مازمۇنداما جيناعى
مازمۇنداما جيناعى
كىرىسپە
قازاق ءتىلىنىڭ دىبىستىق جۇيەسىن، لەكسيكاسى مەن گرامماتيكالىق قۇرىلىمدى تەرەڭ مەڭگەرۋ، ءبىر جۇيەدە ساۋاتتى جازۋ، تىلدىك - گرامماتيكالىق قۇرىلىمدى ورىندى پايدالانۋ وسى ءپاندى وقىتۋدىن، نەگىزگى ماقساتى بولىپ تابىلادى. بۇل تۇرعىدان العاندا، وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن پىسىقتاۋ مەن تەكسەرۋگە ارنالعان مازمۇنداما، جاتتىعۋ، ت. ب. جيناقتاردىڭ الاتىن ورنى ەرەكشە ەكەنى بەلگىلى.
سونداي ماقساتپەن ۇسىنىلىپ وتىرعان بۇل مازمۇندامالار جيناعىنىڭ ءمۇعالىمنىڭ پايدالانۋىنا ىڭعايلى بولۋىنا باسا نازار اۋدارىلعان: وندا كورسەتىلگەن وقۋشىنىڭ سىنىبىنا بايلانىستى جازۋ شاپشاڭدىعى، ءماتىن نورمالارى، قالىپتاسقان باعالاۋ جۇيەلەرى انىق تا، ءدال سوڭعى تالاپتارعا ساي.
مازمۇندامالار 1 - 4 سىنىپتاردىڭ ءارقايسىسىنا 10 - 18 ماتىننەن بەرىلىپ، جيناقتا بارلىعى 49 ءماتىن قامتىلعان. الىنعان ماتىندەر مازمۇنى جاعىنان ءومىر تالابىنا ساي، وقۋشىنىڭ وي - ءورىسىن، زەيىن - قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋگە نەگىز بولاتىن، ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ جۇمىستارىنا كومەگى تيەتىندەي دەڭگەيدە قۇراستىرىلعان. سۇرىپتالىپ العان ءبۇل ماتىندەردە نەگىزىنەن ارعى - بەرگى تاريحىمىزدا ءومىر سۇرگەن، حالقى ءۇشىن ەڭبەگى سىڭگەن ەل پەرزەنتتەرى تۋرالى، ونەر - ءبىلىم جونىندە، ۇلتتىق سالت - سانامىز بەن ادامدىق اسىل قاسيەتتەر جايىندا تارتىمدى اڭگىمەلەر الىنعان. جيناقتاعى مازمۇندامالاردى قازاق ءتىلى جانە انا تىلىنەن وقىلعان ماتەريالدى بەكىتۋ، جيناقتاۋ، ءبىلىم ساپاسىن انىقتاۋ ساباقتارىندا قولدانۋ ىڭعايلى.
ساۋاتتى جازۋ - دۇرىس ويلاۋدىڭ كورىنىسى. ەندەشە ءبۇل قۇرال وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتىپ، ولاردىڭ ويلاۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋعا، جازۋ داعدىلارىن دامىتۋعا كومەكتەسەدى.
مازمۇنداما جۇمىسىنىڭ تۇرلەرى، وعان قويىلاتىن تالاپتار
مازمۇنداما جازدىرۋدىڭ تۇپكى ماقساتى - وقۋشىلاردىڭ ويىن جانە ءتىلىن دامىتۋ. مازمۇنداماعا بەرىلەتىن ماتىندەر بىرتە - بىرە كۇردەلەنىپ وتىرۋ جاعىن ءماتىن تاڭداعاندا ءمۇعالىم قاتتى ەسكەرۋ قاجەت. ءماتىن ونىڭ ىشىندەگى كورىنىستەرى جاعىنان بولسىن، سوزدىك، سينتاكسيستىك جاعىنان بولسىن بىرىنەن ەكىنشىسى از - كەم قيىنداۋ بولا بەرەدى.
وقۋشىلاردىڭ ءوز ويلارىن جازباشا بايلانىستىرىپ بەرە الۋ بىلىمدەرىن تەكسەرۋ ماقساتىندا ءمۇعالىم مازمۇنداما، شىعارما جۇمىستارىن الادى. ولاردىڭ مولشەرى باعدارلامادا كورسەتىلەدى.
مازمۇنداما ءماتىنى حابارلاۋ ماقساتىندا بولعانى ءجون. 3 سىنىپتا سۋرەتتەۋ، تالداۋ مانىندەگى ەلەمەنتتەر كىرگىزىلە باستايدى. ماتىندەر تاربيەلىك ءمانى باسىم، وقۋشىلار تۇسىنىگىنە لايىق ەتىپ الىنۋى ءتيىس.
مازمۇنداماعا ارنالعان ءسوز سانى:
سىنىپ - ءسوز سانى
1 سىنىپ - 20 - 30 ءسوز
2 سىنىپ - 30 - 50 ءسوز
3 سىنىپ - 50 - 70 ءسوز
4 سىنىپ - 70 - 90 ءسوز
مازمۇنداما جۇمىستارىن باعالاعاندا ونىڭ تازا، ۇقىپتى جازىلۋى، كالليگرافيالىق نورمانىڭ ساقتالۋى ەسەپكە الىنادى.
ەسكەرتۋ: جازبا جۇمىستارىنان وقۋشى قاناعاتتانارلىقسىز باعا العان جاعدايدا، سول وقۋشىمەن ءمۇعالىم جەكە جۇمىستار جۇرگىزەدى، ۇيرەتەدى. وتە تومەن باعا جۋرنالعا قويىلمايدى. جۋرنالعا جەكە جۇمىستان سوڭ العان باعا دەر كەزىندە قويىلۋى ءتيىس.
1 - 4 سىنىپتاردا جازدىرۋعا بولاتىن مازمۇندامالاردى توپتاي كەلگەندە مىنانداي تۇرلەرىن كورسەتۋگە بولادى:
• دايىن اڭگىمە بويىنشا مازمۇنداما؛
• سۋرەت بويىنشا مازمۇنداما،
• كينو، ديافيلم بويىنشا مازمۇنداما.
دايىن اڭگىمە بويىنشا مازمۇنداما. مازمۇندامانىڭ بۇل ءتۇرى بەلگىلى ءبىر الدىن الا دايىندالعان اڭگىمە بويىنشا جازدىرىلادى. دايىن اڭگىمە بويىنشا مازمۇنداما كولەمى شاعىن، مازمۇنى جەڭىل اڭگىمەلەر ارقىلى جۇرگىزىلەدى. ءماتىن ساباققا دەيىن تاقتاعا جازىلىپ قويىلادى. نە بولماسا ءمۇعالىم ۇلكەن قاعازعا الدىن الا جازىپ، دايىنداپ الىپ كەلەدى دە، تاقتاعا ىلە قويادى. ءماتىندى وقىماس بۇرىن سول ماتىنگە بايلانىستى ومىرمەن بايلانىستىرىپ اۋىزشا اڭگىمە ايتكىزادى. دايىندىق جۇمىسىنان كەيىن بالالار دايىن ءماتىندى وقىپ شىعادى. ءماتىننىڭ ىشىندەگى قيىندىق تۋعىزاتىن سوزدەردى تاقتاعا جازىپ، سينونيمدىك قاتارلارىن ايتىپ، ماعىناسى تۇسىندىرىلەدى. جازىلۋى قيىن سوزدەردى، ءسوز تىركەستەرىن سىنىپتا ءتۇبىر نەمەسە تۇيىق راي فورماسىندا بەرمەي، ماتىندەگى فورماسىمەن بەرگەن ءجون. ءماتىندى بالالار ەكى قايتارا وقىپ شىعادى. مۇندا بالالار ماتىندەگى سويلەمنىڭ قۇرىلىسىمەن، كوپتەگەن سوزدەردىڭ جازىلۋىمەن تانىسادى.
ءماتىن وقىلىپ بولعاننان كەيىن، جوسپار قۇرۋعا بولادى. جوسپار بويىنشا سىنىپقا سۇراق قويىلادى. سۇراق، اۋىزشا قويىلىپ، وقۋشىلار ماتىننەن ول سۇراقتارعا جاۋاپ تابادى. ءماتىن سۇراق بويىنشا تالدانىپ بولعاننان كەيىن، ءمۇعالىم ءماتىندى تۇتاستاي وقىپ شىعادى. مازمۇندامانى جازۋعا كىرىسەدى.
دايىن اڭگىمە بويىنشا جۇرگىزىلەتىن مازمۇندامانىڭ بىرنەشە ءتۇرى بار:
• ءماتىنىنىڭ مازمۇن ءتارتىبى ساقتالادى دا، سىرتقى ءتۇرى از – كەم وزگەرتىلىپ جازىلادى. نەگىزىنەن سۇراقتارعا بالالار ءوز سوزدەرىمەن جاۋاپ بەرەدى.
• ءماتىن مازمۇنىن ساقتاي وتىرىپ، سىرتقى ءتۇرىن وزگەرتىپ جازۋ.
مۇندا وقۋشىلار I جاقپەن باياندالعان وقيعانى III جاقپەن مازمۇنداپ بەرەدى.
• ىقشامداپ مازمۇنداۋ. ىقشامداپ مازمۇنداۋ وقۋشىلاردى شىعارماشىلىق جۇمىسقا داعدىلاندىرادى. مۇندا وقۋشىلار ءماتىندى ەمىن - ەركىن يگەرىپ، كەرەك جەرىن الىپ، ءوز ىڭعايىنا يكەمدەپ، قاجەتسىزدەرىن قالدىرادى. ال مۇنىڭ ءوزى ماتىندەگى نەگىزگى ويدى اڭعارۋعا، ءماتىن مازمۇلىن سۇرىپتاپ، تاڭداپ، تالعاپ الۋعا ۇيرەتەدى. ويدى از سوزگە سىيعىزىپ
ايتۋعا، ءسوزدى تالداپ قولدانۋعا، سويلەم قۇراۋعا داعدىلاندىرادى، تىلدەرىن دامىتادى.
• تولىقتىرىپ مازمۇنداۋ. بۇل ىقشامداپ مازمۇنداۋعا كەرىسىنشە، از سوزدەن كوپ ماعىنا تۋدىرۋ. بەرىلگەن سويلەمدەردىڭ توڭىرەگىندە جاڭا ويلار تاپقىزۋ ماقساتىندا جۇرگىزىلەدى. وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتىپ، تىلدەرىن بايىتۋعا، سويلەم قۇراۋ شەبەرلىكتەرى مەن ويىن جۇيەلەۋ داعدىسىنا توسەلۋگە ۇيرەتۋدە، تولىقتىرىپ مازمۇنداۋدىڭ اتقاراتىن ءرولى وراسان زور.
• ولەڭ سوزبەن مازمۇنداۋ. ولەڭ سوزبەن بەرىلگەن ءماتىندى ءمۇعالىم مانەرلەپ وقيدى. وقۋشىلار تۇسىنگەنىن ءوز سوزدەرىمەن ءماتىن قۇراپ جازادى. كەيبىر دارىندى وقۋشىلار تۇسىنىكتەرىن ولەڭ سوزدەرمەن دە جازۋعا بولادى، مۇنداي مازمۇندامانىڭ ءتۇرى بالالاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ارتتىرىپ، قىزىعۋشىلىقتارىن تۋعىزادى.
سۋرەت بويىنشا مازمۇنداۋ. مۇندا بالالار سۋرەتتىڭ مازمۇنىن تۇسىنۋگە ۇيرەنەدى. مازمۇندامانىڭ بۇل ءتۇرىن دە بىرنەشە توپقا بولۋگە بولادى.
ءى سىنىپ
توعايدا
بالالار توعايعا باردى. ولار توعايدا گۇل، جيدەك تەردى. توعاي جانىندا وزەن بار. بالالار وزەننەن بالىق اۋلادى. توعايدا قۇستار سايراپ، ارالار ۇشىپ ءجۇر. بالالار جاقسى تىنىقتى. (25 ءسوز)
جوسپار.
1. توعايعا بارۋ،
2. وزەننەن بالىق اۋلادى.
3. بالالاردىڭ تىنىعۋى.
