مەنىڭ مىسىعىم
عىلىمي جوبا مەنىڭ مىسىعىم
اننوتاسيا
«مەنىڭ مىسىعىم» تاقىرىبىنا جازىلعان بۇل عىلىمي جوبامدا ءوزىمنىڭ ەكى سۇيىكتى اققويان دەگەن مىسىعىمدى زەرتتەدىم. مىسىعىمدى باقىلاي وتىرىپ ونىڭ قانداي پايداسى بارىن، مىسىق ارقىلى اۋا - رايىن بولجاۋعا بولاتىنىن ت. ب زەرتتەپ ءبىلدىم. مىسىعىمدى ۇنەمى باقىلاي وتىرىپ ول وتە اقىلدى، سانالى تىرشىلىك يەسى ەكەنىن ءبىلدىم. مىسىعىم وتە سۇيكىمدى. وسى زەرتتەۋ جۇمىسىمدا ينتەرنەت جەلىسىنەن مىسىققا بايلانىستى كوپتەگەن قىزىقتى مالىمەتتەر جايىندا بىلە الدىم. مىسىقتىڭ تۇرلەرى، مىسىق تۇقىمداس اڭدار جايىندا تانىستىم. ءبىر جەتى ۋاقىت ىشىندە مىسىعىمدى بۇرىنعىدان دا قاتتى جاقسى كورىپ كەتتىم. ول تەك تىشقان اۋلاۋشى عانا ەمەس، ادامداردىڭ جان سەرىگى، ەمشىسى ەكەنىنە دە كوزىم جەتتى.
كىرىسپە
بۇرىندارى ادام مىسىقتى تىشقان اۋلاۋ ءۇشiن اسىرادى. الايدا، شىن ءمانiندە، مىسىقتىڭ جەر بەتiندەگi نەگiزگi قىزمەتi تىشقان اۋلاۋ دا ەمەس. ونىڭ نەگiزگi ميسسياسى – ءوزi تۇراتىن ءۇيدi الاستاۋ، ونداعى تىنىشتىق پەن ۇيلەسiمدiلiكتi ساقتاۋ ەكەن. مىسىققا قاتىستى ەسكiلiكتەن قالعان نانىم سەنiمدەر ءالi دە بار. ماسەلەن، ورىس حالقى جاڭا ۇيگە قونىستانباس بۇرىن سول ۇيگە اۋەلi مىسىقتى كiرگiزەدi. مۇنىسى مىسىق ءۇيدi تىلسىم كۇشتەردەن تازارتا الادى دەگەن ىرىمى بولسا كەرەك.
مىسىق يت ءتارiزدi ءوز يەسiنە ادال سەرiك بولا المايدى. ويتكەنi مىسىقتىڭ و باستاعى جاراتىلىسى مۇلدە بولەك، ول باسقا ماقسات ءۇشiن جاراتىلعان.. كەيدە مىسىق ءوزiنiڭ سيقىرلى قىزمەتiن قاجەت ەتەتiن ءۇيدi ءوزi iزدەپ تاۋىپ الادى دەگەن ءسوز بار. ونداي جاعدايدا ءۇي يەسi مىسىقتى قۋماي، ونى پانالاتىپ، “سيقىرىن” iسكە اسىرۋعا مۇمكiندiك بەرۋ كەرەك ەكەن.
“قارا مىسىق الدىڭدى كەسiپ جۇگiرiپ وتسە، جولىڭ بولمايدى” دەگەن ىرىم بار. الايدا بۇل قارا مىسىقتىڭ كەسiرi تيەدi دەگەن ءسوز ەمەس. قايتا كەرiسiنشە، مىسىق جولدى كەسiپ كەتۋ ارقىلى سiزگە بەلگiلi بiر قاۋiپ قاتەر تونگەنiن سەزدiرتەدi،
قاجەت دەسەڭiز، مىسىقتار ءوز يەسiن ءولiم اۋزىنان الىپ قالا الادى. ماسەلەن، لەونيد برەجنيەۆتiڭ قارا مىسىعى باس حاتشىنىڭ ءومiرiن ەكi مارتە ساقتاپ قالعان دەيدi بiلگiشتەر. 1969 جىلى ءۇندiستانعا iسساپارمەن بارعان ل. برەجنيەۆ دالاي لامامەن كەزدەسكەن. دالاي لاما برەجنيەۆكە ەرەكشە قابiلەتi بار سيقىرلى قارا مىسىقتى سىيعا تارتىپتى. بiر كۇنi الگi قارا مىسىق يەسiن جۇمىسقا جiبەرگiسi كەلمەي، ونى اينالشىقتاپ جۇگiرە بەرگەن كورiنەدi. جانۋاردىڭ ايتەۋiر بiر جاماندىقتى سەزگەنiن ءتۇسiنگەن باس حاتشى قىزمەتتiك كولiگiندەگi ادەتتەگi ورنىنا ەمەس، باسقا ورىنعا وتىرىپتى. ءسويتiپ، اۆتوكولiك اپاتقا ۇشىراپ، برەجنيەۆتiڭ ورنىنا وتىرعاندار اۋىر جاراقات العان. ال باس حاتشىنىڭ ءوزi دiن امان قالىپتى. كەلەسi جولى مىسىق تاعى دا برەجنيەۆتi شىر اينالىپ، جاماندىقتى سەزدiرگەن. سول كۇنi باس حاتشى جۇمىسقا بارماۋدى ءجون كوردi. سويتسە، ونىڭ اۆتوكولiگi جۇك كولiگiمەن سوقتىعىسىپ، جۇرگiزۋشi اپاتتان كوز جۇمىپتى. ال 1982 جىلدىڭ كوكتەمiندە برەجنيەۆتiڭ مىسىعى ولگەن. ەكi ايدان كەيiن باس حاتشىنىڭ ءوزi دە كوز جۇمدى.
ال ەندi مىسىقتىڭ ەمدiك قاسيەتi ءوز الدىنا. بiر جەرiڭiز اۋىرا قالسا، مىسىقتىڭ ءدال سول جەرگە بارىپ جاتۋى بەكەر ەمەس. مىسىقتىڭ ەمدiك قاسيەتiن بۇرىنعى ەمشiلەر دە جاقسى بiلگەن. قازiر دە مەديسينادا “انيمالتەراپيا” اتتى سالا بار. مىسىق يەسiنiڭ اۋىراتىن جەرiن ءارتۇرلi جولمەن ەمدەيدi. بiر مىسىقتار دەنەنiڭ سول بولگiن اقىرىن تىرنالاپ ماسساج جاساسا، بiرەۋلەرi جاي عانا سول جەرگە جاتىپ اق اسەر ەتە الاتىن كورiنەدi.
قىسقاسى، مىسىق – يەسiنiڭ اۋىرعان مۇشەسiن ءدوپ باسىپ بiلەتiن ەنەرگەتيكالىق اقپاراتتىق قۇرال. سەبەبi ادامنىڭ اۋىراتىن دەنە ءبولiگiنiڭ ەنەرگەتيكاسى وزگەرەدi، وسى وزگەرiستi مىسىق قاتتى سەزەدi ەكەن. وسىلايشا، مىسىقتىڭ ءبيوورiسi جۇرەك جۇمىسىن قالىپقا كەلتiرەدi، قان تامىر مەن باس اۋرۋىن جازادى. ءارi انيمالتەراپيەۆتەردiڭ ايتۋىنشا، مىسىقتىڭ پىر پىر ەتكەن داۋسىنىڭ ءوزi ادامدى ەمدەي الادى. ونىڭ مياۋلاعان داۋسى 20 - 50 گەرسكە دەيiن جەتەتiن دىبىس تولقىندارى. وسى شاماداعى دىبىس دياپازونى ادام جاراقاتىنىڭ تەزiرەك جازىلۋىنا، سىنعان سۇيەكتiڭ تەز بiتiپ كەتۋiنە سەپتiگiن تيگiزەدi. مىسىقتىڭ وسى مياۋلاعانى اعزانىڭ يممۋندىق جۇيەسiن كۇشەيتەدi، تiپتi ءومiردi ۇزارتادى.
مىسىقتىڭ مامىق تەرiسiن بiرنەشە مينۋت سيپاعان ادامنىڭ ينفاركت، ينسۋلت الۋ قاۋپi ازايادى. سەبەبi جانۋاردى سيپاعان كەزدە ساۋ¬ساق تەرiسi ارقىلى ميعا بەلگi بەرiلەدi. يت نەمەسە مىسىقتى سيپالاۋ – ءالسiز توق ارقىلى ەلەكتروستاتيكالىق اسەر ەتۋ دەگەن ءسوز. وسىنىڭ ءوزi فيزيوتەراپيا ەمەي نە؟
باتىس ءدارiگەرلەرi مىسىقتى ەسiرتكi مەن iشiمدiكتەن ەمدەۋ ءۇشiن مەديسينادا قولدانا باستاعان. ال اعىلشىندار مىسىقتار قانداي اۋرۋدى ەمدەي الاتىنىن ونىڭ ءتۇر ءتۇسi مەن تەرiسiنە قاراپ اجىراتادى. ماسەلەن، اعىلشىندارعا سەنسەك، اق ءتۇستi مىسىق بۇكiل اۋرۋلاردى جازا الادى ەكەن. سوندىقتان ۇلىبريتانياداعى كەيبiر ءدارiحانالاردا اق مىسىقتى ءدارi دارمەك ءتارiزدi ساتادى.
بەرليننiڭ گەرونتولوگيا ينستيتۋتى عالىمدارىنىڭ مىسىق يەلەرiنە جاساعان زەرتتەۋi تiپتi تاڭعالدىرادى. ءۇيiندە مىسىق اسىرايتىن 3000 ادام¬عا بەس جىل بويى زەرتتەۋ ءجۇر¬گiزگەن نەمiس عالىمدارى ءومiر بويى مىسىق اسىراعان ادام ءۇيiندە مىسىق ۇستامايتىن ادامعا قاراعاندا 10، 3 جىل ارتىق ءومiر سۇرەتiنiن انىقتاعان. مىسىق اسىرايتىن ادامداردىڭ قان قىسىمىنىڭ كورسەتكiشتەرi دە اناعۇرلىم جاقسى بولىپ شىققان. ۇيگە مىسىق اسىراپ الۋ ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك. مىسىقتى اندا - ساندا سيپاپ، وعان تاماق بەرە سالۋمەن ونىڭ الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىك اياقتالدى دەۋ ۇلكەن قاتەلىك. ول جاندى ءارى سانالى تىرشىلىك يەسى بولعاندىقتان ونى جاقسى كورە ءبىلۋ كەرەك جانە وعان ۇلكەن كۇتىم كەرەك. ال قازىرگى كەزدە بالالاردىڭ جالپى جان - جانۋارعا دەگەن، اسىرەسە مىسىققا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك، قامقورلىق سەزىمدەرى ازايىپ بارا جاتىر.
زەرتتەگەن تاقىرىبىم: «مەنىڭ مىسىعىم»
مەنىڭ بۇل زەرتتەۋشىلىك جۇمىسىمنىڭ ماقساتى: مىسىق جايلى تەرەڭىرەك ءبىلۋ؛
مىسىققا دەگەن كوزقاراسىمدى وزگەرتۋ، پايدا زيانىن اجىراتا ءبىلۋ، قانداي قاسيەت، قابىلەتتەرى بار ەكەندىگىنە كوزىمدى جەتكىزۋ.
مىندەتتەرى:
- ينتەرنەت جەلىسىن، ادەبيەتتەردى وقۋ ارقىلى مىسىقتىڭ قولعا ۇيرەتىلۋى جانە تۇرلەرى تۋرالى مالىمەت جيناستىرۋ.
- ءوز مىسىعىما ۇدايى باقىلاۋ جۇرگىزۋ.
- جينالعان مالىمەتتەر بويىنشا قورىتىندى شىعارۋ.
بولجام: وسى جوبامدا قىزىقتى دا پايدالى مالىمەتتەردى ايتا وتىرىپ، قۇربى - قۇرداستارىما ولاردى سانالى تىرشىلىك يەسى رەتىندە قۇرمەتتەۋ جانە جاقسى كورۋ كەرەكتىگىن تۇسىندىرگىم كەلەدى؛ ال جالپى ادامزات اتاۋلى ولاردى وزدەرى قولعا ۇيرەتكەندىكتەن ولار ءۇشىن جاۋاپتى ەكەندىكتەرىن ەستەرىنە سالۋ.
زەرتتەۋ وبەكتىسى: ءوزىمنىڭ «اققويان» اتتى مىسىعىم.
زەرتتەۋ جاڭالىعى: زەرتتەۋ بارىسىندا ينتەرنەت جەلىسىن، ادەبيەتتەردى وقۋ ارقىلى مىسىقتىڭ پايداسى جانە مىسىق تۇرلەرى تۋرالى مالىمەت جيناستىردىم..
جينالعان مالىمەتتەر بويىنشا قورىتىندى شىعاردىم.
نەگىزگى ءبولىم
مىسىقتاردى قولعا ۇيرەتۋ تاريحىنان
مياسيدتەر - بۇدان 50 ملن جىل بۇرىن پيدا بولعان، بارلىق جىرتقىشتاردىڭ ارعى تەگى. مياسيتار كىشىگىرىم دەنەلى جانە ۇزىن قۇيرىقتى جانۋار بولعان. ال جابايى مىسىقتاردى قولعا ۇيرەتۋ وسىدان كەمىندە 5 مىڭ جىل بۇرىن باستالعان. نەگىزىنەن، ءۇي مىسىقتارىنىڭ ارعى تەگى ليۆيا مىسىعى بولىپ سانالادى.
مىسىق تۇرلەرى
↓
پارسى مىسىعى
ازياتتىق تاببي
كيمريك
سيام مىسىعى
ءۇي مىسىعىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى
ءۇي مىسىعى - وتە تازا حايۋان بولىپ ەسەپتەلەدى. مىسىقتى تۇزگە شىعۋعا ءوزى سۇراناتىنداي ەتىپ ۇيرەتەدى. ءجۇنى ۇزىندارىن كۇن سايىن، ءجۇنى قىسقالارىن كۇن ارا تاراپ وتىرۋ قاجەت. مىسىقتىڭ بالالارىن سەرۋەنگە ەنەسىمەن بىرگە شىعارادى. موينىنا ءجىپ بايلانعانى دۇرىس. پاتەردە ولارعا ارنايى ورىن ءبولىنىپ، وعان قۇم نەمەسە توپىراق، اعاش ۇنتاعى سالىنعان سەبەت ايتپەسە جاشىك قويىپ، ءىشىن كۇندە جاڭارتىپ تۇرادى.
ونىڭ ۇستىنە، مىسىقتى ولتىرۋگە بولمايدى دەگەن دە بار عوي. ءبىر اڭىزدا، مەككەگە كەتىپ بارا جاتقان كەمە تەڭىزدە داۋىلعا ۇشىرايدى. سوندا توپ ىشىنەن ءبىر ادام شىعىپ: «مىسىق ولتىرگەندەر بار ما ارامىزدا؟» دەپ سۇرايدى. ءبىر جىگىت مويىنداپ، ونى سول ارادا ءبارى سۋعا تاستاپ، سودان كەيىن عانا داۋىل باسىلىپ، كەمە جەرىنە جەتكەن ەكەن دەيدى.
سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى، ايىرتاۋ اۋدانى،
انتونوۆكا سەلوسى، انتونوۆكا ورتا مەكتەبىنىڭ
2 سىنىپ وقۋشىسى نۇرجاۋ ولجاس
جەتەكشىسى: انتونوۆكا ورتا مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى سادۋوۆا ءا. س.
اننوتاسيا
«مەنىڭ مىسىعىم» تاقىرىبىنا جازىلعان بۇل عىلىمي جوبامدا ءوزىمنىڭ ەكى سۇيىكتى اققويان دەگەن مىسىعىمدى زەرتتەدىم. مىسىعىمدى باقىلاي وتىرىپ ونىڭ قانداي پايداسى بارىن، مىسىق ارقىلى اۋا - رايىن بولجاۋعا بولاتىنىن ت. ب زەرتتەپ ءبىلدىم. مىسىعىمدى ۇنەمى باقىلاي وتىرىپ ول وتە اقىلدى، سانالى تىرشىلىك يەسى ەكەنىن ءبىلدىم. مىسىعىم وتە سۇيكىمدى. وسى زەرتتەۋ جۇمىسىمدا ينتەرنەت جەلىسىنەن مىسىققا بايلانىستى كوپتەگەن قىزىقتى مالىمەتتەر جايىندا بىلە الدىم. مىسىقتىڭ تۇرلەرى، مىسىق تۇقىمداس اڭدار جايىندا تانىستىم. ءبىر جەتى ۋاقىت ىشىندە مىسىعىمدى بۇرىنعىدان دا قاتتى جاقسى كورىپ كەتتىم. ول تەك تىشقان اۋلاۋشى عانا ەمەس، ادامداردىڭ جان سەرىگى، ەمشىسى ەكەنىنە دە كوزىم جەتتى.
كىرىسپە
بۇرىندارى ادام مىسىقتى تىشقان اۋلاۋ ءۇشiن اسىرادى. الايدا، شىن ءمانiندە، مىسىقتىڭ جەر بەتiندەگi نەگiزگi قىزمەتi تىشقان اۋلاۋ دا ەمەس. ونىڭ نەگiزگi ميسسياسى – ءوزi تۇراتىن ءۇيدi الاستاۋ، ونداعى تىنىشتىق پەن ۇيلەسiمدiلiكتi ساقتاۋ ەكەن. مىسىققا قاتىستى ەسكiلiكتەن قالعان نانىم سەنiمدەر ءالi دە بار. ماسەلەن، ورىس حالقى جاڭا ۇيگە قونىستانباس بۇرىن سول ۇيگە اۋەلi مىسىقتى كiرگiزەدi. مۇنىسى مىسىق ءۇيدi تىلسىم كۇشتەردەن تازارتا الادى دەگەن ىرىمى بولسا كەرەك.
مىسىق يت ءتارiزدi ءوز يەسiنە ادال سەرiك بولا المايدى. ويتكەنi مىسىقتىڭ و باستاعى جاراتىلىسى مۇلدە بولەك، ول باسقا ماقسات ءۇشiن جاراتىلعان.. كەيدە مىسىق ءوزiنiڭ سيقىرلى قىزمەتiن قاجەت ەتەتiن ءۇيدi ءوزi iزدەپ تاۋىپ الادى دەگەن ءسوز بار. ونداي جاعدايدا ءۇي يەسi مىسىقتى قۋماي، ونى پانالاتىپ، “سيقىرىن” iسكە اسىرۋعا مۇمكiندiك بەرۋ كەرەك ەكەن.
