ماحاببات – ءومىر ءنارى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ماحاببات – ءومىر ءنارى.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا «ماحاببات» قۇندىلىعى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، ادام بويىنداعى ماحاببات سەزىمىن، سۇيىسپەنشىلىكتى تانىپ، ونى قۇرمەتتەۋگە باۋلۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
• ماحابباتتىڭ بار ادامعا ورتاق كوپ قىرلى سەزىم ەكەنىن، ال ءسۇيۋ مەن عاشىق بولۋ جاراتىلىستىڭ ادامعا بەرگەن ەرەكشە نۇرلى ىڭكارلىگى ەكەنىن ءبىلدىرۋ؛
• ادامدى، ءومىردى، تابيعاتتى سۇيە بىلۋگە، ونى قۇرمەتپەن ءقادىر تۇتۋعا باۋلۋ؛
• سۇيىسپەنشىلىككە، سەزىمتالدىققا، نازىكتىككە تاربيەلەۋ؛
ساباقتىڭ كورنەكىلىكتەرى: وقۋلىق، داپتەر، ءۇنتاسپا، DVD، قازاق اۋەندەرى، تەلەديدار، ءتۇرلى ءتۇستى فيگۋرالار، ناقىل سوزدەر.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: شاتتىق شەڭبەرى، ستو تەحنولوگياسىنىڭ ستراتەگيالارى، تاپسىرما، ماتىنمەن جۇمىس، تۇيىندەمە، وزىممەن - ءوزىم، شىعارماشىلىق جۇمىس، دايەكسوز، جۇرەكتەن - جۇرەككە.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: ءبىلىم، بىلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ
بازالىق ءبىلىم: ءومىر قۇندىلىقتارىنىڭ جالپى ادامزاتتىق، رۋحاني - ادامگەرشىلىك ءمانىن ءتۇسىنۋ، ءوزارا ادامي قارىم - قاتىناستاردى تاني، باعالاي ءبىلۋدى مەڭگەرتۋ.
ساباقتاعى تەحنولوگيا: سىني تۇرعىسىنان ويلاۋ (ستو)
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وقۋشىلاردى ساباققا ازىرلەۋ.
وقۋشىلاردى شاتتىق شەڭبەرىنە شاقىرۋ.
شاتتىق شەڭبەرىندە وقۋشىلار ءۇنتاسپادان س. تۇرعىنبەكوۆتىڭ سوزىنە جازىلعان م. ءىلياسوۆتىڭ «ماحاببات» ءانىن تىڭداۋ (مۇمكىندىگىنشە وقۋشىلار قوسىلىپ ايتادى)
ءاننىڭ ءسوزى مەن سازىنان العان ەرەكشە سەزىممەن وقۋشىلار ءبىر - بىرىنە ساتتىلىك تىلەيدى.
1. وقۋشىلار ءتۇرلى - ءتۇستى فيگۋرالاردى تاڭداۋ ارقىلى توپتارعا ءبولىنىپ وتىرادى.
I وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
تاپسىرما: توپتار بويىنشا:
1 - توپ. «ءمولدىر ماحاببات» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
2 - توپ. «شىنايى ماحاببات» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
3 - توپ. «انا ماحابباتى» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
4 - توپ. «عاشىقتىق». ءبىر كورگەننەن عاشىق بولۋ.
وقۋشىلار ءوز مۇمكىندىكتەرىنشە انىقتاما بەرىپ، پىكىرلەرىن ءبىلدىردى.
تۇيىندەمە: وقۋشىلاردىڭ وي - پىكىر، انىقتاما بەرۋ سوزدەرىنە سۇيەنە وتىرىپ، قۇرمەتتەۋ، باعالاۋ، سىيلاۋ، ماحاببات دەگەن ۇعىمنىڭ ورتاق ەكەنىن، ادام جانىنا ەرەكشە جاقىندىعىنا ساي ىقىلاس - ىنتا سەزىمنىڭ باسقاشا ەكەنىنە كوزىن جەتكىزە ايتىپ ءتۇسىندىرۋ. ماحابباتتىڭ بار ادامعا ورتاق سەزىم ەكەنىن، ەگەر ماحاببات بولماسا ومىردە ءمان دە، قۇن دا بولمايتىنىن ايتىپ ءتۇسىندىرىپ، ويلارىن قورىتىندىلادىم.