قايىڭ
قايىڭ - بيىك وسەتىن، ادەمى اعاش. ونىڭ بۇتاقتارى ءجيى بولادى. قايىڭنىڭ جاپىراقتارى جىلتىر، جاپ - جاسىل. قايىڭدى ءيىپ شانا جاسايدى. ونى ومىردە كوپ پايدالانادى. (23 ءسوز)
جوسپار.
1. قايىڭ قانداي اعاش؟
2. قايىڭنىڭ ومىردەگى پايداسى.
اسان مەن ءمادي
اسان مەن ءمادي سىرعاناق تەۋىپ ءجۇردى. ءمادي اساننان ۇلكەن بولاتىن. اسان قولعابىن جوعالتىپ الدى. قولى توڭعان اسان جىلادى. ءمادي وعان ءوز قولعابىن بەردى.
(23 ءسوز)
جوسپار.
1. بالالاردىڭ سىرعاناق تەبۋى.
2. ءماديدىڭ قايىرىمدىلىعى.
نەمەرەسى مەن اتاسى
ساماتتىڭ اتاسى ابدەن قارتايدى. ول جۇرە المايدى. كوزى كورمەيدى، قۇلاعى ەستىمەيدى. سامات اتاسىن كۇتەدى. اتاسىن دالاعا سۇيەپ شىعادى. ونىڭ بەتى - قولىن جۋعىزادى، سۇلگىسىن اپەرەدى. سامات اتاسىنىڭ توسەگىن سالادى. كورپەسىن جابادى. اتاسى نەمەرەسىنە العىسىن ايتتى. (34 ءسوز)
جوسپار.
1. نەمەرەسى مەن اتاسى.
2. ساماتتىڭ اتاسىنا كومەكتەسۋى.
3. اتاسى العىس ايتتى.
مازمۇنداما جيناعى جۇكتەۋ
كىرىسپە
قازاق ءتىلىنىڭ دىبىستىق جۇيەسىن، لەكسيكاسى مەن گرامماتيكالىق قۇرىلىمدى تەرەڭ مەڭگەرۋ، ءبىر جۇيەدە ساۋاتتى جازۋ، تىلدىك - گرامماتيكالىق قۇرىلىمدى ورىندى پايدالانۋ وسى ءپاندى وقىتۋدىن، نەگىزگى ماقساتى بولىپ تابىلادى. بۇل تۇرعىدان العاندا، وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن پىسىقتاۋ مەن تەكسەرۋگە ارنالعان مازمۇنداما، جاتتىعۋ، ت. ب. جيناقتاردىڭ الاتىن ورنى ەرەكشە ەكەنى بەلگىلى.
سونداي ماقساتپەن ۇسىنىلىپ وتىرعان بۇل مازمۇندامالار جيناعىنىڭ ءمۇعالىمنىڭ پايدالانۋىنا ىڭعايلى بولۋىنا باسا نازار اۋدارىلعان: وندا كورسەتىلگەن وقۋشىنىڭ سىنىبىنا بايلانىستى جازۋ شاپشاڭدىعى، ءماتىن نورمالارى، قالىپتاسقان باعالاۋ جۇيەلەرى انىق تا، ءدال سوڭعى تالاپتارعا ساي.
مازمۇندامالار 1 - 4 سىنىپتاردىڭ ءارقايسىسىنا 10 - 18 ماتىننەن بەرىلىپ، جيناقتا بارلىعى 49 ءماتىن قامتىلعان. الىنعان ماتىندەر مازمۇنى جاعىنان ءومىر تالابىنا ساي، وقۋشىنىڭ وي - ءورىسىن، زەيىن - قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋگە نەگىز بولاتىن، ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ جۇمىستارىنا كومەگى تيەتىندەي دەڭگەيدە قۇراستىرىلعان. سۇرىپتالىپ العان ءبۇل ماتىندەردە نەگىزىنەن ارعى - بەرگى تاريحىمىزدا ءومىر سۇرگەن، حالقى ءۇشىن ەڭبەگى سىڭگەن ەل پەرزەنتتەرى تۋرالى، ونەر - ءبىلىم جونىندە، ۇلتتىق سالت - سانامىز بەن ادامدىق اسىل قاسيەتتەر جايىندا تارتىمدى اڭگىمەلەر الىنعان. جيناقتاعى مازمۇندامالاردى قازاق ءتىلى جانە انا تىلىنەن وقىلعان ماتەريالدى بەكىتۋ، جيناقتاۋ، ءبىلىم ساپاسىن انىقتاۋ ساباقتارىندا قولدانۋ ىڭعايلى.
