سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 2 كۇن بۇرىن)
قارتتارىم - اسىل قازىنام
ەرتەڭگىلىكتىڭ تاقىرىبى:«قارتتارىم - اسىل قازىنام»
كورنەكىلىكتەر: ينتەراكتيۆتى تاقتادان سلايد كورسەتۋ.
قاناتتى سوزدەر: «قارتى باردىڭ قازىناسى بار».
«اتا - اناڭدى قۇرمەتتەسەڭ، سەن دە سونداي يگىلىك كورەسىڭ».
«اقيقاتتى ايقىنداپ جاريالار، بارا جاتىر ازايىپ قاريالار»
ماقساتى: بالالاردىڭ بويىنا حالقىمىزدىڭ اسىل قاسيەتتەرىن ءسىڭىرۋ، ۇلكەندى سىيلاۋ، ءوز اتا – باباسىن ۇمىتپاي ساقتاۋ ءۇشىن جانە سالت – داستۇردەن ءنار الىپ وسۋىنە، يناباتتىلىققا، جاقسى مەن جاماندى اجىراتا بىلۋگە اتالى سوزدەن عيبرات الۋعا تاربيەلەۋ.

جۇرگىزىلۋ بارىسى:
جۇرگىزۋشى: ەل مۇددەسىن بارىنەن بيىك قوياتىن، وزىنەن كەيىنگى ىزىنە ەرگەن ىنىلەرىنە ىزەتتىگىن ايامايتىن، ىزىنەن ەرگەن ۇرپاعىنا ۇلىلىعىن ۇيالاتىپ، ءبىر قاۋىمعا باس - كوز بولا بىلگەن اۋىل قارتتارىنىڭ ورنى ەرەكشە، ولاي بولسا ءار حالىقتىڭ بويىندا ىقىلىم زاماننان بەرى قالىپتاسىپ ونى وزگەلەردەن دارالاپ تۇراتىن، تەك وزىنە عانا ءتان قاسيەتتەرى بولادى. ءبىزدىڭ حالقىمىزدىڭ سونداي ەرەكشەلىكتەرىنىڭ ءبىرى – ۇلكەندى سىيلاۋ، ونىڭ سوزىنە قۇلاق اسۋ. قازاق قارتى جاسىنا لايىق اۋىزى دۋالى، ءسوزى بەرەكەلى، ءىسى تىڭعىلىقتى ويى تەرەڭ اقىلى تەلەگەي تەڭىز بولىپ كەلەدى. مىنە، وسىنداي تەڭەۋگە لايىق قاريالاردى جىلىنا ءبىر رەت كەلەتىن 1 قازان قارتتار كۇنىمەن قۇتتىقتاي وتىرىپ، «قارتتارىم – اسىل قازىنام» اتتى كەشىمىزگە حوش كەلدىڭىزدەر.
ءقادىرلى اتا – اجەلەر بۇگىنگى كۇنى ءبىز سىزدەردى مەرەكەلەرىڭىزبەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىز. سىزدەرگە زور دەنساۋلىق، ۇزاق عۇمىر تىلەيمىز. سىزدەر جاس ۇرپاققا ءارقاشان توزىمدىلىكتىڭ، دانالىقتىڭ ۇلگىسى بولىپ كەلەسىزدەر..
بۇگىنگى سالتاناتتى مەرەكەلەرىڭىزبەن قۇتتىقتاۋعا ءسوز كەزەگىن بالاباقشا دارىگەرى: گ. بيگاريەۆاعا بەرەمىز.
حوش كەلىپسىز اقجاۋلىقتى انالار،
اقىل كەنىن ارقالاعان اتالار.
الدارىڭدا جاۋقازىنداي قۇلپىرعان،
ءبىز الاڭسىز بالعىن شاقتى بالالار
ارمىسىز اۋىلىمنىڭ اسىلدارى
جايناسىن كوڭىلدەردىڭ جاسىل باعى
سىزدەر ءۇشىن ءان مەن كۇي، ولەڭ مەن بي
سىزدەر ءۇشىن مەرەكە شاشۋلارى
جۇرگىزۋشى: قىمباتتى اقىلدىڭ كەنىن ارقالاعان ايبىندى اتالار!
اق جاۋلىقتى انالار! شىنايى دا ىزگى سەزىمدەردى، ءبىلىمنىڭ التىن دىڭگەگىن سىيلاۋشى ۇستازدار قاۋىمى! بارلىقتارىڭىزدى قازان ايىنىڭ العاشقى مەرەكەسى قارتتار كۇنىمەن قۇتتىقتايمىز.
جۇرگىزۋشى:
دۇنيەگە كەلەر ءبىر رەت
قۇرىشتان قۇيعان قۇدىرەت
بالالار، ول كىم؟
ارينە قارتتارىمىز.

