قالاۋ رايى
قاراعاندى قالاسى، № 74 جببوم ورىس سىنىپتارىندا
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى
زارۋبايەۆا ليليا ەلەۋحان قىزى
7-سىنىپ
ءى.ساباقتىڭ تاقىرىبى: جاستار كيىمى. قالاۋ رايى.
ءىى.ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ كيىم تۋرالى ونىڭ ىشىندە جاستار كيىمى تۋرالى
بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ، سويلەم قۇراۋ شەبەرلىكتەرىن جەتىلدىرۋ .قالاۋ رايى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، ەستۋ، كورۋ سەزىمدەرىن جەتىلدىرۋ،
سوزدىك قورلارىن مولايتۋ، اۋىزەكى سويلەۋگە داعدىلاندىرۋ .
ب) تاربيەلىك: ءومىر سالتىنا قاراي ۇيلەسىمدى كيىنە بىلۋگە باۋلۋ.
ءىىى.ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ءىۇ.ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق-جاۋاپ، ديالوگ، ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ، دەڭگەيلىك تاپسىرمالار
ءۇ.ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر
ءۇى.ءپانارالىق بايلانىس: ورىس ءتىلى
ءۇىى.ساباقتىڭ بارىسى:
ءى.ۇيىمداستىرۋ
ءىى.جاڭا ساباق
1.ساباقتىڭ تاقىرىبى، ماقساتى، بارىسىمەن تانىستىرۋ.
2.ەسىڭدە ساقتا!قالاۋ رايى.
قالاۋ راي ايتۋشىنىڭ قيمىل، ىس-ارەكەتتى جۇزەگە اسىرۋعا باعىتتالعان نيەتىن، تىلەگىن، ىنتاسىن ءبىلدىرىپ، ەتىستىك ءتۇبىر مەن ەتىستىكتىڭ كۇشەيتپەلى، بولىمسىز ەتىستىك تۇلعالارىنا(-عى، -گى، -قى، -كى) قوسىمشالارى ۇستەلىپ، ونىڭ ۇستىنە تاۋەلدىك جالعاۋى قوسىلىپ «كەل» كومەكشى ەتىستىگى تىركەسىپ نەمەسە ەتىستىك تۇبىرگە( -سا –سە) يگى ەدى، -(عاي، -گەي، -سا) ەكەن ءتارىزدى اناليتيكالىق فورمانتتار تىركەسۋ ارقىلى جاسالادى. مىسالى:
1. مەنىڭ بارعىم كەلەدى.
2.سەنىڭ بارعىڭ كەلەدى.
ءسىزدىڭ بارعىڭىز كەلەدى.
3.ونىڭ بارعىسى كەلەدى
2.1-تاپسىرما.ءماتىن بويىنشا ءۇش دەڭگەيلى تاپسىرمالاردى ورىنداڭدار.
جاستاردىڭ كيىمى
سوڭعى جىلدارى جاستارعا ارنالعان كيىمگە ەرەكشە نازار اۋدارىلىپ ءجۇر. ونى جاس جىگىتتەر مەن قىزداردىڭ ءومىر سالتىنا ۇيلەسىمدى ەتە تۇسۋگە ارەكەت جاسالۋدا. قازىرگى كەزدە جاستاردىڭ كيىمى اشىق ءتۇستى، ءساندى.جاس قىزدارعا قىزىل، سارى، جاسىل، قىزعىلت جانە كوگىلدىر ءتۇستى، ايقىن، نازىك، اشىق تا تازا ءتۇس جاراسادى. جاس قىزدارعا اۋا سياقتى جەڭىل ماتەريال جاراسىمدى. جاستار تەز ءوسىپ كەتەتىن بولعاندىقتان، ولاردىڭ كيىمىن ارزان ماتالاردان تىگەدى. ولاردىڭ كيىمدەرىنىڭ ىڭعايلى جانە ىقشام بولۋى ماڭىزدى.
ءىىى دەڭگەي
1.سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىڭدەر.
1. قازىرگى كەزدە جاستاردىڭ كيىمى قانداي بولۋ كەرەك؟
2. ول نەگە بايلانىستى؟
2.ماتىندەگى ەتىستىكتەردى تەرىپ، راي تۇرلەرىنە قويىپ جازىڭدار.
ءىى دەڭگەي
1.ءماتىندى وقىپ، مازمۇنىنا سايكەس كەلمەيتىن سويلەمدەردى الىپ تاستاڭدار.
1. جاستارعا ارنالعان كيىمگە ەرەكشە نازار اۋدارىلادى.
2. دەنەنى ايقىنداپ تۇراتىن جانە قىمبات ماتالار جاستارعا ارنالعان.