ساۋاتتى جازۋ - دۇرىس ويلاۋدىڭ كورىنىسى. ەندەشە ءبۇل قۇرال وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتىپ، ولاردىڭ ويلاۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋعا، جازۋ داعدىلارىن دامىتۋعا كومەكتەسەدى.
مازمۇنداما جۇمىسىنىڭ تۇرلەرى، وعان قويىلاتىن تالاپتار
مازمۇنداما جازدىرۋدىڭ تۇپكى ماقساتى - وقۋشىلاردىڭ ويىن جانە ءتىلىن دامىتۋ. مازمۇنداماعا بەرىلەتىن ماتىندەر بىرتە - بىرە كۇردەلەنىپ وتىرۋ جاعىن ءماتىن تاڭداعاندا ءمۇعالىم قاتتى ەسكەرۋ قاجەت. ءماتىن ونىڭ ىشىندەگى كورىنىستەرى جاعىنان بولسىن، سوزدىك، سينتاكسيستىك جاعىنان بولسىن بىرىنەن ەكىنشىسى از - كەم قيىنداۋ بولا بەرەدى.
وقۋشىلاردىڭ ءوز ويلارىن جازباشا بايلانىستىرىپ بەرە الۋ بىلىمدەرىن تەكسەرۋ ماقساتىندا ءمۇعالىم مازمۇنداما، شىعارما جۇمىستارىن الادى. ولاردىڭ مولشەرى باعدارلامادا كورسەتىلەدى.
مازمۇنداما ءماتىنى حابارلاۋ ماقساتىندا بولعانى ءجون. 3 سىنىپتا سۋرەتتەۋ، تالداۋ مانىندەگى ەلەمەنتتەر كىرگىزىلە باستايدى. ماتىندەر تاربيەلىك ءمانى باسىم، وقۋشىلار تۇسىنىگىنە لايىق ەتىپ الىنۋى ءتيىس.
مازمۇنداماعا ارنالعان ءسوز سانى:
سىنىپ - ءسوز سانى
1 سىنىپ - 20 - 30 ءسوز
2 سىنىپ - 30 - 50 ءسوز
3 سىنىپ - 50 - 70 ءسوز
4 سىنىپ - 70 - 90 ءسوز
مازمۇنداما جۇمىستارىن باعالاعاندا ونىڭ تازا، ۇقىپتى جازىلۋى، كالليگرافيالىق نورمانىڭ ساقتالۋى ەسەپكە الىنادى.
ەسكەرتۋ: جازبا جۇمىستارىنان وقۋشى قاناعاتتانارلىقسىز باعا العان جاعدايدا، سول وقۋشىمەن ءمۇعالىم جەكە جۇمىستار جۇرگىزەدى، ۇيرەتەدى. وتە تومەن باعا جۋرنالعا قويىلمايدى. جۋرنالعا جەكە جۇمىستان سوڭ العان باعا دەر كەزىندە قويىلۋى ءتيىس.
1 - 4 سىنىپتاردا جازدىرۋعا بولاتىن مازمۇندامالاردى توپتاي كەلگەندە مىنانداي تۇرلەرىن كورسەتۋگە بولادى:
• دايىن اڭگىمە بويىنشا مازمۇنداما؛
• سۋرەت بويىنشا مازمۇنداما،
• كينو، ديافيلم بويىنشا مازمۇنداما.
