قازاقستاننىڭ قورىقتارى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاقستاننىڭ قورىقتارى
ساباقتىڭ ماقساتى: قورىقتار تۋرالى مالىمەت بەرۋ.
ءى. بىلىمدىلىك: بالالاردى قورىقتاردىڭ تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ. وتىلگەن سوزدەردى بەكىتۋ، ءسوز، ءسوز تىركەستەرىن سويلەمدە دۇرىس قولدانا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
ءىى. دامىتۋشىلىق: وزگە ۇلت وكىل بالالارىن قازاق ءتىلىن دۇرىس سويلەۋگە، جازۋعا، وي - ءورىسىن، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ.
ءىىى. تاربيەلىك: ەلىن، جەرىن ءسۇيىپ، حالقىنا ادال قىزمەت ەتۋگە، تابيعاتتى قورعاۋعا، تابيعات ارقىلى اسەمدىكتى تانۋعا، ونى قاستەرلەپ، قادىرلەۋ ارقىلى عىلىم - ءبىلىمدى مەڭگەرگەن كوكىرەگى وياۋ ازامات تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: مودۋلدىك وقىتۋ.
ساباقتىڭ ءادىس – ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: قورىقتاردىڭ سۋرەتتەرى، بەلسەندى تاقتا، ۇلەستىرمەلى كارتوتەكالار، كورمەلەر
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: (2 مينۋت)
- سالەمەتسىزدەر مە، بالالار؟
- سىنىپتا كىم كەزەكشى؟
- سىنىپتا كىم جوق؟
ءتىل دامىتۋ:
- ءقازىر قاي اي؟
- اقپان ايىندا نەشە كۇن بار؟
- بۇگىن نەشەسى؟
- ءبىر اپتادا نەشە كۇن بار؟
- بۇگىن اپتانىڭ قاي كۇنى؟
- ءقازىر قانداي ساباق؟
- قازاق ءتىلى نەشىنشى ساباق؟
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: (3 مينۋت)
- ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟
- تابيعات تۋرالى ماقال - ماتەلدەردى جاتتاپ كەلۋ.
(وقۋشىلارعا كۇندى جازدىرتىپ بەلسەندى تاقتادان قورىقتار تۋرالى بەينە روليكتى كورسەتۋ (5مينۋت) بەينە تاسپاداعى كورسەتىلگەن سۋرەتتى وقۋشىلارعا تانىستىرىپ وتىرۋ)
- بالالار بۇگىنگى ءبىزدىڭ وتەتىن تاقىرىبىمىز «قورىقتار» دەپ اتالادى. بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباعىمىزدىڭ ماقساتى: (4 مينۋت)
- بالالار، ءبىز قورىقتار تاقىرىبىن ءوتۋ ماقساتىندا ماتىنمەن جۇمىس ىستەي بىلۋگە، سۇراقتارعا دۇرىس جاۋاپ بەرۋگە، ءوز بەتتەرىنشە ديالوگ قۇراۋعا، ماتىنمەن جۇمىس ارقىلى سويلەۋ ءتىلىمىزدى دامىتا وتىرىپ، قازاق تىلىندە دۇرىس سويلەۋگە دۇرىس جازۋعا داعدىلانا وتىرىپ، وي - ءورىسىمىزدى، ويلاۋ قابىلەتتەرىڭىزدى دامىتاتىن بولاسىزدار. سونىمەن بىرگە بالالار ەلىمىزگە، جەرىمىزگە، حالقىمىزعا ادال قىزمەت ەتۋگە، قورىقتارىمىزدان اسەمدىكتى تانۋ ارقىلى عىلىم - ءبىلىمدى مەڭگەرگەن كوكىرەگى وياۋ ازامات تاربيەلەۋ ماقساتىندا ساباعىمىزدى وتكىزگەلى وتىرمىز. (بەلسەندى تاقتا ارقىلى ءار قورىققا سيپاتتاما بەرىپ كەتۋ) سونىمەن قاتار بالالار سىزدەرگە كورسەتە كەتەتىن مىنا جەردە ماتەريالدارىمىز بار. مىناۋ وزدەرىڭىز كورىپ تۇرعانداي قىزىل كىتاپ. قانە ايتايىقشى قىزىل كىتاپ دەپ اتالۋىنىڭ سەبەبى نەلىكتەن؟ (بالالار جاۋاپ بەرەدى) دۇرىس ايتاسىڭدار بالالار كەشە ءبىز ساباعىمىزدىڭ كىرىسپە بولىمىندە تابيعات تۋرالى توقتالعان بولاتىنبىز تابيعات – حالىق قازىناسى، ونىڭ بايلىعىن پايدالانا وتىرىپ قورعاي ءبىلۋىمىز قاجەت. سوعان بايلانىستى 1966ج. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە «حالىقارالىق تابيعات قورعاۋ قوعامى» قۇرىلدى. ونىڭ باستى ماقساتى - سانى سيرەپ، قۇرىپ بارا جاتقان اڭ - قۇستاردى، وسىمدىكتەردى قامقورلىققا الىپ، قىزىل كىتاپقا تىركەۋ. مۇنداي كىتاپتى «قىزىل كىتاپ» دەپ اتاعان. ونىڭ قىزىل جانە سارى پاراقتارى بار، ياعني قىزىل پاراعىنا قۇرىپ بارا جاتقان، ال سارى پاراعىنا سانى ازايىپ بارا جاتقان اڭ - قۇستار، وسىمدىكتەر تىركەلەدى. سوندىقتان دا وسىنداي سيرەك كەزدەسەتىن اڭ - قۇستار مەن وسىمدىكتەردىڭ سانى ازايماۋ ءۇشىن، ول ءۇشىن ءبىز ءبارىمىز تابيعاتتى قورعاي ءبىلۋىمىز كەرەك.
1. ماتىنمەن جۇمىس. بەلسەندى تاقتادا بەرىلگەن ءماتىندى ءار بالاعا تىزبەكتەپ وقىتۋ، اۋدارتۋ. ءماتىن بويىنشا جوسپار قۇرۋ جانە سۇراق دايىنداۋ. (6 مينۋت)
ا) اۋدارۋ؛ ب) جوسپار قۇرۋ؛ ۆ) سۇراق دايىنداۋ
2. سۋرەت بويىنشا جۇمىس. تاقتاداعى «قازاقستاننىڭ قورىقتارى» دەگەن بۇرىشقا ءبىز مەنىڭ قولىمداعى توعىز قورىقتىڭ قورجىنىندا جاتقان سۇراقتارعا تولىق جاۋاپ بەرۋ ارقىلى ءبىز بۇگىنگى تاقىرىبىمىزدىڭ اياسىن اشاتىن بولامىز، ولاي بولسا مەن ءار قاتارعا سۋرەتتەردى ءبولىپ بەرەمىن. ءار قاتارداعى بالا ياعني تورتتەن بىرىگىپ وسى سۇراقتىڭ جاۋابىن توپ بويىنشا جاۋاپ بەرۋلەرىنە بولادى. (3 مينۋت)
سۇراقتار:
1. قازاقستاندا نەشە قورىق بار؟ اتاپ بەرىڭدەر.
2. قورىقتار قانداي ماقساتپەن اشىلدى؟
3. اقسۋ-جاباعىلى قاي جىلى قۇرىلعان جانە قايدا ورنالاسقان؟
4. بارساكەلمەس قورىعىنىڭ جەر اۋماعى؟
5. الاكول قورىعىندا قانداي قۇس مەكەندەيدى؟
6. ناۋرىزىم، الماتى قورىعى قاي جىلى قۇرىلدى؟
7. بارساكەلمەس قورىعىندا قانداي وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار بار؟
8. قانداي كىتاپتى «قىزىل كىتاپ» دەپ اتايدى؟
9. قورعالجىن قورىعى قاي جەردە ورنالاسقان؟
3. ديالوگپەن جۇمىس. 2 - تاپسىرما بويىنشا قورعالعان قازاقستاننىڭ قورىقتارى تۋرالى جۇپ بويىنشا ديالوگ قۇراتقىزۋ. (5 مينۋت) 4. گرامماتيكالىق تاپسىرما. ەندى ءقازىر بالالار ءبارىمىز بەلسەندى تاقتاعا كوز سالايىق. الدارىندا وسى بيىلعى جىلى وتكەن گرامماتيكالىق تاقىرىپ بويىنشا ەسكە ءتۇسىرۋ تەستى جازىلىپ تۇر. سەندەرگە 2 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى.
ەسكە ءتۇسىرۋ تەستى (3 مينۋت)
--- تياناقتى ويدى بىلدىرەدى.
سويلەم ماعىناسىنا قاراي --- بولىنەدى.
ەكى نەمەسە بىرنەشە جاي سويلەمنەن قۇرالىپ، كۇردەلى ويدى بىلدىرەتىن سويلەم --- دەپ اتالادى.
قۇرمالاس سويلەم ---،---،--- بولىنەدى.
قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەرىنىڭ بايانداۋىشتارى تياناقتى بولىپ، ءوزارا تەڭ دارەجەدە بايلانىسقان قۇرمالاس سويلەمنىڭ ءتۇرى ---.
جالعاۋلىقتى سالالاس قۇرمالاس سويلەم ---،
---،---،---،--- بولىنەدى.
قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەرىنىڭ العاشقىسى تياناقسىز بولىپ، سوڭعىسىنا باعىنا بايلانىسقان قۇرمالاس سويلەمنىڭ ءتۇرى --- دەپ اتالادى.
باعىنىڭقى ساباقتاس قۇرمالاس سويلەم ---،---،---،---،---،--- بولىپ بولىنەدى.
مىنە سەندەرمەن سويلەمدى جانە ونىڭ تۇرلەرىن ەسكە تۇسىردىك. ەندى ءبىز سەندەرمەن دەڭگەيلىك تاپسىرمالار ورىندايمىز. ياعني تەوريالىق جاعىن بىلەدى ەكەنبىز، سونى پراكتيكالىق جاعىنان تەكسەرىپ كورەيىك.
ساباقتىڭ ماقساتى: قورىقتار تۋرالى مالىمەت بەرۋ.
ءى. بىلىمدىلىك: بالالاردى قورىقتاردىڭ تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ. وتىلگەن سوزدەردى بەكىتۋ، ءسوز، ءسوز تىركەستەرىن سويلەمدە دۇرىس قولدانا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
ءىى. دامىتۋشىلىق: وزگە ۇلت وكىل بالالارىن قازاق ءتىلىن دۇرىس سويلەۋگە، جازۋعا، وي - ءورىسىن، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ.
ءىىى. تاربيەلىك: ەلىن، جەرىن ءسۇيىپ، حالقىنا ادال قىزمەت ەتۋگە، تابيعاتتى قورعاۋعا، تابيعات ارقىلى اسەمدىكتى تانۋعا، ونى قاستەرلەپ، قادىرلەۋ ارقىلى عىلىم - ءبىلىمدى مەڭگەرگەن كوكىرەگى وياۋ ازامات تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: مودۋلدىك وقىتۋ.
ساباقتىڭ ءادىس – ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: قورىقتاردىڭ سۋرەتتەرى، بەلسەندى تاقتا، ۇلەستىرمەلى كارتوتەكالار، كورمەلەر
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: (2 مينۋت)
- سالەمەتسىزدەر مە، بالالار؟
- سىنىپتا كىم كەزەكشى؟
- سىنىپتا كىم جوق؟
ءتىل دامىتۋ:
- ءقازىر قاي اي؟
- اقپان ايىندا نەشە كۇن بار؟
- بۇگىن نەشەسى؟
- ءبىر اپتادا نەشە كۇن بار؟
- بۇگىن اپتانىڭ قاي كۇنى؟
- ءقازىر قانداي ساباق؟
- قازاق ءتىلى نەشىنشى ساباق؟
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: (3 مينۋت)
- ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟
- تابيعات تۋرالى ماقال - ماتەلدەردى جاتتاپ كەلۋ.
(وقۋشىلارعا كۇندى جازدىرتىپ بەلسەندى تاقتادان قورىقتار تۋرالى بەينە روليكتى كورسەتۋ (5مينۋت) بەينە تاسپاداعى كورسەتىلگەن سۋرەتتى وقۋشىلارعا تانىستىرىپ وتىرۋ)
- بالالار بۇگىنگى ءبىزدىڭ وتەتىن تاقىرىبىمىز «قورىقتار» دەپ اتالادى. بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباعىمىزدىڭ ماقساتى: (4 مينۋت)
- بالالار، ءبىز قورىقتار تاقىرىبىن ءوتۋ ماقساتىندا ماتىنمەن جۇمىس ىستەي بىلۋگە، سۇراقتارعا دۇرىس جاۋاپ بەرۋگە، ءوز بەتتەرىنشە ديالوگ قۇراۋعا، ماتىنمەن جۇمىس ارقىلى سويلەۋ ءتىلىمىزدى دامىتا وتىرىپ، قازاق تىلىندە دۇرىس سويلەۋگە دۇرىس جازۋعا داعدىلانا وتىرىپ، وي - ءورىسىمىزدى، ويلاۋ قابىلەتتەرىڭىزدى دامىتاتىن بولاسىزدار. سونىمەن بىرگە بالالار ەلىمىزگە، جەرىمىزگە، حالقىمىزعا ادال قىزمەت ەتۋگە، قورىقتارىمىزدان اسەمدىكتى تانۋ ارقىلى عىلىم - ءبىلىمدى مەڭگەرگەن كوكىرەگى وياۋ ازامات تاربيەلەۋ ماقساتىندا ساباعىمىزدى وتكىزگەلى وتىرمىز. (بەلسەندى تاقتا ارقىلى ءار قورىققا سيپاتتاما بەرىپ كەتۋ) سونىمەن قاتار بالالار سىزدەرگە كورسەتە كەتەتىن مىنا جەردە ماتەريالدارىمىز بار. مىناۋ وزدەرىڭىز كورىپ تۇرعانداي قىزىل كىتاپ. قانە ايتايىقشى قىزىل كىتاپ دەپ اتالۋىنىڭ سەبەبى نەلىكتەن؟ (بالالار جاۋاپ بەرەدى) دۇرىس ايتاسىڭدار بالالار كەشە ءبىز ساباعىمىزدىڭ كىرىسپە بولىمىندە تابيعات تۋرالى توقتالعان بولاتىنبىز تابيعات – حالىق قازىناسى، ونىڭ بايلىعىن پايدالانا وتىرىپ قورعاي ءبىلۋىمىز قاجەت. سوعان بايلانىستى 1966ج. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە «حالىقارالىق تابيعات قورعاۋ قوعامى» قۇرىلدى. ونىڭ باستى ماقساتى - سانى سيرەپ، قۇرىپ بارا جاتقان اڭ - قۇستاردى، وسىمدىكتەردى قامقورلىققا الىپ، قىزىل كىتاپقا تىركەۋ. مۇنداي كىتاپتى «قىزىل كىتاپ» دەپ اتاعان. ونىڭ قىزىل جانە سارى پاراقتارى بار، ياعني قىزىل پاراعىنا قۇرىپ بارا جاتقان، ال سارى پاراعىنا سانى ازايىپ بارا جاتقان اڭ - قۇستار، وسىمدىكتەر تىركەلەدى. سوندىقتان دا وسىنداي سيرەك كەزدەسەتىن اڭ - قۇستار مەن وسىمدىكتەردىڭ سانى ازايماۋ ءۇشىن، ول ءۇشىن ءبىز ءبارىمىز تابيعاتتى قورعاي ءبىلۋىمىز كەرەك.