II ماعىنانى تانۋ.
ماتىنمەن جۇمىس.
م. اۋەزوۆتىڭ «اباي جولى» رومانىنان ءۇزىندىنى وقۋ، تالداۋ.
جاقسى جىگىت، سۇلۋ قىز سونشالىق ءبىر ەرەكشە جاراستىقپەن، جاقسى ۇيلەستى. توعجان ءجۇزى ايعا قارسى كەلگەندە، اباي وزگەشە ءبىر نۇر كوردى. بەتىنە جۇقالاعان قىزىل ساۋلە بەرىپ، ىشتەگى تەرەڭ سىردان، دوس كوڭىلدەن بەلگى ەتتى. ساعىنعان سۇيگەنىنىڭ جانىنا جانى ۇمتىلىپ، ايىرىلماسقا، كەتىسپەسكە سەرت ەتكەندەي. قازىرگى اسەم انمەن ۇيلەسكەندەرى باۋىرعا كىرىپ، جابىسىپ تۇرىپ قۇشقاننان دا جاقىنىراق، كۇشتىرەك سياقتى. ىرعاعى كوپ سەزىمدى سۇلۋ انگە ەكەۋى دە بار شىندىعىن تاپسىرىپ، بار سىرلارىن بولەدى. ءان ايتقان جوق، ەكى بىردەي ىنتىق جان قاۋىشىپ تابىسقان شاتتىق ايتتى. بار جيىنعا، بار دۇنيەگە، بارلىق جۇلدىزدى اسپان، جارقىن ايعا دا: «كورشى ءبىزدى، كىنالاپ كورشى!» دەگەندەي.
ءمىنسىز سىرىنا شىنداپ بەرىلگەن توعجان توقتاماي ايتا بەردى. اباي ءبىر شاقتا جاس سۇلۋدىڭ جۇزىنەن بالا قۋانىشىن كوردى. باقىت كۇلكىسىندەي ءبىر راقات، ىرزالىق ەلەس بەرىپ، ابايعا قادالا قاراپ ەزۋ تارتتى. كەلگەنىنە، تاپقانىنا ءسۇيسىنىپ، ىشىنەن العىس ايتقان ءتارىزدى. قارلىعاش قاناتىنىڭ ۇشقىنداي بوپ، ايداي سىزىلعان ءجىپ - جىڭىشكە قاستارى كوتەرىلىپ - جازىلىپ، ابايعا وزگەشە ءبىر ءۇن قاتقانداي بولدى.
باعانادان بەرى سونشالىق كوپ، ءتىلسىز سالەم جولداعان اباي، ەندى ءاننىڭ ءسوزىن وزگەرتىپ الىپ، باسقاشا ايتىپ كەتتى. «ساعىندىرعان عاشىق جار، ىنتىعى ىشتە جۇرگەن شەرلى دوسىن كىنالاۋدان توقتار ما ەكەن؟ بار دۇنيە، بار سىرىن، بارلىق باقىت تىلەگىن ءبىر ءوزىنىڭ شۇعىلاسىنا قۇربان ەتەم دەپ كەلسە، نە دەر ەكەن!» دەگەن ءبىر وزگەشە سىر كەتتى.
تالداۋ بارىسىندا وقۋشىلاردىڭ نازارىن اسەرلى كوركەم سۋرەتتەۋدەگى سەزىم شاتتىعىنا، ونىڭ شەكسىز ءلاززاتىنا بولەنگەن قىزدىڭ جان قۇبىلىسىن، شۋاقتى ءلاززاتىن جاستار سەزگەن قۋانىشتى، شاتتىقتى، ماحاببات دەگەن قۇدىرەتتى سەزىمدى سىيلاعان عاجاپ جان شۋاعىنا اۋدارۋ.
