مەملەكەتتىك رامىزدەر – ۇلتتىق ماقتانىش
تاقىرىبى: «مەملەكەتتىك رامىزدەر – ۇلتتىق ماقتانىش»
ماقساتى: وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، پاتريوتتىققا تاربيەلەۋ.
1. وقۋشىلاردى وتانسۇيگىشتىككە، مەملەكەتتىك رامىزدەردى قاستەرلەۋگە، وليمپيادا جۇلدەگەرلەرىن قۇرمەت كورسەتىپ، ماقتانىش ەتۋگە تاربيەلەۋ.
2. وقۋشىلارعا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ باس قالاسى - استانا، جالپى رامىزدەر تۋرالى ماعلۇماتتار بەرۋ.
3. استانا قالاسى، مەملەكەتتىك رامىزدەر، وليمپيادا تۋرالى بايانداۋ ارقىلى
وقۋشىلاردىڭ پاتريوتتىق سەزىمدەرىن، تانىمدىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ، سپورتقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ارتتىرۋ.
كورنەكىلىكتەر: قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۋى، ەلتاڭباسى، ءانۇرانى، استانا قالاسى، ححح وليمپيادا ويىندارىنىڭ جۇلدەگەرلەرىنىڭ سۋرەتتەرى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
1. پسيحولوگيالىق دايىندىق. (ءمۇعالىمنىڭ قۇتتىقتاۋ ءسوزى)
قۇرمەتتى وقۋشىلار، اتا - انالار، ۇستازدار! سىزدەردى بۇگىنگى ءبىلىم كۇنىمەن قۇتتىقتايمىن. دەندەرىرىڭىزگە ساۋلىق، باستارىڭىزعا بايلىق، بالالارىڭىز ەلىمىزدىڭ ءبىلىمدى، تاربيەلى ازاماتى بولۋعا تىلەكتەسپىن. ال وقۋشىلارىمدى جان - جاقتى دامىعان، ۇلگىلى، ءبىلىمدى، ەرتەڭگى بولاشاققا زور سەنىممەن قارايتىن ازامات بولۋلارىڭدى تىلەيمىن.
- بالالار كوزدەرىڭدى جۇمىپ ءبىر - بىرلەرىڭە جاقسى تىلەكتەرىڭدى ايتىڭدار.
( وقۋشىلار ءوز تىلەكتەرىن ايتادى)
ءمۇعالىم: 1 - قىركۇيەك ءبىلىم كۇنى. ادامعا ءتىل، قۇلاق قانداي كەرەك بولسا، ءبىلىم دە سونداي كەرەك. سوندا عانا سەنىڭ ول ەڭ جاقسى دوسىڭ عانا ەمەس، ءومىرىڭنىڭ اقىرىنا دەيىن سەنىمدى سەرىگىڭ بولادى.
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
1. اسىل ۇيام – مەكتەبىم
- اسىل ۇيا مەكتەپتەرىڭە قانداي سەزىممەن كەلدىڭدەر؟
(سۇراقتار قويىلىپ وقۋشىلار ءوز ويلارىن، پىكىرلەرىن ايتادى.)
ءمۇعالىم: ال قانە بالالار، وتان دەگەن نە؟ ونى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
وقۋشى: وتان - دەگەنىمىز ادامنىڭ تۋىپ وسكەن جەرى، تۋعان - تۋىسقاندارىمەن، جاقىندارىمەن بىرگە تۇراتىن اتا مەكەنى. قازاق ەلىندە تۇراتىن ادامداردىڭ وتانى - قازاقستان رەسپۋبليكاسى.
- ال بالالار تاۋەلسىزدىگىمىزدى العاننان بەرى رەسپۋبليكامىزدا قانداي
وزگەرىستەر بولىپ جاتىر؟
- قانداي مەيرامدى تويلادىق؟
- قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسى قاشان قابىلداندى؟
(سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى)
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسى كۇنى 1995 جىلعى
30 تامىزدا قابىلداندى.
- ەندى بۇگىنگى تاقىرىبىمىز «مەملەكەتتىك رامىزدەر – ۇلتتىق ماقتانىش»
دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟ (ءوز ويلارىن ايتادى.)
ءمۇعالىم: ەگەمەندىگىمىزدىڭ بەلگىلەرىنىڭ ءبىرى – مەملەكەتتىك رامىزدەر. «قانشاما عاسىر ءومىر سۇرسە بۇل قازاق، سونشا عاسىر ۇمتىلدى عوي ەلدىككە»- دەپ تولە بي بابامىز ايتقانداي ەگەمەندى ەل اتاندىق. مىنە، ەندى ءوز ءانۇرانىمىز، ەلتاڭبامىز، تۋىمىز بار. حالقىمىزدىڭ ەڭسەسى جوعارى.
وقۋشىلار ورىندارىنان تۇرىپ ءانۇراندى ورىندايدى.
رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋمدا قابىلدانعان ق. ر - نىڭ كونستيتۋسياسى رەفەرەندۋم ناتيجەلەرى رەسمي تۇردە جاريالانعان كۇننەن باستاپ بۇرىنعى كۇشىنە ەنەدى، سول مەزگىلدەن باستاپ بۇرىنعى ق. ر. كونستيتۋسياسىنىڭ كۇشى جويىلادى.
قاجەت بولعان جاعدايدا ەلىمىزدىڭ زاڭ شىعارۋشى ورگانى پارلامەنت وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزە الادى.
كونستيتۋسيا – ەلىمىزدىڭ باستى قۇجاتى. بۇل ءبىزدىڭ قۇقىقتارىمىز بەن مۇمكىندىكتەرىمىز جايلى بايىپتى دا پاراساتتى كىتاپ. كونستيتۋسيانى مۇقيات وقىپ ۇيرەنگەن ءجون. ويتكەنى وندا جازىلعان زاڭ تالاپتارىن وزىمىزدە بايقاي بەرمەستەن، كۇن سايىن قولدانىپ وتىرامىز.
قالاي ويلايسىڭدار، اتا زاڭ نە ءۇشىن كەرەك؟ (ءوز ويلارىڭدى قاعاز بەتىنە سۋرەت سالىپ كورسەتە قويىڭدار)
قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋسياسىنىڭ كەيبىر باپتارىنا توقتالا كەتسەك:
7 - باپ. ق. ر - نىڭ مەملەكەتتىك ءتىلى – قازاق ءتىلى.
9 - باپ. ق. ر - نىڭ نىشاندارى - تۋى، ەلتاڭباسى، ءانۇرانى بار.
15 - باپ. اركىمنىڭ ءومىر سۇرۋگە قۇقىعى بار.
24 - باپ. اركىمنىڭ ەڭبەك ەتۋ، كاسىپ پەن قىزمەت ءتۇرىن ەركىن تاڭداۋ قۇقىعى بار.
29 - باپ. ق. ر - نىڭ ازاماتتارىنىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋعا قۇقىعى بار.
30 - باپ. تەگىن ورتا ءبىلىم الۋىنا كەپىلدىك بەرەدى. ورتا ءبىلىم الۋ مىندەتتى.
36 - باپ. ق. ر - نىڭ قورعاۋ - ونىڭ ءاربىر ازاماتىنىڭ قاسيەتتى پارىزى جانە مىندەتتى.
كونستيتۋسيا دەگەن سوزدەن كىم كوپ ءسوز شىعارادى؟
م: ( ون، تۋ، سيا، سۋ، تون، ت. س. س)
ءمۇعالىم:
- ءقازىر «كىم جىلدام» ويىنىن وينايمىز.
وتان تۋرالى كىم كوپ ماقال - ماتەلدەر بىلەدى؟ مەن ماقالدىڭ باسىن ايتامىن، سەندەر جالعاستىراسىڭدار.
وتان - ەلدىڭ اناسى
ەل -(ەردىڭ اناسى)
تۋعان جەردەي جەر بولماس،
(تۋعان ەلدەي ەل بولماس).
وتاندى ءسۇيۋ -(وتباسىنان باستالادى)
وتان وتتان دا (ىستىق)
پالەن جەردە التىن بار
(ءوز جەرىڭدەي قايدا بار)
وتانسىز ادام -( ورمانسىز بۇلبۇل)
وتان ءۇشىن كۇرەس
(ەرگە تيگەن ۇلەس)
ەل ءىشى - (التىن بەسىك)
ماقال - ماتەلدى كوپ ايتقان وقۋشى جەڭىمپاز اتانادى.
