- 14 ماۋ. 2017 00:00
- 265
وتاندىق ونىمدەردى تۇتىنايىق
اس ادامنىڭ ارقاۋى دەمەكشى اسىمىزدىڭ، ازىق-تۇلىكتەرىمىزدىڭ ساپالى بولۋىنا ءمان بەرۋىمىز قاجەت. ازىق-تۇلىكتەر نەعۇرلىم بالعىن، تابيعي، قوسپاسىز، ەكولوگيالىق تازا بولسا، سوعىرلۇم ساپالى بولاتىنى ءمالىم. بۇل رەتتە وتاندىق ونىمدەرىمىزدىڭ وسى اتالعان قاسيەتتەرگە جاۋاپ بەرە الاتىنىن ايتۋ كەرەك. ماسەلەن اس اتاسى ناننىڭ شيكى زاتى بولىپ تابىلاتىن قازاقستاندىق بيداي ءوزىنىڭ جوعارى ساپاسى ارقىلى الەمدەگى نارىقتا جوعارى سۇرانىسقا يە. وسىنىڭ ءوزى دە وتاندىق ۇننان جاسالاتىن ونىمدەردىڭ ساپاسىن ايقىنداپ تۇر. ال ەت ونىمدەرى بولسا، شەت ەلدەردە ءدارىنىڭ كومەگىمەن تەز ارادا وسىرىلەتىن ارزان ەتتەرگە قاراعاندا، ءوزىمىزدىڭ اۋىل شارۋاشىلىقتارىندا، ەن دالادا جايىلىپ تابيعي جولمەن وسكەن وتاندىق مالداردىڭ ەتى ارينە دامدىلىگى جاعىنان دا، قۇنارلىعى جاعىنان دا پايدالى بولماق. بازارداعى ساتۋشىدان «شەت ەلدىك تاۋىق ەتى نەگە ءبىزدىڭ وتاندىق تاۋىق ەتىنەن ارزان» دەپ سۇرالعانداعى جاۋاپ كوڭىلگە قونىشتى بولىپ ەدى. «شەت ەلدىك تاۋىق ەتىنىڭ ءىشى تولعان سۋ، مۇزى ەرىگەندە ەتى ءبۇرىسىپ كىشىرەيىپ قالادى، ال ءوزىمىزدىڭ ءونىم سول قالپى قالادى» دەگەن بولاتىن. قانشاما جول ءجۇرىپ، قانشاما دەلدالداردىڭ، الىپ-ساتارلاردىڭ قولىنان ءوتىپ بىزگە جەتىپ كەلگەن شەت ەلدىك ازىقتاردىڭ وتاندىق ونىمدەرگە قاراعاندا ارزان بولۋى كوپ كۇمان تۋعىزارى انىق. كوبىنە دارى-دارمەك، حيميكاتتار، تابيعي ەمەس قوسپالار قوسۋ ارقىلى از ۋاقىتتا كوپ ءونىم العاندىقتان ارزان بولادى. باق-تان دا «تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ كوميتەتى» تاراپىنان ماي-قىشقىل قۇرامىن انىقتاۋعا جاسالعان زەرتحانالىق زەرتتەۋلەردىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ءبىرشاما شەت ەلدىك ءسۇت ونىمدەرىنىڭ ۇلگىلەرىندە ءسۇت (مال) مايىنىڭ ورنىنا وسىمدىك مايى قوسىلعاندىعى انىقتالعانىن كورۋدەمىز. اقپارات قۇرالدارىنداعى دەرەكتەر بويىنشا وسىمدىك مايى ءسۇت مايىنا قاراعاندا 5-8 ەسە ارزان بولادى ەكەن. سىرتىنا قايماق، سۇزبە، ىرىمشىك دەپ جازىلعان ءبىرشاما ءسۇت ونىمدەرىنە تەكسەرۋ جۇرگىزگەندە سىرتىنا جازىلعان اتاۋعا ساي بولماي شىققاندىعى، قۇرعاق ءسۇت (ۇنتاق) پەن پالما مايى جانە دامدەۋىشتەردەن تۇراتىن قوسىندى ەكەندىگى انىقتالعان. ماماندار تاماقتىڭ سىرتقى وراۋىندا «قۇرامى» دەگەن ءبولىمى نەعۇرلىم ۇزىن بولسا، تۇسىنىكسىز تەرميندەر نەعۇرلىم كوپ بولسا، سوعۇرلىم كوپ وڭدەۋدەن وتكەنىن بىلدىرەتىنىن ايتادى. ءدال وسى ەرەكشەلىكتەردى شەت ەلدىك ونىمدەردەن بايقاۋعا بولادى. سونداي-اق ءسۇت ونىمدەرىنىڭ ءسۇت ۇنتاعى مەن مارگاريننەن جاسالماعاندىعىنا دا ءمان بەرۋ كەرەكتىگى ءمالىم. كەيبىر كاسىپكەرلەر شەت ەلدەن اكەلگەن ءسۇت ۇنتاقتارىنان ءسۇت ونىمدەرىن جاساپ ساتۋدى قولعا العانى تاعى بار. قۇرعاق سۇتتەن جاسالعاندىقتان ارزان، جارامدىق مەرزىمى دە ۇزاقتاۋ، الايدا بالعىن سۇتپەن سالىستىرۋعا كەلمەيدى ارينە.
ەلىمىزدىڭ ءاربىر ازاماتى ەلىنىڭ شىنايى پاتريوتى رەتىندە ازىق-تۇلىك جانە جالپى بارلىق سالادا ءوزىمىزدىڭ وتاندىق ونىمدەردى تۇتىنۋى ءوز ەلىمىزگە كورسەتكەن قولداۋى بولىپ تابىلادى. وتانىمىزدىڭ شىنايى پاتريوتى بولايىق، وتاندىق ونىمدەردى تۇتىنايىق.
قاراپايىم ءبىر مىسالمەن ماقالامىزدى قورىتىندىلاي كەتەيىك. ەۋروپاعا جانە باسقا دا شەت ەلدەرگە ىس-ساپارمەن نەمەسە وقۋعا بارىپ سول جاقتا ءبىرشاما ۋاقىت قالىپ ءومىر سۇرگەن تانىستارىڭىزدان ول جاقتاعى تاعام ساپاسى، ءدامى تۋرالى سۇراستىرىپ كورسەڭىز دە وتاندىق ءوز ونىمدەرىمىزدىڭ الدە نەشە رەت ارتىق ەكەندىگىنە كوز جەتكىزۋگە جەتكىلىكتى.