دايىن اڭگىمە بويىنشا مازمۇنداما. مازمۇندامانىڭ بۇل ءتۇرى بەلگىلى ءبىر الدىن الا دايىندالعان اڭگىمە بويىنشا جازدىرىلادى. دايىن اڭگىمە بويىنشا مازمۇنداما كولەمى شاعىن، مازمۇنى جەڭىل اڭگىمەلەر ارقىلى جۇرگىزىلەدى. ءماتىن ساباققا دەيىن تاقتاعا جازىلىپ قويىلادى. نە بولماسا ءمۇعالىم ۇلكەن قاعازعا الدىن الا جازىپ، دايىنداپ الىپ كەلەدى دە، تاقتاعا ىلە قويادى. ءماتىندى وقىماس بۇرىن سول ماتىنگە بايلانىستى ومىرمەن بايلانىستىرىپ اۋىزشا اڭگىمە ايتكىزادى. دايىندىق جۇمىسىنان كەيىن بالالار دايىن ءماتىندى وقىپ شىعادى. ءماتىننىڭ ىشىندەگى قيىندىق تۋعىزاتىن سوزدەردى تاقتاعا جازىپ، سينونيمدىك قاتارلارىن ايتىپ، ماعىناسى تۇسىندىرىلەدى. جازىلۋى قيىن سوزدەردى، ءسوز تىركەستەرىن سىنىپتا ءتۇبىر نەمەسە تۇيىق راي فورماسىندا بەرمەي، ماتىندەگى فورماسىمەن بەرگەن ءجون. ءماتىندى بالالار ەكى قايتارا وقىپ شىعادى. مۇندا بالالار ماتىندەگى سويلەمنىڭ قۇرىلىسىمەن، كوپتەگەن سوزدەردىڭ جازىلۋىمەن تانىسادى.
ءماتىن وقىلىپ بولعاننان كەيىن، جوسپار قۇرۋعا بولادى. جوسپار بويىنشا سىنىپقا سۇراق قويىلادى. سۇراق، اۋىزشا قويىلىپ، وقۋشىلار ماتىننەن ول سۇراقتارعا جاۋاپ تابادى. ءماتىن سۇراق بويىنشا تالدانىپ بولعاننان كەيىن، ءمۇعالىم ءماتىندى تۇتاستاي وقىپ شىعادى. مازمۇندامانى جازۋعا كىرىسەدى.
دايىن اڭگىمە بويىنشا جۇرگىزىلەتىن مازمۇندامانىڭ بىرنەشە ءتۇرى بار:
• ءماتىنىنىڭ مازمۇن ءتارتىبى ساقتالادى دا، سىرتقى ءتۇرى از – كەم وزگەرتىلىپ جازىلادى. نەگىزىنەن سۇراقتارعا بالالار ءوز سوزدەرىمەن جاۋاپ بەرەدى.
• ءماتىن مازمۇنىن ساقتاي وتىرىپ، سىرتقى ءتۇرىن وزگەرتىپ جازۋ.
مۇندا وقۋشىلار I جاقپەن باياندالعان وقيعانى III جاقپەن مازمۇنداپ بەرەدى.
• ىقشامداپ مازمۇنداۋ. ىقشامداپ مازمۇنداۋ وقۋشىلاردى شىعارماشىلىق جۇمىسقا داعدىلاندىرادى. مۇندا وقۋشىلار ءماتىندى ەمىن - ەركىن يگەرىپ، كەرەك جەرىن الىپ، ءوز ىڭعايىنا يكەمدەپ، قاجەتسىزدەرىن قالدىرادى. ال مۇنىڭ ءوزى ماتىندەگى نەگىزگى ويدى اڭعارۋعا، ءماتىن مازمۇلىن سۇرىپتاپ، تاڭداپ، تالعاپ الۋعا ۇيرەتەدى. ويدى از سوزگە سىيعىزىپ
ايتۋعا، ءسوزدى تالداپ قولدانۋعا، سويلەم قۇراۋعا داعدىلاندىرادى، تىلدەرىن دامىتادى.
• تولىقتىرىپ مازمۇنداۋ. بۇل ىقشامداپ مازمۇنداۋعا كەرىسىنشە، از سوزدەن كوپ ماعىنا تۋدىرۋ. بەرىلگەن سويلەمدەردىڭ توڭىرەگىندە جاڭا ويلار تاپقىزۋ ماقساتىندا جۇرگىزىلەدى. وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتىپ، تىلدەرىن بايىتۋعا، سويلەم قۇراۋ شەبەرلىكتەرى مەن ويىن جۇيەلەۋ داعدىسىنا توسەلۋگە ۇيرەتۋدە، تولىقتىرىپ مازمۇنداۋدىڭ اتقاراتىن ءرولى وراسان زور.
