InfoHub Logo

بۇل جولى ات باسىن جاپونياعا بۇرعاندى ءجون كوردىك. مۇنداعى ادامدار سۋ استى قايىعىندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقانداي. ءبىرىن-بىرى ەلەمەيتىن ادامداردىڭ مىنەزى تۇيىق بولعانىمەن، كوزبە-كوز تىلدەسكەندى ۇناتادى ءارى ءوز ەلىن بار جۇرەگىمەن سۇيەدى. مۇندا كوكەيىڭىزدە قانداي سۇراق تۋسا دا، بەرىلەتىن جاۋاپ ءبىر: «سولاي بولۋى كەرەك».

بۇل ەلدىڭ تۇرعىندارى اينالاسىنداعى ادامداردى، بولىپ جاتقان دۇنيەلەردى ەلەمەيدى دە. تەك اڭداي باسىپ، جان-جاعىنا قاراماستان، ادامدارعا زەر سالماستان العا جىلجي بەرەدى.

جاپونيا ءوز ەرەجەلەرىمەن ءومىر سۇرەدى. ونى بوگدە ازاماتتاردىڭ ءتۇسىنۋى دە ەكىتالاي. قۇددى سۋ استى قايىعىنا ەنىپ، مۇنداعى تىرشىلىك اعىمىن تۇسىنبەگەن، تىرشىلىك كوشىنە ىلەسە الماعان كۇيگە تاپ بولعاندايسىڭ. كۇندەلىكتى تاڭمەن تالاسىپ وياناتىن حالىقتىڭ بۇل ارەكەتىنە تاڭدانىپ، تاعى دا «نە ءۇشىن؟» دەگەن سۇراق قويامىز. ولار بەيقام عانا: «سولاي بولۋى كەرەك»، - دەپ جاۋاپ بەرەدى.

بۇل مەملەكەت حالقى ەرەجەلەردى قۇرمەتتەپ، قارتتارىن قادىرلەپ، ءداستۇرىن ۇمىتپايدى. جانە سونداي ىزدەنگىش. ولاردىڭ مادەنيەتىن، بولمىسىن، ۇستانىمدارىن جانە وتانعا دەگەن ماحابباتىن ءتۇسىنىپ، سەزىنگەن ادامنىڭ بۇل حالىققا ءححىى عاسىر دانىشپاندارى دەگەن اتاۋ بەرەرى ءسوزسىز.

تاڭداي قاقتىراتىن جايلار

بۇل ەلدەگى بالالار مۇلدەم تەلەفون ۇستامايدى. ۇيدە دە، مەكتەپتە دە. ءتۇرلى تەحنيكالار قولجەتىمدى بولعانىمەن، جاپوندىقتار كوزبە-كوز تىلدەسكەندى قۇپ كورەدى.

سىنىپتان ينتەراكتيۆتى تاقتاعا قوسىلعان جالعىز كىشكەنتاي پلانشەت كورە الاسىز. بالالارعا ارنالعان تەحنيكالار قاتارى وسىمەن اياقتالادى.

مۇنداعى بالالاردا پلانشەت جوق، الەۋمەتتىك جەلىلەردى قولدانبايدى جانە ۆيرتۋالدى الەمدە ءومىر سۇرمەيدى.  ولار تابيعات اياسىندا ءومىر كەشىپ، اينالاسىنداعى الەم ىلىمىنە قانىپ وسەدى. ۇلكەندەردەن ومىرگە ۇيرەنىپ، ءتۇرلى سۇراقتار قويىپ، ءار ءتۇرلى تاقىرىپتى تالقىلاپ، دامۋعا تىرىسادى. تەحنيكا مەن ۆيرتۋالدى الەمگە تاۋەلدى بولىپ وتىرعان بىزدەر ءۇشىن بۇل شىنىمەن دە تاڭدانارلىق دۇنيە ەمەس پە؟

باستاۋىش مەكتەپ

باستاۋىش مەكتەپتە قاتاڭ ەرەجەلەر جوق. ونىڭ دالەلى – پيجاما كيگەن بالالار. ولار ويىن ارقىلى الەمدى تانىپ، ءوزىن-وزى ۇستاۋدى، ۇلكەننە دەگەن قارىم-قاتىناستى، ءسالت-داستۇرى مەن ەرەجەلەردى ۇيرەنەدى.

مەكتەپ ەرەجەلەرى

مەكتەپتە تازالىقتى ساقتاپ،ءۇي شاركەيىمەن ءجۇرۋ قابىلدانعان. توكيو، وسوكو، ءتىپتى تاكاسۋكيدە دە تازالىقشىلار بولمايدى. سوندىقتان وقۋشىلار تازالىق ساقتاۋعا مىندەتتى.

ال جيھازداردىڭ ءبارى يكەمدى. ساباق قاجەتتىلىگىنە ساي وزگەرىپ تۇرادى.

تۇسكى اس

جاپونيا مەكتەپتەرىندەگى تۇسكى اس – تۇنىپ تۇرعان ءداستۇر. ەڭ ۇزاق ءۇزىلىس ۋاقىتىندا بەرىلەتىن تۇسكى اس ءبىر ساعاتقا سوزىلادى. كەزەكشى وقۋشىلار تاماقتى سىنىپتارعا تاراتادى.

تاماق مەكتەپتىڭ ىشىندە جاسالادى. ىدىس-اياق مەكتەپ تاراپىنان بەرىلگەنىمەن، وقۋشىلار تاياقشا مەن سۇلگىدەن تۇراتىن تاماقتانۋعا ارنالعان جيناقتى وزىمەن الىپ كەلۋى ءتيىس.

تۇسكى اسقا مىندەتتى تۇردە كۇرىش پەن ءسۇت بەرىلەدى. تۇستەنىپ بولعاننان سوڭ، كەزەكشىلەر ىدىستى جيناپ الىپ، ۇستەلدەر ورنىنا قويىلادى. ارى قاراي كەلەسى ساباق جالعاسادى.

ءۇزىلىس

مەكتەپ اۋماعىندا سپورت الاڭى قاراستىرىلعان. ءار وقۋشى ساباقتان سوڭ الاڭعا بارىپ، دوپ ويناپ، جۇگىرىپ، دوستارىمەن ارالاسا الادى.

ورتا جانە جوعارى مەكتەپ

ورتا جانە جوعارى مەكتەپ وقۋشىلارى بەكتىلگەن مەكتەپ فورماسىن كيەدى. ولار مەكتەپكە ۆەلوسيپەدپەن قاتىنايدى. مۇندا ساباققا كەشىگۋگە بولمايدى (مەكتەپ جابىلىپ قالاتىندىقتان، كەشىككەن وقۋشىلار جوق). بۇل رەتتە «كەشىككەن وقۋشىلار نە ىستەيدى؟» دەگەن ساۋال تۋىنداۋى مۇمكىن. جاۋابى جوق، سەبەبى بۇل ەلدە ەشكىم ەشقايدا كەشىكپەيدى. ءتىپتى ەرەسەكتەردىڭ ءوزى ۋاعدالى ورىنعا 40-50 مينۋت بۇرىن جەتىپ، كەلىسكەن ادامىن كۇتەدى.

ال دەنە شىنىقتىرۋ ساباعىندا ۇلدار مەن قىزدار بولەك وينايدى. قىزدار جاتتىعۋ زالىندا قالسا، ۇلدار دالادا شىنىعادى.

جاتتىعۋ زالىندا ساقتالاتىن اياق كيىمدەر مەكتەپتىڭ مەنشىگى بولىپ تابىلادى. سوندىقتان مۇنداعى مەكتەپ وقۋشىلارى ءبىر كروسسوۆكا كيەدى. ولار ءتۇرلى ولشەمدەگى اياق كيىمدەر ىشىنەن وزىنە لايىعىن تاۋىپ، دەنە شىنىقتىرۋمەن شۇعىلدانادى.

مەكتەپ ۇيرىمەلەرى

ساباقتان كەيىن وقۋشىلار ءتۇرلى ۇيىرمەگە قاتىسا الادى. مەكتەپتە باسكەتبول، ۆولەيبول، كەندو جانە بي ۇيرىمەلەرى بار.

جازدىق فورما

وقۋشىلار كيىمى جىل ماۋسىمىنا بايلانىستى وزگەرىپ وتىرادى. جازدا وقۋشىلار Yukata اتالاتىن فورما كيەدى. ول كيمونوعا ۇقساس.

قوسىمشا ءبىلىم

ساباقتان كەيىن وقۋشىلار كلۋبتارعا بارىپ، جاڭا دۇنيەلەردى ۇيرەنەدى. جوبا جاساپ، وزگە ەلدەن كەلگەن بالالارمەن ارالاسادى.

تاماقتانۋ مادەنيەتى

جاپوندىقتار ۇستەل باسىنا ءتورت كوز تۇگەل جيىلىپ، بارلىعى بىرگە وتىرادى. ەدەندە وتىرىپ اۋقاتتاناتىندىقتان، تاماقتاناتىن ۇستەلدەرى الاسا. سورپانى تارەلەدەن ءىشۋ قاجەت بولسا، استى سوڭعى كۇرىشىنە دەيىن تاۋىسىپ جەۋ كەرەك. ىدىستاعى اس تولىق جەلىنىپ، تاۋىسىلمايىنشا، ەشكىم داستارحان باسىنان تۇرمايدى.ايتپاقشى، جەرگىلىكتى حالىق تاڭعى، تۇسكى، كەشكى اسقا دا كۇرىشپەن اۋقاتتانادى ەكەن.

سونىمەن قاتار جاپونيادا كوك شاي كەڭ تارالاعان. ال سۋشيگە توقتالساق، جاپوندىقتاردىڭ كوبى ءزىمبىر جەمەيتىن كورىنەدى.

اڭىز

جاپونيادا وريگامي ونەرى جاقسى دامىعان. ءتىپتى، مىڭ دانا تىرنا جاساساڭ، ارمانىڭ مىندەتتى تۇردە ورىندالادى دەگەن اڭىز دا بار. سوندىقتان جاپوندىقتاردىڭ بارلىعى كەشكى ۋاقىتتا قاعازبەن ءتۇرلى تاجىريبە جاسايدى.

جاپونيا حالقى كوشەدە اينالاسىنداعىلارعا ءمان بەرمەيدى، ءتىپتى، وزگلەرەمەن سەبەپسىز تانىسپايدى. ءار ادام ءوز الەمىندە ءومىر كەشىپ، ءوز جولىمەن جۇرەدى. قايدا جانە نە ءۇشىن باعىت العانىن ناقتى بىلەدى. دەسە دە جاپونيا تىرشىلىگى تىنىش ءارى ۇيلەسىمدى بولعانىمەن، ءبۇلومىرى قاربالاس مەملەكەت.

جاپوندىقتاردىڭ ءومىرى بىزگە تۇسىنىكسىز كورىنۋى مۇمكىن... ءبىراق تۇسىنبەيتىن بىزدەر سياقتىمىز. ولار عالامشارىمىزدى قورعاپ، ۇلكەندەرىن سىيلاپ، ءداستۇر-سالتىن قاستەرلەپ، حالىق مۇراسىن ساقتاي بىلەدى. جانە از شىعىنمەن ۇلكەن جەتىستىكتەرگە جەتۋ جولىن مەڭگەرگەن.

بۇل مەملەكەت مەكتەپتەرىنىڭ قابىرعالارىنىڭ ءبارى سۇر ءتۇستى. كۇن سايىن سۇر قابىرعادا گۇلدەردىڭ، كوبەلەكتەردىڭ جانە باسقا دا سۋرەتتەر پايدا بولادى. وسىدان-اق اڭعارعانىمىزداي، جاپوندىقتار ءداستۇر ساباقتاستىعىن ۇزبەستەن ءوز ءومىرى مەن بولاشاعىن وزدەرى جوبالاپ، وزدەرى قۇرادى.

 

---