مۋزىكالىق اسپاپتار
قازاق ءتىلى 9 - سىنىپ
تاقىرىبى: مۋزىكالىق اسپاپتار
ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق اسپاپتارى تۋرالى مالىمەت بەرۋ، قازاق مۋزىكالىق اسپاپتارىنىڭ تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ، گرامماتيكالىق ۇعىمداردى ساۋاتتى ءارى دۇرىس قولدانۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ
2. دامىتۋشىلىق: سوزدىك قورىن، ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، كورۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ؛ وي تۇيىندەۋگە، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋگە جۇمىلدىرۋ؛ ءماتىندى قازاق تىلىندە اڭگىمەلەۋگە، اۋىزەكى سويلەۋگە داعدىلاندىرۋ، وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ
3. تاربيەلىك: قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق اسپاپتارىنا دەگەن قىزىعۋشىلىقتارى مەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ارتتىرۋ
ءادىسى: ستو، دجيكسو، وي قوزعاۋ
كورنەكىلىكتەرى: ينتەراكتيۆتى تاقتادا دايىندالعان فليپچارتتار
ساباقتىڭ بارىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءىى. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ:
1.«قازاق كۇيشىلەرى» تاقىرىبىنا اڭگىمەلە
سۇراقتار قويۋ:
1. قانداي قازاق كۇيشىلەرىن بىلەسىڭدەر؟
2. داۋلەتكەرەيدىڭ قانداي كۇيلەرى بار؟
3. «شالقىما»، «اققۋ» كۇيلەرىنىڭ اۆتورى كىم؟
4. ن. تىلەندييەۆ كىم؟
5. قۇرمانعازى دينا نۇرپەيىسوۆاعا نە سىيلادى؟
6. دومبىرا قانداي اسپاپ؟
ءىىى. جاڭا ساباق. ءمۇعالىم ولەڭ جولدارىن مانەرلەپ وقيدى.
1. اساتاياق، سازسىرناي مەن قوبىزىم،
داۋىلپازىم، جەتىگەن مەن سىبىزعىم.
دومبىرامەن ءان سالاتىن قازاقتىڭ،
سۇيەمىن مەن، سىڭعىرلاعان سازدى ءۇنىن.
- بۇل ولەڭدە نە جايلى ايتىلادى؟
- دومبىرا، جەتىگەن، قوبىز جايلى ايتىلعان (وقۋشىلار جاۋابى)
- بۇلار قاي حالىقتىڭ مۋزىكالىق اسپاپتارى؟
- قازاق حالقىنىڭ مۋزىكالىق اسپاپتارى (وقۋشىلار جاۋابى)
- دۇرىس ايتاسىڭدار. بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «مۋزىكا اسپاپتارى»
2. وي شاقىرۋ: «قازاق مۋزىكا اسپاپتارىنىڭ تۇرلەرى» جايلى اڭگىمەلەۋ.
ءىV. جاڭا سوزدەرمەن جۇمىس.
ىشەكتى اسپاپ - سترۋننىي ينسترۋمەنت
ءۇن - زۆۋك، گولوس
ۇرمەلى اسپاپ - دۋحوۆوي ينسترۋمەنت
دابىلدى - شۋلى - تريەۆوجنو - شۋمنىي
سارنامالى اسپاپ - زاۋنىۆنىي ينسترۋمەنت
ا.) جاڭا سوزدەردى قازاق ءتىلىنىڭ ورفوەپيالىق زاڭىنا ساي دۇرىس ايتقىزۋعا ۇيرەتۋ: ءمۇعالىم مانەرلەپ وقيدى، وقۋشىلار داۋىستاپ قايتالايدى.
ءا.) ءسوز تىركەستەرى مەن سويلەمدەر قۇراستىرۋ (اۋىزشا)
1. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ. بەينەفيلمنەن ءۇزىندى كورۋ.
