پورترەتتەر تۇرلەرى. سالتاناتتى پورترەت
بەينەلەۋ ونەرى پانىنەن وتكەن اشىق ساباق جوسپارى
سىنىبى: 3
ساباقتىڭ تاقىرىبى: پورترەت تۇرلەرى. سالتاناتتى پورترەت.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى پورترەت تۇرلەرىمەن تانىستىرىپ جانە ولار تۋرالى مالىمەت بەرۋ. ونى بەينەلەي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: پورترەت تۇرلەرىن اجىراتا بىلۋگە، سۋرەتشىنىڭ ايتايىن دەگەن ويىن، مودۋلگە كوز قاراسىن تۇسىنە ءبىلۋ داعدىلارىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: ونەردى قاستەرلەۋگە، ەستەتيكالىق تاربيە بەرۋگە، ۇقىپتىلىققا، سۇلۋلىقتى تۇسىنە، سەزىنە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ساياحات ساباق، بىلىك، داعدى قالىپتاستىرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، پورترەتتى بەينەلەۋ.
كورنەكىلىك: وقۋلىقتاعى يلليۋستراسيالار، بەلگىلى سۋرەتشىلەر جۇمىستارىنان ءار ءتۇرلى پورترەتتەردىڭ رەپرودۋكسيالارى، ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار.
ساباقتىڭ بولىگى:
ءى ۇيىمداستىرۋ.
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ءىىى جاڭا ساباق
ءىV وقۋلىقپەن جۇمىس
V سەرگىتۋ ءساتى
VI ساراماندىق جۇمىس.
VII ساباقتى قورىتۋ.
VIII ۇيگە تاپسىرما.
Iح باعالاۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى ۇيىمداستىرۋ: 1. سالەمدەسۋ، تۇگەندەۋ، دايىندىق، نازارلارىن جاڭا ساباققا
اۋدارۋ.
شىرىلدادى قوڭىراۋ،
ءبىز ساباقتى باستايمىز.
پارتامىزعا وتىرىپ،
ءوزارا كوز تاستايمىز.
تابىس تىلەپ كوزبەنەن،
جاڭا ءبىلىم الۋعا،
العا قادام اتتايمىز.
- بالالار، ءبىز بۇگىن «پورترەتتەر الەمى» اتتى كورمەگە ساياحاتقا بارامىز.
- وسى كورمەگە بارعىلارىڭىز كەلە مە؟
- يا.
- قارايىقشى كورمە اشىق پا؟
- جوق.
- كورمە ەسىگى اشىلۋ ءۇشىن، مىنا تاپسىرمانى ورىندايىق.
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
- ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟
- ۇيگە «پەيزاج» تاقىرىبىنا ءوز بەتىنشە سۋرەت سالىپ كەلۋ.
- جارايسىڭدار، ساباققا وتە جاقسى سۋرەتتەر سالىپ كەلىپسىڭدەر، تاماشا!
(سۋرەتتەر تاقتاعا ىلىنەدى)
- پەيزاج دەگەن نە؟
- پەيزاج بەينەلەيتىن قانداي سۋرەتشىلەردى بىلەسىڭدەر؟
- جارايسىڭدار، ەندى قاراڭدارشى كورمە ەسىگى اشىلدى ما؟
- يا.
- ولاي بولسا، كورمەگە قوش كەلدىڭىزدەر!
- بالالار، كورمەدە قانداي سۋرەتتەر ءىلۋلى تۇر؟
- پورترەتتەر
- دۇرىس ايتاسىڭدار پورترەتتەر.
- پورترەتتەر تۋرالى بىلگىلەرىڭىز كەلە مە؟
- يا.
- ولاي بولسا ساباققا قاتىسىپ مۇقيات تىڭداپ وتىرايىق.
ءىىى جاڭا ساباق:
- ءبىز وتكەن ساباقتا پەيزاج تۇرىمەن تانىسقانبىز. پەيزاجدا تابيعات بەينەسىن بەينەلەدىك، ال بۇگىن ءبىز پورترەت تۇرلەرىمەن تانىسامىز، سونىڭ ىشىندە سالتاناتتى پورترەت تۇرىمەن تانىسامىز.
- بالالار، قاراڭدارشى كورمەدەگى پورترەتتەردەن قانداي بەينە كورىپ وتىرمىز؟
- ادام بەينەسى.
- دۇرىس ايتاسىڭدار، پورترەت ونەرىندە ادامدى بەينەلەيدى. پورترەت ونەرى وتە ەرتەدە بىرنەشە مىڭداعان جىلدار بۇرىن پايدا بولعان. ەڭ كونە پورترەتتەردىڭ ءبىرىن، وتە ەرتەدەگى ەگيپەت فاراوندارىنىڭ مۇسىندەرىنىڭ بەينەلەرىن ايتۋعا بولادى. ونى بەينەلەيتىن ادامداردى سۋرەتشى دەيمىز. سەندەر قانداي قازاق سۋرەتشىلەرىن بىلەسىڭدەر؟
- قاستەيەۆ ءابىلحان (1904 - 1973) – قازاقستاننىڭ ءبىرىنشى حالىق سۋرەتشىسى. ەكى مىڭنان استام كەسكىندەمەلىك پەيزاجدار مەن پورترەتتەرى بار سۋرەتشى. وسى كىسىنىڭ اتىنا اشىلعان الماتى قالاسىندا مۋزەيى بار. مىناۋ قاستەيەۆ ءابىلحاننىڭ شىعارمالارى قاراپ تانىسايىق.
- بالالار، ءبىزدىڭ وسى ماڭعىستاۋ سۋرەتشىلەرىنەن كىمدى بىلەسىڭدەر؟
- بىلمەيمىز.
- ءبىزدىڭ وسى اقتاۋ اتاقتى سۋرەتشىمىز، ول ايتباي قۇلبايەۆ. ونىڭ «ارت» گالەرەياسى بار. كوپتەگەن شىعارمالارى، جەتىستىكتەرى كوپ كىسى. ول وسىنداي جەتىستىكتەرىنەن كەيىن توقتاپ قالماي، ءوز ونەرىن جاستارعا ۇيرەتۋدە. ونىڭ شىعارمالارى:
- مىنە، ءبىز كورىپ وتىرعانداي پورترەتتەردىڭ تۇرلەرى بار ەكەن. پورترەتتەر بىرنەشە تۇرگە بولىنەدى.
- كانە، تاقتاعا قارايىق؛
1. كامەرالىق پورترەت: ادامنىڭ ىشكى دۇنيەسىن كورسەتەتىن، كولەمى شاعىن پورترەت ءتۇرى. كامەرالىق پورترەتتەگى مودەل سۋرەتشىنى بايقامايدى، ولاردىڭ نازارى مۇلدەم باسقا جاقتا، تابيعي قالىپتا تۇرادى.
2. توپتىق پورترەت: ەكى نەمەسە بىرنەشە ادامنىڭ سۋرەتى بەينەلەنگەن پورترەت.
3. جۇپتىق پورترەت: ەكى ادامنىڭ، ەرلى-زايىپتىلار، جاقىن دوستار بەينەلەنگەن پورترەتتەر.
4. اۆتوپورترەت: سۋرەتشىنىڭ ءوزىن بەينەلەۋى.
5. سالتاناتتى پورترەت: مودەلدەردى سالتاناتتى، مەرەكەلىك تۇردە بەينەلەيتىن پورترەت ءتۇرى. مودەلدەردىڭ سۋرەتشىنىڭ الدىنا ارنايى سالتاناتتى كيىنىپ، ۇستامدى قالىپتا تۇرۋى.
- بۇگىن ءبىز وسى پورترەت تۇرلەرىنىڭ ءبىرى - سالتاناتتى پورترەتپەن جاقىنىراق تانىسامىز. سالتاناتتى پورترەتتەردىڭ العاشقىلارىنا مىسىر پاتشالارىنا - پەرعاۋىنداردىڭ ءمۇسىنى جاتادى. ال مىناۋ سول زامانداعى ەڭ سۇلۋ ايەل مىسىر پاتشايىمى نەفەرتيتيدىڭ كەسكىنى. ەجەلگى پورترەتتەر كوبىنە اتاۋسىز تابىلعان.
سول كەزدەگى سۋرەتشىلەر ءوز تاپسىرىس بەرۋشىلەرىنە جاعىمپازدانىپ، پورترەتتەرىن ادەمىلەپ جىبەرگەن.
IV وقۋلىقپەن جۇمىس:
- بالالار، مەن سىزدەرگە وقۋلىقتان وتە قىزىق تاپسىرما بەرەيىن، تىڭدايمىز با؟
- جاقسى، وقۋلىقتارىمىزدىڭ 125 بەتىن اشىپ مۇقيات تىڭدايىق. (وقۋشىلارعا ءتۇسىندىرىپ، جاۋابىن تىڭداتۋ)
- بالالار، مىنا سۋرەت بىزگە كورىنبەي تۇر، ول كورىنۋ ءۇشىن مىنا سيقىر ءسوزدى پايدالانىپ، سەرىگىپ الايىق.
V سەرگىتۋ ءساتى:
الدىم قولعا قارىنداش،
بەينەلەدىم سۋرەتتى.
بوياۋلاردى الامىن،
قىل قالاممەن سالامىن
سۋرەتىمدى بولعان سوڭ،
ۇلكەن بەستىك الامىن.
- سۋرەتىمىز كورىندى مە؟
- يا.
- بۇل سۋرەت قانداي پورترەتكە جاتادى؟
- سالتاناتتى پورترەتكە.
- ولاي بولسا، ءبىز ءقازىر وسى سۋرەتتى بەينەلەيمىز.
Vءى ساراماندىق جۇمىس:
سالتاناتتى پورترەت
ۇلتتىق كيىم كيگەن قىزدىڭ بەينەسىن بەينەلەۋ
Vءىى قورىتۋ:
1. پورترەت كورمەسى ۇنادى ما؟
2. پورترەت دەگەنىمىز نە؟
3. پورترەت نەشەگە بولىنەدى؟
4. كورمەدەگى سۋرەتتەرگە قاراڭدارشى، پورترەتتەردىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟
5. سىزدەرگە بۇگىنگى ساباق ۇنادى ما؟
Vءىىى باعالاۋ:
- جارايسىڭدار بالالار، بۇگىنگى ساباققا وتە جاقسى قاتىستىڭىزدار. كوپ - كوپ
راحمەت! (ساباققا قاتىسىپ، جاقسى بەينەلەگەن بالالاردى باعالاۋ)
ءىح ۇيگە تاپسىرما:
1. سۋرەتتى اياقتاپ كەلۋ.
2. سۋرەتشىلەر تۋرالى مالىمەت جيناپ كەلۋ.
سىنىبى: 3
ساباقتىڭ تاقىرىبى: پورترەت تۇرلەرى. سالتاناتتى پورترەت.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى پورترەت تۇرلەرىمەن تانىستىرىپ جانە ولار تۋرالى مالىمەت بەرۋ. ونى بەينەلەي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: پورترەت تۇرلەرىن اجىراتا بىلۋگە، سۋرەتشىنىڭ ايتايىن دەگەن ويىن، مودۋلگە كوز قاراسىن تۇسىنە ءبىلۋ داعدىلارىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: ونەردى قاستەرلەۋگە، ەستەتيكالىق تاربيە بەرۋگە، ۇقىپتىلىققا، سۇلۋلىقتى تۇسىنە، سەزىنە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ساياحات ساباق، بىلىك، داعدى قالىپتاستىرۋ ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، پورترەتتى بەينەلەۋ.
كورنەكىلىك: وقۋلىقتاعى يلليۋستراسيالار، بەلگىلى سۋرەتشىلەر جۇمىستارىنان ءار ءتۇرلى پورترەتتەردىڭ رەپرودۋكسيالارى، ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار.
ساباقتىڭ بولىگى:
ءى ۇيىمداستىرۋ.
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ءىىى جاڭا ساباق
ءىV وقۋلىقپەن جۇمىس
V سەرگىتۋ ءساتى
VI ساراماندىق جۇمىس.
VII ساباقتى قورىتۋ.
VIII ۇيگە تاپسىرما.
Iح باعالاۋ
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى ۇيىمداستىرۋ: 1. سالەمدەسۋ، تۇگەندەۋ، دايىندىق، نازارلارىن جاڭا ساباققا
اۋدارۋ.
شىرىلدادى قوڭىراۋ،
ءبىز ساباقتى باستايمىز.
پارتامىزعا وتىرىپ،
ءوزارا كوز تاستايمىز.
تابىس تىلەپ كوزبەنەن،
جاڭا ءبىلىم الۋعا،
العا قادام اتتايمىز.
- بالالار، ءبىز بۇگىن «پورترەتتەر الەمى» اتتى كورمەگە ساياحاتقا بارامىز.
- وسى كورمەگە بارعىلارىڭىز كەلە مە؟
- يا.
- قارايىقشى كورمە اشىق پا؟
- جوق.
- كورمە ەسىگى اشىلۋ ءۇشىن، مىنا تاپسىرمانى ورىندايىق.
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
- ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟
- ۇيگە «پەيزاج» تاقىرىبىنا ءوز بەتىنشە سۋرەت سالىپ كەلۋ.
- جارايسىڭدار، ساباققا وتە جاقسى سۋرەتتەر سالىپ كەلىپسىڭدەر، تاماشا!
(سۋرەتتەر تاقتاعا ىلىنەدى)
- پەيزاج دەگەن نە؟
- پەيزاج بەينەلەيتىن قانداي سۋرەتشىلەردى بىلەسىڭدەر؟
- جارايسىڭدار، ەندى قاراڭدارشى كورمە ەسىگى اشىلدى ما؟
- يا.
- ولاي بولسا، كورمەگە قوش كەلدىڭىزدەر!
- بالالار، كورمەدە قانداي سۋرەتتەر ءىلۋلى تۇر؟
- پورترەتتەر
- دۇرىس ايتاسىڭدار پورترەتتەر.
- پورترەتتەر تۋرالى بىلگىلەرىڭىز كەلە مە؟
- يا.
- ولاي بولسا ساباققا قاتىسىپ مۇقيات تىڭداپ وتىرايىق.
ءىىى جاڭا ساباق:
- ءبىز وتكەن ساباقتا پەيزاج تۇرىمەن تانىسقانبىز. پەيزاجدا تابيعات بەينەسىن بەينەلەدىك، ال بۇگىن ءبىز پورترەت تۇرلەرىمەن تانىسامىز، سونىڭ ىشىندە سالتاناتتى پورترەت تۇرىمەن تانىسامىز.
- بالالار، قاراڭدارشى كورمەدەگى پورترەتتەردەن قانداي بەينە كورىپ وتىرمىز؟
- ادام بەينەسى.
- دۇرىس ايتاسىڭدار، پورترەت ونەرىندە ادامدى بەينەلەيدى. پورترەت ونەرى وتە ەرتەدە بىرنەشە مىڭداعان جىلدار بۇرىن پايدا بولعان. ەڭ كونە پورترەتتەردىڭ ءبىرىن، وتە ەرتەدەگى ەگيپەت فاراوندارىنىڭ مۇسىندەرىنىڭ بەينەلەرىن ايتۋعا بولادى. ونى بەينەلەيتىن ادامداردى سۋرەتشى دەيمىز. سەندەر قانداي قازاق سۋرەتشىلەرىن بىلەسىڭدەر؟
- قاستەيەۆ ءابىلحان (1904 - 1973) – قازاقستاننىڭ ءبىرىنشى حالىق سۋرەتشىسى. ەكى مىڭنان استام كەسكىندەمەلىك پەيزاجدار مەن پورترەتتەرى بار سۋرەتشى. وسى كىسىنىڭ اتىنا اشىلعان الماتى قالاسىندا مۋزەيى بار. مىناۋ قاستەيەۆ ءابىلحاننىڭ شىعارمالارى قاراپ تانىسايىق.
- بالالار، ءبىزدىڭ وسى ماڭعىستاۋ سۋرەتشىلەرىنەن كىمدى بىلەسىڭدەر؟
- بىلمەيمىز.
- ءبىزدىڭ وسى اقتاۋ اتاقتى سۋرەتشىمىز، ول ايتباي قۇلبايەۆ. ونىڭ «ارت» گالەرەياسى بار. كوپتەگەن شىعارمالارى، جەتىستىكتەرى كوپ كىسى. ول وسىنداي جەتىستىكتەرىنەن كەيىن توقتاپ قالماي، ءوز ونەرىن جاستارعا ۇيرەتۋدە. ونىڭ شىعارمالارى:
- مىنە، ءبىز كورىپ وتىرعانداي پورترەتتەردىڭ تۇرلەرى بار ەكەن. پورترەتتەر بىرنەشە تۇرگە بولىنەدى.
- كانە، تاقتاعا قارايىق؛
1. كامەرالىق پورترەت: ادامنىڭ ىشكى دۇنيەسىن كورسەتەتىن، كولەمى شاعىن پورترەت ءتۇرى. كامەرالىق پورترەتتەگى مودەل سۋرەتشىنى بايقامايدى، ولاردىڭ نازارى مۇلدەم باسقا جاقتا، تابيعي قالىپتا تۇرادى.
2. توپتىق پورترەت: ەكى نەمەسە بىرنەشە ادامنىڭ سۋرەتى بەينەلەنگەن پورترەت.
3. جۇپتىق پورترەت: ەكى ادامنىڭ، ەرلى-زايىپتىلار، جاقىن دوستار بەينەلەنگەن پورترەتتەر.
4. اۆتوپورترەت: سۋرەتشىنىڭ ءوزىن بەينەلەۋى.
5. سالتاناتتى پورترەت: مودەلدەردى سالتاناتتى، مەرەكەلىك تۇردە بەينەلەيتىن پورترەت ءتۇرى. مودەلدەردىڭ سۋرەتشىنىڭ الدىنا ارنايى سالتاناتتى كيىنىپ، ۇستامدى قالىپتا تۇرۋى.
- بۇگىن ءبىز وسى پورترەت تۇرلەرىنىڭ ءبىرى - سالتاناتتى پورترەتپەن جاقىنىراق تانىسامىز. سالتاناتتى پورترەتتەردىڭ العاشقىلارىنا مىسىر پاتشالارىنا - پەرعاۋىنداردىڭ ءمۇسىنى جاتادى. ال مىناۋ سول زامانداعى ەڭ سۇلۋ ايەل مىسىر پاتشايىمى نەفەرتيتيدىڭ كەسكىنى. ەجەلگى پورترەتتەر كوبىنە اتاۋسىز تابىلعان.
سول كەزدەگى سۋرەتشىلەر ءوز تاپسىرىس بەرۋشىلەرىنە جاعىمپازدانىپ، پورترەتتەرىن ادەمىلەپ جىبەرگەن.
IV وقۋلىقپەن جۇمىس:
- بالالار، مەن سىزدەرگە وقۋلىقتان وتە قىزىق تاپسىرما بەرەيىن، تىڭدايمىز با؟
- جاقسى، وقۋلىقتارىمىزدىڭ 125 بەتىن اشىپ مۇقيات تىڭدايىق. (وقۋشىلارعا ءتۇسىندىرىپ، جاۋابىن تىڭداتۋ)
- بالالار، مىنا سۋرەت بىزگە كورىنبەي تۇر، ول كورىنۋ ءۇشىن مىنا سيقىر ءسوزدى پايدالانىپ، سەرىگىپ الايىق.
V سەرگىتۋ ءساتى:
الدىم قولعا قارىنداش،
بەينەلەدىم سۋرەتتى.
بوياۋلاردى الامىن،
قىل قالاممەن سالامىن
سۋرەتىمدى بولعان سوڭ،
ۇلكەن بەستىك الامىن.
- سۋرەتىمىز كورىندى مە؟
- يا.
- بۇل سۋرەت قانداي پورترەتكە جاتادى؟
- سالتاناتتى پورترەتكە.
- ولاي بولسا، ءبىز ءقازىر وسى سۋرەتتى بەينەلەيمىز.
Vءى ساراماندىق جۇمىس:
سالتاناتتى پورترەت
ۇلتتىق كيىم كيگەن قىزدىڭ بەينەسىن بەينەلەۋ
Vءىى قورىتۋ:
1. پورترەت كورمەسى ۇنادى ما؟
2. پورترەت دەگەنىمىز نە؟
3. پورترەت نەشەگە بولىنەدى؟
4. كورمەدەگى سۋرەتتەرگە قاراڭدارشى، پورترەتتەردىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟
5. سىزدەرگە بۇگىنگى ساباق ۇنادى ما؟
Vءىىى باعالاۋ:
- جارايسىڭدار بالالار، بۇگىنگى ساباققا وتە جاقسى قاتىستىڭىزدار. كوپ - كوپ
راحمەت! (ساباققا قاتىسىپ، جاقسى بەينەلەگەن بالالاردى باعالاۋ)
ءىح ۇيگە تاپسىرما:
1. سۋرەتتى اياقتاپ كەلۋ.
2. سۋرەتشىلەر تۋرالى مالىمەت جيناپ كەلۋ.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: مەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ – ازاماتىمىن
-
ساباق تاقىرىبى: وندىق بولشەكتەردى قوسۋ جانە ازايتۋ
