سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 9 ساعات بۇرىن)
مەن عارىشكەر بولامىن
تاقىرىپتىق ساباق: «مەن عارىشكەر بولامىن»
ماقساتى: عارىش، عارىشكەر تۋرالى تۇسىنىكتەرىن قالىپتاستىرۋ جانە ماعلۇمات بەرۋ. بالالاردىڭ سوزدىك قورلارىن بايىتۋ، 12 - ءشى ءساۋىر عارىشكەرلەر كۇنى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، اينالانى قورشاعان ورتا جايىندا بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ، ۇلكەندەردىڭ ەڭبەگىن باعالاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
 تابيعات سۇلۋلىعىن سەزىنۋگە، ونى قورعاۋعا، باتىلدىققا، ادامگەرشىلىككە، ۇجىممەن بىرلەسىپ ارەكەت جاساۋعا تاربيەلەۋ.
ءادىس - تاسىلدەرى: اڭگىمەلەۋ، ءتۇسىندىرۋ، وي قوزعاۋ، كوڭىل - كۇيدى كوتەرۋ، سۋرەت بويىنشا اڭگىمە، ويىن، سۇراق - جاۋاپ، قورىتىندى.
كورنەكىلىگى: سلايد بويىنشا تاقىرىپقا بايلانىستى سۋرەتتەر، عارىشكەرلەر سۋرەتتەرى
سوزىك قورى: عارىش، عارىشكەر، عالام
بيلينگۆالدى كومپونەنت: عارىش – كوسموس: عارىشكەر – كوسموناۆت: عالام – مير
الدىن - الا جۇرگىزىلگەن جۇمىس: «مەن عارىشكەر بولامىن» اتتى ولەڭ جاتتادى
بارىسى:
«بوتاقان» باعدارلاماسى
- سالەمەتسىزدەر مە اردا الاش جۇرتى. قايىرلى كۇن بارشاڭىزعا!
- ارما ەڭسەسى بيىك كورەرمەن. ەندەشە «بوتاقان» باعدارلاماسى قوسۋلى بولسىن اعايىن.
- بۇگىن سىزدەرمەن بىرگە ايشا جانە مەن ارۋجان
- بۇگىن بىزدە قوناقتا حالىق قاھارمانى، تۇڭعىش عارىشكەر توقتار اعامىز.
- سالەمەتسىز بە! ءسىز تۋرالى ەستىپ ءبىلىپ ءجۇرمىز، ءوزىڭىز تۋرالى ايتىپ وتسەڭىز.
- عارىشقا ۇشۋ كەرەمەت سەزىم.
 - توقتار اعا ءسىز عارىشقا ۇشۋ ارمانىڭىز با ەدى؟

- ءيا بالا كۇنگى ارمانىم بولعان.
- قانداي اسەردە بولدىڭىز؟
- كۇشتى اسەر بولدى.
- اعا سىزگە ارنالعان كەرمەت توسىن سىيىمىز بار. سىزگە قاراپ عارىشكەر بولعىسى كەلەتىن بالالاردىڭ ساباعىنا قۇرمەتتى قوناعى بولىڭىز.
- جاقسى.
مۋزىكامەن زالعا تاربيەلەنۋشىلەر كىرەدى. 
شاتتىق شەڭبەرى.
ارايلاپ تاڭ اتتى،
التىن ساۋلە تاراتتى.
جارقىرايدى دالامىز،
جايناي ءتۇسسىن قالامىز.
قايىرلى تاڭ دوسىم!
قايىرلى تاڭ قوناقتار!
(بالالار شەڭبەرگە جينالىپ، قىزىعۋشىلىقپەن ايتادى).
- بالالار ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
- كوكتەمدە تابيعات قانداي قۇبىلىستارعا وزگەرەدى؟
- كوكتەمنىڭ نەشە ايى بار؟ ايلارىن اتاڭدار.
- ءساۋىر ايىندا قانداي مەرەكە بار، ەستەرىڭە تۇسىرىڭدەرشى؟
- ءيا، بۇل ءساۋىر ايىندا ۇلكەن مەرەكە بار. ول – عارىشكەرلەر كۇنى دەپ اتالادى.
 - بالالار اسپاننان نەلەردى كورۋگە بولادى؟
اڭگىمەمىزدى باستاماس بۇرىن، مەن سەندەرمەن ماماندىقتار جايىندا اڭگىمەلەسكىم كەلەدى. بالالار، ايتىڭدارشى، سەندەر قانداي ماماندىق تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟
(بالالاردىڭ جاۋابى ).
