ.

اتىراۋ وبلىسى، قىزىلقوعا اۋدانى،
جاسقايرات اۋىلى، ش. ت. ەركىنوۆ اتىنداعى
ورتا مەكتەبىنىڭ تەحنولوگيا ءپان ءمۇعالىمى
قۇماروۆا قورلان

تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما