ءماتىننىڭ تۇرلەرى
"اباي اتىنداعى ورتا مەكتەبى" مم
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى جايىلحانوۆا رايا
تاقىرىبى: ءماتىننىڭ تۇرلەرى
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. ەكىنشى سىنىپتا العان ماعلۇماتتارىنا سۇيەنە وتىرىپ، ءماتىن تۋرالى ۇعىمدارىن كەڭەيتە ءتۇسۋ، ءماتىن تۇرلەرىن اجىراتۋعا، پىكىر ايتۋعا، ءوز ويىن دالەلدەي الۋعا داعدىلاندىرۋ، قورىتىندى جاساي الۋعا ۇيرەتۋ.
2. جاتتىعۋ جۇمىسىن ورىنداۋ بارىسىندا وقۋشىنىڭ وي - ءورىسىنىڭ دامۋىنا شىعارماشىلىقپەن ءوز بەتىنشە جۇمىس ىستەۋگە ۇيرەتۋ.
3. ەڭبەكشىل بولۋعا، ءسوز ماعىناسىن ءتۇسىنىپ، بايلانىستىرىپ سويلەۋگە، سوزدىك قورىن مولايتۋعا جەتىلدىرۋ.
ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ، سۇراق - جاۋاپ.
كورنەكىلىگى: سلايدتار، ينتەراكتيۆتى تاقتا، سۋرەتتەر، قيما قاعازدار.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. باعدارلاۋ - موتيۆاسيالىق كەزەڭ.
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
ءىى. وتكەن ساباقتى قايتالاۋ. «وي قوزعاۋ»
- وقۋشىلار، ءبىز قىركۇيەك ايىنان باستاپ وقىعان «دىبىس پەن ءارىپ» تاراۋىن بىتىردىك. ولاي بولسا، مەن ءقازىر سۇراقتار ارقىلى سىزدەردىڭ وسى تاراۋدى قالاي مەڭگەرگەندەرىڭىزدى تەكسەرىپ كورەيىن.
- دىبىس پەن ءارىپتىڭ ايىرماشىلىعى قانداي؟
- قازاق تىلىندە قانشا ءارىپ بار؟
- ورىس تىلىنەن ەنگەن سوزدەردە قانداي ارىپتەر بولادى؟
- قازاق تىلىندە دىبىستار قالاي بولىپ بولىنەدى؟
- داۋىستى دىبىستار نەشەگە بولىنەدى؟
- داۋىسسىز دىبىستار نەشەگە بولىنەدى؟
- تەلەفون، اۆتوبۋس، ەكسكاۆاتور سوزدەرىمەن اۋىزشا سويلەمدەر قۇراڭدار؟
- ءسوز نەدەن قۇرالادى؟
- سويلەم نەدەن تۇرادى؟
ءىىى. وپەراسيالىق - ورىنداۋشىلىق كەزەڭ.
- مەن سىزدەرگە حات الا كەلدىم. ەندى سونى وقيىق.
قاناتتىڭ اناسى – ءمۇعالىم. ول دا قانات ءتارىزدى وقيدى، جازادى. ارينە، قانات ءۇي تاپسىرماسىن كۇندىز ورىنداپ قويادى. ال اناسى جازۋ ۇستەلىنە كەشكىسىن وتىرادى. قانات تۇندە ويانىپ كەتتى. قارسى بولمەنىڭ شامى جانىپ تۇر. قاراسا اناسى داپتەرلەردى تەكسەرىپ وتىر. ءسىرا، شارشاعان. كوزى كىرتيىپ كەتىپتى. ماڭدايىن ۋقالاپ قويادى.
«ءتۇ - ۋ، دەمالىس تەزىرەك كەلسە ەكەن، انام دەمالار ەدى» - دەپ ويلادى قانات.
- بالالار، نە وقىدىق؟ حات تا ماتىنگە جاتادى.
- ءماتىن ەكەنىن قايدان بىلدىڭدەر؟
- ءماتىن دەگەنىمىز نە؟
- ءماتىن قۇرامىنداعى سويلەمدەردىڭ ورنىن اۋىستىرىپ ايتۋعا بولاما؟
- ءماتىن قۇرامىنداعى سويلەمدەردىڭ ءوز ورنى بولا ما؟
- ءماتىن بولىكتەرى قالاي جازىلادى؟
- وقىعان ءماتىن نەشە بولىكتەن تۇرادى؟
- ءار بولىك قانداي ارىپتەن باستالىپ جازىلعان؟
- بۇل ماتىندەگى اۆتوردىڭ ايتايىن دەگەنى نە؟
- بۇگىنگى ساباعىمىزدا ءماتىن تۋرالى العان بىلىمدەرىمىزدى ورتاعا سالدىق. ەندى، ءماتىن تۇرلەرىن ەسىمىزگە تۇسىرەيىك.
ءماتىن بولىكتەرىن اتايىق.