• ولەڭ سوزبەن مازمۇنداۋ. ولەڭ سوزبەن بەرىلگەن ءماتىندى ءمۇعالىم مانەرلەپ وقيدى. وقۋشىلار تۇسىنگەنىن ءوز سوزدەرىمەن ءماتىن قۇراپ جازادى. كەيبىر دارىندى وقۋشىلار تۇسىنىكتەرىن ولەڭ سوزدەرمەن دە جازۋعا بولادى، مۇنداي مازمۇندامانىڭ ءتۇرى بالالاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ارتتىرىپ، قىزىعۋشىلىقتارىن تۋعىزادى.
سۋرەت بويىنشا مازمۇنداۋ. مۇندا بالالار سۋرەتتىڭ مازمۇنىن تۇسىنۋگە ۇيرەنەدى. مازمۇندامانىڭ بۇل ءتۇرىن دە بىرنەشە توپقا بولۋگە بولادى.
ءى سىنىپ
توعايدا
بالالار توعايعا باردى. ولار توعايدا گۇل، جيدەك تەردى. توعاي جانىندا وزەن بار. بالالار وزەننەن بالىق اۋلادى. توعايدا قۇستار سايراپ، ارالار ۇشىپ ءجۇر. بالالار جاقسى تىنىقتى. (25 ءسوز)
جوسپار.
1. توعايعا بارۋ،
2. وزەننەن بالىق اۋلادى.
3. بالالاردىڭ تىنىعۋى.
قايىڭ
قايىڭ - بيىك وسەتىن، ادەمى اعاش. ونىڭ بۇتاقتارى ءجيى بولادى. قايىڭنىڭ جاپىراقتارى جىلتىر، جاپ - جاسىل. قايىڭدى ءيىپ شانا جاسايدى. ونى ومىردە كوپ پايدالانادى. (23 ءسوز)
جوسپار.
1. قايىڭ قانداي اعاش؟
2. قايىڭنىڭ ومىردەگى پايداسى.
اسان مەن ءمادي
اسان مەن ءمادي سىرعاناق تەۋىپ ءجۇردى. ءمادي اساننان ۇلكەن بولاتىن. اسان قولعابىن جوعالتىپ الدى. قولى توڭعان اسان جىلادى. ءمادي وعان ءوز قولعابىن بەردى.
(23 ءسوز)
جوسپار.
1. بالالاردىڭ سىرعاناق تەبۋى.
2. ءماديدىڭ قايىرىمدىلىعى.
نەمەرەسى مەن اتاسى
ساماتتىڭ اتاسى ابدەن قارتايدى. ول جۇرە المايدى. كوزى كورمەيدى، قۇلاعى ەستىمەيدى. سامات اتاسىن كۇتەدى. اتاسىن دالاعا سۇيەپ شىعادى. ونىڭ بەتى - قولىن جۋعىزادى، سۇلگىسىن اپەرەدى. سامات اتاسىنىڭ توسەگىن سالادى. كورپەسىن جابادى. اتاسى نەمەرەسىنە العىسىن ايتتى. (34 ءسوز)
جوسپار.
1. نەمەرەسى مەن اتاسى.
2. ساماتتىڭ اتاسىنا كومەكتەسۋى.
3. اتاسى العىس ايتتى.
مازمۇنداما جيناعى جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
ءدارىس تاقىرىبى: لەكسيكالىق ومونيمدەر، پوليسەميا تۇرلەرى جانە جاسالۋ جولدارى.
-
«الدار كوسە جانە ماقتانشاق باي» قازاق ەرتەگىسىن ساحنالىق كورىنىسكە اينالدىرىپ، ءوزىن - ءوزى تانۋ پانىندە، تاربيە شارالاردا رولدىك جانە ساحنالىق كورىنىس.
