مىسالدى وقىتۋدا قولداناتىن ءتيىمدى ءادىس - تاسىلدەر
مىسالدى وقىتۋدا قولداناتىن ءتيىمدى ءادىس - تاسىلدەر
بۇگىنگى الەمدەگى ەلدەر مەن حالىقتاردىڭ ءوزارا تاريحي بايلانىسىنىڭ دامۋى، ەكونوميكا، مادەنيەت پەن عىلىمنىڭ الەمدىك دەڭگەيگە بەت بارۋى، وزەكتى ماسەلەلەردەن تۋعان قايشىلىقتار، ۇلتتىق دەڭگەيدە قالۋدا كوتەرمەۋى، عىلىمي - ءبىلىمنىڭ ءتۇرلى سالالارىندا الەمدىك ءىس - تاجىريبەنى وقىپ ۇيرەنۋدىڭ قاجەتتى شارت ەكەنىن دالەلدەۋدە... سوندىقتان ءار ءتۇرلى ەلدەر مەن حالىقتاردىڭ ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەرىن، الەۋمەتتىك - ساياسي جۇيەسىن مادەنيەت مودەلىن سالىستىرمالى تۇردە وقىپ - ۇيرەنۋ قىزىعۋشىلىق تۋدىرادى. ءتۇرلى عىلىم سالاسىنداعى ماماندار بۇگىنگى وركەنيەتتى نارىققا ءوتۋ كەزەڭىندە، رەسپۋبليكاداعى ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ الەمدىك ءبىلىم بەرۋ كەڭىستىگىنە ەنۋگە قادام باسۋ شاعىندا، الەمدىك مادەنيەت پەن ۇلتتىق مادەنيەتتى بىرىكتىرە وقىتۋ مەن تاربيەلەۋ ماقساتىن كوزدەۋدە. سول سەبەپتەن بىلىكتى ماماندار وزدەرىنىڭ شەتەلدىك ارىپتەستەرىنىڭ كاسىبي ءىس - تاجىريبەسىن زەرتتەۋگە، ولاردىڭ كەمشىلىكتەرىن تالداۋعا، وزىق ويلى يدەيالارىن ءوز ۇلتىنىڭ مەنتاليتەتىنە سايكەستەندىرۋگە، ءوز تاجىريبەلەرىمەن ۇقساستىقتارى مەن ايىرماشىلىقتارىن ايقىنداۋعا ۇمتىلىس ءبىلدىرىپ، العاشقى قادامدار جاساۋدا. سونداي سالالاردىڭ ءبىرى – ءبىلىم بەرۋ سالاسى بولىپ تابىلادى.
XXI عاسىر تابالدىرىعىن اتتاعان ساتتە ءبىلىم بەرۋ سالاسى كۇردەلى وزگەرىستەرگە ۇشىراۋدا. ءبىلىم بەرۋ سالاسى الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمنىڭ بىردەن - ءبىر ءماندى، ديناميكالىق ەلەمەنتى بولىپ كەلەدى.
ءقازىر رەسپۋبليكامىزدا ءبىلىم سالاسىندا دەموكراتيالاندىرۋ مەن ىزگىلەندىرۋ ءجۇرىپ جاتىر. سونداي جاڭا تالپىنىس، جاڭا اشىلعان جولدىڭ ءبىرى – ءبىلىم بەرۋدىڭ جاڭا جۇيەسىنىڭ جاسالۋى. بۇل پەداگوگيكاداعى، تۇتاس پەداگوگيكالىق ۇردىستەگى وزگەرىستەرمەن تىعىز بايلانىستى. ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ بارلىق جاعىنا جاڭاشا كوزقاراس، جاڭاشا قارىم - قاتىناس (ءبىلىم مازمۇنىن جەتىلدىرۋ، جاڭا بازيستىك ءبىلىم جوسپارىنا كوشۋ ت. ب.) ۇلتتىق مەنتاليتەت، ءتىپتى جاڭاشا ويلاۋ قالىپتاسۋدا. بۇرىنعى كەزدە تۇلعا بويىندا كەزدەسەتىن جاعىمسىز قاسيەتتەر نارىق جاعدايىنا بايلانىستى قاجەت بولۋدا جانە كوپشىلىك، قورشاعان ورتا ولاردى دۇرىس قابىلداۋعا داعدىلانعان، ت. س. س.
كەزىندە حح عاسىر باسىنداعى قازاق زيالىلارى ارمان ەتكەن ۇلتتىق مادەنيەت پەن الەمدىك مادەنيەتتى كىرىستىرە وتىرىپ، تاربيەلەۋ ماسەلەسىنە كەڭ جول اشىلدى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ءبىلىم تۋرالى» زاڭىنىڭ 8 - ءشى بابىندا: «ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ باستى مىندەتى – ۇلتتىق جانە جالپى ادامزاتتىق قۇندىلىقتار، عىلىم مەن پراكتيكا جەتىستىكتەرى نەگىزىندە جەكە ادامدى قالىپتاستىرۋعا، دامىتۋعا جانە كاسىبي شىنداۋعا باعىتتالعان ءبىلىم الۋ ءۇشىن قاجەتتى جاعدايلار جاساۋ كەرەك»،- دەپ كورسەتەدى.(13. 8 باپ)
قوعامداعى قايتا قۇرۋ جاعدايىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى باستى مادەنيەتتەردىڭ ءبىرى – ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەردى ەسكە الىپ، جاستارعا تەرەڭ ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋ ءىسىن ودان ءارى دامىتۋ جانە جەتىلدىرۋ.
جاستارعا ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋدىڭ نەگىزگى بولىپ سانالاتىن جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردىڭ پەداگوگيكالىق پروسەسىن جاقسارتۋ ءبىرىنشى كەزەكتەگى ماسەلە بولىپ وتىر.
ەلىمىزدە ءبىلىم سالاسىندا جاساسىپ جاتقان رەفورمالاردىڭ دا نەگىزگى شەشپەكشى ءتۇيىنى – وقۋشىنى ءار پاندىك ءبىلىم، بىلىكتەردىڭ بەلگىلى ءبىر جيىنتىعىمەن قارۋلاندىرۋ، ءارى وقۋ ارەكەتىن قالىپتاستىرۋ نەگىزىندە جەكە تۇلعانى تاربيەلەۋ.
قازىرگى كەزەڭ بۇكىل وركەنيەتتى دۇنيەدە ۇلتتاردىڭ ءوزىن - ءوزى تانۋى، ۇلتتىق سانانىڭ ويانۋىمەن سيپاتتالادى. بۇل رەتتە تابيعاتىنان يماندىلىق پەن ىزگىلىكتى ۋاعىزدايتىن، حالىقتىڭ ۇلتتىق كەلبەتى مەن ۇلتتىق رۋحىن ىزگىلىكتى سالت - داستۇرلەرىن بويىنا جيناقتاعان انا ءتىلى مەن ادەبيەت پاندەرى مەكتەپ جۇيەسىن جاڭارتۋدىڭ وزەگىنە، نەگىزگى قىزىعىنا اينالۋى ءتيىس.
بۇگىنگى الەمدەگى ەلدەر مەن حالىقتاردىڭ ءوزارا تاريحي بايلانىسىنىڭ دامۋى، ەكونوميكا، مادەنيەت پەن عىلىمنىڭ الەمدىك دەڭگەيگە بەت بارۋى، وزەكتى ماسەلەلەردەن تۋعان قايشىلىقتار، ۇلتتىق دەڭگەيدە قالۋدا كوتەرمەۋى، عىلىمي - ءبىلىمنىڭ ءتۇرلى سالالارىندا الەمدىك ءىس - تاجىريبەنى وقىپ ۇيرەنۋدىڭ قاجەتتى شارت ەكەنىن دالەلدەۋدە... سوندىقتان ءار ءتۇرلى ەلدەر مەن حالىقتاردىڭ ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەرىن، الەۋمەتتىك - ساياسي جۇيەسىن مادەنيەت مودەلىن سالىستىرمالى تۇردە وقىپ - ۇيرەنۋ قىزىعۋشىلىق تۋدىرادى. ءتۇرلى عىلىم سالاسىنداعى ماماندار بۇگىنگى وركەنيەتتى نارىققا ءوتۋ كەزەڭىندە، رەسپۋبليكاداعى ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ الەمدىك ءبىلىم بەرۋ كەڭىستىگىنە ەنۋگە قادام باسۋ شاعىندا، الەمدىك مادەنيەت پەن ۇلتتىق مادەنيەتتى بىرىكتىرە وقىتۋ مەن تاربيەلەۋ ماقساتىن كوزدەۋدە. سول سەبەپتەن بىلىكتى ماماندار وزدەرىنىڭ شەتەلدىك ارىپتەستەرىنىڭ كاسىبي ءىس - تاجىريبەسىن زەرتتەۋگە، ولاردىڭ كەمشىلىكتەرىن تالداۋعا، وزىق ويلى يدەيالارىن ءوز ۇلتىنىڭ مەنتاليتەتىنە سايكەستەندىرۋگە، ءوز تاجىريبەلەرىمەن ۇقساستىقتارى مەن ايىرماشىلىقتارىن ايقىنداۋعا ۇمتىلىس ءبىلدىرىپ، العاشقى قادامدار جاساۋدا. سونداي سالالاردىڭ ءبىرى – ءبىلىم بەرۋ سالاسى بولىپ تابىلادى.
XXI عاسىر تابالدىرىعىن اتتاعان ساتتە ءبىلىم بەرۋ سالاسى كۇردەلى وزگەرىستەرگە ۇشىراۋدا. ءبىلىم بەرۋ سالاسى الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمنىڭ بىردەن - ءبىر ءماندى، ديناميكالىق ەلەمەنتى بولىپ كەلەدى.
ءقازىر رەسپۋبليكامىزدا ءبىلىم سالاسىندا دەموكراتيالاندىرۋ مەن ىزگىلەندىرۋ ءجۇرىپ جاتىر. سونداي جاڭا تالپىنىس، جاڭا اشىلعان جولدىڭ ءبىرى – ءبىلىم بەرۋدىڭ جاڭا جۇيەسىنىڭ جاسالۋى. بۇل پەداگوگيكاداعى، تۇتاس پەداگوگيكالىق ۇردىستەگى وزگەرىستەرمەن تىعىز بايلانىستى. ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ بارلىق جاعىنا جاڭاشا كوزقاراس، جاڭاشا قارىم - قاتىناس (ءبىلىم مازمۇنىن جەتىلدىرۋ، جاڭا بازيستىك ءبىلىم جوسپارىنا كوشۋ ت. ب.) ۇلتتىق مەنتاليتەت، ءتىپتى جاڭاشا ويلاۋ قالىپتاسۋدا. بۇرىنعى كەزدە تۇلعا بويىندا كەزدەسەتىن جاعىمسىز قاسيەتتەر نارىق جاعدايىنا بايلانىستى قاجەت بولۋدا جانە كوپشىلىك، قورشاعان ورتا ولاردى دۇرىس قابىلداۋعا داعدىلانعان، ت. س. س.
كەزىندە حح عاسىر باسىنداعى قازاق زيالىلارى ارمان ەتكەن ۇلتتىق مادەنيەت پەن الەمدىك مادەنيەتتى كىرىستىرە وتىرىپ، تاربيەلەۋ ماسەلەسىنە كەڭ جول اشىلدى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ءبىلىم تۋرالى» زاڭىنىڭ 8 - ءشى بابىندا: «ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ باستى مىندەتى – ۇلتتىق جانە جالپى ادامزاتتىق قۇندىلىقتار، عىلىم مەن پراكتيكا جەتىستىكتەرى نەگىزىندە جەكە ادامدى قالىپتاستىرۋعا، دامىتۋعا جانە كاسىبي شىنداۋعا باعىتتالعان ءبىلىم الۋ ءۇشىن قاجەتتى جاعدايلار جاساۋ كەرەك»،- دەپ كورسەتەدى.(13. 8 باپ)
قوعامداعى قايتا قۇرۋ جاعدايىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى باستى مادەنيەتتەردىڭ ءبىرى – ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەردى ەسكە الىپ، جاستارعا تەرەڭ ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋ ءىسىن ودان ءارى دامىتۋ جانە جەتىلدىرۋ.
جاستارعا ءبىلىم مەن تاربيە بەرۋدىڭ نەگىزگى بولىپ سانالاتىن جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردىڭ پەداگوگيكالىق پروسەسىن جاقسارتۋ ءبىرىنشى كەزەكتەگى ماسەلە بولىپ وتىر.
ەلىمىزدە ءبىلىم سالاسىندا جاساسىپ جاتقان رەفورمالاردىڭ دا نەگىزگى شەشپەكشى ءتۇيىنى – وقۋشىنى ءار پاندىك ءبىلىم، بىلىكتەردىڭ بەلگىلى ءبىر جيىنتىعىمەن قارۋلاندىرۋ، ءارى وقۋ ارەكەتىن قالىپتاستىرۋ نەگىزىندە جەكە تۇلعانى تاربيەلەۋ.
قازىرگى كەزەڭ بۇكىل وركەنيەتتى دۇنيەدە ۇلتتاردىڭ ءوزىن - ءوزى تانۋى، ۇلتتىق سانانىڭ ويانۋىمەن سيپاتتالادى. بۇل رەتتە تابيعاتىنان يماندىلىق پەن ىزگىلىكتى ۋاعىزدايتىن، حالىقتىڭ ۇلتتىق كەلبەتى مەن ۇلتتىق رۋحىن ىزگىلىكتى سالت - داستۇرلەرىن بويىنا جيناقتاعان انا ءتىلى مەن ادەبيەت پاندەرى مەكتەپ جۇيەسىن جاڭارتۋدىڭ وزەگىنە، نەگىزگى قىزىعىنا اينالۋى ءتيىس.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