وزىممەن - ءوزىم: ءۇنتاسپادان «مەرەكەم – سەن» ءانى باياۋ ەستىلىپ تۇرادى. (ءسوزى مەن ءانى: ق. قوزىبەكوۆ)
وقۋشىلاردىڭ وي - قيالىن دامىتىپ، مىنەز - قۇلىقتارىنا جاعىمدى اسەر ەتەدى.
تۇيىندەمە: وقۋلىقپەن جۇمىستى جالعاستىرۋ. ءى. ەسەنبەرليننىڭ «عاشىقتار» رومانىنان ءۇزىندىنى وقىتۋ، تالداۋ.
جاقسى كورۋ دەگەن ءبىر ۇلى قاسيەت. بۇل قاسيەتتىڭ ءوزى دە ەكى ءتۇرلى بولادى. جالپى ادام بالاسىن جاقسى كورۋ بار دا، جەكە ادامدى جاقسى كورۋ بار. جالپى ادام بالاسىن جاقسى كورىپ، ونىڭ باقىتى ءۇشىن كۇرەسۋ ول – ۇلكەن جۇرەكتى الىپتاردىڭ ءىسى. ال جەكە بىرەۋدى جاقسى كورۋ، سول ءۇشىن بارىڭدى اياماۋ – ءبارىمىزدىڭ دە قولىمىزدان كەلەتىن ەرلىك. كىم ءوزىنىڭ اتا - اناسىن، تۋعان باۋىرلارىن جاقسى كورمەيدى؟ سولار ءۇشىن جان اياماي ەڭبەك ەتكىسى كەلمەيدى؟ كىم ءوزىنىڭ سۇيگەن ادامى ءۇشىن سىن ساعاتى تۋسا، جانىن قۇربان ەتۋدەن باس تارتادى؟ مەنىڭشە، بۇل – قايسىمىزدىڭ بولسا دا قولىمىزدان كەلەتىن ءىس. ءبىراق بىرەۋدى جاقسى كورۋ، ۇناتۋ بار دا، نە بولماسا ونى شىن جۇرەكتەن ولەردەي ءسۇيۋ، ونسىز ءومىر سۇرە المايتىنداي عاشىق بولۋ بار. جان - تانىمەن ءسۇيۋ، عاشىق بولۋ مەنىڭشە ادامدا ءبىر - اق رەت كەزدەسەتىن قاسيەت.
سەن ماحابباتتان قۇمارلىقتى، ەركەك پەن ايەلدىك سەزىمدى الىپ تاستاشى، سوندا ءبىرىن - ءبىرى جاقسى كورگەن ەكى ادام ءبىرىنسىز - ءبىرى ءومىر سۇرە المايتىن ەكى اققۋعا ۇقساسا، مىنە، سوندا عانا ولار – شىن عاشىقتار.
تالداۋ بارىسىندا وقۋشىلاردىڭ نازارىن ماحابباتتان قۇمارلىقتى الىپ تاستاعاندا دا ءبىر - بىرىنە ىڭكارلىك پەن ساعىنۋى ناعىز سۇيىسپەنشىلىك ەكەنىن ايتىپ، كوزسىز قۇمارلىقتان ساقتاندىرۋ، جازا باسپاۋ، ار - ۇيات، نامىس ت. ب. ادامي قاسيەتتەردى كىرلەتپەۋ تۋرالى ايتىپ، ەستەرىنە ساقتاۋدى ۇسىنۋ.
دايەكسوز: «ادامشىلىقتىڭ الدى – ماحاببات، عادىلەت سەزىم» (اباي)
دايەكسوزدىڭ ماعىناسىن قالاي تۇسىنەتىندەرىن سۇراي وتىرىپ، جاۋاپتارىن قورىتىندىلاۋ.
