قازاقستان ۇلى وتان سوعىسى جىلدارىندا
تاقىرىبى: قازاقستان ۇلى وتان سوعىسى جىلدارىندا
كەش سەنارييى
ءى جۇرگىزۋشى
قايىرلى كۇن، قۇرمەتتى قوناقتار، ۇستازدار، جانە وقۋشىلار! وسىدان 70 جىل بۇرىن، ءدال وسى كۇنى تاڭ قىلاڭ بەرە فاشيستىك گەرمانيا كەڭەستىك سوسياليستىك رەسپۋبليكالار وداعىنا شابۋىل جاسادى.
سوعىستى ءبىرىنشى بولىپ قارسى العانداردىڭ قاتارىندا كەڭەس وداعىنىڭ باتىس شەبىن كۇزەتكەن ونداعان مىڭ قازاقستاندىق - شەكاراشىلار بولدى. اتاقتى برەست گارنيزونىنىڭ وزىندە
1941 جىلدىڭ كوكتەمىندە ءبىزدىڭ 3 مىڭداي جەرلەسىمىز قىزمەت ەتكەن، شىلدە ايىندا ولاردىڭ كوپشىلىگى اسكەردەن ەلگە قايتۋلارى كەرەك بولعان. ءبىراق جاۋدىڭ شابۋىلى ولاردىڭ بۇل جوسپارلارىن كۇل - تالقان ەتتى. سوعىس ءورتى ىشكە قاراي تەز ەنىپ، برەست قامالىنىڭ ءتىرى قالعان قورعاۋشىلارى پارتيزاندار قوزعالىسىنا قوسىلدى. ولاردىڭ قاتارىندا 190 قازاقستاندىق بولعان جانە ولاردىڭ كوبىسىنىڭ سۇيەگى بەلارۋس جەرىندە قالعان.
ءىى جۇرگىزۋشى
ۇلى وتان سوعىسىنا قاتىسقان: باۋىرجان مومىش ۇلى، مانشۇك مامەتوۆا، ءاليا مولداعۇلوۆا، مالىك عابدۋللين، تالعات بيگەلدينوۆ ت. ب. ءوز جەرلەستەرىمىز بار. ول كىسىلەرگە قۇرمەتپەن باس يەمىز.
ال وسى بەيبىت ومىرگە جەتە الماعان، ەرلىكپەن قازا تاپقان اعالارىمىز بەن اپالارىمىزدىڭ رۋحىنا باس ءيىپ، ەسكە الايىق.
ءى - جۇرگىزۋشى
ءدال وسىناۋ جادىراڭقى جاي كۇنى
بولسا داعى قاي عاسىردىڭ قاي جىلى
ۇلى وتانىم باسىن ءيىپ ءبىر مينۋت،
ەسىنە الماق سول ءبىر اپات قايعىنى
1 مينۋت ۇنسىزدىكپەن ەسكە الۋ
اۋىل سوعىس ارداگەرلەرى
ءىى جۇرگىزۋشى سوعىس كەنەتتەن باستالعانىمەن، قازاقستان، بۇكىل كەڭەس وداعى سياقتى، العاشقى كۇننەن باستاپ جۇدىرىقتاي جۇمىلدى. رەسپۋبليكانىڭ تۇكپىر - تۇكپىرىندە اسكەري كوميسسارياتتارعا ەرىكتىلەر اعىلدى. كەشە عانا مەكتەپ پارتاسىندا وتىرعان بوزبالالار مەن بويجەتكەندەر دە، قالا مەن اۋىل تۇرعىندارى دا سوعىسقا سۇراندى.
بۇلت تۇنەرىپ اسپاننان
تالماي كوزدەن جاس تامعان
تۇتقيىلدان جاۋ ءتيىپ
قىرعىن سوعىس باستالعان
ءى جۇرگىزۋشى
سوعىس جالماپ اعا - ءىنى باۋىردى،
زار جىلاتتى تىنىش جاتقان اۋىلدى.
جالعىزىنان ايىرىپتى انانى،
اكەسىنەن ايىرىپتى بالانى.
ءان: «ساربازدار»
ءى جۇرگىزۋشى
سوعىستىڭ العاشقى كۇندەرىنەن باستاپ قازاقستاندىقتار بارلىق مايداندا شايقاستى.
ولار وتان ءۇشىن فاشيستەرگە قارسى باعىتتالعان ۇرىسقا ايانباي كىرىستى. قازاقستاندا ۇيىمداستىرىلعان كوپتەگەن اسكەري بولىمدەر مايدانعا جىبەرىلدى. داڭقتى برەست قامالىن قورعاۋشىلاردىڭ قاتارىندا مىڭداعان قازاقستاندىقتار بولدى.
ءىى جۇرگىزۋشى
قازاقستاندىقتاردىڭ جاۋىنگەرلىك داڭقى، اسىرەسە، موسكۆا تۇبىندەگى شايقاستا شىقتى. رەسپۋبليكادا جاساقتالعان 316 – اتقىشتار ديۆيزياسىنا ماسكۆاعا اپاراتىن نەگىزگى وزەكتى جولدىڭ ءبىرى – ۆولوكالامسك تاس جولىن قورعاۋ تاپسىرىلدى. مۇندا باۋىرجان مومىش ۇلى باسقارعان 1075 ۇلان اتقىشتار پولكى جاۋ شابۋىلىنا ەرلىكپەن تويتارىس بەردى.
ءى جۇرگىزۋشى
جەڭىس دەگەن جاقسىلىقتىڭ سىڭارى،
جىگەر مەنەن قۇشتارلىقتىڭ قۇرالى.
كۇرەسكەردىڭ ارمانى مەن ۇرانى،
قۋانىش پەن مەرەكەنىڭ بۇلاعى.
كورىنىس:
ءى - جۇرگىزۋشى
1939 جىلدىڭ دەرەگى بويىنشا، ءبىزدىڭ رەسپۋبليكامىزدا 6، 2 ميلليون ادام تۇرىپ جاتقان. سوعىس جىلدارى كەڭەس ارمياسىنىڭ قاتارىنا 1 ميلليون 200 مىڭ قازاقستاندىق شاقىرىلعان،
20 - دان استام اتقىشتار ديۆيزياسى مەن باسقا دا قۇرىلىمدار جاساقتالعان. فاشيستەرمەن بولعان شايقاستاردا 328 - ءشى، 310 - شى، 312 - ءشى، 314 - ءشى، 316 - شى، 387 - ءشى، 391 - ءشى، 8 - ءشى، 29 - شى، 102 - ءشى، 405 - ءشى اتقىشتار ديۆياسى، 100 - ءشى جانە 101 - ءشى ۇلتتىق، 81 - ءشى، 105 - ءشى، 106 - شى كاۆالەريالىق ديۆيزيالار، 74 - ءشى جانە 75 - ءشى تەڭىز اتقىشتار بريگاداسى، 209 - شى زايسان، 219 - شى مينومەتتىك، 85 - ءشى زەنيتتىك، 662 - ءشى، 991 - ءشى جانە 992 - ءشى اۆياسيالىق پولكتەر ەرەكشە كوزگە ءتۇستى. مايدانعا 14 100 جۇك جانە جەڭىل اۆتوكولىك، 1 500 شىنجىر تاباندى تراكتور، 110 400 جىلقى، 16 200 اربا جونەلتىلدى.
ءىى جۇرگىزۋشى
قازاقستان ارميا مەن فلوت ءۇشىن وفيسەرلىك كادرلار جانە رەزەرۆتىك كۇشتەر دايىنداۋعا دا لايىقتى ۇلەس قوستى. 1941 - 1945 جىلدارى اسكەري وقۋ ورىندارىنا 42 مىڭنان استام جاس قازاقستاندىق جولداندى، ال قازاقستاننىڭ اۋماعىندا سول جىلدارى جۇمىس ىستەگەن 27 اسكەري وقۋ ورنى تولىق ەمەس مالىمەت بويىنشا 16 مىڭداي وفيسەر دايىنداپ شىعارعان.
ءبىزدىڭ جەرلەستەرىمىز مايدان دالاسىندا ەرلىكپەن شايقاسقان. جاۋىنگەرلىك ەرلىكتەرى ءۇشىن جۇزدەگەن مىڭ قازاقستاندىق مەدال - وردەندەرمەن ماراپاتتالسا، 500 - دەي ادام كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى، 100 - دەن استام ادام - داڭق وردەنىنىڭ تولىق يەگەرى اتانعان. ءتورت قازاقستاندىق ەكى مارتە كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاندى، ولار - تالعات بيگەلدينوۆ، سەرگەي لۋگانسكيي، يۆان پاۆلوۆ جانە لەونيد بەدا. كەڭەس وداعى باتىرلارىنىڭ قاتارىندا قازاقتىڭ ەكى قىزى - مەرگەن ءاليا مولداعۇلوۆا مەن پۋلەمەتشى مانشۇك مامەتوۆا بار. رەيحستاگقا جەڭىس تۋىن تىككەندەردىڭ ءبىرى - قازاق جىگىتى راحىمجان قوشقاربايەۆ. جاۋدىڭ تىلىندا پارتيزانداردىڭ قاتارىندا دا قازاقستاندىقتار شايقاسقان. سولاردىڭ ءبىرى - قاسىم قايسەنوۆ. ال تانىمال قولباسشى، اسكەري جازۋشى باۋىرجان مومىشۇلىن، 28 پانفيلوۆشىلاردىڭ ەرلىگىن بىلمەيتىن قازاق جوق شىعار.