3. كيىمدەر ىڭعايلى جانە ورىندى قولدانىلاتىن بولۋى كەرەك.
2.ماتىننەن ەتىستىكتەردى تەرىپ جازىپ، تۇيىق ەتىستىك فورماسىنا قويىڭدار.
ءى دەڭگەي
1. «جاستاردىڭ كيىمى قانداي بولۋ كەرەك؟» دەگەن ساۋالعا ءوز پىكىرلەرىڭدى بىلدىرىڭدەر.
2.تۇيىق ەتىستىكتەردىڭ جاسالۋ جولدارى مەن ەملەسى تۋرالى مالىمەت بەرىڭدەر.
3. وزدىك جۇمىس.تومەندەگى سويلەمدەردى اۋدارىڭدار.
1. يا حوچۋ پوگۋليات نا سۆەجەم ۆوزدۋحە.-----------------------
2. ۆى حوتيتە سو منوي يدتي گۋليات؟ ----------------------------
3. يا نە حوچۋ گۋليات، ۋستال، حوچۋ پولەجات.-------------------
4. مى حوتيم نەمنوگو وتدوحنۋت.-------------------------------
5. ۆى حوتيتە سلۋشات مۋزىكۋ؟ ---------------------------------
4.2-تاپسىرما.سويلەمدەردىڭ مازمۇنىن ساقتاپ، قىسقارتىپ جازىڭدار. تولىقتىرۋعا بولادى.
1. ەڭ الدىمەن، كۇندەلىكتى كيىمنىڭ جايىن ويلاستىرعان ءجون.
2. سىمباتتى قىزدارعا سپورت كەۋدەشە مەن پۋلوۆەر نەمەسە كۇرتەشەمەن بىرگە شالبار كيۋ جاراسادى.
3. قىزدىڭ ەكى بەلدەمشەسى:بىرەۋى - نەعۇرلىم قالىڭ ماتادان كۇندەلىكتى كيۋگە، جۇقا ماتادان سانگە كيۋگە ارنالىپ تىگىلگەن تۇرلەرى بولۋى كەرەك.
4. ءتۇسى مەن ورنەگى ءار ءتۇرلى، ارزان جانە وڭاي جۋىلاتىن ماتادان تىگىلگەن كەۋدەشە، جۇننەن توقىلعان سۆيتەرلەر نەمەسە كۇرتەشەلەر كيىم تۇرلەرىن بايىتا تۇسەدى.
5.5-تاپسىرما.سۋرەتتەرگە سيپاتتاما بەرىڭدەر.
6.3-تاپسىرما.ديالوگتى تولىقتىرىپ، ءوزارا سويلەسىڭدەر.
- جاسوسپىرىمگە قانداي كيىم كيۋ كەرەك؟
- سپورتتىق ۇلگىمەن تىگىلگەن كيىم جاراسىمدى.
- كۇندىز قانداي كيىم ىڭعايلى؟
- جىلدىڭ مەزگىلىنە قاراي:جاز مەزگىلى بولسا، جەڭىل فۋتبولكا، قىسقا شالبار نەمەسە جەيدە مەن جەڭىل ماتادان تىگىلگەن شالبار.ال قىس مەزگىلىندە - قالىڭ ماتادان تىگىلگەن شالبار مەن جىلى جەيدە.
5.4-تاپسىرما. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقىپ، اڭگىمەلەڭدەر.
مەكتەپ وقۋشىسىنىڭ كيىمى
مەكتەپتەردە بارلىق وقۋشىلار كيىپ جۇرۋگە مىندەتتى مەكتەپ فورماسى بولادى.
مەكتەپ فورماسى - تارتىپتىلىكتىڭ جانە ۇجىمعا دەگەن قۇرمەتتىڭ ايعاعى، سوندىقتان ونى مەكتەپتەگى سالتاناتتارعا دا كيىپ، ۇقىپتى ۇستاۋ كەرەك.
ادەمى كورىنۋ ءۇشىن گاردەروب تاڭداي ءبىلۋ جەتكىلىكسىز، كيىمىڭىزدى كۇتە ءبىلۋىڭىز دە قاجەت. تەك سىرت كيىم عانا ەمەس، كويلەك پەن اياق كيىم دە ويداعىداي بولۋعا ءتيىس. اياق كيىمنىڭ لاس بولۋى يەسىن جاقسى جاعىنان سيپاتتامايدى.
ءىىى.قورىتىندىلاۋ
ءىۇ.ۇيگە تاپسىرما
1. 4-تاپسىرما، 107-بەت.مازمۇنىن ايتۋ.
2. «مەكتەپ فورماسى كەرەك پە؟» سۇراعىنا ءوز ويىڭدى جاز.
ءۇ.باعالاۋ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى
زارۋبايەۆا ليليا ەلەۋحان قىزى
7-سىنىپ
ءى.ساباقتىڭ تاقىرىبى: جاستار كيىمى. قالاۋ رايى.
ءىى.ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ كيىم تۋرالى ونىڭ ىشىندە جاستار كيىمى تۋرالى
بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ، سويلەم قۇراۋ شەبەرلىكتەرىن جەتىلدىرۋ .قالاۋ رايى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، ەستۋ، كورۋ سەزىمدەرىن جەتىلدىرۋ،
سوزدىك قورلارىن مولايتۋ، اۋىزەكى سويلەۋگە داعدىلاندىرۋ .
ب) تاربيەلىك: ءومىر سالتىنا قاراي ۇيلەسىمدى كيىنە بىلۋگە باۋلۋ.
ءىىى.ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ءىۇ.ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق-جاۋاپ، ديالوگ، ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ، دەڭگەيلىك تاپسىرمالار
ءۇ.ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر
ءۇى.ءپانارالىق بايلانىس: ورىس ءتىلى
ءۇىى.ساباقتىڭ بارىسى:
ءى.ۇيىمداستىرۋ
ءىى.جاڭا ساباق
1.ساباقتىڭ تاقىرىبى، ماقساتى، بارىسىمەن تانىستىرۋ.
2.ەسىڭدە ساقتا!قالاۋ رايى.
قالاۋ راي ايتۋشىنىڭ قيمىل، ىس-ارەكەتتى جۇزەگە اسىرۋعا باعىتتالعان نيەتىن، تىلەگىن، ىنتاسىن ءبىلدىرىپ، ەتىستىك ءتۇبىر مەن ەتىستىكتىڭ كۇشەيتپەلى، بولىمسىز ەتىستىك تۇلعالارىنا(-عى، -گى، -قى، -كى) قوسىمشالارى ۇستەلىپ، ونىڭ ۇستىنە تاۋەلدىك جالعاۋى قوسىلىپ «كەل» كومەكشى ەتىستىگى تىركەسىپ نەمەسە ەتىستىك تۇبىرگە( -سا –سە) يگى ەدى، -(عاي، -گەي، -سا) ەكەن ءتارىزدى اناليتيكالىق فورمانتتار تىركەسۋ ارقىلى جاسالادى. مىسالى:
1. مەنىڭ بارعىم كەلەدى.
2.سەنىڭ بارعىڭ كەلەدى.
ءسىزدىڭ بارعىڭىز كەلەدى.
3.ونىڭ بارعىسى كەلەدى
2.1-تاپسىرما.ءماتىن بويىنشا ءۇش دەڭگەيلى تاپسىرمالاردى ورىنداڭدار.
جاستاردىڭ كيىمى
سوڭعى جىلدارى جاستارعا ارنالعان كيىمگە ەرەكشە نازار اۋدارىلىپ ءجۇر. ونى جاس جىگىتتەر مەن قىزداردىڭ ءومىر سالتىنا ۇيلەسىمدى ەتە تۇسۋگە ارەكەت جاسالۋدا. قازىرگى كەزدە جاستاردىڭ كيىمى اشىق ءتۇستى، ءساندى.جاس قىزدارعا قىزىل، سارى، جاسىل، قىزعىلت جانە كوگىلدىر ءتۇستى، ايقىن، نازىك، اشىق تا تازا ءتۇس جاراسادى. جاس قىزدارعا اۋا سياقتى جەڭىل ماتەريال جاراسىمدى. جاستار تەز ءوسىپ كەتەتىن بولعاندىقتان، ولاردىڭ كيىمىن ارزان ماتالاردان تىگەدى. ولاردىڭ كيىمدەرىنىڭ ىڭعايلى جانە ىقشام بولۋى ماڭىزدى.
ءىىى دەڭگەي
1.سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىڭدەر.
1. قازىرگى كەزدە جاستاردىڭ كيىمى قانداي بولۋ كەرەك؟
2. ول نەگە بايلانىستى؟
2.ماتىندەگى ەتىستىكتەردى تەرىپ، راي تۇرلەرىنە قويىپ جازىڭدار.
ءىى دەڭگەي
1.ءماتىندى وقىپ، مازمۇنىنا سايكەس كەلمەيتىن سويلەمدەردى الىپ تاستاڭدار.
1. جاستارعا ارنالعان كيىمگە ەرەكشە نازار اۋدارىلادى.
2. دەنەنى ايقىنداپ تۇراتىن جانە قىمبات ماتالار جاستارعا ارنالعان.
3. كيىمدەر ىڭعايلى جانە ورىندى قولدانىلاتىن بولۋى كەرەك.
2.ماتىننەن ەتىستىكتەردى تەرىپ جازىپ، تۇيىق ەتىستىك فورماسىنا قويىڭدار.
ءى دەڭگەي
1. «جاستاردىڭ كيىمى قانداي بولۋ كەرەك؟» دەگەن ساۋالعا ءوز پىكىرلەرىڭدى بىلدىرىڭدەر.
2.تۇيىق ەتىستىكتەردىڭ جاسالۋ جولدارى مەن ەملەسى تۋرالى مالىمەت بەرىڭدەر.
3. وزدىك جۇمىس.تومەندەگى سويلەمدەردى اۋدارىڭدار.
1. يا حوچۋ پوگۋليات نا سۆەجەم ۆوزدۋحە.-----------------------
2. ۆى حوتيتە سو منوي يدتي گۋليات؟ ----------------------------
3. يا نە حوچۋ گۋليات، ۋستال، حوچۋ پولەجات.-------------------
4. مى حوتيم نەمنوگو وتدوحنۋت.-------------------------------
5. ۆى حوتيتە سلۋشات مۋزىكۋ؟ ---------------------------------
4.2-تاپسىرما.سويلەمدەردىڭ مازمۇنىن ساقتاپ، قىسقارتىپ جازىڭدار. تولىقتىرۋعا بولادى.
1. ەڭ الدىمەن، كۇندەلىكتى كيىمنىڭ جايىن ويلاستىرعان ءجون.
2. سىمباتتى قىزدارعا سپورت كەۋدەشە مەن پۋلوۆەر نەمەسە كۇرتەشەمەن بىرگە شالبار كيۋ جاراسادى.
3. قىزدىڭ ەكى بەلدەمشەسى:بىرەۋى - نەعۇرلىم قالىڭ ماتادان كۇندەلىكتى كيۋگە، جۇقا ماتادان سانگە كيۋگە ارنالىپ تىگىلگەن تۇرلەرى بولۋى كەرەك.
4. ءتۇسى مەن ورنەگى ءار ءتۇرلى، ارزان جانە وڭاي جۋىلاتىن ماتادان تىگىلگەن كەۋدەشە، جۇننەن توقىلعان سۆيتەرلەر نەمەسە كۇرتەشەلەر كيىم تۇرلەرىن بايىتا تۇسەدى.
5.5-تاپسىرما.سۋرەتتەرگە سيپاتتاما بەرىڭدەر.
6.3-تاپسىرما.ديالوگتى تولىقتىرىپ، ءوزارا سويلەسىڭدەر.
- جاسوسپىرىمگە قانداي كيىم كيۋ كەرەك؟
- سپورتتىق ۇلگىمەن تىگىلگەن كيىم جاراسىمدى.
- كۇندىز قانداي كيىم ىڭعايلى؟
- جىلدىڭ مەزگىلىنە قاراي:جاز مەزگىلى بولسا، جەڭىل فۋتبولكا، قىسقا شالبار نەمەسە جەيدە مەن جەڭىل ماتادان تىگىلگەن شالبار.ال قىس مەزگىلىندە - قالىڭ ماتادان تىگىلگەن شالبار مەن جىلى جەيدە.
5.4-تاپسىرما. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقىپ، اڭگىمەلەڭدەر.
مەكتەپ وقۋشىسىنىڭ كيىمى
مەكتەپتەردە بارلىق وقۋشىلار كيىپ جۇرۋگە مىندەتتى مەكتەپ فورماسى بولادى.
مەكتەپ فورماسى - تارتىپتىلىكتىڭ جانە ۇجىمعا دەگەن قۇرمەتتىڭ ايعاعى، سوندىقتان ونى مەكتەپتەگى سالتاناتتارعا دا كيىپ، ۇقىپتى ۇستاۋ كەرەك.
ادەمى كورىنۋ ءۇشىن گاردەروب تاڭداي ءبىلۋ جەتكىلىكسىز، كيىمىڭىزدى كۇتە ءبىلۋىڭىز دە قاجەت. تەك سىرت كيىم عانا ەمەس، كويلەك پەن اياق كيىم دە ويداعىداي بولۋعا ءتيىس. اياق كيىمنىڭ لاس بولۋى يەسىن جاقسى جاعىنان سيپاتتامايدى.
ءىىى.قورىتىندىلاۋ
ءىۇ.ۇيگە تاپسىرما
1. 4-تاپسىرما، 107-بەت.مازمۇنىن ايتۋ.
2. «مەكتەپ فورماسى كەرەك پە؟» سۇراعىنا ءوز ويىڭدى جاز.
ءۇ.باعالاۋ
You Might Also Like
-
قىزىلوردا قالاسى،№197 قازاق ورتا مەكتەبىنىڭ تەحنولوگيا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى: الجانوۆا روزا زەينۋللايەۆنا