ينتەراكتيۆتى تاقتادان قازاق مۋزىكا اسپاپتارى تۋرالى ءفيلمدى تاماشالايمىز.
4.«وي قوزعاۋ»
– بۇل فيلمدە نەنى كوردىڭدەر؟
- بۇلار قاي حالىقتىڭ مۋزىكالىق اسپاپتارى؟
- قانداي قازاق مۋزىكا اسپاپتارىن كوردىڭدەر؟
- قوبىز قانداي اسپاپ؟ -
- اساتاياق قانداي اسپاپ؟ - ال سەندەر باسقا ۇلتتاردىڭ مۋزىكالىق اسپاپتارىن بىلەسىڭدەر مە؟
3. «بىلگىشتەر ويىنى» سۇراقتارعا جاۋاپ بەر.
ينتەراكتيۆتى تاقتادان سۋرەتتەر كورسەتىلەدى (قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق اسپاپتارى جانە گۋسلي، باندۋرا، قۋراي، دۋدكا) -
- دومبىرا قانداي اسپاپ؟
- قانداي ۇرمەلى اسپاپتاردى بىلەسىڭ؟
- سارنامالى اسپاپتارعا قانداي اسپاپتار جاتادى؟
- دابىل، اساتاياق قانداي اسپاپ تۇرىنە جاتادى؟
- گۋسلي قاي حالىقتىڭ ۇلتتىق اسپابى؟
- گۋسلي قانداي اسپاپ تۇرىنە جاتادى؟
- باندۋرا قاي حالىقتىڭ ۇلتىق اسپابى؟
- باندۋرا قانداي اسپاپ تۇرىنە جاتادى؟
- تاتار، باشقۇرت حالقىنىڭ ۇلتتىق اسپابى قالاي اتالادى؟
- قۋراي قانداي اسپاپ تۇرىنە جاتادى؟
4. دجيكسو ادىسىمەن ماتىنمەن وقىتۋ
ا.) ءماتىندى بولىكتەرگە ءبولۋ.
ءا.) ءماتىندى توپتارعا بولىمدەر بويىنشا بەرۋ.
ءى توپ – «مۋزىكا اسپاپتارىنىڭ... مۇمكىندىك جاسالعان.»
ءىى توپ – «مۋزىكالىق اسپاپتاردىڭ وينالۋ سيپاتىنا... جاتقىزىلادى.»
ءىىى توپ – «ال، دابىلدى - شۋلى اسپاپتار... جاتقىزىلادى.»
ب.) توپتا وقىتۋ (2 مينۋت)
ۆ.) ۇجىمدىق تالقىلاۋ. ءار توپتان ءبىر وقۋشىدان شىعىپ، ءوزى وقىعان بولىكتىڭ مازمۇنىن ايتادى.
گ.) كەزەكتەستىرىپ سۇراقتار قويۋ.
5. «ويلانۋ ساتىسى» تاپسىرمالارمەن جۇمىس.
1. بەرىلگەن جاي سويلەمدەردەن جالعاۋلىقسىز سالالاس قۇرمالاس سويلەمدەر قۇراستىرىڭدار. 1. دومبىرا – قازاق حالقىنىڭ ەڭ كەڭ تاراعان ىشەكتى مۋزىكالىق اسپابى.
2. ول – قازاق حالقىنىڭ ومىرىندە ماڭىزدى ورىن الاتىن اسپاپ.
3. ول – وزىندىك مۋزىكالىق سيپاتى بار اسپاپ.
4. دومبىرا، نەگىزىنەن، ەكى ىشەكتى، كەيدە ءۇش ىشەكتى بولىپ كەلەدى.
5. دومبىرا – حالىقتىق كاسىبي ونەردىڭ تۋىپ، قالىپتاسۋىنا، وركەندەۋىنە نەگىز بولعان اسپاپ.