ءمۇعالىم: وسى جاز سەندەرگە قانداي اسەر قالدىردى؟
ححح وليمپيادا ويىندارى تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟ جۇلدەگەرلەرى كىمدەر؟
( ءمۇعالىم ءوزى تولىقتىرىپ كەتەدى)
- سەندەرگە سپورتتىڭ قاي ءتۇرى ۇنايدى؟ نەلىكتەن؟ ( سپورتپەن اينالىسۋدى تاڭعى جاتتىعۋدان باستاۋىمىز قاجەت)
ءمۇعالىم:
- بالالار، مىسالى سەندەرگە شەت ەلدەن قوناقتار كەلدى. سەندەر سول قوناققا ءبىزدىڭ ەلىمىزدى سۋرەت سالۋ ارقىلى قالاي تانىستىرار ەدىڭدەر؟
وقۋشىلار: وزدىكتەرىنەن شەت ەلدەن كەلگەن قوناققا قالاي تانىستىراتىندارىن سۋرەتكە سالادى. ءبىرىنشى جەكە، جۇپپەن، توپپەن جۇمىس جاساپ، 1 سپيكەر قورعاپ شىعادى.
سونىمەن قورىتا كەلگەندە ءوزىمىزدىڭ جەرىمىزدى، رامىزدەرىمىزدى، وتانىمىزدى قۇرمەتتەۋگە جانە پاتريوتتىق سەزىمىمىزدى نىعايتا تۇسۋگە تىرىسايىق. تۋعان جەر دەگەن كيەلى ۇعىمدى ءار قازاقستاندىق قۇرمەت تۇتۋعا، ونى قاستەرلەۋگە مىندەتتى ەكەنىن ۇمىتپايىق. «ەل ەرىمەن ماقتانار، جەر كەنىمەن ماقتانار» دەگەن، ەلىمىزدى قورعار ەر – ازاماتتار، اسىل ۇرپاقتار، تاربيەلى ۇل - قىزدار مولايا بەرسىن.
اتا زاڭ.
اتا زاڭىم، التىن زاڭىم - ارداعىم،
ايالاعان ازاماتتىڭ ارمانىن
جول باستايدى بولاشاققا جاسامپاز،
ءاربىر باباڭ، تاراۋلارىڭ، تارماعىڭ - دەگەندەي تاربيە ساعاتىمىزدى قورىتىندىلايىق.
ماقساتى: وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، پاتريوتتىققا تاربيەلەۋ.
1. وقۋشىلاردى وتانسۇيگىشتىككە، مەملەكەتتىك رامىزدەردى قاستەرلەۋگە، وليمپيادا جۇلدەگەرلەرىن قۇرمەت كورسەتىپ، ماقتانىش ەتۋگە تاربيەلەۋ.
2. وقۋشىلارعا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ باس قالاسى - استانا، جالپى رامىزدەر تۋرالى ماعلۇماتتار بەرۋ.
3. استانا قالاسى، مەملەكەتتىك رامىزدەر، وليمپيادا تۋرالى بايانداۋ ارقىلى
وقۋشىلاردىڭ پاتريوتتىق سەزىمدەرىن، تانىمدىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ، سپورتقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ارتتىرۋ.
كورنەكىلىكتەر: قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۋى، ەلتاڭباسى، ءانۇرانى، استانا قالاسى، ححح وليمپيادا ويىندارىنىڭ جۇلدەگەرلەرىنىڭ سۋرەتتەرى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
1. پسيحولوگيالىق دايىندىق. (ءمۇعالىمنىڭ قۇتتىقتاۋ ءسوزى)
قۇرمەتتى وقۋشىلار، اتا - انالار، ۇستازدار! سىزدەردى بۇگىنگى ءبىلىم كۇنىمەن قۇتتىقتايمىن. دەندەرىرىڭىزگە ساۋلىق، باستارىڭىزعا بايلىق، بالالارىڭىز ەلىمىزدىڭ ءبىلىمدى، تاربيەلى ازاماتى بولۋعا تىلەكتەسپىن. ال وقۋشىلارىمدى جان - جاقتى دامىعان، ۇلگىلى، ءبىلىمدى، ەرتەڭگى بولاشاققا زور سەنىممەن قارايتىن ازامات بولۋلارىڭدى تىلەيمىن.
- بالالار كوزدەرىڭدى جۇمىپ ءبىر - بىرلەرىڭە جاقسى تىلەكتەرىڭدى ايتىڭدار.