تاربيەشى:
- دۇرىس ايتاسىڭدار. ءمۇعالىم، دارىگەر، قۇرىلىسشى، جۇرگىزۋشى، ءورت ءسوندىرۋشى، دۇكەنشى، شاشتاراز تاعى باسقا كوپ ماماندار بار ەكەن. ءاربىر ماماندىق ادامزاتقا وتە قاجەت ەكەن.
مىسالى: دارىگەر - ادامداردى ەمدەيدى، ءمۇعالىم - بالالاردى وقىتادى، جۇرگىزۋشى – كولىكتەر جۇرگىزەدى، ءورت ءسوندىرۋشى – ءورت سوندىرەدى.
ال بۇگىن ءبىز سەندەرمەن تاعى ءبىر مامان تۇرىمەن تانىسامىز – بۇل عارىشكەر
- عارىشكەرلەر دەگەنىمىز كىمدەر؟
 - عارىشكەرلەر دەگەنىمىز – ولار عارىشقا، اسپان الەمىنە ۇشاتىن ادامدار
توسىن ءسات.
اسپان الەمىنەن قوناققا جۇلدىز كەلەدى.
جۇلدىز بالالاردى اسپان الەمىنە ساياحاتقا اپارادى.
- ءبىز، ءقازىر بالالار، اسپان الەمىنە بارامىز. كانە، بارلىعىڭ زىمىرانعا ەركىن وتىرىپ، كوزدەرىڭدى جۇمىپ، كوز الدارىڭا اسپاندا ۇشىپ جۇرگەندەي بولىپ ەلەستەتىڭدەر (ءۇنتاسپادان مۋزىكا اۋەنى ەستىلەدى). ءبىز زىمىرانعا وتىرىپ، اسپانعا كوتەرىلدىك. اسپاندا كۇن بىزگە كۇلىمسىرەپ قاراپ ساۋلەسىن شاشىپ تۇر. اسپان الەمىنە كەلدىك. ەكرانعا قاراپ اسپان الەمىمەن تانىس بولايىق. قايتاتىن ۋاقىتتا جاقىندادى. ەندى ءبىز جەر پلانەتاسىنا ورالامىز (بالالار كوزدەرىن اشادى).
 جۇلدىز: - مەنىڭ دە سەنىمەن قوشتاساتىن ۋاقىت بولدى. باسقا دا بالالاردى اسپان الەمىنە ساياحاتقا اپارايىن. بالالارمەن قوشتاسادى.
بالالارعا عارىش تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
- مىناۋ اسپان الەمى. اسپان الەمىندە كوپتەگەن جۇلدىزدار، شوق جۇلدىزدار بار.
اسپان الەمىندە 9 عالام بار. سول عالامنىڭ ءۇشىنشىسى جەر دەپ اتالادى. ال بىزدەر سول جەر عالامىندا ءومىر سۇرەمىز.
- بالالار سەندەر قانداي اۋە كولىكتەرىن بىلەسىڭدەر؟
 - ءيا، عارىشكەر اعالارىمىز عارىشقا زىمىرانمەن ۇشادى ەكەن. ونى عارىش كەمەسى دەپ تە اتايمىز. (زىمىران سۋرەتى مەن ماكەتىن كورسەتۋ). ولار عارىشقا ۇشىپ بارىپ، اسپان الەمىن زەرتتەيدى. ءبىز بۇگىن عارىشكەر اعالارمەن، اسپان الەمىمەن تانىسامىز.
سلايد ارقىلى اڭگىمەلەۋ. (سۋرەتتەرىن كورسەتە وتىرىپ)
ەڭ ءبىرىنشى ادامدار ايعا ۇشپاس بۇرىن ءتىرى دەنەنىڭ بارۋى ءۇشىن لايكا دەگەن ءيتتى عارىشقا ۇشىرعان ەكەن. جەرگە قونعاننان كەيىن ونىڭ دەنەسىنە، قانىنا تەكسەرۋ جۇرگىزىپ، عارىشقا ادامنىڭ دا بارۋعا بولاتىنىن بىلگەن.
ەڭ العاش عارىشقا ۇشقان رەسەي ازاماتى ول - يۋريي گاگارين. ول 1961 جىلى 12 ساۋىردە تاريحتا تۇڭعىش رەت «ۆوستوك» عارىش كەمەسىمەن بايقوڭىر عارىش الاڭىنان عارىشقا ۇشتى.
 1991 جىلى عارىشقا قازاقستاننان العاش رەت قازاق عارىشكەرى عارىشكەرى توقتار اۋباكىروۆ ۇشتى. ەكىنشى بولىپ تالعات مۇسابايەۆ ۇشتى. ولار ەرجۇرەك، باتىر، حالىق قاھارماندارى، ەلىمىزدىڭ ماقتانىشى. ال 2015جىلى 12 - ءى قىركۇيەكتە ايدىن ايىمبەتوۆ اعالارىڭ اسپان الەمىنە جول تارتتى. ياعني عارىشقا ۇشقان ءۇشىنشى قازاق ازاماتى.