2. «تىرەك سوزدەر ستراتەگياسى» - مۋزىكالىق اسپاپتار، ۇرمەلى اسپاپتار، دابىل، اساتاياق، باندۋرا، ورىس مۋزىكالىق اسپابى، باشقۇرت مۋزىكالىق اسپابى.
ءى توپ – تىرەك سوزدەرمەن سويلەمدەر قۇراستىرۋ (جەكە جۇمىس)
ءىى توپ – تىرەك سوزدەرمەن سويلەسىم قۇراستىرۋ (جۇپپەن جۇمىس)
ءىىى توپ – تىرەك سوزدەرمەن اڭگىمە قۇراستىرۋ (توپپەن جۇمىس)
3. ءسوزجۇمباق شەشۋ.
1. تاتار، باشقۇرت ۇلتتىق اسپابى
2. ۋكراين ىشەكتى اسپابى
3. قازاق ىشەكتى اسپابى
4. ۇرمەلى اسپاپ
5. ورىس ىشەكتى اسپابى
6. قورقىت جاساعان اسپاپ
7. سازدان جاسالعان ۇرمەلى اسپاپ
8. جەتى ىشەكتى اسپاپ
9. دابىلدى - شۋلى اسپاپ
10. سارنامالى اسپاپ
4. تەست سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرۋ.
VI. قورىتىندى
- بۇگىن ساباقتا ءبىز نە بىلدىك؟
- نە ۇيرەندىك؟
- نە بىلگىم كەلەدى؟
VII. ۇيگە تاپسىرما:
ءى دەڭگەي: «مەنىڭ سۇيىكتى اسپابىم» تاقىرىبىنا ەسسە جازۋ
ءىى دەڭگەي: «قازاق مۋزىكالىق اسپاپتار دۇكەنىندە» تاقىرىبىنا سويلەسىم جازۋ
ءىىى دەڭگەي: «مۋزىكالىق اسپاپتار» تاقىرىبىنا سويلەمدەر قۇراستىرۋ.
VIII. باعالاۋ
تاقىرىبى: مۋزىكالىق اسپاپتار
ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق اسپاپتارى تۋرالى مالىمەت بەرۋ، قازاق مۋزىكالىق اسپاپتارىنىڭ تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ، گرامماتيكالىق ۇعىمداردى ساۋاتتى ءارى دۇرىس قولدانۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ
2. دامىتۋشىلىق: سوزدىك قورىن، ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، كورۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ؛ وي تۇيىندەۋگە، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋگە جۇمىلدىرۋ؛ ءماتىندى قازاق تىلىندە اڭگىمەلەۋگە، اۋىزەكى سويلەۋگە داعدىلاندىرۋ، وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ
3. تاربيەلىك: قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق اسپاپتارىنا دەگەن قىزىعۋشىلىقتارى مەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ارتتىرۋ
ءادىسى: ستو، دجيكسو، وي قوزعاۋ
كورنەكىلىكتەرى: ينتەراكتيۆتى تاقتادا دايىندالعان فليپچارتتار
ساباقتىڭ بارىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءىى. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ:
1.«قازاق كۇيشىلەرى» تاقىرىبىنا اڭگىمەلە
سۇراقتار قويۋ:
1. قانداي قازاق كۇيشىلەرىن بىلەسىڭدەر؟
2. داۋلەتكەرەيدىڭ قانداي كۇيلەرى بار؟
3. «شالقىما»، «اققۋ» كۇيلەرىنىڭ اۆتورى كىم؟
4. ن. تىلەندييەۆ كىم؟
5. قۇرمانعازى دينا نۇرپەيىسوۆاعا نە سىيلادى؟
6. دومبىرا قانداي اسپاپ؟
ءىىى. جاڭا ساباق. ءمۇعالىم ولەڭ جولدارىن مانەرلەپ وقيدى.
1. اساتاياق، سازسىرناي مەن قوبىزىم،
داۋىلپازىم، جەتىگەن مەن سىبىزعىم.
