قازاقستانداعى وسىمدىكتەردى ساقتاۋداعى قورىقتار مەن ۇلتتىق ساياباقتاردىڭ ماڭىزى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاقستانداعى وسىمدىكتەردى ساقتاۋداعى قورىقتار مەن ۇلتتىق ساياباقتاردىڭ ماڭىزى
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا مەملەكەتتىك تابيعي قورىق قورى ۇعىمىن قالىپتاستىرۋ، قورىقتاردىڭ ماقساتىن ءتۇسىندىرۋ، قازاقستاننىڭ قورىقتارى مەن تانىستىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ تابيعاتتى قورعاۋ شارالارى تۋرالى ءبىلىمى مەن وي - ءورىسىن دامىتۋ.
3. تاربيەلىك: وقۋشىلاردى تابيعات اسەمدىگىن سەزىنۋگە، تابيعاتتى قورعاۋعا، ۇقىپتىلىققا، ىزدەنۋگە تاربيەلەۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ساياحات - تانىمدىق ساباق
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: اڭگىمەلەسۋ، وي تاستاۋ، پىكىرلەردى جۇيەلەۋ، تاپسىرمالارمەن جۇمىس ىستەۋ، وي تۇجىرىمداۋ
جۇمىس فورمالارى: توپتىق، جۇپتىق، جەكەلەي
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: قازاقستاننىڭ قورىقتارى تۋرالى كىتابى. قورىقتارعا ارنالعان سلايدتار. قورىقتار تۋرالى ولەڭدەر، سۇراقتار مەن تاپسىرمالار ت. ب.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ (وقۋشىلاردى توپتارعا ءبولۋ)
II «بىلگەنگە مارجان» (جاڭا ساباق قورىقتار تۋرالى قىسقاشا ماعلۇمات بەرىلەدى)
II. 1 وي اشار (ينتەراكتيۆتى تاقتادان قورىقتار تۋرالى سلايد كورسەتىلەدى)
II. 2 ورنىن تاپ (كارتامەن جۇمىس)
III. «ءبىلىم كىلتى تانىمدىلىقتا» (ءبىلىمدى جۇيەلەۋ جانە قورىتىندىلاۋ)
III. 1. سايكەستىگىن تابۋ
IV. قورىتىندى.
تابيعات ءبىز توزدىرۋعا قيماس ءۇي،
جوعىن ىزدە، شاشىلعانىن جينا، ءسۇي.
قورىق - اقتاۋ جەر - انانىڭ اق ءسۇتىن،
كورسەتىپ ءبىر سىرعا - بال، سىيعا - سىي.
تابيعاتتان شيپا تاپپاي كەلدى كىم،
ەندى وزىنە كەرەك بوپ تۇر ەم بۇگىن.
ساقتاي الار قورىق سوڭعى دانەكەر،
تابيعاتتىڭ ۇلى تەپە - تەڭدىگىن.
دەپ اقىن ورازاقىن اسقار اعالارىن ايتقانداي تابيعاتتىڭ تەپە - تەڭدىگىن ساقتايتىن سوڭعى دانەكەر - قورىقتارعا ساياحاتىمىزدى باستايمىز.
تابيعات - قوعام بايلىعى. تىرشىلىككە قاجەتتىنىڭ ءبارىن تابيعاتتان الاتىنىمىز بارشامىزعا ءمالىم. دەگەنمەن، تابيعات قازىناسى سارقىلمايتىن ماڭگىلىك قور ەمەس. ونىڭ ادام يگىلىگى ءۇشىن ۇزاق مەرزىمدى پايدالانىلۋى، ادامنىڭ قامقورلىعىن قاجەت ەتەدى. قورشاعان ورتا تازالىعى، ورمان، قازبا بايلىقتار، سۋ بايلىعى، جانۋارلار مەن وسىمدىكتەر دۇنيەسى قازىرگى كۇننىڭ ۇنەمى نازارىندا تۇرعان باستى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى. ءبىزدىڭ بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «قازاقستاننىڭ قورىقتارى دەپ اتالادى. قورىق دەگەنىمىز – بۇكىل تابيعات كەشەنى تابيعي كۇيىندە ساقتالاتىن اۋماقتار، تابيعاتتى قورعاۋ فورمالارىنىڭ ءبىرى.. قورىقتاردا كوپ جىلدار بويى تابيعاتتا ءوتىپ جاتاتىن وزگەرىستەرگە باقىلاۋ جۇرگىزىلىپ، ونىڭ دامۋ زاڭدىلىقتارى زەرتتەلەدى. سونىڭ نەگىزىندە تابيعي ۇدەرىستەردىڭ دامۋىنا، كەلەشەگىنە بولجام جاسالادى. قورىقتار – تابيعات ەتالونى. مۇنداعى ورمان - توعاي، جايقالعان شابىندىق، اڭ - قۇس، ايدىڭ شالقار كولدەر مۇمكىندىگىنشە سول بۇرىنعى اسەم قالپىندا ساقتالۋى ءتيىس. قازىرگى تاڭدا قازاقستان اۋماعىندا 10 قورىق ۇيىمداستىرىلعان. ەلىمىزدە بولاشاقتا بىرنەشە قورىق اشىلۋى مۇمكىن. ولارعا: بەتپاقدالا، تورعاي، بالقاش ماڭى، جوڭعار جانە زايسان قورىقتارى ت. ب.
قازاقستان قورىقتارى
اقسۋ - جاباعىلى قورىعى
اتاقتى دينوزاۆر قاڭقالارىن
اڭ - قۇستىڭ، وسىمدىكتىڭ بارشالارىن،
بارلاۋعا كۇش سالىپ ءجۇر قانشا عالىم.
وسى جەر ازا تۇتىپ كورسەتتى ەلىم،
اقسۋ - جاباعىلى قورىعى - وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، تالاس جانە وگەم جوتالارىنىڭ ارالىعىندا ورنالاسقان. 1926 جىلى 14 شىلدەدە ۇيىمداستىرىلىپ، 85، 4 مىڭ گا - دان استام جەردى الىپ جاتىر.
وسىمدىكتەرى مەن جانۋارلارى: اعاش ءتارىزدى ارشا، ارقار، ءسىبىر تاۋ تەكەسى، اق تىرناقتى ايۋ، الا مىسىق، بورسىق. جالپى قۇستارعا باي قورىقتاردىڭ ءبىرى.
قورعالجىن قورىعى
ىشىندە كول بار تاۋدىڭ، ورماننىڭ،
تىڭ جەردەگى كولدىڭ تىڭى - قورعالجىن.
قورىق بولىپ كۇتىم كورىپ بۇل كەزدە،
الۋان قۇسقا ايدىنى ءبىر تولعان كۇن
قورعالجىن قورىعى – 1968 جىلى اقمولا وبلىسىنىڭ دالا زوناسىندا ورنالاسقان.
وسىمدىكتەرى مەن جانۋارلارى: قىزعىلت قوقيقاز، سۇقسىر قۇسى، ۇيرەك، قاز، سۋىر، الا قورجىنى، سۋ، ەگەۋقۇيرىق، ت. ب. قورىق اۋماعىنداعى تەڭىز كولىندە قىزعىلت قوقيقاز ۇيا سالىپ، بالاپان شىعارادى. قورعالجىن كولىندە سۇقسىر مەكەندەيدى. كوكتەمگى ۇشىپ كەلۋ كەزەڭىندە سۋدا جۇزەتىن قۇستاردىڭ مىڭداعان سانىنىڭ بىرىگەتىن ورنى، سونىڭ ارقاسىندا قورىق دۇنيەجۇزىلىك اتاققا يە بولدى. ول يۋنەسكو تىزىمىنە ايرىقشا قورعالاتىن باتپاقتى - كول لاندشافت ەسەبىندە كىردى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا مەملەكەتتىك تابيعي قورىق قورى ۇعىمىن قالىپتاستىرۋ، قورىقتاردىڭ ماقساتىن ءتۇسىندىرۋ، قازاقستاننىڭ قورىقتارى مەن تانىستىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ تابيعاتتى قورعاۋ شارالارى تۋرالى ءبىلىمى مەن وي - ءورىسىن دامىتۋ.
3. تاربيەلىك: وقۋشىلاردى تابيعات اسەمدىگىن سەزىنۋگە، تابيعاتتى قورعاۋعا، ۇقىپتىلىققا، ىزدەنۋگە تاربيەلەۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: ساياحات - تانىمدىق ساباق
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: اڭگىمەلەسۋ، وي تاستاۋ، پىكىرلەردى جۇيەلەۋ، تاپسىرمالارمەن جۇمىس ىستەۋ، وي تۇجىرىمداۋ
جۇمىس فورمالارى: توپتىق، جۇپتىق، جەكەلەي
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: قازاقستاننىڭ قورىقتارى تۋرالى كىتابى. قورىقتارعا ارنالعان سلايدتار. قورىقتار تۋرالى ولەڭدەر، سۇراقتار مەن تاپسىرمالار ت. ب.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ (وقۋشىلاردى توپتارعا ءبولۋ)
II «بىلگەنگە مارجان» (جاڭا ساباق قورىقتار تۋرالى قىسقاشا ماعلۇمات بەرىلەدى)
II. 1 وي اشار (ينتەراكتيۆتى تاقتادان قورىقتار تۋرالى سلايد كورسەتىلەدى)
II. 2 ورنىن تاپ (كارتامەن جۇمىس)
III. «ءبىلىم كىلتى تانىمدىلىقتا» (ءبىلىمدى جۇيەلەۋ جانە قورىتىندىلاۋ)
III. 1. سايكەستىگىن تابۋ
IV. قورىتىندى.
تابيعات ءبىز توزدىرۋعا قيماس ءۇي،
جوعىن ىزدە، شاشىلعانىن جينا، ءسۇي.
قورىق - اقتاۋ جەر - انانىڭ اق ءسۇتىن،
كورسەتىپ ءبىر سىرعا - بال، سىيعا - سىي.
تابيعاتتان شيپا تاپپاي كەلدى كىم،
ەندى وزىنە كەرەك بوپ تۇر ەم بۇگىن.
ساقتاي الار قورىق سوڭعى دانەكەر،
تابيعاتتىڭ ۇلى تەپە - تەڭدىگىن.
دەپ اقىن ورازاقىن اسقار اعالارىن ايتقانداي تابيعاتتىڭ تەپە - تەڭدىگىن ساقتايتىن سوڭعى دانەكەر - قورىقتارعا ساياحاتىمىزدى باستايمىز.
تابيعات - قوعام بايلىعى. تىرشىلىككە قاجەتتىنىڭ ءبارىن تابيعاتتان الاتىنىمىز بارشامىزعا ءمالىم. دەگەنمەن، تابيعات قازىناسى سارقىلمايتىن ماڭگىلىك قور ەمەس. ونىڭ ادام يگىلىگى ءۇشىن ۇزاق مەرزىمدى پايدالانىلۋى، ادامنىڭ قامقورلىعىن قاجەت ەتەدى. قورشاعان ورتا تازالىعى، ورمان، قازبا بايلىقتار، سۋ بايلىعى، جانۋارلار مەن وسىمدىكتەر دۇنيەسى قازىرگى كۇننىڭ ۇنەمى نازارىندا تۇرعان باستى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى. ءبىزدىڭ بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى «قازاقستاننىڭ قورىقتارى دەپ اتالادى. قورىق دەگەنىمىز – بۇكىل تابيعات كەشەنى تابيعي كۇيىندە ساقتالاتىن اۋماقتار، تابيعاتتى قورعاۋ فورمالارىنىڭ ءبىرى.. قورىقتاردا كوپ جىلدار بويى تابيعاتتا ءوتىپ جاتاتىن وزگەرىستەرگە باقىلاۋ جۇرگىزىلىپ، ونىڭ دامۋ زاڭدىلىقتارى زەرتتەلەدى. سونىڭ نەگىزىندە تابيعي ۇدەرىستەردىڭ دامۋىنا، كەلەشەگىنە بولجام جاسالادى. قورىقتار – تابيعات ەتالونى. مۇنداعى ورمان - توعاي، جايقالعان شابىندىق، اڭ - قۇس، ايدىڭ شالقار كولدەر مۇمكىندىگىنشە سول بۇرىنعى اسەم قالپىندا ساقتالۋى ءتيىس. قازىرگى تاڭدا قازاقستان اۋماعىندا 10 قورىق ۇيىمداستىرىلعان. ەلىمىزدە بولاشاقتا بىرنەشە قورىق اشىلۋى مۇمكىن. ولارعا: بەتپاقدالا، تورعاي، بالقاش ماڭى، جوڭعار جانە زايسان قورىقتارى ت. ب.
قازاقستان قورىقتارى
اقسۋ - جاباعىلى قورىعى
اتاقتى دينوزاۆر قاڭقالارىن
اڭ - قۇستىڭ، وسىمدىكتىڭ بارشالارىن،
بارلاۋعا كۇش سالىپ ءجۇر قانشا عالىم.
وسى جەر ازا تۇتىپ كورسەتتى ەلىم،
اقسۋ - جاباعىلى قورىعى - وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، تالاس جانە وگەم جوتالارىنىڭ ارالىعىندا ورنالاسقان. 1926 جىلى 14 شىلدەدە ۇيىمداستىرىلىپ، 85، 4 مىڭ گا - دان استام جەردى الىپ جاتىر.
وسىمدىكتەرى مەن جانۋارلارى: اعاش ءتارىزدى ارشا، ارقار، ءسىبىر تاۋ تەكەسى، اق تىرناقتى ايۋ، الا مىسىق، بورسىق. جالپى قۇستارعا باي قورىقتاردىڭ ءبىرى.
قورعالجىن قورىعى
ىشىندە كول بار تاۋدىڭ، ورماننىڭ،
تىڭ جەردەگى كولدىڭ تىڭى - قورعالجىن.
قورىق بولىپ كۇتىم كورىپ بۇل كەزدە،
الۋان قۇسقا ايدىنى ءبىر تولعان كۇن
قورعالجىن قورىعى – 1968 جىلى اقمولا وبلىسىنىڭ دالا زوناسىندا ورنالاسقان.
وسىمدىكتەرى مەن جانۋارلارى: قىزعىلت قوقيقاز، سۇقسىر قۇسى، ۇيرەك، قاز، سۋىر، الا قورجىنى، سۋ، ەگەۋقۇيرىق، ت. ب. قورىق اۋماعىنداعى تەڭىز كولىندە قىزعىلت قوقيقاز ۇيا سالىپ، بالاپان شىعارادى. قورعالجىن كولىندە سۇقسىر مەكەندەيدى. كوكتەمگى ۇشىپ كەلۋ كەزەڭىندە سۋدا جۇزەتىن قۇستاردىڭ مىڭداعان سانىنىڭ بىرىگەتىن ورنى، سونىڭ ارقاسىندا قورىق دۇنيەجۇزىلىك اتاققا يە بولدى. ول يۋنەسكو تىزىمىنە ايرىقشا قورعالاتىن باتپاقتى - كول لاندشافت ەسەبىندە كىردى.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ساننىڭ بولىگىن تابۋ. بولىگى بويىنشا ساندى تابۋ.