كەش سەنارييى
ءى جۇرگىزۋشى
قايىرلى كۇن، قۇرمەتتى قوناقتار، ۇستازدار، جانە وقۋشىلار! وسىدان 70 جىل بۇرىن، ءدال وسى كۇنى تاڭ قىلاڭ بەرە فاشيستىك گەرمانيا كەڭەستىك سوسياليستىك رەسپۋبليكالار وداعىنا شابۋىل جاسادى.
سوعىستى ءبىرىنشى بولىپ قارسى العانداردىڭ قاتارىندا كەڭەس وداعىنىڭ باتىس شەبىن كۇزەتكەن ونداعان مىڭ قازاقستاندىق - شەكاراشىلار بولدى. اتاقتى برەست گارنيزونىنىڭ وزىندە
1941 جىلدىڭ كوكتەمىندە ءبىزدىڭ 3 مىڭداي جەرلەسىمىز قىزمەت ەتكەن، شىلدە ايىندا ولاردىڭ كوپشىلىگى اسكەردەن ەلگە قايتۋلارى كەرەك بولعان. ءبىراق جاۋدىڭ شابۋىلى ولاردىڭ بۇل جوسپارلارىن كۇل - تالقان ەتتى. سوعىس ءورتى ىشكە قاراي تەز ەنىپ، برەست قامالىنىڭ ءتىرى قالعان قورعاۋشىلارى پارتيزاندار قوزعالىسىنا قوسىلدى. ولاردىڭ قاتارىندا 190 قازاقستاندىق بولعان جانە ولاردىڭ كوبىسىنىڭ سۇيەگى بەلارۋس جەرىندە قالعان.
ءىى جۇرگىزۋشى
ۇلى وتان سوعىسىنا قاتىسقان: باۋىرجان مومىش ۇلى، مانشۇك مامەتوۆا، ءاليا مولداعۇلوۆا، مالىك عابدۋللين، تالعات بيگەلدينوۆ ت. ب. ءوز جەرلەستەرىمىز بار. ول كىسىلەرگە قۇرمەتپەن باس يەمىز.
ال وسى بەيبىت ومىرگە جەتە الماعان، ەرلىكپەن قازا تاپقان اعالارىمىز بەن اپالارىمىزدىڭ رۋحىنا باس ءيىپ، ەسكە الايىق.
ءى - جۇرگىزۋشى
ءدال وسىناۋ جادىراڭقى جاي كۇنى
بولسا داعى قاي عاسىردىڭ قاي جىلى
ۇلى وتانىم باسىن ءيىپ ءبىر مينۋت،
ەسىنە الماق سول ءبىر اپات قايعىنى
1 مينۋت ۇنسىزدىكپەن ەسكە الۋ
اۋىل سوعىس ارداگەرلەرى
ءىى جۇرگىزۋشى سوعىس كەنەتتەن باستالعانىمەن، قازاقستان، بۇكىل كەڭەس وداعى سياقتى، العاشقى كۇننەن باستاپ جۇدىرىقتاي جۇمىلدى. رەسپۋبليكانىڭ تۇكپىر - تۇكپىرىندە اسكەري كوميسسارياتتارعا ەرىكتىلەر اعىلدى. كەشە عانا مەكتەپ پارتاسىندا وتىرعان بوزبالالار مەن بويجەتكەندەر دە، قالا مەن اۋىل تۇرعىندارى دا سوعىسقا سۇراندى.
بۇلت تۇنەرىپ اسپاننان
تالماي كوزدەن جاس تامعان
تۇتقيىلدان جاۋ ءتيىپ
قىرعىن سوعىس باستالعان
ءى جۇرگىزۋشى
سوعىس جالماپ اعا - ءىنى باۋىردى،
زار جىلاتتى تىنىش جاتقان اۋىلدى.
جالعىزىنان ايىرىپتى انانى،
اكەسىنەن ايىرىپتى بالانى.
ءان: «ساربازدار»
ءى جۇرگىزۋشى
سوعىستىڭ العاشقى كۇندەرىنەن باستاپ قازاقستاندىقتار بارلىق مايداندا شايقاستى.
ولار وتان ءۇشىن فاشيستەرگە قارسى باعىتتالعان ۇرىسقا ايانباي كىرىستى. قازاقستاندا ۇيىمداستىرىلعان كوپتەگەن اسكەري بولىمدەر مايدانعا جىبەرىلدى. داڭقتى برەست قامالىن قورعاۋشىلاردىڭ قاتارىندا مىڭداعان قازاقستاندىقتار بولدى.
