سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 3 كۇن بۇرىن)
قازاق حالقىنىڭ مادەنيەتى
ورتا عاسىرلارداعى قازاقستان تاريحى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاق حالقىنىڭ مادەنيەتى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ءحۇى – ءحۇىى عاسىرلارداعى قازاق حالقىنىڭ دامۋ دەڭگەيىمەن، ولاردىڭ تۇرمىس تىرشىلىگىندەگى، سالت - داستۇرىندەگى ەرەكشەلىكتەرىمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: ۇلتتىق مادەنيەتكە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن وياتا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ بويىندا ىزدەنگىشتىك، شىعارماشىلىق، تانىمدىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: ۇيىمشىلدىققا، دوستىق پەن تاتۋلىققا تاربيەلەۋ، ەل تاريحى مەن مادەني مۇرالارعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ، توپپەن جۇمىس
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كارتا، تىرەك سىزبالارى، ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايد
ءپانارالىق بايلانىس: گەوگرافيا، ادەبيەت

1 - توپ "حاندار" سايكەستەندىرۋ تەستى.
1. قازاقتار مەن جوڭعارلار اراسىندا ----------- ءۇش رەت قارۋلى شايقاستار بولدى
2. قازاق حالقى ونىڭ جوڭعارلارعا
قارسى كۇرەستەگى عاجايىپ ەرلىكتەرى ءۇشىن -------- سالقام جاڭگىر اتادى
3. جوڭعار اسكەرىنىڭ تۋ سىرتىنان
شابۋىل جاساپ شەگىنۋگە ءماجبۇر ەتتى ------------- ءجالاڭتوس باتىر
4. حاندىق تاققا تاۋكە حان وتىرعاندا ------------ ەلدىڭ ىشكى جانە سىرتقى
جاعدايى وتە شيەلەنىسىپ تۇردى
5. قازاق جۇزدەرى --------- ۇلى حانعا باعىنباۋ ءۇردىسىن ۇستاندى
6. تاۋكە حاننىڭ الدىنا قويعان ماقساتى ---------- ىدىراي باستاعان حاندىقتاعى ساياسي جاعدايدى رەتتەۋگە كۇش سالدى
7. قازاق حاندىعى ورىس مەملەكەتىمەن ەكونوميكالىق جانە ---------- ساياسي ديپلوماتيالىق بايلانىس ورناتۋعا تىرىستى
8. رەسەي بولسا قازاق حاندىعىن --------- كوشىمگە قارسى قويۋعا تىرىستى.

3 - توپ "باتىرلار" تاريحي ديكتانت.
جوڭعار شابۋىلى قازاق حالقىنىڭ تاريحىندا “اقتابان شۇبىرىندى، القاكول سۇلاما ” جىلدارى دەپ اتالىپ كەتتى. 1728 جىلى بۇلانتى وزەنىنىڭ جاعاسىندا جوڭعار اسكەرلەرىنە كۇيرەتە سوققى بەردى. 1729 جىلى اڭىراقاي ماڭىندا جوڭعارلار ەكىنشى رەت جەڭىلىسكە ۇشىرادى.
ءسىبىر حاندىعىنىڭ استاناسى يسكەر قالاسى. ءسىبىر اتاۋى “سىپىرا“ ەتنيكالىق توبىنىڭ اتاۋىنان شىققان. شوقان ۋاليحانوۆ تا كوشىم قىرعىز (قازاق) سۇلتانى بولعان دەگەن پىكىردى ايتادى.
كوشىم 1555 جىلى قازاقتار مەن نوعايلاردىڭ جاساقتارىن باسقارىپ، ءسىبىر جۇرتىن بيلەپ تۇرعان تايبۇعا رۋىمەن ۇزاق ۇرىس جۇرگىزەدى. الەمدىك ساۋدادا جوعارى باعالاناتىن باعالى اڭ تەرىلەرى مەن قىران قۇستار ءسىبىردىڭ باستى قازىناسى ەدى. بۇل ايماققا بۇحار، حيۋا، قىرىم، گرۋزيا ەلدەردىڭ ساۋدا كەرۋەندەرى اعىلىپ كەلىپ جاتتى. وسىنداي بايلىققا قىزىققان رەسەي ءسىبىردى جاۋلاپ الۋعا ۇمتىلدى.
كوشىم ءسىبىردىڭ حانى بولعان كەزدەن باستاپ باتىس ءسىبىردىڭ جەرگىلىكتى حالقىنا يسلام ءدىنىن تاراتا باستادى. كوشىم جاساقتارىنىڭ ەڭ وسال جەرى - دارىمەن اتىلاتىن قارۋدىڭ جوقتىعى ەدى. ءسىبىردىڭ بايىرعى حالقى رەسەيدىڭ وڭاي ولجاسىنا اينالدى.

ءپان ءمۇعالىمى: سادۋوۆا ج. ق.

قازاق حالقىنىڭ مادەنيەتى. سلايدتى جۇكتەۋ

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما