مەنىڭ اناشىم
پاۆلودار وبلىسى، پاۆلودار اۋدانى،چەرنوياركا جوبب مەكتەبى،
10 ورىس سىنىپ وقۋشىسى سماعۇلوۆا ايسانا
ءمۇعالىمى: نابييەۆا بيجامال قىرىقبەس قىزى
انا كەرەك، و، ادامدار انا كەرەك ادامعا،
اناسىزدار اڭ سياقتى كۇن كەشىپ ءجۇر عالامدا.
پىكىرىمدى ۇناتپاعان تاپتىقتا دەر دانانى.
دانالىقتىڭ قاجەتى جوق سايلاۋ ءۇشىن انانى.
ت.ايبەرگەنوۆ. «انا»
ادامنىڭ عۇمىرىندا جاقسىلىقپەن جاماندىق بىرگە جۇرەدى ەكەن. ەڭ باستىسى وسى قيىندىقتارعا قاراماي ۇنەمى الدا بولۋعا ۇمتىلۋ ابزال. مەنىڭ اناشىمنىڭ تاعدىرىندا ءبىراز قيىندىقتار بويالدى. مەن 2 جاسقا تولعاندا اكەم الماتىعا جۇمىستارىمەن بارىپ، بۇزاقىلاردىڭ قولىنان قازا بولىپتى. ەرتە جەسىر قالعان انام ەشكىممەن كوڭىل قوسپاي، بارلىق ءومىرىن ماعان ارنادى. ەڭسەسى ەزىلگەنمەن بىلەگىن سىبانا قارا جۇمىسقا دا كىرىسكەن كەزدەرى بولدى. مەنىڭ كوڭىلىمنەن شىعۋعا تىرىسادى. سودان بولار، انامدى ەرەكشە قادىرلەيمىن، ايايمىن. ول اكە ورنىنا اكە، انا ورنىنا انا بولىپ، مەنى ەشكىمنەن كەم قىلماي تاربيەلەۋدە. كەيىن مەن ەسەيگەندە ماعان اناشىم:
– اكەڭنەن ايرىلعاندا، ىشكى جان دۇنيەمنىڭ ءبىر بولىگىن جۇلىپ العانداي بولدى، ءبىراق-تا اكەڭ قاشاندا جۇرەگىمدە، وسىنىڭ ارقاسىندا ءار قيىندىقتى جەڭۋگە تىرىسامىن،-دەپ ايتتى. ۇلكەن وتباسىندا تاربيە كورگەن انامنان ۇلگى العان مەن جامان-جاقسىنى اجىراتا الامىن دەپ ويلايمىن. مەنىڭ اناشىم اكەمنەن كورگەن-بىلگەنىن ايتىپ سىر شەرتەدى. جالپى، اقبالا اتتى انام، ءوزىنىڭ اتىنا ساي، بالا مىنەز، اق جارقىن، كەڭپەيىلدى ادام. انامنىڭ بويىنداعى ايەلگە ءتان نازىكتىكتى، ەرگە ءتان ەرلىكتى، اناعا ءتان مەيىرىمدىلىكتى، قارت اكە-شەشەسىنە، اعا-اپكەلەرىنە كورسەتىپ جۇرگەن سىي-قۇرمەتتى، ىزگىلىكتى كورىپ ءوسىپ كەلەمىن. انام تۋىسشىل، باۋىرمال، ۇيىمشىل بولعاندى قاشاندا ءوز ومىرلىك ۇلانى رەتىندە ۇستايدى. قولى بوساسا اس ءۇيدىڭ ءمازىرىن جايناتادى. قازاقتىڭ ناعىز باۋىرساعىن، سامساسىن دايىنداپ الەك بولادى.
قوناقجاي ادام بولعاندىقتان ۇيگە ادام كوپ كەلەدى. قۇربىلارىنان، كورشى تۋىستارىنان ءوز كومەگىن ايامايدى. قانشالىقتى شارشاپ شالدىعىپ تۇرسا دا، ءۇيدىڭ تازالىعىن جانى ۇناتادى. سىيلىق العاندى جانە جاقىندارىنا كەرەمەت ءبىر سىيلىقتار جاساعاندا ۇلكەن ءبىر قۋانىش سەزىمدە بولادى. ءبىراق، انام ءۇشىن ەڭ باستى سىيلىق- تۋىسقاندارىنىڭ، اتا-اناسىنىڭ ساۋلىعى، كۇلكى مەن قۋانىشقا تولى ءۇيى. دەمالىس ۋاقىتىندا قۇربى- دوستارىمەن باس قوسىپ جيىلعاندى ۇناتادى. قۇربىلارىمەن وتىرعاندا، اس ءمازىرىنىڭ شەبەرى-انام، تاماقتى ءدامدى ەتىپ ءپىسىرۋدىڭ سان ءتۇرلى سىرلارىمەن بولىسەدى. قۇربىلارى دا، تۋىستارىمىز دا انامدى سوزگە تارتىپ:
- قىزىڭ ءوسىپ تۇرمىس قۇرىپ كەتەدى، ءومىر بويى جالعىز بولماقسىڭ با؟
- بىرەۋدىڭ ەتەگىنەن ۇستاسايشى، جالعىزدىقتان قورىقپايسىڭ با؟
– ءوز باقىتىڭدى تاپ، ءوزىڭدى ويلاسايشى،-دەپ سويلەيدى. اسا قاراپايىم، قازاقي تاربيەنىڭ اسىل قۇندىلىقتارىن جۇرەگىندە ۇيىتقان انام:
- «مەنىڭ باقىتىم قىزىمنىڭ دەنى ساۋ، ءبىلىم الىپ، قوعامنان ءوز ورنىن تاپقانى دەپ ويلايمىن. قىزىمدى، «كامپيتىمدى»(انام مەنى ەركەلەتىپ وسىلاي اتايدى)، ەڭبەكقور، كىشىپەيىل ەتىپ، ادالدىققا تاربيەلەگەنىم مەن ءۇشىن وتە ماڭىزدى»،-دەپ قۇربىلارىمەن ويىن بولىسەدى. ارينە، نۇرلى جولداعى انالار بالالارىمەن باقىتتى، ۇرپاعىمەن ۇلاعاتتى. مەنىڭ انام - مەنىڭ قۇربىم، دوسىم، سىرلاسىم. كەيدە اناممەن سىرلاسىپ ەركەلەگەن كەزدە:
- ما، دوس-جولداستارىڭ بار عوي، ۇناماي ما ؟! تۇرمىس قۇرسايشى؟! – دەيمىن. سوندا انام :
- كامپيتىم-اۋ! اكەڭە ۇقساس ادام تاپپادىم. اكەڭ مارقۇم – سۋرەتشى، كوڭىلدى ءانشى ادام بولاتىن. اكەڭمەن بولعان كۇندەرىمدە كۇن قالاي اتىپ، قالاي باتقانىن بايقاماي قالاتىنمىن. ال باسقالارمەن ءىشىم پىسادى، ءقوڭىلىم تولمايدى،- دەيدى اعىنان جارىلىپ. قىز كەزىندەگى كوپتەگەن ارمان ماقساتتارىنىڭ جۇزەگە اسپاعانىن ايتادى، تاعى جولىم بولماي قالاما دەيمىن دەپ كۇلىمسىرەيدى. مەنىڭشە، ايەل ماحابباتى – ەڭ كۇشتى ماحاببات. ەركەكتەر الىمەن كۇشتى بولسا، ايەلدەر ماحابباتىمەن مىقتى. ايەل ماحابباتى - الەمنىڭ تۇتقاسى. ايەل ماحابباتىنىڭ كۇشى جەردىڭ تارتۋ كۇشىنەن كەم ەمەس-اۋ دەپ ويلايمىن. مىنە، سالدىرلاعان انامنىڭ بويىندا جۇرەگىنىڭ تازالىعى، مولدىرلىگى جۇرتشىلىققا بىردەن كوزگە تۇسەدى. كۇندەلىكتى قاربالاس تىرشىلىكتە، ىشكى دۇنيەسىن كىرلەتپەي ساقتاي ءبىلۋى، پاراساتىن جوعالتپاعاندىعى-انامدى نۇرلاندىرا تۇسەدى. اقبالا اتتى انامداي ايەلدەر ارتا بەرسىن دەگىم كەلەدى.
مەن اناما ۇقساۋعا تىرىسامىن. مەنىڭ انامنىڭ ماماندىعى – جۇمىسشىلاردى اسىراۋ دەگەن كاسىپ، ياعني اسپازشى. كىشكەنتاي عانا اقبالا اتتى انام-ۇلكەن تالعام مەن جاۋاپكەرشىلىكتى تالاپ ەتەتىن ءىستىڭ يەسى. انامنىڭ قۇربىلارى :
- ءدامدى تاماعىڭنىڭ سىرى نەدە؟
–ءبىز ءوزىڭ ايتقانداي جاساپ ەدىك، ولاي بولمادى،-دەپ سۇرايدى. سوندا انام:
- ۇلكەن تابانى الامىن، ماحاببات پەن سۇيىسپەنشىلىكتى سالامىن، سۇلۋلىق پەن باقىتتى دا قوسامىن، كوڭىلىممەن پىسىرەمىن، قۋىرامىن، -دەيدى كۇلىپ.مەن نە ىستەسەم دە جاي عانا پىسىرە سالمايمىن، ءدامى ءتىل ۇيرەتىندەي ەتىپ دايىنداۋعا تىرىسامىن. سوندا عانا ءوز جۇمىسىڭا ريزا بولامىن،- دەيدى.
ءوز كاسىبىن سۇيەتىن انام اسحاناعا كەلگەن ادامدارعا اركەز جىلى قاباق تانىتۋ ارقىلى كوپشىلىكتىڭ ىقىلاسىنا بولەنۋگە بولاتىنىن العا تارتادى. انامنىڭ جۇمىسقا بەرىلگەنى سونشالىق، اۋىرىپ قولسا دا، قىزمەتتەن قول ۇزگەن ەمەس. «جۇمىسىم قاتتى ۇنايدى، سوندىقتان، بار قيىندىقتى ۇمىتىپ كەتەمىن»، -دەپ قوياتىن. جۇمىستاعى كوڭىل-كۇي بارلىق جاعىمسىز اسەرلەردى جەڭەتىنىن ايتادى. ءبىراق « سىرتىم ءبۇتىپ، ءىشىم ءتۇتىپ، ونى بىلمەس، سەزبەس ەشكىم» دەپ قانشا، رەت سىرقاتىنىن جەڭەمىن دەپ سىر بەرمەگەنىمەن، وتكەن جىلى انام وتا جاساتتى. ونسىز دا نازىك، كىشكەنتاي انام، اجەم ايتقانداي «جۇقابالا» ءتىپتى شوگىپ، ءبىر ايدىڭ ىشىندە قارتايىپ كەتكەن سياقتى. ءقازىر جەڭىل جۇمىسقا كوشىرىلدى. قانشا ويناپ-كۇلسە دە، ماڭدايىنداعى مەزگىلسىز پايدا بولعان كوپ ءاجىمدى كورىپ قينالامىن. مەن انامدى ەشكىمنەن كەم قىلمايمىن دەپ قيىندىقپەن كۇرەسكەن باتىرلارعا تاڭەيمىن. (مالايسارىنىڭ قارىنداسى)قابانبايدىڭ جارى-گاۋھار باتىرعا، ساق پاتشاسى- تۇمار حانشاعا،(كەڭەسارىنىڭ قارىنداسى) ءابىلقايىردىڭ زايىبى-بوپاي حانىمعا ۇقساتامىن. ءجۇزى نازىك بولعانىمەن، جانى قايسار انالارعا تەڭەيمىن.
مىنەكي، انام مەنىڭ وسىنداي ەرەكشە ادام. ول دوستارىنا، تۋىستارىنا قۋانىش اكەلەدى، ەڭبەگىمەن يگىلىككە ۇلەسىن قوسادى. قارلىعاشتاي لىپىپ، ەشقاشان تىنىم تاپپايدى. اناشىم بۇداپ باسقا تىرشىلىكتى ءومىر دەپ تۇسىنبەيدى. قىستىڭ قاھارى كەتىپ، الدىمىزدان كوكتەمىڭىز جىلى لەبىمەن كەلەتىن حالىقارالىق ايەلدەر مەرەكەسى بار. مەن ءۇشىن ماڭىزدى مەيرامنىڭ ءبىرى، ويتكەنى وسى كۇنى مەن اجەمە، سۇيىكتى اناما، اپكەلەرىمە دەگەن قۇرمەتىمدى، سۇيىسپەنشىلىگىمدى جەتكىزە الامىن. اسىرەسە، اناما دەگەن قۇرمەتىمدى اياماۋىم كەرەك. سول كۇنى انامدى ەرەكشە قولپاشتاپ، سىي –سياپاتتى ەسەلەي تۇسكەنىم ابزال. مۇمكىن بولسا، سول كۇنى بارلىق ءۇي شارۋاسىنداعى كۇيبەلەڭ جۇمىستى ءوز موينىما العانىم ءجون. مەنىڭ اناشىم الدەبىر اتاۋلى كۇندەردىڭ بولعان – بولماعانىنا قاراماستان، جىل ون ەكى ايدىڭ بۇكىل 365 كۇنىندە قامقورلىق پەن ىنتا-ىقىلاسكا ءزارۋ دەپ ويلايمىن. قاناتى سىنعان قارلىعاشتاي ءوز بالاپانىن قامقورلىعىنا الىپ، قورعادى.
اناشىم! ەندى بالاپانىڭ، ايسانا، ەسەيدى، ەرجەتتى. تەك دەنساۋلىعىڭ جاقسارسىن، ءومىرىڭ ۇزاق بولسىن. ءومىر بەرگەن اناما ۇلكەن راحمەتىمدى ايتامىن. مەن انامدى قورعايمىن، ايالايمىن، ەڭبەگىڭدى اقتايمىن. راحمەت ساعان، اناشىم!
قىزىڭ ايسانا.
You Might Also Like
-
جۇمىستىڭ اۆتورى: حالەل ءمولدىر جەتەكشىسى: راحيمبايەۆا ساندۋعاش قازالي قىزى