( وقۋشىلار ءوز تىلەكتەرىن ايتادى)
ءمۇعالىم: 1 - قىركۇيەك ءبىلىم كۇنى. ادامعا ءتىل، قۇلاق قانداي كەرەك بولسا، ءبىلىم دە سونداي كەرەك. سوندا عانا سەنىڭ ول ەڭ جاقسى دوسىڭ عانا ەمەس، ءومىرىڭنىڭ اقىرىنا دەيىن سەنىمدى سەرىگىڭ بولادى.
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
1. اسىل ۇيام – مەكتەبىم
- اسىل ۇيا مەكتەپتەرىڭە قانداي سەزىممەن كەلدىڭدەر؟
(سۇراقتار قويىلىپ وقۋشىلار ءوز ويلارىن، پىكىرلەرىن ايتادى.)
ءمۇعالىم: ال قانە بالالار، وتان دەگەن نە؟ ونى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
وقۋشى: وتان - دەگەنىمىز ادامنىڭ تۋىپ وسكەن جەرى، تۋعان - تۋىسقاندارىمەن، جاقىندارىمەن بىرگە تۇراتىن اتا مەكەنى. قازاق ەلىندە تۇراتىن ادامداردىڭ وتانى - قازاقستان رەسپۋبليكاسى.
- ال بالالار تاۋەلسىزدىگىمىزدى العاننان بەرى رەسپۋبليكامىزدا قانداي
وزگەرىستەر بولىپ جاتىر؟
- قانداي مەيرامدى تويلادىق؟
- قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسى قاشان قابىلداندى؟
(سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى)
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسى كۇنى 1995 جىلعى
30 تامىزدا قابىلداندى.
- ەندى بۇگىنگى تاقىرىبىمىز «مەملەكەتتىك رامىزدەر – ۇلتتىق ماقتانىش»
دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟ (ءوز ويلارىن ايتادى.)
ءمۇعالىم: ەگەمەندىگىمىزدىڭ بەلگىلەرىنىڭ ءبىرى – مەملەكەتتىك رامىزدەر. «قانشاما عاسىر ءومىر سۇرسە بۇل قازاق، سونشا عاسىر ۇمتىلدى عوي ەلدىككە»- دەپ تولە بي بابامىز ايتقانداي ەگەمەندى ەل اتاندىق. مىنە، ەندى ءوز ءانۇرانىمىز، ەلتاڭبامىز، تۋىمىز بار. حالقىمىزدىڭ ەڭسەسى جوعارى.
وقۋشىلار ورىندارىنان تۇرىپ ءانۇراندى ورىندايدى.
رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋمدا قابىلدانعان ق. ر - نىڭ كونستيتۋسياسى رەفەرەندۋم ناتيجەلەرى رەسمي تۇردە جاريالانعان كۇننەن باستاپ بۇرىنعى كۇشىنە ەنەدى، سول مەزگىلدەن باستاپ بۇرىنعى ق. ر. كونستيتۋسياسىنىڭ كۇشى جويىلادى.
قاجەت بولعان جاعدايدا ەلىمىزدىڭ زاڭ شىعارۋشى ورگانى پارلامەنت وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزە الادى.
كونستيتۋسيا – ەلىمىزدىڭ باستى قۇجاتى. بۇل ءبىزدىڭ قۇقىقتارىمىز بەن مۇمكىندىكتەرىمىز جايلى بايىپتى دا پاراساتتى كىتاپ. كونستيتۋسيانى مۇقيات وقىپ ۇيرەنگەن ءجون. ويتكەنى وندا جازىلعان زاڭ تالاپتارىن وزىمىزدە بايقاي بەرمەستەن، كۇن سايىن قولدانىپ وتىرامىز.
قالاي ويلايسىڭدار، اتا زاڭ نە ءۇشىن كەرەك؟ (ءوز ويلارىڭدى قاعاز بەتىنە سۋرەت سالىپ كورسەتە قويىڭدار)
قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋسياسىنىڭ كەيبىر باپتارىنا توقتالا كەتسەك:
7 - باپ. ق. ر - نىڭ مەملەكەتتىك ءتىلى – قازاق ءتىلى.
9 - باپ. ق. ر - نىڭ نىشاندارى - تۋى، ەلتاڭباسى، ءانۇرانى بار.
15 - باپ. اركىمنىڭ ءومىر سۇرۋگە قۇقىعى بار.