مىناۋ بايقوڭىر عارىش ايلاعى. ول قازاقستاننىڭ قىزىلوردا وبلىسىندا قارماقشى اۋدانى دەگەن جەردە ورنالاسقان. عارىشقا ۇشار الدىندا ولار وسى جەردە ءارتۇرلى دايىندىقتان ءوتىپ، ارنايى ءبىلىم الادى.
عارىشتا ادام دەمالاتىن اۋا جوق، كولەڭكە جاعى قاتتى سۋىق، كۇن ءتۇسىپ تۇرعان جاعى وتە ىستىق بولادى ەكەن. عارىشكەرلەر ۇستەرىنە ارنايى كيىم كيەدى. ول «سكافاندر» دەپ اتالادى. عارىش كەڭىستىگىندە اۋا جوق بولعاندىقتان تەك وسى ارنايى كيىممەن جۇرە الادى ەكەن.
سەرگىتۋ ءساتى:
ال بالالار تۇرايىق،
الاقاندى ۇرايىق.
وڭعا قاراي بۇرىلىپ،
سولعا قاراي بۇرىلىپ،
ءبىر وتىرىپ، ءبىر تۇرىپ،
 بوي سەرگىتىپ الايىق.
ۇلەستىرمەلى ماتەريالمەن جۇمىس: «زىمىران قۇراستىرۋ.
ءارتۇرلى گەومەتريالىق فيگۋرالاردان زىمىران قۇراستىرۋ. زىمىران تۋرالى اڭگىمەلەۋ.
سۇراق - جاۋاپ ارقىلى وقۋ قىزمەتىن پىسىقتاۋ.
- بالالار بۇگىنگى كۇن قالاي اتالادى؟
- عارىشكەر دەگەندى قالاي تۇسىنەمىز؟
- بىزدەر قانداي عالامدا تۇرامىز؟
- عارىشقا سىناق رەتىندە ءبىرىنشى بولىپ قاي جانۋار ۇشتى؟
- عارىشقا ۇشقان ورىس ازاماتى كىم؟
- قازاق ەلىنەن كىم عارىشكەرلەر عارىشقا ۇشتى؟
- عارىشقا كيەتىن كيىمدى نە دەپ اتايدى؟
- نەگە ارنايى كيىم كيەدى؟
 وقۋ قىزمەتىنە جاقسى قاتىسقان بالالاردى ماداقتاۋ.
بالالار، عارىشكەر بولۋدى ارماندايتىن بالا جوق شىعار؟ ال ول ءۇشىن ءبىلىمدى، زەرەك، كۇش – قايراتى مول ازامات بولىپ وسۋلەرىڭ كەرەك. ويتكەنى، عارىشقا كەز كەلگەن ادامدى ۇشىرا بەرمەيدى. سول ءۇشىن اپايلارىڭدى تىڭداپ، ءتارتىپتى، شىنىققان بالا بولۋلارىڭ كەرەك. توقتار اعالارىڭ، تالعات اعالارىڭ سياقتى قازاقستاننىڭ بەتكە ۇستار ازاماتتارى بولۋلارىڭا تىلەكتەسپىن!
ءان: «مەن عارىشكەر بولامىن»
كۇتىلەتىن ناتيجە:
ورىندايدى: عارىش الەمىنە جاساعان العاشقى ساپار، عارىش الاڭى بايقوڭىر، زىمىران، قازاقتىڭ تۇڭعىش عارىشكەرلەرى، عارىشكەرلەردىڭ كيىمى تۋرالى؛
تۇسىنەدى: عارىش الەمىنە تۇڭعىش ۇشقان ورىس ازاماتى يۋ. گاگارين، قازاقتىڭ تۇڭعىش عارىشكەرلەرى ت. اۋباكىروۆ پەن ت. مۇسابايەۆ تۋرالى مالىمەتتەردى؛
قولدانادى: عارىش الەمىنە ارنايى عارىش كەمەلەرىنىڭ ۇشاتىندىعىن، عارىشكەرلەردىڭ ارنايى دايىندىقتان وتەتىندىگىن، ولاردىڭ ارنايى كيىمدەرىنىڭ بولاتىندىعىن.

جۋماگۋلوۆا لياززات ماراتوۆنا،
باتىس قازاقستان وبلىسى، ورال قالاسى،
"مەكتەپتەن تىس جۇمىس ورتالىعى" مكقك

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما