وينايىق بالاقاي
تاقىرىبى: وينايىق بالاقاي
ماقساتى: بالالاردى ويىن ارقىلى تابيعات تۋرالى بىلىمدەرىن تياناقتاۋ. جىل بويى العان بىلىمدەرىن قىزىقتى ويىندار ارقىلى بەكىتۋ. بالالاردى زەيىندىلىككە، تاپقىرلىققا، تەز ويلاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋعا تاربيەلەۋ.
شاتتىق شەڭبەر: «كۇلكى»
(بالالار ءبىر - بىرىنە كۇلكى سىيلايدى)
جۇمباق شەشۋ
قىز كەپ جاسىل كويلەكتى،
ساي - سالانى سويلەتتى.
قۇس بىتكەندى سايراتتى،
قار دالانى جايراتتى. (كوكتەم)
كوكتەم: سالەمەتسىزدەر مە، بالالار، اپايلار.
مەن كوكتەممىن. مەن سەندەردىڭ جىل بويعى بىلىمدەرىڭدى كورەيىن دەپ، سەندەرگە قىزىقتى ويىندار الىپ كەلدىم.
تاربيەشى: جارايدى كوكتەم ەندەشە ءبىز سىزبەن قىزىقتى ويىنداردى ۇيىمداستىرىپ وينايىق.
ەندەشە بالالار كوكتەمنىڭ اكەلگەن «ەگەر دە... نە بولار ەدى؟» ويىنىن ويناپ كورەيىك.
«ەگەر دە كۇن بولماسا نە بولار ەدى؟»
(قاراڭعى بولار ەدى، قورقىنىشتى بولار ەدى، ءبىر - ءبىرىمىزدى كورمەس ەدىك، وسىمدىكتەر وسپەس ەدى، كۇن جىلىنباس ەدى)
تاربيەشى: دۇرىس، كۇن جىلۋىن بەرسىن دەسەك، نۇرىن شاشسىن دەسەك، مىنا كوڭىلسىز بولىپ تۇرعان تابيعاتىمىزدى جانداندىرايىقشى. ول ءۇشىن ءبىرىنشى تابيعاتقا نە كەرەك دەپ ويلايسىڭدار؟
بالالار: كۇن كەرەك.
تاربيەشى: بالالار كۇننىڭ دە بىزبەن ويناعىسى كەلەدى ەكەن. كانە ءبارىمىز ويناپ كورەيىك.
1. ديداكتيكالىق ويىن: «قويان ءبىرىنشى قاي ۇيگە بارادى؟»
2. ديداكتيكالىق ويىن: «پىشىندەردى ءوز ورنىنا ورنالاستىر»
تاربيەشى: تابيعاتىمىزدى جانداندىرىپ كۇندى ورنالاستىرايىق.
«ەگەر دە اعاش بولماسا نە بولار ەدى؟»
بالالار: قۇستارعا ۇيا بولماس ەدى، جازدا كولەڭكە بولماس ەدى، تازا اۋا بولماس ەدى، جەلدەن ءبىزدى قورعاماس ەدى.
تاربيەشى: - دۇرىس بالالار، اعاشتارمەن ءبىز «نە ارتىق» ويىنىن وينايىق.
- سيىر، قوي، ەشكى، تۇيە، جىلقى، اعاش؟
- توقىلداق، بۇلبۇل، قارلىعاش، قاراتورعاي، تاۋىق؟
- اتا، اجە، اپا، اكە، بالا، قىز، ماسا؟
- تۇلكى، ايۋ، قاسقىر، قويان، تيىن، كەسە؟
تاربيەشى: بالالار اعاشىمىز كوركەيىپ ءوسسىن دەپ، اعاشتى تابيعاتىمىزعا ورنالاستىرايىق. بالالار، ءبىز ويىنىمىزدى ارى قاراي جالعاستىرايىق.
«ەگەر دە ءبىز كۇنى بويى ويناماساق نە ىستەر ەدىك؟»
بالالار: ءىشىمىز پىسار ەدى، ەشتەمەگە قىقزىقپاس ەدىك، ءبىر - بىرىمىزگە دوس بولماس ەدىك، دەنەمىز شىنىقپاس ەدى ت. ب.
تاربيەشى: ەندەشە كانە ءبارىمىز قيمىلدى ويىن: «اۋا، سۋ، جەر» ويىنىن وينايىق.
بالالار ءبىز ويىنىمىزدى ارى قاراي جالعاستىرايىق.
«ەگەر دە قۇس بولماسا نە بولار ەدى؟»
بالالار: اعاشتاردى، وسىمدىكتەردى قۇرتتان قورعاماس ەدى، ورمان كوڭىلسىز بولار ەدى، قۇستار ءان ايتپاس ەدى ت. ب
تاربيەشى: بالالار قۇستار بىزگە ەرتەگىلەر ەلىنەن قاسقىر، تۇلكى، ارىستاندى الا كەلگەن ەكەن. ولار نە دەيدى كانە تىڭداپ كورەيىكشى.
1. «قاسقىر مەن تۇلكى» ەرتەگىسىن ۇستەل ءۇستى تەاترىمەن ساحنالاۋ.
2. «ارىستان مەن تۇلكى» ەرتەگىسىن ساحنالاۋ.
تاربيەشى: بالالار ەرتەگى سەندەرگە ۇنادى ما؟
ەندەشە قۇستارعا راحمەتىمىزدى ايتىپ تابيعاتىمىزدى ودان ءارى جانداندىرايىق.
تاربيەشى: «ەگەر دە گۇل بولماسا نە بولار ەدى؟»
بالالار: تابيعات ادەمى بولماس ەدى، سۇلۋلىق بولماس ەدى، اراعا بال بولماس ەدى، جەردىڭ كوركى بولماس ەدى.
تاربيەشى: بالالار ادەمى گۇلدەرىمىزدى تابيعاتىمىزعا ورنالاستىرايىق. ەندى قاراڭدارشى تابيعاتىمىز قانداي ادەمى بولدى. ەگەر كۇن بولماسا، گۇل بولماسا، جەردىڭ كوركى بولماس ەدى. ەگەر بۇلاردىڭ ءبارى بولماسا تابيعاتىمىز دا، ەشقانداي تىرشىلىك بولماس ەدى. ەندەشە تابيعاتىمىزدى ايالايىق. بالالار وسى قىزىقتى ويىنداردى الىپ كەلگەن، كوكتەمگە راحمەت اتىپ: «كوكتەم كەلدى» ءانىن ورىنداپ بەرەيىك.
كوكتەم: بالالار مەن سەندەرگە ريزامىن. مەن سەندەرمەن جىلعا دەيىن قوشتاسامىن. ساۋ بولىڭدار.
ماقساتى: بالالاردى ويىن ارقىلى تابيعات تۋرالى بىلىمدەرىن تياناقتاۋ. جىل بويى العان بىلىمدەرىن قىزىقتى ويىندار ارقىلى بەكىتۋ. بالالاردى زەيىندىلىككە، تاپقىرلىققا، تەز ويلاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋعا تاربيەلەۋ.
شاتتىق شەڭبەر: «كۇلكى»
(بالالار ءبىر - بىرىنە كۇلكى سىيلايدى)
جۇمباق شەشۋ
قىز كەپ جاسىل كويلەكتى،
ساي - سالانى سويلەتتى.
قۇس بىتكەندى سايراتتى،
قار دالانى جايراتتى. (كوكتەم)
كوكتەم: سالەمەتسىزدەر مە، بالالار، اپايلار.
مەن كوكتەممىن. مەن سەندەردىڭ جىل بويعى بىلىمدەرىڭدى كورەيىن دەپ، سەندەرگە قىزىقتى ويىندار الىپ كەلدىم.
تاربيەشى: جارايدى كوكتەم ەندەشە ءبىز سىزبەن قىزىقتى ويىنداردى ۇيىمداستىرىپ وينايىق.
ەندەشە بالالار كوكتەمنىڭ اكەلگەن «ەگەر دە... نە بولار ەدى؟» ويىنىن ويناپ كورەيىك.
«ەگەر دە كۇن بولماسا نە بولار ەدى؟»
(قاراڭعى بولار ەدى، قورقىنىشتى بولار ەدى، ءبىر - ءبىرىمىزدى كورمەس ەدىك، وسىمدىكتەر وسپەس ەدى، كۇن جىلىنباس ەدى)
تاربيەشى: دۇرىس، كۇن جىلۋىن بەرسىن دەسەك، نۇرىن شاشسىن دەسەك، مىنا كوڭىلسىز بولىپ تۇرعان تابيعاتىمىزدى جانداندىرايىقشى. ول ءۇشىن ءبىرىنشى تابيعاتقا نە كەرەك دەپ ويلايسىڭدار؟
بالالار: كۇن كەرەك.
تاربيەشى: بالالار كۇننىڭ دە بىزبەن ويناعىسى كەلەدى ەكەن. كانە ءبارىمىز ويناپ كورەيىك.
1. ديداكتيكالىق ويىن: «قويان ءبىرىنشى قاي ۇيگە بارادى؟»
2. ديداكتيكالىق ويىن: «پىشىندەردى ءوز ورنىنا ورنالاستىر»
تاربيەشى: تابيعاتىمىزدى جانداندىرىپ كۇندى ورنالاستىرايىق.
«ەگەر دە اعاش بولماسا نە بولار ەدى؟»
بالالار: قۇستارعا ۇيا بولماس ەدى، جازدا كولەڭكە بولماس ەدى، تازا اۋا بولماس ەدى، جەلدەن ءبىزدى قورعاماس ەدى.
تاربيەشى: - دۇرىس بالالار، اعاشتارمەن ءبىز «نە ارتىق» ويىنىن وينايىق.
- سيىر، قوي، ەشكى، تۇيە، جىلقى، اعاش؟
- توقىلداق، بۇلبۇل، قارلىعاش، قاراتورعاي، تاۋىق؟
- اتا، اجە، اپا، اكە، بالا، قىز، ماسا؟
- تۇلكى، ايۋ، قاسقىر، قويان، تيىن، كەسە؟
تاربيەشى: بالالار اعاشىمىز كوركەيىپ ءوسسىن دەپ، اعاشتى تابيعاتىمىزعا ورنالاستىرايىق. بالالار، ءبىز ويىنىمىزدى ارى قاراي جالعاستىرايىق.
«ەگەر دە ءبىز كۇنى بويى ويناماساق نە ىستەر ەدىك؟»
بالالار: ءىشىمىز پىسار ەدى، ەشتەمەگە قىقزىقپاس ەدىك، ءبىر - بىرىمىزگە دوس بولماس ەدىك، دەنەمىز شىنىقپاس ەدى ت. ب.
تاربيەشى: ەندەشە كانە ءبارىمىز قيمىلدى ويىن: «اۋا، سۋ، جەر» ويىنىن وينايىق.
بالالار ءبىز ويىنىمىزدى ارى قاراي جالعاستىرايىق.
«ەگەر دە قۇس بولماسا نە بولار ەدى؟»
بالالار: اعاشتاردى، وسىمدىكتەردى قۇرتتان قورعاماس ەدى، ورمان كوڭىلسىز بولار ەدى، قۇستار ءان ايتپاس ەدى ت. ب
تاربيەشى: بالالار قۇستار بىزگە ەرتەگىلەر ەلىنەن قاسقىر، تۇلكى، ارىستاندى الا كەلگەن ەكەن. ولار نە دەيدى كانە تىڭداپ كورەيىكشى.
1. «قاسقىر مەن تۇلكى» ەرتەگىسىن ۇستەل ءۇستى تەاترىمەن ساحنالاۋ.
2. «ارىستان مەن تۇلكى» ەرتەگىسىن ساحنالاۋ.
تاربيەشى: بالالار ەرتەگى سەندەرگە ۇنادى ما؟
ەندەشە قۇستارعا راحمەتىمىزدى ايتىپ تابيعاتىمىزدى ودان ءارى جانداندىرايىق.
تاربيەشى: «ەگەر دە گۇل بولماسا نە بولار ەدى؟»
بالالار: تابيعات ادەمى بولماس ەدى، سۇلۋلىق بولماس ەدى، اراعا بال بولماس ەدى، جەردىڭ كوركى بولماس ەدى.
تاربيەشى: بالالار ادەمى گۇلدەرىمىزدى تابيعاتىمىزعا ورنالاستىرايىق. ەندى قاراڭدارشى تابيعاتىمىز قانداي ادەمى بولدى. ەگەر كۇن بولماسا، گۇل بولماسا، جەردىڭ كوركى بولماس ەدى. ەگەر بۇلاردىڭ ءبارى بولماسا تابيعاتىمىز دا، ەشقانداي تىرشىلىك بولماس ەدى. ەندەشە تابيعاتىمىزدى ايالايىق. بالالار وسى قىزىقتى ويىنداردى الىپ كەلگەن، كوكتەمگە راحمەت اتىپ: «كوكتەم كەلدى» ءانىن ورىنداپ بەرەيىك.
كوكتەم: بالالار مەن سەندەرگە ريزامىن. مەن سەندەرمەن جىلعا دەيىن قوشتاسامىن. ساۋ بولىڭدار.
You Might Also Like
-
مەكتەپىشىلىك قۇقىقتانۋ ءپانى بويىنشا 10 - 11 سىنىپتار اراسىندا سايىس