“قارا مىسىق الدىڭدى كەسiپ جۇگiرiپ وتسە، جولىڭ بولمايدى” دەگەن ىرىم بار. الايدا بۇل قارا مىسىقتىڭ كەسiرi تيەدi دەگەن ءسوز ەمەس. قايتا كەرiسiنشە، مىسىق جولدى كەسiپ كەتۋ ارقىلى سiزگە بەلگiلi بiر قاۋiپ قاتەر تونگەنiن سەزدiرتەدi،
قاجەت دەسەڭiز، مىسىقتار ءوز يەسiن ءولiم اۋزىنان الىپ قالا الادى. ماسەلەن، لەونيد برەجنيەۆتiڭ قارا مىسىعى باس حاتشىنىڭ ءومiرiن ەكi مارتە ساقتاپ قالعان دەيدi بiلگiشتەر. 1969 جىلى ءۇندiستانعا iسساپارمەن بارعان ل. برەجنيەۆ دالاي لامامەن كەزدەسكەن. دالاي لاما برەجنيەۆكە ەرەكشە قابiلەتi بار سيقىرلى قارا مىسىقتى سىيعا تارتىپتى. بiر كۇنi الگi قارا مىسىق يەسiن جۇمىسقا جiبەرگiسi كەلمەي، ونى اينالشىقتاپ جۇگiرە بەرگەن كورiنەدi. جانۋاردىڭ ايتەۋiر بiر جاماندىقتى سەزگەنiن ءتۇسiنگەن باس حاتشى قىزمەتتiك كولiگiندەگi ادەتتەگi ورنىنا ەمەس، باسقا ورىنعا وتىرىپتى. ءسويتiپ، اۆتوكولiك اپاتقا ۇشىراپ، برەجنيەۆتiڭ ورنىنا وتىرعاندار اۋىر جاراقات العان. ال باس حاتشىنىڭ ءوزi دiن امان قالىپتى. كەلەسi جولى مىسىق تاعى دا برەجنيەۆتi شىر اينالىپ، جاماندىقتى سەزدiرگەن. سول كۇنi باس حاتشى جۇمىسقا بارماۋدى ءجون كوردi. سويتسە، ونىڭ اۆتوكولiگi جۇك كولiگiمەن سوقتىعىسىپ، جۇرگiزۋشi اپاتتان كوز جۇمىپتى. ال 1982 جىلدىڭ كوكتەمiندە برەجنيەۆتiڭ مىسىعى ولگەن. ەكi ايدان كەيiن باس حاتشىنىڭ ءوزi دە كوز جۇمدى.
ال ەندi مىسىقتىڭ ەمدiك قاسيەتi ءوز الدىنا. بiر جەرiڭiز اۋىرا قالسا، مىسىقتىڭ ءدال سول جەرگە بارىپ جاتۋى بەكەر ەمەس. مىسىقتىڭ ەمدiك قاسيەتiن بۇرىنعى ەمشiلەر دە جاقسى بiلگەن. قازiر دە مەديسينادا “انيمالتەراپيا” اتتى سالا بار. مىسىق يەسiنiڭ اۋىراتىن جەرiن ءارتۇرلi جولمەن ەمدەيدi. بiر مىسىقتار دەنەنiڭ سول بولگiن اقىرىن تىرنالاپ ماسساج جاساسا، بiرەۋلەرi جاي عانا سول جەرگە جاتىپ اق اسەر ەتە الاتىن كورiنەدi.
قىسقاسى، مىسىق – يەسiنiڭ اۋىرعان مۇشەسiن ءدوپ باسىپ بiلەتiن ەنەرگەتيكالىق اقپاراتتىق قۇرال. سەبەبi ادامنىڭ اۋىراتىن دەنە ءبولiگiنiڭ ەنەرگەتيكاسى وزگەرەدi، وسى وزگەرiستi مىسىق قاتتى سەزەدi ەكەن. وسىلايشا، مىسىقتىڭ ءبيوورiسi جۇرەك جۇمىسىن قالىپقا كەلتiرەدi، قان تامىر مەن باس اۋرۋىن جازادى. ءارi انيمالتەراپيەۆتەردiڭ ايتۋىنشا، مىسىقتىڭ پىر پىر ەتكەن داۋسىنىڭ ءوزi ادامدى ەمدەي الادى. ونىڭ مياۋلاعان داۋسى 20 - 50 گەرسكە دەيiن جەتەتiن دىبىس تولقىندارى. وسى شاماداعى دىبىس دياپازونى ادام جاراقاتىنىڭ تەزiرەك جازىلۋىنا، سىنعان سۇيەكتiڭ تەز بiتiپ كەتۋiنە سەپتiگiن تيگiزەدi. مىسىقتىڭ وسى مياۋلاعانى اعزانىڭ يممۋندىق جۇيەسiن كۇشەيتەدi، تiپتi ءومiردi ۇزارتادى.
مىسىقتىڭ مامىق تەرiسiن بiرنەشە مينۋت سيپاعان ادامنىڭ ينفاركت، ينسۋلت الۋ قاۋپi ازايادى. سەبەبi جانۋاردى سيپاعان كەزدە ساۋ¬ساق تەرiسi ارقىلى ميعا بەلگi بەرiلەدi. يت نەمەسە مىسىقتى سيپالاۋ – ءالسiز توق ارقىلى ەلەكتروستاتيكالىق اسەر ەتۋ دەگەن ءسوز. وسىنىڭ ءوزi فيزيوتەراپيا ەمەي نە؟
باتىس ءدارiگەرلەرi مىسىقتى ەسiرتكi مەن iشiمدiكتەن ەمدەۋ ءۇشiن مەديسينادا قولدانا باستاعان. ال اعىلشىندار مىسىقتار قانداي اۋرۋدى ەمدەي الاتىنىن ونىڭ ءتۇر ءتۇسi مەن تەرiسiنە قاراپ اجىراتادى. ماسەلەن، اعىلشىندارعا سەنسەك، اق ءتۇستi مىسىق بۇكiل اۋرۋلاردى جازا الادى ەكەن. سوندىقتان ۇلىبريتانياداعى كەيبiر ءدارiحانالاردا اق مىسىقتى ءدارi دارمەك ءتارiزدi ساتادى.
بەرليننiڭ گەرونتولوگيا ينستيتۋتى عالىمدارىنىڭ مىسىق يەلەرiنە جاساعان زەرتتەۋi تiپتi تاڭعالدىرادى. ءۇيiندە مىسىق اسىرايتىن 3000 ادام¬عا بەس جىل بويى زەرتتەۋ ءجۇر¬گiزگەن نەمiس عالىمدارى ءومiر بويى مىسىق اسىراعان ادام ءۇيiندە مىسىق ۇستامايتىن ادامعا قاراعاندا 10، 3 جىل ارتىق ءومiر سۇرەتiنiن انىقتاعان. مىسىق اسىرايتىن ادامداردىڭ قان قىسىمىنىڭ كورسەتكiشتەرi دە اناعۇرلىم جاقسى بولىپ شىققان. ۇيگە مىسىق اسىراپ الۋ ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك. مىسىقتى اندا - ساندا سيپاپ، وعان تاماق بەرە سالۋمەن ونىڭ الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىك اياقتالدى دەۋ ۇلكەن قاتەلىك. ول جاندى ءارى سانالى تىرشىلىك يەسى بولعاندىقتان ونى جاقسى كورە ءبىلۋ كەرەك جانە وعان ۇلكەن كۇتىم كەرەك. ال قازىرگى كەزدە بالالاردىڭ جالپى جان - جانۋارعا دەگەن، اسىرەسە مىسىققا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك، قامقورلىق سەزىمدەرى ازايىپ بارا جاتىر.
زەرتتەگەن تاقىرىبىم: «مەنىڭ مىسىعىم»
مەنىڭ بۇل زەرتتەۋشىلىك جۇمىسىمنىڭ ماقساتى: مىسىق جايلى تەرەڭىرەك ءبىلۋ؛
مىسىققا دەگەن كوزقاراسىمدى وزگەرتۋ، پايدا زيانىن اجىراتا ءبىلۋ، قانداي قاسيەت، قابىلەتتەرى بار ەكەندىگىنە كوزىمدى جەتكىزۋ.
مىندەتتەرى:
- ينتەرنەت جەلىسىن، ادەبيەتتەردى وقۋ ارقىلى مىسىقتىڭ قولعا ۇيرەتىلۋى جانە تۇرلەرى تۋرالى مالىمەت جيناستىرۋ.
- ءوز مىسىعىما ۇدايى باقىلاۋ جۇرگىزۋ.
- جينالعان مالىمەتتەر بويىنشا قورىتىندى شىعارۋ.
بولجام: وسى جوبامدا قىزىقتى دا پايدالى مالىمەتتەردى ايتا وتىرىپ، قۇربى - قۇرداستارىما ولاردى سانالى تىرشىلىك يەسى رەتىندە قۇرمەتتەۋ جانە جاقسى كورۋ كەرەكتىگىن تۇسىندىرگىم كەلەدى؛ ال جالپى ادامزات اتاۋلى ولاردى وزدەرى قولعا ۇيرەتكەندىكتەن ولار ءۇشىن جاۋاپتى ەكەندىكتەرىن ەستەرىنە سالۋ.
زەرتتەۋ وبەكتىسى: ءوزىمنىڭ «اققويان» اتتى مىسىعىم.
زەرتتەۋ جاڭالىعى: زەرتتەۋ بارىسىندا ينتەرنەت جەلىسىن، ادەبيەتتەردى وقۋ ارقىلى مىسىقتىڭ پايداسى جانە مىسىق تۇرلەرى تۋرالى مالىمەت جيناستىردىم..
جينالعان مالىمەتتەر بويىنشا قورىتىندى شىعاردىم.
نەگىزگى ءبولىم
مىسىقتاردى قولعا ۇيرەتۋ تاريحىنان
مياسيدتەر - بۇدان 50 ملن جىل بۇرىن پيدا بولعان، بارلىق جىرتقىشتاردىڭ ارعى تەگى. مياسيتار كىشىگىرىم دەنەلى جانە ۇزىن قۇيرىقتى جانۋار بولعان. ال جابايى مىسىقتاردى قولعا ۇيرەتۋ وسىدان كەمىندە 5 مىڭ جىل بۇرىن باستالعان. نەگىزىنەن، ءۇي مىسىقتارىنىڭ ارعى تەگى ليۆيا مىسىعى بولىپ سانالادى.
مىسىق تۇرلەرى
↓
پارسى مىسىعى
ازياتتىق تاببي
كيمريك
سيام مىسىعى
ءۇي مىسىعىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى
ءۇي مىسىعى - وتە تازا حايۋان بولىپ ەسەپتەلەدى. مىسىقتى تۇزگە شىعۋعا ءوزى سۇراناتىنداي ەتىپ ۇيرەتەدى. ءجۇنى ۇزىندارىن كۇن سايىن، ءجۇنى قىسقالارىن كۇن ارا تاراپ وتىرۋ قاجەت. مىسىقتىڭ بالالارىن سەرۋەنگە ەنەسىمەن بىرگە شىعارادى. موينىنا ءجىپ بايلانعانى دۇرىس. پاتەردە ولارعا ارنايى ورىن ءبولىنىپ، وعان قۇم نەمەسە توپىراق، اعاش ۇنتاعى سالىنعان سەبەت ايتپەسە جاشىك قويىپ، ءىشىن كۇندە جاڭارتىپ تۇرادى.
ونىڭ ۇستىنە، مىسىقتى ولتىرۋگە بولمايدى دەگەن دە بار عوي. ءبىر اڭىزدا، مەككەگە كەتىپ بارا جاتقان كەمە تەڭىزدە داۋىلعا ۇشىرايدى. سوندا توپ ىشىنەن ءبىر ادام شىعىپ: «مىسىق ولتىرگەندەر بار ما ارامىزدا؟» دەپ سۇرايدى. ءبىر جىگىت مويىنداپ، ونى سول ارادا ءبارى سۋعا تاستاپ، سودان كەيىن عانا داۋىل باسىلىپ، كەمە جەرىنە جەتكەن ەكەن دەيدى.
سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى، ايىرتاۋ اۋدانى،
انتونوۆكا سەلوسى، انتونوۆكا ورتا مەكتەبىنىڭ
2 سىنىپ وقۋشىسى نۇرجاۋ ولجاس
جەتەكشىسى: انتونوۆكا ورتا مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى سادۋوۆا ءا. س.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ ەرتەگىنى قانشالىقتى مەڭگەرگەنىن انىقتاۋ، باس كەيىپكەردىڭ بويىنداعى قاسيەتتەردى ناقتىلاپ كورسەتۋ؛
-
1 - دەن 20 - عا دەيىنگى ساندار جانە ولاردىڭ تاڭبالانۋى