ماحاببات – ءومىر ءنارى. جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا «ماحاببات» قۇندىلىعى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، ادام بويىنداعى ماحاببات سەزىمىن، سۇيىسپەنشىلىكتى تانىپ، ونى قۇرمەتتەۋگە باۋلۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى:
• ماحابباتتىڭ بار ادامعا ورتاق كوپ قىرلى سەزىم ەكەنىن، ال ءسۇيۋ مەن عاشىق بولۋ جاراتىلىستىڭ ادامعا بەرگەن ەرەكشە نۇرلى ىڭكارلىگى ەكەنىن ءبىلدىرۋ؛
• ادامدى، ءومىردى، تابيعاتتى سۇيە بىلۋگە، ونى قۇرمەتپەن ءقادىر تۇتۋعا باۋلۋ؛
• سۇيىسپەنشىلىككە، سەزىمتالدىققا، نازىكتىككە تاربيەلەۋ؛
ساباقتىڭ كورنەكىلىكتەرى: وقۋلىق، داپتەر، ءۇنتاسپا، DVD، قازاق اۋەندەرى، تەلەديدار، ءتۇرلى ءتۇستى فيگۋرالار، ناقىل سوزدەر.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: شاتتىق شەڭبەرى، ستو تەحنولوگياسىنىڭ ستراتەگيالارى، تاپسىرما، ماتىنمەن جۇمىس، تۇيىندەمە، وزىممەن - ءوزىم، شىعارماشىلىق جۇمىس، دايەكسوز، جۇرەكتەن - جۇرەككە.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: ءبىلىم، بىلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ
بازالىق ءبىلىم: ءومىر قۇندىلىقتارىنىڭ جالپى ادامزاتتىق، رۋحاني - ادامگەرشىلىك ءمانىن ءتۇسىنۋ، ءوزارا ادامي قارىم - قاتىناستاردى تاني، باعالاي ءبىلۋدى مەڭگەرتۋ.
ساباقتاعى تەحنولوگيا: سىني تۇرعىسىنان ويلاۋ (ستو)
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وقۋشىلاردى ساباققا ازىرلەۋ.
وقۋشىلاردى شاتتىق شەڭبەرىنە شاقىرۋ.
شاتتىق شەڭبەرىندە وقۋشىلار ءۇنتاسپادان س. تۇرعىنبەكوۆتىڭ سوزىنە جازىلعان م. ءىلياسوۆتىڭ «ماحاببات» ءانىن تىڭداۋ (مۇمكىندىگىنشە وقۋشىلار قوسىلىپ ايتادى)
ءاننىڭ ءسوزى مەن سازىنان العان ەرەكشە سەزىممەن وقۋشىلار ءبىر - بىرىنە ساتتىلىك تىلەيدى.
1. وقۋشىلار ءتۇرلى - ءتۇستى فيگۋرالاردى تاڭداۋ ارقىلى توپتارعا ءبولىنىپ وتىرادى.
I وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
تاپسىرما: توپتار بويىنشا:
1 - توپ. «ءمولدىر ماحاببات» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
2 - توپ. «شىنايى ماحاببات» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
3 - توپ. «انا ماحابباتى» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
4 - توپ. «عاشىقتىق». ءبىر كورگەننەن عاشىق بولۋ.
وقۋشىلار ءوز مۇمكىندىكتەرىنشە انىقتاما بەرىپ، پىكىرلەرىن ءبىلدىردى.
تۇيىندەمە: وقۋشىلاردىڭ وي - پىكىر، انىقتاما بەرۋ سوزدەرىنە سۇيەنە وتىرىپ، قۇرمەتتەۋ، باعالاۋ، سىيلاۋ، ماحاببات دەگەن ۇعىمنىڭ ورتاق ەكەنىن، ادام جانىنا ەرەكشە جاقىندىعىنا ساي ىقىلاس - ىنتا سەزىمنىڭ باسقاشا ەكەنىنە كوزىن جەتكىزە ايتىپ ءتۇسىندىرۋ. ماحابباتتىڭ بار ادامعا ورتاق سەزىم ەكەنىن، ەگەر ماحاببات بولماسا ومىردە ءمان دە، قۇن دا بولمايتىنىن ايتىپ ءتۇسىندىرىپ، ويلارىن قورىتىندىلادىم.
II ماعىنانى تانۋ.
ماتىنمەن جۇمىس.
م. اۋەزوۆتىڭ «اباي جولى» رومانىنان ءۇزىندىنى وقۋ، تالداۋ.
جاقسى جىگىت، سۇلۋ قىز سونشالىق ءبىر ەرەكشە جاراستىقپەن، جاقسى ۇيلەستى. توعجان ءجۇزى ايعا قارسى كەلگەندە، اباي وزگەشە ءبىر نۇر كوردى. بەتىنە جۇقالاعان قىزىل ساۋلە بەرىپ، ىشتەگى تەرەڭ سىردان، دوس كوڭىلدەن بەلگى ەتتى. ساعىنعان سۇيگەنىنىڭ جانىنا جانى ۇمتىلىپ، ايىرىلماسقا، كەتىسپەسكە سەرت ەتكەندەي. قازىرگى اسەم انمەن ۇيلەسكەندەرى باۋىرعا كىرىپ، جابىسىپ تۇرىپ قۇشقاننان دا جاقىنىراق، كۇشتىرەك سياقتى. ىرعاعى كوپ سەزىمدى سۇلۋ انگە ەكەۋى دە بار شىندىعىن تاپسىرىپ، بار سىرلارىن بولەدى. ءان ايتقان جوق، ەكى بىردەي ىنتىق جان قاۋىشىپ تابىسقان شاتتىق ايتتى. بار جيىنعا، بار دۇنيەگە، بارلىق جۇلدىزدى اسپان، جارقىن ايعا دا: «كورشى ءبىزدى، كىنالاپ كورشى!» دەگەندەي.
ءمىنسىز سىرىنا شىنداپ بەرىلگەن توعجان توقتاماي ايتا بەردى. اباي ءبىر شاقتا جاس سۇلۋدىڭ جۇزىنەن بالا قۋانىشىن كوردى. باقىت كۇلكىسىندەي ءبىر راقات، ىرزالىق ەلەس بەرىپ، ابايعا قادالا قاراپ ەزۋ تارتتى. كەلگەنىنە، تاپقانىنا ءسۇيسىنىپ، ىشىنەن العىس ايتقان ءتارىزدى. قارلىعاش قاناتىنىڭ ۇشقىنداي بوپ، ايداي سىزىلعان ءجىپ - جىڭىشكە قاستارى كوتەرىلىپ - جازىلىپ، ابايعا وزگەشە ءبىر ءۇن قاتقانداي بولدى.
باعانادان بەرى سونشالىق كوپ، ءتىلسىز سالەم جولداعان اباي، ەندى ءاننىڭ ءسوزىن وزگەرتىپ الىپ، باسقاشا ايتىپ كەتتى. «ساعىندىرعان عاشىق جار، ىنتىعى ىشتە جۇرگەن شەرلى دوسىن كىنالاۋدان توقتار ما ەكەن؟ بار دۇنيە، بار سىرىن، بارلىق باقىت تىلەگىن ءبىر ءوزىنىڭ شۇعىلاسىنا قۇربان ەتەم دەپ كەلسە، نە دەر ەكەن!» دەگەن ءبىر وزگەشە سىر كەتتى.
تالداۋ بارىسىندا وقۋشىلاردىڭ نازارىن اسەرلى كوركەم سۋرەتتەۋدەگى سەزىم شاتتىعىنا، ونىڭ شەكسىز ءلاززاتىنا بولەنگەن قىزدىڭ جان قۇبىلىسىن، شۋاقتى ءلاززاتىن جاستار سەزگەن قۋانىشتى، شاتتىقتى، ماحاببات دەگەن قۇدىرەتتى سەزىمدى سىيلاعان عاجاپ جان شۋاعىنا اۋدارۋ.