ءماتىن تۇرلەرى.
اڭگىمەلەۋ. سيپاتتاۋ. پايىمداۋ.
ءماتىن بولىكتەرى.
كىرىسپە. نەگىزگى ءبولىم. قورىتىندى.
- سونىمەن، ءماتىننىڭ تۇرلەرىنە توقتالدىق. ءماتىن سيپاتتاۋ، بايانداۋ، اڭگىمەلەۋ، پايىمداۋ بولىپ بولىنەدى.
اققۋ – موينى ۇزىن، قاۋىرسىنى تىعىز، ءجۇنى ۇلپىلدەك، ادەمى قۇس. قاۋىرسىنىنىڭ ءتۇسى – اق. اققۋ ۇنەمى ەكەۋ بولىپ
جۇرەدى. ولار جۇپتارىن جازبايدى. سوندىقتان ولاردى اتۋعا بولمايدى.
- بۇل ءماتىن قانداي ماتىنگە جاتادى؟
4. شىعارماشىلىق جۇمىس.
مەنىڭ سۇيىكتى اۋىلىم تاقىرىبىنا قىسقاشا ءماتىن قۇراۋ.
ءماتىننىڭ قاي تۇرىنە جاتاتىنىن اۋىزشا ايتۋ.
ۇلگەرىمى تومەن وقۋشىلارعا ماتىندەر وقىتۋ. سۇراقتارعا جاۋاپ الۋ.
رەفلەكسيالىق - باعالاۋ كەزەڭى.
- ەرەجەنى تولىقتىر:
- ءماتىن.
- دۇرىس قۇرىلعان ءبىر سويلەم.
- ءوزارا ماعىنالىق بايلانىستا ايتىلاتىن بىرنەشە سويلەم.
- ءوزارا ماعىنالىق بايلانىسقان بىرنەشە ءسوز.
- ءماتىننىڭ تۇرلەرىن اتا.
- اڭگىمەلەۋ ءماتىنىنىڭ سۇراعى؟ سيپاتتاۋ ءماتىنى؟ پايىمداۋ ءماتىنى؟
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
مەن اۋىلىمدى نەلىكتەن جاقسى كورەمىن؟ تاقىرىبىنا قىسقاشا ءماتىن قۇراۋ، جازۋ. ەرەجەنى وقۋ.
بىلىمدەرىن باعالاۋ.
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى جايىلحانوۆا رايا
تاقىرىبى: ءماتىننىڭ تۇرلەرى
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. ەكىنشى سىنىپتا العان ماعلۇماتتارىنا سۇيەنە وتىرىپ، ءماتىن تۋرالى ۇعىمدارىن كەڭەيتە ءتۇسۋ، ءماتىن تۇرلەرىن اجىراتۋعا، پىكىر ايتۋعا، ءوز ويىن دالەلدەي الۋعا داعدىلاندىرۋ، قورىتىندى جاساي الۋعا ۇيرەتۋ.
2. جاتتىعۋ جۇمىسىن ورىنداۋ بارىسىندا وقۋشىنىڭ وي - ءورىسىنىڭ دامۋىنا شىعارماشىلىقپەن ءوز بەتىنشە جۇمىس ىستەۋگە ۇيرەتۋ.
3. ەڭبەكشىل بولۋعا، ءسوز ماعىناسىن ءتۇسىنىپ، بايلانىستىرىپ سويلەۋگە، سوزدىك قورىن مولايتۋعا جەتىلدىرۋ.
ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ، سۇراق - جاۋاپ.
كورنەكىلىگى: سلايدتار، ينتەراكتيۆتى تاقتا، سۋرەتتەر، قيما قاعازدار.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. باعدارلاۋ - موتيۆاسيالىق كەزەڭ.
پسيحولوگيالىق دايىندىق.
ءىى. وتكەن ساباقتى قايتالاۋ. «وي قوزعاۋ»
- وقۋشىلار، ءبىز قىركۇيەك ايىنان باستاپ وقىعان «دىبىس پەن ءارىپ» تاراۋىن بىتىردىك. ولاي بولسا، مەن ءقازىر سۇراقتار ارقىلى سىزدەردىڭ وسى تاراۋدى قالاي مەڭگەرگەندەرىڭىزدى تەكسەرىپ كورەيىن.
- دىبىس پەن ءارىپتىڭ ايىرماشىلىعى قانداي؟
- قازاق تىلىندە قانشا ءارىپ بار؟
- ورىس تىلىنەن ەنگەن سوزدەردە قانداي ارىپتەر بولادى؟
- قازاق تىلىندە دىبىستار قالاي بولىپ بولىنەدى؟
- داۋىستى دىبىستار نەشەگە بولىنەدى؟
- داۋىسسىز دىبىستار نەشەگە بولىنەدى؟
- تەلەفون، اۆتوبۋس، ەكسكاۆاتور سوزدەرىمەن اۋىزشا سويلەمدەر قۇراڭدار؟
- ءسوز نەدەن قۇرالادى؟
- سويلەم نەدەن تۇرادى؟
ءىىى. وپەراسيالىق - ورىنداۋشىلىق كەزەڭ.
