InfoHub Logo

قىزىلوردا وبلىسى، قارماقشى اۋدانى،
№105 قازاق ورتا مەكتەبىنىڭ ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
جورىقبايەۆا ينديرا

ساباقتىڭ تاقىرىبى: « ماتەماتيكالىق ساندىق» ويىنى.
ساباقتىڭ ماقساتى: 1) وقۋشىلاردىڭ ءوي-ورىسىن كەڭەيتىپ ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن شىڭداۋ، وقۋشىلاردىڭ بىلىمگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
2) وقۋشىلاردى شاپشاڭدىققا، ىزدەنىمپازدىققا، ۇيىمشىلدىققا تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: توپتىق سايىس ساعاتى.
ءتيپى: ويىن تۇرىندە
جوسپارى: 1. توپتىڭ ءوزىن تانىستىرۋى، امانداسۋ ءراسىمى
2. بايگە (لوگيكالىق ەسەپتەر)
3. ماتەماتيكالىق حوككەي
4. عاجايىپ الاڭى (ەسەپتەر شىعارۋ)
5. كىم جىلدام.
6. مينيتەست
7. جاۋابىن تاپ (قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلاسىنا ەسەپتەر)
قولدانىلعان ناقىل سوزدەر:
1. اريفمەتيكا ماتەماتيكانىڭ، ال ماتەماتيكا عىلىمداردىڭ پاتشاسى.
(ك. گاۋسس)
2. اقىل-ويدى تارتىپكە كەلتىرەتىن ماتەماتيكا.
(م. ۆ. لومونوسوۆ)
3. ماتەماتيكا – بارلىق عىلىمداردىڭ تۇڭعىشى جانە ولارعا پايدالى دا، قاجەت تە. (ر. بەكون)
جۇرگىزۋشى: قايىرلى كۇن قادىرمەندى كورەرمەندەر!
«ماتەماتيكالىق ساندىق » ويىنىنا قوش كەلدىڭىزدەر.
بۇگىنگى ويىن توپتىق سايىس تۇرىندە وتەدى.
ماتەماتيكا سىرلارى،
قىزىقتىردى بىزدەردى.
ويىنعا بىرگە قاتىسۋعا،
شاقىرامىز سىزدەردى
ورتاعا 7 ا — شەڭبەر، 7ب- تىكتورتبۇرىش،
توپتارىن شاقىرامىز.
شەبەرلىكتى، ءبىلىمدى
ساراپتاپ سىزدەر كورىڭىزدەر
ءادىلقازى القاسى
ءادىل باعا بەرىڭىزدەر! - دەي وتىرىپ سايىسكەرلەرىمىزدىڭ بىلىمىنە باعا بەرەتىن ءادىل قازىلارالقاسىن ورتاعا شاقىرامىز. بۇگىنگى كەشتىڭ جوسپارى تانىستىرىلادى.
كوڭىلدى تاپقىرلار، بىلگىشتەر
بار ونەرىن الدارىنا سالادى.
كىم ءبىلىمدى كوپ وقىعان بولسا ەگەر،
بۇگىنگى كۇن جەڭىمپازى بولادى.
ەسەپتەن سايىسادى ءۇش توبىمىز
العا وزار ەڭ مىقتىسى وسى جولدا
كوپشىلىك بىلىمدەرىن سارالاماق
سۇراماق شىعۋلارىن جۇرت الدىنا.

ءى تۋر. تانىستىرۋ. (ءار كوماندا وزدەرىن تانىستىرادى)

ءىى تۋر «بايگە» (ءار توپ 1 مينۋت ىشىندە 13 سۇراققا جاۋاپ بەرۋ كەرەك. ەگەر جاۋابىن بىلمەسەڭىزدەر «كەلەسى» دەپ جاۋاپ بەرەسىزدەر)

ءى توپقا:
1. وزدەرىڭىز وقىپ وتىرعان «الگەبرا» كىتابىنىڭ اۆتورى؟ (بايمۇحانوۆ، بازاروۆ)
2. 7 مايشام جانىپ تۇر، 4ء-ۋىن سوندىرسەك نەشە مايشام قالادى؟(4)
3. المانىڭ جارتىسى نەگە ۇقسايدى؟ (ءوزىنىڭ جارتىسىنا)
4. ءۇش سىزىقتان پايدا بولعان فيگۋرا؟(ءۇشبۇرىش)
5. 1/10 سانىنىڭ كەرى سانى؟ (10)
6. بەس جارىم تاياقتىڭ نەشە ۇشى بار؟(12)
7. ۋ=ح3 فۋنكسياسىنىڭ گرافيگى. (كۋبتىق پارابولا)
8. جارتى ءتۇزۋ. (ساۋلە)
9. اقيقاتتىعى دالەلدەۋسىز قابىلداناتىن سويلەم (اكسيوما)
10. قاي ىدىستان تاماق ىشۋگە بولمايدى. (بوس ىدىستان)
11. تىك بۇرىشتان كىشى بۇرىش (ءسۇيىر)
12. 225 نەشەنىڭ كۆادراتى (15)
13. ءبىر شوكولادتى 100 تەڭگەگە ساتىپ الامىز. 1، 5 شوكولادتى نەشە تەڭگەگە ساتىپ الۋعا بولادى. (200)
ءىى توپقا:
1. شامانىڭ 1/100 بولىگى (پروسەنت)
2. ۋ=ح2 فۋنكسياسىنىڭ گرافيگى. ( پارابولا)
3. شەڭبەر سىزۋعا ارنالعان قۇرال (سيركۋل)
4. ۇستەلدە 3 ستاقان ءسۇت بار. الماز ءبىر ستاقان ءسۇتتى ءىشىپ قويدى. ۇستەلدە نەشە ستاقان بار؟ (3)
5. ناندى ءۇش بولىككە ءبولۋ ءۇشىن، ناندى نەشە رەت كەسۋ كەرەك؟
6. گەومەتريانىڭ جازىقتىقتاعى دەنەنى زەرتتەيتىن ءبولىمى (پلانيمەتريا)
7. توردا 4 قويان بار. 4 بالا 4 قوياندى اكەتتى، ال ءبىر قويان توردا قالدى. نەگە؟
8. كوپمۇشەنىڭ بارلىق قابىرعالارىنىڭ قوسىندىسى (پەريمەتر)
9. انىقتاماسىز قابىلداناتىن ۇعىمدار. ( نەگىزگى ۇعىمدار)
10. قابىرعالارى تولىقتاۋىش ساۋلەلەر بولاتىن بۇرىش (جازىڭقى)
11. 86 سانىن ەش امال قولدانباي 12-گە ارتتىر. (98)
12. ەڭ ۇلكەن حوردا. (ديامەتر)
13. 35 ء-تىڭ كۆادراتى (1225)
ءىىى تۋر. ماتەماتيكالىق حوككەي.
ءار توپقا بىردەي ەسەپ بەرىلەدى، ءار توپتان بىر-بىردەن كەزەكپەن وقۋشىلار شىعىپ ءبىر عانا امالدى ورىنداپ وتىرادى.
(43*19-26928 : 33)*(16112 : 53 — 304)
ج: 0

IV تۋر. عاجايىپ الاڭى

20----20----20
30----30----30
40----40----40

سول جاقتاعى 20.
(ءازىل ەسەپ) “ تۇلكى مەن قاسقىر”.
ەكەۋى تەگىن بالىققا تاپ بولادى. قاسقىر ايتادى “مەن ماتەماتيكاعا ناشارمىن، بالىقتى سەن ءبول” دەيدى تۇلكىگە. سوندا تۇلكى ساعان بىرەۋ، ماعان ەكەۋ، ساعان ۇشەۋ، ماعان تورتەۋ ت. س. س. ەڭ سوڭىندا جيىرما بالىقتى وزىنە سالادى. كىم كوپ الدى جانە قانشاعا ارتىق الدى؟
قاسقىر-100
ج: ەڭ كوپ بالىقتى تۇلكى الدى -110، 10 بالىققا ارتىق.
ورتاداعى 20.
(ءازىل ەسەپ) «قۋ تۇلكى»
شال بالىقتاردى كوپ اۋلاپ اندەتىپ كەلە جاتسا، جولدا ءبىر تۇلكى سۇلاپ جاتادى، شال قۋانىپ كەمپىرىمە جاعا بولادى دەپ تۇلكىنى شاناعا سالىپ الادى. ال تۇلكى جولدا 1 مينۋتتا 1 بالىق، 2 مينۋتتا 2 بالىق، ت. س. س. ءبىر لاقتىرعاندا الدىڭعى لاقتىرعاننان 2 ەسە ارتىق لاقتىرا بەرەدى. 7 مينۋتتا بارلىعى نەشە بالىق لاقتىرعان.
ج: 127
وڭ جاقتاعى 20 .
“توساپ جەۋ”بالا 600گ توساپتى 6 مينۋت، ال كارلسون 2 ەسە ارتىق جەيدى. ولار بىرگە نەشە مينۋتتا جەيدى؟
جاۋابى: 2 مين
سول جاقتاعى 30.
ەڭ العاش ەۋروپاعا “ميلليون” ءسوزىن اكەلگەن كىم؟
جاۋابى: اتاقتى جيھانگەز ماركو پولو (1254-1323)
ورتاداعى 30.
ۇلكەن جانە كىشى بەلگىلەرىن ەنگىزگەن اعىلشىن ماتەماتيگى.
جاۋابى: گارريوت
وڭ جاقتاعى 30.
1637 جىلى كوورديناتالىق ءتۇزۋدى ەنگىزىپ، تەرىس جانە وڭ ساندارعا تۇسىنىك بەرگەن فرانسۋز ماتەماتيگى.
جاۋابى: رەنە دەكارت
سول جاقتاعى 40.
XVIII عاسىردا “كوبەيتۋ” جانە “ءبولۋ” تاڭبالارىن ۇسىنعان كىم؟
جاۋابى: لەيبنيس
ورتاداعى 40.
«پارابولا» دەگەن اتاۋدى ەنگىزگەن ءبىزدىڭ زامانىمىزدان بۇرىڭعى
(262-190) جىلداردا ءومىر سۇرگەن گرەك عالىمى.
جاۋابى: اپوللوني
وڭ جاقتاعى 40.
«فۋنكسيا» ۇعىمىن العاش رەت ەنگىزگەن ۇلى اتاقتى ماتەماتيك.
جاۋابى: لەيبنيس

V تۋر. «كىم جىلدام؟»
گەومەتريالىق فيگۋرالاردىڭ اتتارىن تابۋ.
1. اپرسەتياي -تراپەسيا
2. ەڭشبرە - شەڭبەر
3. ءشۇبرشۇى - ءۇشبۇرىش
4. ءترۇبىشروت-تورتبۇرىش
5. رۆادكات - كۆادرات

VI مينيتەست.
1. 10100 سانى
ا. ميلليون ۆ. تريلليون س. گۋگول
2. وسى سۋرەتتەن جوق فيگۋرانى تابۋ.

ا. شەڭبەر ۆ. تىكتورتبۇرىش س. ءۇشبۇرىش د. رومب ە. ءبارى بار

3. چەبۋراشكا دۇكەننەن 7 بىردەي داپتەر ساتىپ الدى. نەشە تەڭگە تولەدى؟
ا. 2000ت ۆ. 3070ت س. 1540 ت
4. «پروپورسيا» گرەك تىلىنەن اۋدارعاندا نەنى بىلدىرەدى؟
ا. تەڭدىك ۆ. ادەمىلىك س. مۋزىكا
5. ەڭ كىشى جاي سان
ا. 0 ۆ. 1 س. 2
VIءى «جاۋابىن تاپ» (قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلاسىنا ەسەپتەر شىعارۋ)
1 توپ: 2توپ:
1) (5ۆ-4ح)(5ۆ+4ح) 1) (3ۋ+5)(3ۋ-5)
2) (ح+2)(ح 2-2ح +4) 2) (2ح-ۋ)2
3) (ح+4)2 3) (ح-1)(ح+1)
VIءى. قورىتىندى.
قورىتىندى شىعارۋ ءۇشىن ءسوز كەزەگىن ءادىل-قازىلارعا بەرەمىز. جەڭىمپازدار ماراپاتتالادى.