وزىممەن - ءوزىم: ءۇنتاسپادان «مەرەكەم – سەن» ءانى باياۋ ەستىلىپ تۇرادى. (ءسوزى مەن ءانى: ق. قوزىبەكوۆ)
وقۋشىلاردىڭ وي - قيالىن دامىتىپ، مىنەز - قۇلىقتارىنا جاعىمدى اسەر ەتەدى.
تۇيىندەمە: وقۋلىقپەن جۇمىستى جالعاستىرۋ. ءى. ەسەنبەرليننىڭ «عاشىقتار» رومانىنان ءۇزىندىنى وقىتۋ، تالداۋ.
جاقسى كورۋ دەگەن ءبىر ۇلى قاسيەت. بۇل قاسيەتتىڭ ءوزى دە ەكى ءتۇرلى بولادى. جالپى ادام بالاسىن جاقسى كورۋ بار دا، جەكە ادامدى جاقسى كورۋ بار. جالپى ادام بالاسىن جاقسى كورىپ، ونىڭ باقىتى ءۇشىن كۇرەسۋ ول – ۇلكەن جۇرەكتى الىپتاردىڭ ءىسى. ال جەكە بىرەۋدى جاقسى كورۋ، سول ءۇشىن بارىڭدى اياماۋ – ءبارىمىزدىڭ دە قولىمىزدان كەلەتىن ەرلىك. كىم ءوزىنىڭ اتا - اناسىن، تۋعان باۋىرلارىن جاقسى كورمەيدى؟ سولار ءۇشىن جان اياماي ەڭبەك ەتكىسى كەلمەيدى؟ كىم ءوزىنىڭ سۇيگەن ادامى ءۇشىن سىن ساعاتى تۋسا، جانىن قۇربان ەتۋدەن باس تارتادى؟ مەنىڭشە، بۇل – قايسىمىزدىڭ بولسا دا قولىمىزدان كەلەتىن ءىس. ءبىراق بىرەۋدى جاقسى كورۋ، ۇناتۋ بار دا، نە بولماسا ونى شىن جۇرەكتەن ولەردەي ءسۇيۋ، ونسىز ءومىر سۇرە المايتىنداي عاشىق بولۋ بار. جان - تانىمەن ءسۇيۋ، عاشىق بولۋ مەنىڭشە ادامدا ءبىر - اق رەت كەزدەسەتىن قاسيەت.
سەن ماحابباتتان قۇمارلىقتى، ەركەك پەن ايەلدىك سەزىمدى الىپ تاستاشى، سوندا ءبىرىن - ءبىرى جاقسى كورگەن ەكى ادام ءبىرىنسىز - ءبىرى ءومىر سۇرە المايتىن ەكى اققۋعا ۇقساسا، مىنە، سوندا عانا ولار – شىن عاشىقتار.
تالداۋ بارىسىندا وقۋشىلاردىڭ نازارىن ماحابباتتان قۇمارلىقتى الىپ تاستاعاندا دا ءبىر - بىرىنە ىڭكارلىك پەن ساعىنۋى ناعىز سۇيىسپەنشىلىك ەكەنىن ايتىپ، كوزسىز قۇمارلىقتان ساقتاندىرۋ، جازا باسپاۋ، ار - ۇيات، نامىس ت. ب. ادامي قاسيەتتەردى كىرلەتپەۋ تۋرالى ايتىپ، ەستەرىنە ساقتاۋدى ۇسىنۋ.
دايەكسوز: «ادامشىلىقتىڭ الدى – ماحاببات، عادىلەت سەزىم» (اباي)
دايەكسوزدىڭ ماعىناسىن قالاي تۇسىنەتىندەرىن سۇراي وتىرىپ، جاۋاپتارىن قورىتىندىلاۋ.
ماحاببات – ءومىر ءنارى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جۇبان مولداعالييەۆ «مەن – قازاقپىن» پوەماسى