بالالار، بۇگىن اتا - اجەمىزدىڭ اۋلىنا جايلاۋعا بارعىلارىڭ كەلە مە؟
ولاي بولسا، كەشىمىزدى ورىنداۋىنداعى «ءبىز جايلاۋعا بارامىز» انىمەن اشامىز.

(بالالار اتا - اجەنىڭ اۋلىنا بارادى. ولارمەن امانداسادى)
اجە: بالالارىم، امانسىڭدار ما، قوش كەلدىڭدەر. تورگە شىعىڭدار. سەندەر الىستان شارشاپ كەلەدى دەپ، مەن سەندەرگە ارناپ، ءدامدى باۋىرساق ءپىسىرىپ، شۇبات دايىنداپ قويدىم. قانە، اۋىز تيىڭدەر.)

اۋىلىمىزدىڭ ارداگەرى، قارت زەينەتكەر باقتىعۇل اتامىزعا ءسوز بەرەمىز.
توي دەپ بۇگىن حالقىم شاشۋ شاشادى.
توي دەپ بۇگىن الەم سىرىن اشادى.
قارتتار كۇنى مەيرامىنا ارنالعان
بيشىلەر ونەرلەرىن شاشادى.
بالالار: اتا ءسىز نە جاساپ وتىرسىز؟
اتا: ءوزىنىڭ قامشىسى تۋرالى ايتىپ بەرەدى.
بۇلدىرشىندەردى قازاقتىڭ «قامشى» بيىمەن ورتاعا شاقىرامىز.
جۇرگىزۋشى:
اسىل اجەم، ماقتانىشىم مەنىڭ دە
قوناق بولىپ وتىر مىنە تورىمدە.
وزىڭە ارناپ بالداي ءتاتتى ۇنىممەن
ءان سالاتىن كەزىم كەلدى مەنىڭ دە.
بالالار: - اجە ءسىزدىڭ قولىڭىزداعى نە نارسە؟
اجە: بۇل قۇراق كورپەشە. مۇندا كوپتەگەن ويۋ - ورنەكتەر بار. مەن ونى بەزەندىرىپ ادەمىلەپ تىگىپ وتىرمىن.
بۇلدىرشىندەرىمىزدىڭ ورىنداۋىندا ءان «اجەتايىم» ءانىن قابىل الىڭىز.
ءان: «اجەتايىم»

جۇرگىزۋشى:
بالالار اجە دەگەن قانداي بولادى؟
بالالار جاۋابى:
جۇرگىزۋشى:
ال، سەندەر اجەلەرىڭدى جاقسى كورەسىڭدەر مە؟ سىيلايسىڭدار ما؟ اجەلەرىڭ قانداي جاقسى ەكەن!
اجەلەرىڭدى سىيلايدى ەكەنسىڭدەر! قانداي كەرەمەت!
جۇرگىزۋشى:
كىم ءوزىنىڭ اجەسى تۋرالى ايتىپ بەرەدى؟ ءنۇرالى:....
جۇرگىزۋشى: ال سەندەر اتالارىڭ مەن اجەلەرىڭە ارناپ قانداي ونەرلەرىڭدى كورسەتەسىڭدەر؟

داريا:
مەرەكەلەرىڭىز قۇتتى بولسىن اتا - اجە!
كوكىرەكتەن جىر توگىلمەي جاتا ما!
زەينەتىنە جەتتىڭىزدەر ءومىردىڭ،
كەنەلىپ ءبىر ءىلتيپاتتى باتاعا.
ازامات:
گۇل - گۇل جايناپ ءبارىمىز
كىردى ءبىزدىڭ ءسانىمىز.
قارتتارىمىزدى تويىمەن
قۇتتىقتايمىز ءبارىمىز.
اقسەزىم:
اق جاۋلىقتى اجەمدى
اي نۇرىنا تەڭەدىم.
ءار ىسىنەن ۇلگى الىپ،
ەركىن ءوسىپ كەلەمىن.

ەرۇلان:
قىسىلىپ ەش ساسپاڭدار
قانەكي ءان باستاڭدار.
اتا - اجەلەردىڭ كوڭىلىن
ءبىر كوتەرىپ تاستاڭدار.
مانسۋر:
اتا - ۇلكەن كارىمىز
قۋات بەرەر ءدارىمىز.
اۋليەدەي ايالاپ،
ارداقتايمىز ءبارىمىز.
الماس:
مەنىڭ اجەم، جىر اجەم،
شۋاعى مول نۇر اجەم.
اق تاياققا سۇيەنىپ،
امان - ەسەن ءجۇر اجەم.

ءان: «ءشوپ شابۋعا بارامىز!»
جۇرگىزۋشى: بالامنىڭ تابانىنا كىرگەن شوگىر، مەنىڭ ماڭدايىما كىرسەيشى دەيتىن اجەلەر مەن اتالاردان ۇلگى ونەگە كورىپ كەلە جاتقان كىشكەنتاي تەنتەكتەرىمىزدى ورتاعا شاقىرايىق.

بالالاردىڭ ءتۇرلى اسپاپتارمەن ورىنداۋىندا «اتا تولعاۋى» شىعارماسى ورىندالادى.

نۇرالى:
جادىرايمىن جادىرايىن،
كوڭىلدەنىپ كۇلەمىن.
جانارما دەپ تالابىم،
اتا اقىلىن تىڭدايمىن.

ارتۋر:
بەسىگىمە بولەپ الىپ،
سەن تەربەتسەڭ قالعيمىن.
جۇرەگىمە ءسىڭىپ جاتىر،
سەنىڭ ايتقان ءالديىڭ.
وي، قانداي كەرەمەت! راحمەت سەندەرگە بالالار.

تاڭشولپان:
اق جاۋلىقتى اجەمدى
اي - نۇرىنا تەڭەدىم
ءار ىسىنەن ۇلگى الىپ
ەركىن ءوسىپ كەلەمىن

امانجان:
مەيىرىمدى اپالار
بالالار كەپ باتا الار
قالتاسىنا كامپيت ساپ
نەمەرەگە اپارار

اجە:- وي، بالالارىم، بارىڭدە ونەرلى ەكەنسىڭدەر. ءبارىڭ دە شارشاعان بولارسىڭدار.
ولاي بولسا، اتالارىڭ ەكەۋمىز سەندەرگە قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىندارىن دايىنداپ قويدىق وينايمىز با؟
اجە: «ايگولەك» ويىنىن ۇيىمداستىرادى.
اتا: «ارقان تارتىس» ويىنىن ۇيىمداستىرادى.

ءبارىمىز «قوشاقانىم!» ءانىن قوسىلىپ ايتايىق.
بۇلدىرشىندەرىمىزدىڭ سىزدەرگە ارناپ ءوز قولدارىنان جاساعان سىيلىقتارى بار.
قابىل الىڭىزدار! كەش سوڭىندا ۇلكەن العىسىمىزدى بىلدىرە وتىرىپ، سانالى ۇرپاعى بار ەلدىڭ قارياسى باقىتتى، اقساقالدى اتاسى بار ەلدىڭ بالالارى باقىتتى دەگەندەي، اسىل جاندارىمىزعا ۇزاق عۇمىر، دەندەرىنە ساۋلىق، وتباسىلارىنا اماندىق تىلەيمىز.
جۇرگىزۋشى:
اپپاق شاشىڭ كۇن سايىن قىلاڭداعان،
زەينەت ەمەس بەينەتتەن ارىلماعان.
تاڭىرىمدەي تابىنىپ وتەم ماڭگى،
قاريالار ءوزىڭدى ەل سىيلاعان - دەي كەلىپ، مەرەكەلىك شارانى اياقتاي وتىرا «باتامەن ەل كوگەرەر، جاڭبىرمەنەن جەر كوگەرەر» دەمەكشى اتا - اجەلەر باتا، ىزگى نيەت - تىلەكتەرىڭىز بولسا، ءسوز كەزەگىن وزدەرىڭىزگە بەرەمىز. ەستەلىك رەتىندە سۋرەتتەرگە ءتۇسۋ.

اتىراۋ وبلىسى، يساتاي اۋدانى،
№9 "قۇلىنشاق" بالاباقشاسى تاربيەشى:
ايۋپوۆا ادينا ساپار قىزى

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما