InfoHub Logo

قاتاڭ نورما
قازاق ءتىلى 10 - سىنىپ
جالپى ماقساتى: وقىرمانداردى حالقىمىزدىڭ باي تىلدىك مۇرالارىمەن تانىمدىق، تاعىلىمدىق، پراگماتيكالىق، ەتيمولوگيالىق، ءتىل مادەنيەتى تۇرعىسىنان تانىستىرۋ. تىلدىك جۇيە زاڭدىلىقتارىن ءتۇسىندىرۋ، سوعان سايكەس وقىرماندارعا قولدانىستا قيىندىق كەلتىرىپ جۇرگەن ءتۇيىندى تۇستاردا لينگۆيستيكالىق جاردەم بەرۋ، وقۋ ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ.
7 ءمودۋلدىڭ قولدانىلۋى «ءبىلىم بەرۋدەگى باسقارۋ جانە كوشباسشىلىق»، «وقىتۋ ءۇشىن باعالاۋ جانە وقۋدى باعالاۋ»، «سىني تۇرعىدان ويلاۋعا ۇيرەتۋ»
وقىتۋ ناتيجەسى: تىلدىك جۇيە زاڭدىلىقتارىن تۇسىنەدى
قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەر: ءتۇسىندىرۋ، جاتتىعۋ جۇمىسى
قولدانىلاتىن رەسۋرستار: وقۋلىق، تاقتا، بور جانە ۇلەستىرمەلى كەسپە قاعازدارى.

1 كەزەڭ
ۇيىمداستىرۋ
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
كوڭىل كۇي احۋالى ترەنينگ. ءبىر - بىرىنە تىلەك ايتۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن قوسىمشا سۇراقتار ارقىلى تەكسەرەمىن.

2 كەزەڭ
ماعىنانى تانۋ
قاتاڭ نورما - ءتىلدىڭ زاڭداستىرىلعان نورمالارىمەن بەكىتىلگەن، تىلدەگى ءار ءتىرلى نۇسقادا ايتىلاتىن سوزدەردى بىرىزدىلىككە، ءبىر ارناعا تۇسىرەتىن قازاق ءتىلىنىڭ تىلدىك نورماسى. قاتاڭ نورما ءتىل جۇيەسىمەن بۇلجىماس بىرلىكتە بولادى. ءتىل زاڭدىلىقتارىن جەتە بىلەتىن ادامعا بۇل ەش قيىندىق تۋدىرمايدى. تىلدە بەلگىلى ءبىر ءسوزدى ءار جەردە ءارقالاي ايتۋى مۇمكىن. وسى جەردە قاي ءسوزدى دۇرىس قولدانۋدى ايعاقتاپ بەرۋ ءۇشىن قاتاڭ نورما ەنگىزىلگەن. مىسالعا، قازاق تىلىندە بۇيرىق رايدىڭ ەكىنشى جاعىنداعى ەتىستىكتى ءۇش ءتۇرلى ايتادى: سەن بار، سەن بارعىڭ، سەن بارىڭ. قازىرگى قاتاڭ نورماعا سايكەس اتالمىش ءۇش نۇسقانىڭ ءبىرىنشىسى، ياعني سەن بار نۇسقاسى ايتىلىپ ءجۇر. ال سەن بارعىن، سەن بارىڭ ۇلگىلەرى ديالەكتىلەرگە جاتادى. ءۇش نۇسقانىڭ جانىنا جاقىن تارتقانىن تاڭداپ الۋ سويلەۋشىنىڭ ىرقىندا بولمايدى. ءتىل تاجىريبەسىندە سىننان ءوتىپ، جۇرتشىلىق تانىعان ءتۇرىن عانا سويلەۋشى قارىم - قاتىناس ماقساتىندا قولدانا الادى. بۇل - قاتاڭ نورمانىڭ گرامماتيكالىق مىسالى. قاتاڭ نورمالاردىڭ ءتۇرى فونەتيكا، لەكسيكا سالاسىندا دا كەزدەسەدى.

ماڭعىستاۋ وبلىسى،
بەينەۋ اۋدانى، كۇيكەن ورتا مەكتەبى
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى
ماتنيازوۆا اينۋر تالگاتوۆنا