مەيىرىمدىلىك - اسىل قاسيەت
ق. رىسقۇلبەكوۆ اتىنداعى جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ كمم
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى كارمەنبايەۆا ش. ن
اشىق تاربيە ساعاتى 3 سىنىپ
تاقىرىبى: مەيىرىمدىلىك - اسىل قاسيەت
ماقساتى: بالالاردىڭ «مەيىرىمدىلىك»، «قايرىمىدىلىق» قۇندىلىقتارى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ، مەيىرىمدىلىكتىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرۋ. - ءوزارا سىيلاستىق قارىم قاتىناستارىن دامىتۋ؛
كورنەكى – قۇرالدار: ينتەر. تاقتا، سۋرەتتەر، كورىنىس
1. شاتتىق شەڭبەرى
- قۋانامىن مەندە، قۋاناسىڭ سەندە.
- قۋانايىق ءبارىمىز، ارايلاپ اتقان كۇنگە
2. توپتارعا ءبولۋ
ءى توپ. قىزىل ءتۇس – ادامنىڭ ەنەرگياعا تولى ەكەنىن كورسەتەدى. ولار كەز كەلگەن قيىندىققا مويىنسۇنبايتىن، كۇرەسكەر، باتىل ادامدار.
ءىى توپ. سارى ءتۇس – بۇل ءتۇستى قالاعان ادام وزگەرىستەردى ءجيى قالاپ تۇرادى، سارى تۇسكە قۇمار ادامعا تۇراقسىزدىق ءتان.
ءىىى توپ. جاسىل ءتۇس – بۇل ءتۇستى تاڭداعاندار اينالاسىنداعى ادامداردان ماقتاۋلار، جاقسى پىكىرلەر كۇتەتىن ادامدار. سونداي - اق، بۇل ءتۇس تاكاپپارلىقتىڭ نىشانى.
4. بەينەبايان
كىرىسپە (اڭگىمە)
- مەيىرىمدىلىكتى قالاي كورسەتۋگە بولادى؟
- وزدەرىڭە مەيىرىمدىلىك كورسەتكەن كەزدە قانداي سەزىمگە بولەندىڭدەر؟
- جاقسى كورەتىن جان - جانۋارلارىڭ بار ما؟
- تابيعاتقا قامقورلىق جاساعان كەزدەرىڭ بولدى ما؟
5. ماتىنمەن جۇمىس
مەيىرىمدىلىك تۋرالى اياقتالماعان ءماتىن بەرىلەدى.
مەيىرىمدى بالا
جۇڭگو جەرىندە بىرەۋدىڭ زاتىن ۇرلاعان كىسىنىڭ قولىن كەسەتىن ەسكى زاڭ بار. بىردە ءبىر تورە ۇرلىق جاساپ، كىنالى بولادى. پاتشا الگى تورەنىڭ قولىن كەسۋ تۋرالى بۇيرىق بەرەدى. سوندا پاتشاعا، تورەنىڭ جاس قىزى اكەسى ءۇشىن جاۋاپ بەرمەكشى،- دەگەن حابار كەلەدى. قىزدى پاتشاعا الىپ كەلەدى.
- تاقسىر پاتشام، - دەيدى قىز
/ ءماتىندى اياقتاۋ تاپسىرىلادى./
ءوزىنىڭ قولىن كورسەتىپ. بۇل قول دا – مەنىڭ جازىقتى بولعان اكەمنىڭ قولى. ءبىراق بۇل قولمەن بالا-شاعاسىن اسىراۋعا شاماسى كەلمەيدى. تاقسىر، وسى ناشار قولدى كەسىپ، جۇمىسقا جارامدى، بالا-شاعاسىن اسىرايتىن قولىن اكەمە قالدىرۋعا بۇيرىق بەرىڭىز.
پاتشا قىزدىڭ اكەسىنە دەگەن مۇنشا مەيىرىمدىلىگىنە راقىمى كەلىپ، تورەنىڭ كۇناسىن كەشىپتى.