ءىى جۇرگىزۋشى
قازاقستاندىقتاردىڭ جاۋىنگەرلىك داڭقى، اسىرەسە، موسكۆا تۇبىندەگى شايقاستا شىقتى. رەسپۋبليكادا جاساقتالعان 316 – اتقىشتار ديۆيزياسىنا ماسكۆاعا اپاراتىن نەگىزگى وزەكتى جولدىڭ ءبىرى – ۆولوكالامسك تاس جولىن قورعاۋ تاپسىرىلدى. مۇندا باۋىرجان مومىش ۇلى باسقارعان 1075 ۇلان اتقىشتار پولكى جاۋ شابۋىلىنا ەرلىكپەن تويتارىس بەردى.
ءى جۇرگىزۋشى
جەڭىس دەگەن جاقسىلىقتىڭ سىڭارى،
جىگەر مەنەن قۇشتارلىقتىڭ قۇرالى.
كۇرەسكەردىڭ ارمانى مەن ۇرانى،
قۋانىش پەن مەرەكەنىڭ بۇلاعى.
كورىنىس:
ءى - جۇرگىزۋشى
1939 جىلدىڭ دەرەگى بويىنشا، ءبىزدىڭ رەسپۋبليكامىزدا 6، 2 ميلليون ادام تۇرىپ جاتقان. سوعىس جىلدارى كەڭەس ارمياسىنىڭ قاتارىنا 1 ميلليون 200 مىڭ قازاقستاندىق شاقىرىلعان،
20 - دان استام اتقىشتار ديۆيزياسى مەن باسقا دا قۇرىلىمدار جاساقتالعان. فاشيستەرمەن بولعان شايقاستاردا 328 - ءشى، 310 - شى، 312 - ءشى، 314 - ءشى، 316 - شى، 387 - ءشى، 391 - ءشى، 8 - ءشى، 29 - شى، 102 - ءشى، 405 - ءشى اتقىشتار ديۆياسى، 100 - ءشى جانە 101 - ءشى ۇلتتىق، 81 - ءشى، 105 - ءشى، 106 - شى كاۆالەريالىق ديۆيزيالار، 74 - ءشى جانە 75 - ءشى تەڭىز اتقىشتار بريگاداسى، 209 - شى زايسان، 219 - شى مينومەتتىك، 85 - ءشى زەنيتتىك، 662 - ءشى، 991 - ءشى جانە 992 - ءشى اۆياسيالىق پولكتەر ەرەكشە كوزگە ءتۇستى. مايدانعا 14 100 جۇك جانە جەڭىل اۆتوكولىك، 1 500 شىنجىر تاباندى تراكتور، 110 400 جىلقى، 16 200 اربا جونەلتىلدى.
ءىى جۇرگىزۋشى
قازاقستان ارميا مەن فلوت ءۇشىن وفيسەرلىك كادرلار جانە رەزەرۆتىك كۇشتەر دايىنداۋعا دا لايىقتى ۇلەس قوستى. 1941 - 1945 جىلدارى اسكەري وقۋ ورىندارىنا 42 مىڭنان استام جاس قازاقستاندىق جولداندى، ال قازاقستاننىڭ اۋماعىندا سول جىلدارى جۇمىس ىستەگەن 27 اسكەري وقۋ ورنى تولىق ەمەس مالىمەت بويىنشا 16 مىڭداي وفيسەر دايىنداپ شىعارعان.
ءبىزدىڭ جەرلەستەرىمىز مايدان دالاسىندا ەرلىكپەن شايقاسقان. جاۋىنگەرلىك ەرلىكتەرى ءۇشىن جۇزدەگەن مىڭ قازاقستاندىق مەدال - وردەندەرمەن ماراپاتتالسا، 500 - دەي ادام كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى، 100 - دەن استام ادام - داڭق وردەنىنىڭ تولىق يەگەرى اتانعان. ءتورت قازاقستاندىق ەكى مارتە كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاندى، ولار - تالعات بيگەلدينوۆ، سەرگەي لۋگانسكيي، يۆان پاۆلوۆ جانە لەونيد بەدا. كەڭەس وداعى باتىرلارىنىڭ قاتارىندا قازاقتىڭ ەكى قىزى - مەرگەن ءاليا مولداعۇلوۆا مەن پۋلەمەتشى مانشۇك مامەتوۆا بار. رەيحستاگقا جەڭىس تۋىن تىككەندەردىڭ ءبىرى - قازاق جىگىتى راحىمجان قوشقاربايەۆ. جاۋدىڭ تىلىندا پارتيزانداردىڭ قاتارىندا دا قازاقستاندىقتار شايقاسقان. سولاردىڭ ءبىرى - قاسىم قايسەنوۆ. ال تانىمال قولباسشى، اسكەري جازۋشى باۋىرجان مومىشۇلىن، 28 پانفيلوۆشىلاردىڭ ەرلىگىن بىلمەيتىن قازاق جوق شىعار.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
«ونەرلى ەكەن ون ساۋساق» ءۆارياتيۆتى ساباق مەكتەپالدى دايارلىق سىنىبى
