InfoHub Logo

ورداباسى – وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، ورداباسى اۋدانىنداعى تاۋلى ءوڭىر. ورداباسى تاۋىنىڭ قويناۋىندا 1726 جىلى وردا تىگىلىپ، قازاقتىڭ ءۇش ءجۇزىنىڭ يگى جاقسىلارىنىڭ باسى قوسىلىپ، جوڭعار باسقىنشىلىعىنا قارسى كۇرەسكە حالىقتى جۇمىلدىرۋ جايى تالقىلاندى. بۇل جيىن-قازاق ەلى تاريحىنداعى اسا اۋىر سىن كەزىندە، حالىقتىڭ رۋحىن كوتەرىپ، ۇلتتىق نامىستىڭ وتىن جاققان، جۇرەككە جىگەر، بويعا قۋات بەرىپ، الداعى ۇلى شايقاستارعا ءبىر­تۇتاس ەل بولىپ اتتانۋدىڭ تاعدىرىن شەش­كەن اسا ماڭىزدى وقيعا بولىپ سانالادى. وسى كەزدەن باستاپ-اق، ول كيەلى، اۋليەلى جەر سانالىپ كەلەدى. "كۇلتوبەنىڭ باسىندا كۇندە جيىن"-دەگەن ءسوز سول زاماننان قالعان.

سول جولى ءبىرتۇتاس قازاق اسكەرى قۇرىلىپ، باس قولباسشى سايلاندى. باتىرلىعى، ءادىس-ايلاسى، سوعىس تاسىلىنە جەتىكتىگىمەن تانىلعان كىشى ءجۇز حانى ءابىلقايىر - ءۇش ءجۇزدىڭ بىرىككەن قازاق جاساعىنا باس قولباسشى بولدى. ورداباسىداعى سول باتالاسۋ - ءباتۋالى بولدى. قازاق جەڭىسكە جەتتى. جوڭعاردان ەل ازات ەتىلدى. ودان كەيىن دە ۇلت باسىنا تالاي ناۋبەت ءتوندى. قازاق تالاي مارتە قارۋ ۇستاپ، اتقا قوندى. ۇزاق ءجۇرىپ، تايتالاسپەن، جانتالاسپەن ءجۇرىپ، تاۋەلسىزدىككە دە يە بولدى. ورداباسى تاۋى-قازاق ەلى ءۇشىن بەرەكە-بىرلىكتىڭ باستاۋى ىسپەتتى.  بۇل تاۋعا زيارات ەتۋشىلەر جاراتۋشى قۇدىرەتتەن: «ەلىمە، جۇرتىما، اۋلەتىمە، وتباسىما بەرەكە-بىرلىك بەر، زامانىمىز تىنىش بولسىن، ءومىرىمىز بەيبىت بولسىن»، – دەگەن تىلەك تىلەپ بارادى.

«ورداباسى – ەل جۇرەگى، جەر كىندىگى».  ن.نازاربايەۆ
«ورداباسى – قازاق رۋحىنىڭ قاعباسى». ءا.كەكىلبايەۆ

ورداباسى تاۋىنىڭ شىڭىندا مونۋمەنت كورىنىپ تۇر، بۇل سول باتىرلىق جىلدار جايىندا ەسكە تۇسىرەتىن 28 م بيىكتىكتەگى ستەلا. ءۇش قىرلى ستەلا اق مارماردەن جاسالعان تاقتالارمەن قاپتالعان. ونىڭ ءار قىرى قازاقستاننىڭ ءار شەتىنە باعىتتالعان سياقتى: سىرداريا جاعىنا – باتىستا، قاراتاۋ تاۋلارىنا – سولتۇستىكتە، قازىعۇرت تاۋلارىنا - وڭتۇستىك-شىعىستا. ستەلانىڭ ءار قىرىندا ءۇش ۇلى ءبيدىڭ ايتقان سوزدەرى جازىلعان تاقتايشالار بار. بۇل جەر قازاق حالقىنىڭ تاريحي، مادەني جانە رۋحاني كورىكتى جەرى رەتىندە بەلگىلەنۋى ءتيىس.

---