6. سۋرەتپەن جۇمىس توپتارعا سۋرەتتەر بەرىلەدى.
1) سەن مەكتەپتەن كەلە جاتتىڭ كەنەت كوشەدە ءبىر توپ بالانى كوردىڭ. ولار سۋعا ءتۇسىپ كەتكەن كىشكەنتاي كۇشىككە تاس لاقتىرىپ جاتىر ەكەن سەن نە ىستەر ەدىڭ؟
2) سەن دوسىڭمەن كەلە جاتتىڭ. كەنەت سەندەردىڭ قاسىڭنان وتە بەرگەندە ءبىر قىز بالا اياعى تايعاناپ قۇلاپ قالدى. سەن نە ىستەر ەدىڭ.
3) – اينالامىزداعى قورشاعان ورتا مەن قۇستارعا قانداي جاقسىلىق جاساۋعا بولاتىنى تۋرالى ايتىڭدار
7. كورىنىس. ادەبيەتتىك وقۋ «ازاتتىق جولىندا» ماتىنىنەن ءۇزىندى:
- قۇلىنىم، ۇلىم!
- انام! سورلى انام!
- سەنى دە كورەتىن كۇن بار ەكەن - اۋ!
قاراۋىل: - تەزدەتىڭدەر! ۋاقىت از قالدى.
ۋاقىت از قاپتى، اپا! مەن ءۇشىن قايعىرىپ، جۇدەمە! نار تاۋەكەل. جاقىندا قاسىمداعى ءبىر جولداسىم اباقتىدان شىعادى، ءبارىن سول ايتادى.
بالام، ۇلىم! جالعىز قالدىم عوي، اۋىلدا قاتىناساتىن ادام دا قالمادى. جالعىزدىقتان ابدەن شارشادىم.
قاراۋىل: - بولدى ءجۇر، ءتۇس الدىعا!
قوش، انام قوش!
ۇلىم! بالام! جالعىزىم! (اناسى، تىزەرلەپ وتىرىپ قالادى)
8. ءان. « جان انا»
9. توپتىق جۇمىس
ا) قىزىل ءتۇس؛ «انا» تۋرالى ماقال – ماتەل
ءا) سارى ءتۇس؛ ولەڭ شىعارۋ
ب) جاسىل ءتۇس؛ ەسسە جازۋ
10. ويىن «مەيىرىمدىلىك ءجىبى»
(بالالار ءبىر - بىرلەرىنە ءجىپتى بەرىپ، تىلەكتەر ايتادى. اقىرعى بالا ءجىپ ورامىن مۇعالىمگە بەرىپ، ءوز تىلەگىن ايتادى)
- كۇلىمدەگەن - كۇن مەيىرىمدى!
- كىرشىكسىز اق قار مەيىرىمدى
- تازا ءمولدىر سۋ – مەيىرىمدى!
- جىلى ءجۇزدى ۇستازىم مەيىرىمدى!
- تاتۋ - ءتاتتى ءبارىمىزدى كوتەرىپ تۇرعان جەر مەيىرىمدى!
- اياۋلى انام مەيىرىمدى!
- ءقادىرلى اكەم مەيىرىمدى!
- الپەشتەگەن اجەم مەيىرىمدى!
- ەركەلەتكەن دوستارىم مەيىرىمدى!
- ەگىنى مول جەر مەيىرىمدى!
- قامقور اپام مەن اعام مەيىرىمدى!
- بالالار قانەكەي، قولىمىزدى جوعارى كوتەرەيىك. ءجىپ ورامى ارقىلى ءبىز تىلەگىمىز ءبىر بولىپ، ءبىر تۇتاس بولعانىن كورىپ وتىرمىز.
حورمەن: ءبىز ءارقاشاندا بىرگەمىز. جاقسى ىستەر جاساۋعا دايىنبىز.
11. قورىتىندى.
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى كارمەنبايەۆا ش. ن
اشىق تاربيە ساعاتى 3 سىنىپ
تاقىرىبى: مەيىرىمدىلىك - اسىل قاسيەت
ماقساتى: بالالاردىڭ «مەيىرىمدىلىك»، «قايرىمىدىلىق» قۇندىلىقتارى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ، مەيىرىمدىلىكتىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرۋ. - ءوزارا سىيلاستىق قارىم قاتىناستارىن دامىتۋ؛
كورنەكى – قۇرالدار: ينتەر. تاقتا، سۋرەتتەر، كورىنىس
1. شاتتىق شەڭبەرى
- قۋانامىن مەندە، قۋاناسىڭ سەندە.
- قۋانايىق ءبارىمىز، ارايلاپ اتقان كۇنگە
2. توپتارعا ءبولۋ
ءى توپ. قىزىل ءتۇس – ادامنىڭ ەنەرگياعا تولى ەكەنىن كورسەتەدى. ولار كەز كەلگەن قيىندىققا مويىنسۇنبايتىن، كۇرەسكەر، باتىل ادامدار.
ءىى توپ. سارى ءتۇس – بۇل ءتۇستى قالاعان ادام وزگەرىستەردى ءجيى قالاپ تۇرادى، سارى تۇسكە قۇمار ادامعا تۇراقسىزدىق ءتان.
ءىىى توپ. جاسىل ءتۇس – بۇل ءتۇستى تاڭداعاندار اينالاسىنداعى ادامداردان ماقتاۋلار، جاقسى پىكىرلەر كۇتەتىن ادامدار. سونداي - اق، بۇل ءتۇس تاكاپپارلىقتىڭ نىشانى.
4. بەينەبايان
كىرىسپە (اڭگىمە)
- مەيىرىمدىلىكتى قالاي كورسەتۋگە بولادى؟
- وزدەرىڭە مەيىرىمدىلىك كورسەتكەن كەزدە قانداي سەزىمگە بولەندىڭدەر؟
- جاقسى كورەتىن جان - جانۋارلارىڭ بار ما؟
- تابيعاتقا قامقورلىق جاساعان كەزدەرىڭ بولدى ما؟
5. ماتىنمەن جۇمىس
مەيىرىمدىلىك تۋرالى اياقتالماعان ءماتىن بەرىلەدى.
مەيىرىمدى بالا
جۇڭگو جەرىندە بىرەۋدىڭ زاتىن ۇرلاعان كىسىنىڭ قولىن كەسەتىن ەسكى زاڭ بار. بىردە ءبىر تورە ۇرلىق جاساپ، كىنالى بولادى. پاتشا الگى تورەنىڭ قولىن كەسۋ تۋرالى بۇيرىق بەرەدى. سوندا پاتشاعا، تورەنىڭ جاس قىزى اكەسى ءۇشىن جاۋاپ بەرمەكشى،- دەگەن حابار كەلەدى. قىزدى پاتشاعا الىپ كەلەدى.
- تاقسىر پاتشام، - دەيدى قىز
/ ءماتىندى اياقتاۋ تاپسىرىلادى./
ءوزىنىڭ قولىن كورسەتىپ. بۇل قول دا – مەنىڭ جازىقتى بولعان اكەمنىڭ قولى. ءبىراق بۇل قولمەن بالا-شاعاسىن اسىراۋعا شاماسى كەلمەيدى. تاقسىر، وسى ناشار قولدى كەسىپ، جۇمىسقا جارامدى، بالا-شاعاسىن اسىرايتىن قولىن اكەمە قالدىرۋعا بۇيرىق بەرىڭىز.
پاتشا قىزدىڭ اكەسىنە دەگەن مۇنشا مەيىرىمدىلىگىنە راقىمى كەلىپ، تورەنىڭ كۇناسىن كەشىپتى.
6. سۋرەتپەن جۇمىس توپتارعا سۋرەتتەر بەرىلەدى.
1) سەن مەكتەپتەن كەلە جاتتىڭ كەنەت كوشەدە ءبىر توپ بالانى كوردىڭ. ولار سۋعا ءتۇسىپ كەتكەن كىشكەنتاي كۇشىككە تاس لاقتىرىپ جاتىر ەكەن سەن نە ىستەر ەدىڭ؟
2) سەن دوسىڭمەن كەلە جاتتىڭ. كەنەت سەندەردىڭ قاسىڭنان وتە بەرگەندە ءبىر قىز بالا اياعى تايعاناپ قۇلاپ قالدى. سەن نە ىستەر ەدىڭ.
3) – اينالامىزداعى قورشاعان ورتا مەن قۇستارعا قانداي جاقسىلىق جاساۋعا بولاتىنى تۋرالى ايتىڭدار
7. كورىنىس. ادەبيەتتىك وقۋ «ازاتتىق جولىندا» ماتىنىنەن ءۇزىندى:
- قۇلىنىم، ۇلىم!
- انام! سورلى انام!
- سەنى دە كورەتىن كۇن بار ەكەن - اۋ!
قاراۋىل: - تەزدەتىڭدەر! ۋاقىت از قالدى.
ۋاقىت از قاپتى، اپا! مەن ءۇشىن قايعىرىپ، جۇدەمە! نار تاۋەكەل. جاقىندا قاسىمداعى ءبىر جولداسىم اباقتىدان شىعادى، ءبارىن سول ايتادى.
بالام، ۇلىم! جالعىز قالدىم عوي، اۋىلدا قاتىناساتىن ادام دا قالمادى. جالعىزدىقتان ابدەن شارشادىم.
قاراۋىل: - بولدى ءجۇر، ءتۇس الدىعا!
قوش، انام قوش!
ۇلىم! بالام! جالعىزىم! (اناسى، تىزەرلەپ وتىرىپ قالادى)
8. ءان. « جان انا»
9. توپتىق جۇمىس
ا) قىزىل ءتۇس؛ «انا» تۋرالى ماقال – ماتەل
ءا) سارى ءتۇس؛ ولەڭ شىعارۋ
ب) جاسىل ءتۇس؛ ەسسە جازۋ
10. ويىن «مەيىرىمدىلىك ءجىبى»
(بالالار ءبىر - بىرلەرىنە ءجىپتى بەرىپ، تىلەكتەر ايتادى. اقىرعى بالا ءجىپ ورامىن مۇعالىمگە بەرىپ، ءوز تىلەگىن ايتادى)
- كۇلىمدەگەن - كۇن مەيىرىمدى!
- كىرشىكسىز اق قار مەيىرىمدى
- تازا ءمولدىر سۋ – مەيىرىمدى!
- جىلى ءجۇزدى ۇستازىم مەيىرىمدى!
- تاتۋ - ءتاتتى ءبارىمىزدى كوتەرىپ تۇرعان جەر مەيىرىمدى!
- اياۋلى انام مەيىرىمدى!
- ءقادىرلى اكەم مەيىرىمدى!
- الپەشتەگەن اجەم مەيىرىمدى!
- ەركەلەتكەن دوستارىم مەيىرىمدى!
- ەگىنى مول جەر مەيىرىمدى!
- قامقور اپام مەن اعام مەيىرىمدى!
- بالالار قانەكەي، قولىمىزدى جوعارى كوتەرەيىك. ءجىپ ورامى ارقىلى ءبىز تىلەگىمىز ءبىر بولىپ، ءبىر تۇتاس بولعانىن كورىپ وتىرمىز.
حورمەن: ءبىز ءارقاشاندا بىرگەمىز. جاقسى ىستەر جاساۋعا دايىنبىز.
11. قورىتىندى.
You Might Also Like