1. ماتىنمەن جۇمىس. بەلسەندى تاقتادا بەرىلگەن ءماتىندى ءار بالاعا تىزبەكتەپ وقىتۋ، اۋدارتۋ. ءماتىن بويىنشا جوسپار قۇرۋ جانە سۇراق دايىنداۋ. (6 مينۋت)
ا) اۋدارۋ؛ ب) جوسپار قۇرۋ؛ ۆ) سۇراق دايىنداۋ
2. سۋرەت بويىنشا جۇمىس. تاقتاداعى «قازاقستاننىڭ قورىقتارى» دەگەن بۇرىشقا ءبىز مەنىڭ قولىمداعى توعىز قورىقتىڭ قورجىنىندا جاتقان سۇراقتارعا تولىق جاۋاپ بەرۋ ارقىلى ءبىز بۇگىنگى تاقىرىبىمىزدىڭ اياسىن اشاتىن بولامىز، ولاي بولسا مەن ءار قاتارعا سۋرەتتەردى ءبولىپ بەرەمىن. ءار قاتارداعى بالا ياعني تورتتەن بىرىگىپ وسى سۇراقتىڭ جاۋابىن توپ بويىنشا جاۋاپ بەرۋلەرىنە بولادى. (3 مينۋت)
سۇراقتار:
1. قازاقستاندا نەشە قورىق بار؟ اتاپ بەرىڭدەر.
2. قورىقتار قانداي ماقساتپەن اشىلدى؟
3. اقسۋ-جاباعىلى قاي جىلى قۇرىلعان جانە قايدا ورنالاسقان؟
4. بارساكەلمەس قورىعىنىڭ جەر اۋماعى؟
5. الاكول قورىعىندا قانداي قۇس مەكەندەيدى؟
6. ناۋرىزىم، الماتى قورىعى قاي جىلى قۇرىلدى؟
7. بارساكەلمەس قورىعىندا قانداي وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار بار؟
8. قانداي كىتاپتى «قىزىل كىتاپ» دەپ اتايدى؟
9. قورعالجىن قورىعى قاي جەردە ورنالاسقان؟
3. ديالوگپەن جۇمىس. 2 - تاپسىرما بويىنشا قورعالعان قازاقستاننىڭ قورىقتارى تۋرالى جۇپ بويىنشا ديالوگ قۇراتقىزۋ. (5 مينۋت) 4. گرامماتيكالىق تاپسىرما. ەندى ءقازىر بالالار ءبارىمىز بەلسەندى تاقتاعا كوز سالايىق. الدارىندا وسى بيىلعى جىلى وتكەن گرامماتيكالىق تاقىرىپ بويىنشا ەسكە ءتۇسىرۋ تەستى جازىلىپ تۇر. سەندەرگە 2 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى.
ەسكە ءتۇسىرۋ تەستى (3 مينۋت)
--- تياناقتى ويدى بىلدىرەدى.
سويلەم ماعىناسىنا قاراي --- بولىنەدى.
ەكى نەمەسە بىرنەشە جاي سويلەمنەن قۇرالىپ، كۇردەلى ويدى بىلدىرەتىن سويلەم --- دەپ اتالادى.
قۇرمالاس سويلەم ---،---،--- بولىنەدى.
قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەرىنىڭ بايانداۋىشتارى تياناقتى بولىپ، ءوزارا تەڭ دارەجەدە بايلانىسقان قۇرمالاس سويلەمنىڭ ءتۇرى ---.
جالعاۋلىقتى سالالاس قۇرمالاس سويلەم ---،
---،---،---،--- بولىنەدى.
قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەرىنىڭ العاشقىسى تياناقسىز بولىپ، سوڭعىسىنا باعىنا بايلانىسقان قۇرمالاس سويلەمنىڭ ءتۇرى --- دەپ اتالادى.
باعىنىڭقى ساباقتاس قۇرمالاس سويلەم ---،---،---،---،---،--- بولىپ بولىنەدى.
مىنە سەندەرمەن سويلەمدى جانە ونىڭ تۇرلەرىن ەسكە تۇسىردىك. ەندى ءبىز سەندەرمەن دەڭگەيلىك تاپسىرمالار ورىندايمىز. ياعني تەوريالىق جاعىن بىلەدى ەكەنبىز، سونى پراكتيكالىق جاعىنان تەكسەرىپ كورەيىك.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ اتى كومپيۋتەر. كومپيۋتەردىڭ نەگىزگى قۇرىلعىلارىنىڭ مىندەتتەرى جانە مۇمكىندىكتەرى.