24 - باپ. اركىمنىڭ ەڭبەك ەتۋ، كاسىپ پەن قىزمەت ءتۇرىن ەركىن تاڭداۋ قۇقىعى بار.
29 - باپ. ق. ر - نىڭ ازاماتتارىنىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋعا قۇقىعى بار.
30 - باپ. تەگىن ورتا ءبىلىم الۋىنا كەپىلدىك بەرەدى. ورتا ءبىلىم الۋ مىندەتتى.
36 - باپ. ق. ر - نىڭ قورعاۋ - ونىڭ ءاربىر ازاماتىنىڭ قاسيەتتى پارىزى جانە مىندەتتى.
كونستيتۋسيا دەگەن سوزدەن كىم كوپ ءسوز شىعارادى؟
م: ( ون، تۋ، سيا، سۋ، تون، ت. س. س)
ءمۇعالىم:
- ءقازىر «كىم جىلدام» ويىنىن وينايمىز.
وتان تۋرالى كىم كوپ ماقال - ماتەلدەر بىلەدى؟ مەن ماقالدىڭ باسىن ايتامىن، سەندەر جالعاستىراسىڭدار.
وتان - ەلدىڭ اناسى
ەل -(ەردىڭ اناسى)
تۋعان جەردەي جەر بولماس،
(تۋعان ەلدەي ەل بولماس).
وتاندى ءسۇيۋ -(وتباسىنان باستالادى)
وتان وتتان دا (ىستىق)
پالەن جەردە التىن بار
(ءوز جەرىڭدەي قايدا بار)
وتانسىز ادام -( ورمانسىز بۇلبۇل)
وتان ءۇشىن كۇرەس
(ەرگە تيگەن ۇلەس)
ەل ءىشى - (التىن بەسىك)
ماقال - ماتەلدى كوپ ايتقان وقۋشى جەڭىمپاز اتانادى.
ءمۇعالىم: وسى جاز سەندەرگە قانداي اسەر قالدىردى؟
ححح وليمپيادا ويىندارى تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟ جۇلدەگەرلەرى كىمدەر؟
( ءمۇعالىم ءوزى تولىقتىرىپ كەتەدى)
- سەندەرگە سپورتتىڭ قاي ءتۇرى ۇنايدى؟ نەلىكتەن؟ ( سپورتپەن اينالىسۋدى تاڭعى جاتتىعۋدان باستاۋىمىز قاجەت)
ءمۇعالىم:
- بالالار، مىسالى سەندەرگە شەت ەلدەن قوناقتار كەلدى. سەندەر سول قوناققا ءبىزدىڭ ەلىمىزدى سۋرەت سالۋ ارقىلى قالاي تانىستىرار ەدىڭدەر؟
وقۋشىلار: وزدىكتەرىنەن شەت ەلدەن كەلگەن قوناققا قالاي تانىستىراتىندارىن سۋرەتكە سالادى. ءبىرىنشى جەكە، جۇپپەن، توپپەن جۇمىس جاساپ، 1 سپيكەر قورعاپ شىعادى.
سونىمەن قورىتا كەلگەندە ءوزىمىزدىڭ جەرىمىزدى، رامىزدەرىمىزدى، وتانىمىزدى قۇرمەتتەۋگە جانە پاتريوتتىق سەزىمىمىزدى نىعايتا تۇسۋگە تىرىسايىق. تۋعان جەر دەگەن كيەلى ۇعىمدى ءار قازاقستاندىق قۇرمەت تۇتۋعا، ونى قاستەرلەۋگە مىندەتتى ەكەنىن ۇمىتپايىق. «ەل ەرىمەن ماقتانار، جەر كەنىمەن ماقتانار» دەگەن، ەلىمىزدى قورعار ەر – ازاماتتار، اسىل ۇرپاقتار، تاربيەلى ۇل - قىزدار مولايا بەرسىن.
اتا زاڭ.
اتا زاڭىم، التىن زاڭىم - ارداعىم،
ايالاعان ازاماتتىڭ ارمانىن
جول باستايدى بولاشاققا جاسامپاز،
ءاربىر باباڭ، تاراۋلارىڭ، تارماعىڭ - دەگەندەي تاربيە ساعاتىمىزدى قورىتىندىلايىق.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: الۋان-الۋان كاسىپ بار، تاڭداي ءبىل دە، تالاپ قىل
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جانۋارلار. زاتتىڭ اتىن بىلدىرەتىن سوزدەر.