- مەن سىزدەرگە حات الا كەلدىم. ەندى سونى وقيىق.
قاناتتىڭ اناسى – ءمۇعالىم. ول دا قانات ءتارىزدى وقيدى، جازادى. ارينە، قانات ءۇي تاپسىرماسىن كۇندىز ورىنداپ قويادى. ال اناسى جازۋ ۇستەلىنە كەشكىسىن وتىرادى. قانات تۇندە ويانىپ كەتتى. قارسى بولمەنىڭ شامى جانىپ تۇر. قاراسا اناسى داپتەرلەردى تەكسەرىپ وتىر. ءسىرا، شارشاعان. كوزى كىرتيىپ كەتىپتى. ماڭدايىن ۋقالاپ قويادى.
«ءتۇ - ۋ، دەمالىس تەزىرەك كەلسە ەكەن، انام دەمالار ەدى» - دەپ ويلادى قانات.
- بالالار، نە وقىدىق؟ حات تا ماتىنگە جاتادى.
- ءماتىن ەكەنىن قايدان بىلدىڭدەر؟
- ءماتىن دەگەنىمىز نە؟
- ءماتىن قۇرامىنداعى سويلەمدەردىڭ ورنىن اۋىستىرىپ ايتۋعا بولاما؟
- ءماتىن قۇرامىنداعى سويلەمدەردىڭ ءوز ورنى بولا ما؟
- ءماتىن بولىكتەرى قالاي جازىلادى؟
- وقىعان ءماتىن نەشە بولىكتەن تۇرادى؟
- ءار بولىك قانداي ارىپتەن باستالىپ جازىلعان؟
- بۇل ماتىندەگى اۆتوردىڭ ايتايىن دەگەنى نە؟
- بۇگىنگى ساباعىمىزدا ءماتىن تۋرالى العان بىلىمدەرىمىزدى ورتاعا سالدىق. ەندى، ءماتىن تۇرلەرىن ەسىمىزگە تۇسىرەيىك.
ءماتىن بولىكتەرىن اتايىق.
ءماتىن تۇرلەرى.
اڭگىمەلەۋ. سيپاتتاۋ. پايىمداۋ.
ءماتىن بولىكتەرى.
كىرىسپە. نەگىزگى ءبولىم. قورىتىندى.
- سونىمەن، ءماتىننىڭ تۇرلەرىنە توقتالدىق. ءماتىن سيپاتتاۋ، بايانداۋ، اڭگىمەلەۋ، پايىمداۋ بولىپ بولىنەدى.
اققۋ – موينى ۇزىن، قاۋىرسىنى تىعىز، ءجۇنى ۇلپىلدەك، ادەمى قۇس. قاۋىرسىنىنىڭ ءتۇسى – اق. اققۋ ۇنەمى ەكەۋ بولىپ
جۇرەدى. ولار جۇپتارىن جازبايدى. سوندىقتان ولاردى اتۋعا بولمايدى.
- بۇل ءماتىن قانداي ماتىنگە جاتادى؟
4. شىعارماشىلىق جۇمىس.
مەنىڭ سۇيىكتى اۋىلىم تاقىرىبىنا قىسقاشا ءماتىن قۇراۋ.
ءماتىننىڭ قاي تۇرىنە جاتاتىنىن اۋىزشا ايتۋ.
ۇلگەرىمى تومەن وقۋشىلارعا ماتىندەر وقىتۋ. سۇراقتارعا جاۋاپ الۋ.
رەفلەكسيالىق - باعالاۋ كەزەڭى.
- ەرەجەنى تولىقتىر:
- ءماتىن.
- دۇرىس قۇرىلعان ءبىر سويلەم.
- ءوزارا ماعىنالىق بايلانىستا ايتىلاتىن بىرنەشە سويلەم.
- ءوزارا ماعىنالىق بايلانىسقان بىرنەشە ءسوز.
- ءماتىننىڭ تۇرلەرىن اتا.
- اڭگىمەلەۋ ءماتىنىنىڭ سۇراعى؟ سيپاتتاۋ ءماتىنى؟ پايىمداۋ ءماتىنى؟
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
مەن اۋىلىمدى نەلىكتەن جاقسى كورەمىن؟ تاقىرىبىنا قىسقاشا ءماتىن قۇراۋ، جازۋ. ەرەجەنى وقۋ.
بىلىمدەرىن باعالاۋ.
You Might Also Like
-
«بايتەرەك» زياتكەرلىك ويىن – سايىسى (8 - 10 كلاسس وقۋشىلارىنا ارنالعان ءبىلىم سايىسى)