دومبىرامەن ءان سالاتىن قازاقتىڭ،
سۇيەمىن مەن، سىڭعىرلاعان سازدى ءۇنىن.
- بۇل ولەڭدە نە جايلى ايتىلادى؟
- دومبىرا، جەتىگەن، قوبىز جايلى ايتىلعان (وقۋشىلار جاۋابى)
- بۇلار قاي حالىقتىڭ مۋزىكالىق اسپاپتارى؟
- قازاق حالقىنىڭ مۋزىكالىق اسپاپتارى (وقۋشىلار جاۋابى)
- دۇرىس ايتاسىڭدار. بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «مۋزىكا اسپاپتارى»
2. وي شاقىرۋ: «قازاق مۋزىكا اسپاپتارىنىڭ تۇرلەرى» جايلى اڭگىمەلەۋ.
ءىV. جاڭا سوزدەرمەن جۇمىس.
ىشەكتى اسپاپ - سترۋننىي ينسترۋمەنت
ءۇن - زۆۋك، گولوس
ۇرمەلى اسپاپ - دۋحوۆوي ينسترۋمەنت
دابىلدى - شۋلى - تريەۆوجنو - شۋمنىي
سارنامالى اسپاپ - زاۋنىۆنىي ينسترۋمەنت
ا.) جاڭا سوزدەردى قازاق ءتىلىنىڭ ورفوەپيالىق زاڭىنا ساي دۇرىس ايتقىزۋعا ۇيرەتۋ: ءمۇعالىم مانەرلەپ وقيدى، وقۋشىلار داۋىستاپ قايتالايدى.
ءا.) ءسوز تىركەستەرى مەن سويلەمدەر قۇراستىرۋ (اۋىزشا)
1. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ. بەينەفيلمنەن ءۇزىندى كورۋ.
ينتەراكتيۆتى تاقتادان قازاق مۋزىكا اسپاپتارى تۋرالى ءفيلمدى تاماشالايمىز.
4.«وي قوزعاۋ»
– بۇل فيلمدە نەنى كوردىڭدەر؟
- بۇلار قاي حالىقتىڭ مۋزىكالىق اسپاپتارى؟
- قانداي قازاق مۋزىكا اسپاپتارىن كوردىڭدەر؟
- قوبىز قانداي اسپاپ؟ -
- اساتاياق قانداي اسپاپ؟ - ال سەندەر باسقا ۇلتتاردىڭ مۋزىكالىق اسپاپتارىن بىلەسىڭدەر مە؟
3. «بىلگىشتەر ويىنى» سۇراقتارعا جاۋاپ بەر.
ينتەراكتيۆتى تاقتادان سۋرەتتەر كورسەتىلەدى (قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق اسپاپتارى جانە گۋسلي، باندۋرا، قۋراي، دۋدكا) -
- دومبىرا قانداي اسپاپ؟
- قانداي ۇرمەلى اسپاپتاردى بىلەسىڭ؟
- سارنامالى اسپاپتارعا قانداي اسپاپتار جاتادى؟
- دابىل، اساتاياق قانداي اسپاپ تۇرىنە جاتادى؟
- گۋسلي قاي حالىقتىڭ ۇلتتىق اسپابى؟
- گۋسلي قانداي اسپاپ تۇرىنە جاتادى؟
- باندۋرا قاي حالىقتىڭ ۇلتىق اسپابى؟
- باندۋرا قانداي اسپاپ تۇرىنە جاتادى؟
- تاتار، باشقۇرت حالقىنىڭ ۇلتتىق اسپابى قالاي اتالادى؟
- قۋراي قانداي اسپاپ تۇرىنە جاتادى؟
4. دجيكسو ادىسىمەن ماتىنمەن وقىتۋ
ا.) ءماتىندى بولىكتەرگە ءبولۋ.
ءا.) ءماتىندى توپتارعا بولىمدەر بويىنشا بەرۋ.
ءى توپ – «مۋزىكا اسپاپتارىنىڭ... مۇمكىندىك جاسالعان.»
ءىى توپ – «مۋزىكالىق اسپاپتاردىڭ وينالۋ سيپاتىنا... جاتقىزىلادى.»
ءىىى توپ – «ال، دابىلدى - شۋلى اسپاپتار... جاتقىزىلادى.»
ب.) توپتا وقىتۋ (2 مينۋت)
ۆ.) ۇجىمدىق تالقىلاۋ. ءار توپتان ءبىر وقۋشىدان شىعىپ، ءوزى وقىعان بولىكتىڭ مازمۇنىن ايتادى.
گ.) كەزەكتەستىرىپ سۇراقتار قويۋ.
5. «ويلانۋ ساتىسى» تاپسىرمالارمەن جۇمىس.
1. بەرىلگەن جاي سويلەمدەردەن جالعاۋلىقسىز سالالاس قۇرمالاس سويلەمدەر قۇراستىرىڭدار. 1. دومبىرا – قازاق حالقىنىڭ ەڭ كەڭ تاراعان ىشەكتى مۋزىكالىق اسپابى.
2. ول – قازاق حالقىنىڭ ومىرىندە ماڭىزدى ورىن الاتىن اسپاپ.
3. ول – وزىندىك مۋزىكالىق سيپاتى بار اسپاپ.
4. دومبىرا، نەگىزىنەن، ەكى ىشەكتى، كەيدە ءۇش ىشەكتى بولىپ كەلەدى.
5. دومبىرا – حالىقتىق كاسىبي ونەردىڭ تۋىپ، قالىپتاسۋىنا، وركەندەۋىنە نەگىز بولعان اسپاپ.
2. «تىرەك سوزدەر ستراتەگياسى» - مۋزىكالىق اسپاپتار، ۇرمەلى اسپاپتار، دابىل، اساتاياق، باندۋرا، ورىس مۋزىكالىق اسپابى، باشقۇرت مۋزىكالىق اسپابى.
ءى توپ – تىرەك سوزدەرمەن سويلەمدەر قۇراستىرۋ (جەكە جۇمىس)
ءىى توپ – تىرەك سوزدەرمەن سويلەسىم قۇراستىرۋ (جۇپپەن جۇمىس)
ءىىى توپ – تىرەك سوزدەرمەن اڭگىمە قۇراستىرۋ (توپپەن جۇمىس)
3. ءسوزجۇمباق شەشۋ.
1. تاتار، باشقۇرت ۇلتتىق اسپابى
2. ۋكراين ىشەكتى اسپابى
3. قازاق ىشەكتى اسپابى
4. ۇرمەلى اسپاپ
5. ورىس ىشەكتى اسپابى
6. قورقىت جاساعان اسپاپ
7. سازدان جاسالعان ۇرمەلى اسپاپ
8. جەتى ىشەكتى اسپاپ
9. دابىلدى - شۋلى اسپاپ
10. سارنامالى اسپاپ
4. تەست سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرۋ.
VI. قورىتىندى
- بۇگىن ساباقتا ءبىز نە بىلدىك؟
- نە ۇيرەندىك؟
- نە بىلگىم كەلەدى؟
VII. ۇيگە تاپسىرما:
ءى دەڭگەي: «مەنىڭ سۇيىكتى اسپابىم» تاقىرىبىنا ەسسە جازۋ
ءىى دەڭگەي: «قازاق مۋزىكالىق اسپاپتار دۇكەنىندە» تاقىرىبىنا سويلەسىم جازۋ
ءىىى دەڭگەي: «مۋزىكالىق اسپاپتار» تاقىرىبىنا سويلەمدەر قۇراستىرۋ.
VIII. باعالاۋ
You Might Also Like
-
مەحانيكالىق جۇيەلەردەگى ەنەرگيانىڭ ساقتالۋ زاڭى
