قىزعالداق پەن قاراسورا
اقتوبە وبلىسى، اقتوبە قالاسى،
«سىمبات» جەكە مەكتەبى كۋرمالوۆا اسەل اگيسوۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قىزعالداق پەن قاراسورا
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ماتىندەگى نەگىزگى ويدى، يدەيانى ۇعىندىرۋ. وي قوزعاۋ ستراتەگياسىن پايدالانا وتىرىپ وقۋشىلارعا سۇراق قويۋ ارقىلى جان-جاقتى ويلاۋعا ۇيرەتۋ. توپپەن جۇمىس، اڭگىمە كەستەسى، بولجاۋ ستراتەگياسىن پايدالانىپ، وقۋشىلاردى وزىندىك جۇمىس ىستەۋگە، ىزدەنۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: ءوز ويىنا قورىتىندى جاساي بىلۋگە داعدىلاندىرۋ، ساۋاتتى مانەرلەپ وقۋ، يكەم داعدىسىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: ادام بويىنداعى جاقسى قاسيەتتەرگە تاربيەلەپ، جامان قاسيەتتەردەن (قىزعانىش، ماقتانشاقتىق) اۋلاق بولۋعا تاربيەلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: دامىتۋشىلىق ساباق.
ادىس-تاسىلدەرى: وي قوزعاۋ، نەگىزگى يدەيانى سۋرەتتەۋ، سۇراق قويۋ، اڭگىمە كەستەسى، (سالىستىرۋ كەستەسى)، كورنەكىلىك.
كورنەكىلىگى: ۆاتمان قاعاز، قوسىمشا كىتاپتار، سۋرەتتەر، دارىلىك شوپتەر.
ساباقتىڭ بارىسى.
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرما ءا.اسىلبەكوۆتىڭ «تۇلكى مەن ءتيىن» مىسالىن دۇرىس ءتۇسىنۋ، مانەرلەپ وقۋ جانە مىسالدى بولجاۋ ستراتەگياسى بويىنشا وزگەرتىپ توقسان توعىز ايلالى تۇلكىنى ولىمنەن قۇتقارۋعا (تۇلكىنى اقىلدى ەتىپ سۋرەتتەي ارقىلى) اڭگىمە جازۋ، سۋرەت سالىپ كەلۋگە بەرىلگەن.
رولمەن وقىتۋ. تۇلكى مەن تيىنگە مىنەزدەمە بەرۋ. ءار وقۋشى ءوز اڭگىمەسىن وقىپ، سالعان سۋرەتى تۋرالى ايتىپ بەرەدى.
بولجاۋ ستراتەگياسى ارقىلى جازعان، سالعان جۇمىستارى تالدانادى، تەكسەرىلەدى.
ءىىى.جاڭا ساباق. «قىزعالداق پەن قاراسورا».
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
سۇراقتارعا جاۋاپ الۋ.
- ماقتانشاقتىقتان باسقا ادام بويىنداعى قانداي جامان قاسيەتتەردى بىلەسىڭدەر؟
- اباي قۇنانبايەۆتىڭ وسيەت سوزدەرىن ەسكە تۇسىرەيىك. «عىلىم تاپپاي ماقتانبا» ولەڭىنەن ءۇزىندى ايتۋ.
جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبى مەن ماقساتى حابارلاۋ.
ەندى «قىزعالداق پەن قاراسورا» اتتى مىسالدى وقيمىز. بۇل جامان ادەتتىڭ ءبىرىن سىناۋعا ارنالعان. مىسالدىڭ اۆتورى س.سارعاسقايەۆ تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
مىسالدى قارا سوزبەن جازىلعانى تۋرالى ايتۋ.
وي قوزعاۋ:
ەندى مىسالدى وقىماس بۇرىن وي قوزعايىق. ءبىز قىزعالداق پەن قاراسورا تۋرالى نە بىلەتىنىمىزدى ءتىزىپ جازىپ شىعايىق، سۋرەتىن سالىپ، كوز الدىمىزعا ەلەستەتەيىك.
جۇپپەن جۇمىس. (ۇلەستىرمەلى تاپسىرما تاراتىپ بەرۋ)
قىزعالداق ۇقساستىعى قاراسورا
گۇل، ادەمى
حوش ءيىستى، ءارتۇرلى،
ۇيدە، دالادى وسەدى. وسىمدىك، كوكتەمدە وسەدى،
اۋا، سۋ، جارىق، جىلۋ كەرەك. ءشوپ ءيىسى جوق،
جاسىل، كوك،
دالادى وسەدى.
سەرىكتەسىمىزبەن وي ءبولىسۋ. بىلەتىنىمىزدى ءتىزىپ ايتتىق، ەندى مىسالدى وقيمىز.
وقۋلىقپەن جۇمىس.
1. ءمۇعالىم مىسالدى مانەرلەپ وقيدى. سۋرەتتەرىن كورسەتەدى. سۇراق-جاۋاپ ارقىلى تالداۋ جاساۋ جۇمىسى. سەندەرگە ۇنادى ما؟ مىسال نە تۋرالى؟
2. وقۋشىلاردىڭ وزدەرىڭە ىشتەي وقىتۋ.
3. رولمەن وقىتۋ.
ماعىنانى تانۋ: V، + ، - ؟ بەلگىلەرى بويىنشا جۇمىس ىستەۋ. وقۋشىلار تۇسىنبەگەن سوزدەرىن، ءسوز تىركەستەرىن، سويلەمدەرىن - ؟ بەلگىسى بويىنشا سۇرايدى.
مىسالى، ءسۇلۋتور، ۇشكىر-ۇشكىر، كۇرەڭدەنىپ، جىرتىپ تاستادى ت.ب. سوزدەرگە تۇسىنىكتەمە بەرىلىپ، سوزدىك جۇمىسى جۇرگىزىلەدى.
سەرگىتۋ ءساتى:
وتىرايىق جۇرەلەپ،
گۇلدى ءۇزىپ الايىق.
ورنىمىزدان تۇرەگەپ،
باسقا گۇلگە بارايىق.
ءىV. بەكىتۋ. وي تولعانىس. توپپەن جۇمىس.
ءى توپ. قىزعالداققا مىنەزدەمە بەرۋ. سەندەر قىزعالداققا ۇقساعىلارىڭ كەلە مە؟ نەگە؟
ءىى توپ. قاراسورا سەندەرگە ۇناي ما؟ وعان ۇقساعىلارىڭ كەلە مە؟ نەگە؟
ءىىى توپ. قانداي دارىلىك شوپتەردى بىلەسىڭدەر؟ نەگە ولار دارىلىك شوپتەر دەپ اتالادى؟
ءىV توپ. قىزىل كىتاپقا ەنگەن قانداي وسىمدىك، اڭ، جانۋارلاردى بىلەسىڭدەر؟ قىزعالداق قىزىل كىتاپقا ەنگەن بە؟
V توپ. قانداي گۇل تۇرلەرىڭ بىلەسىڭدەر؟ اتاڭدار. ءار توپقا بەس مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى.
V. قورىتىندى.
تاقتاعا ۆاتمان قاعاز ءىلىپ «اڭگىمەلەۋ» كەستەسىن تولتىرۋ.
1 مىسالدىڭ اتى تۇلكى مەن ءتيىن قىزعالداق پەن قاراسورا
2 اۆتورى ءا.اسىلبەكوۆ س.سارعاسقايەۆ
3 وقيعا ورنى ورماندا دالادا
4 كەيىپكەرلەر تۇلكى مەن ءتيىن قىزعالداق پەن قاراسورا
5 نە ءۇشىن ماقتاندى؟ قۋلىعىمەن جەۋ ءۇشىن قىزعانىشتان
6 كىمدىكى دۇرىس؟ تيىندىكى قىزعالداقتىكى
7 كەيىپكەر نەسىمەن ۇنادى؟ نەگە؟ ءتيىن. اقىلدىلىعىمەن قىزعالداق ادەمىلىگىمەن
8 مىسالدىڭ سوڭىندا نە بولدى؟ تۇلكىنى قاسقىر جەپ قويدى. قاراسورانى ديقاندار جىرتىپ تاستادى.
9 مازمۇنىنىڭ يدەياسى قانداي؟ اقىلدى بولۋ، ماقتانشاق بولماۋ كەرەك. قىزعانشاق بولماۋ، قاراپايىم ادەمى بولۋ.
ەكى تاقىرىپقا بايلانىستى توعىز سۇراققا وقۋشىلار جەكە ىزدەنە وتىرىپ جاۋاپ بەرەدى.
توپتاسىپ وي قورىتۋ. ءبىرىنشىسى اقىلدى بولۋعا، ال ەكىنشى مىسال قاراپايىم، ادەمى بولۋعا ۇيرەتكەن ەدى.
Vءى. باعالاۋ.
ماقال – ماتەل سۇراۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ العان بىلىمدەرىن پىسىقتاپ، باعالاۋ.
Vءىى. ۇيگە تاپسىرما.
«مەنىڭ گۇلىم» اتتى اڭگىمە جازۋ، سۋرەتىن سالۋ. ءماتىندى مانەرلەپ وقۋ تاپسىرىلادى.
«سىمبات» جەكە مەكتەبى كۋرمالوۆا اسەل اگيسوۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قىزعالداق پەن قاراسورا
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ماتىندەگى نەگىزگى ويدى، يدەيانى ۇعىندىرۋ. وي قوزعاۋ ستراتەگياسىن پايدالانا وتىرىپ وقۋشىلارعا سۇراق قويۋ ارقىلى جان-جاقتى ويلاۋعا ۇيرەتۋ. توپپەن جۇمىس، اڭگىمە كەستەسى، بولجاۋ ستراتەگياسىن پايدالانىپ، وقۋشىلاردى وزىندىك جۇمىس ىستەۋگە، ىزدەنۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: ءوز ويىنا قورىتىندى جاساي بىلۋگە داعدىلاندىرۋ، ساۋاتتى مانەرلەپ وقۋ، يكەم داعدىسىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: ادام بويىنداعى جاقسى قاسيەتتەرگە تاربيەلەپ، جامان قاسيەتتەردەن (قىزعانىش، ماقتانشاقتىق) اۋلاق بولۋعا تاربيەلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: دامىتۋشىلىق ساباق.
ادىس-تاسىلدەرى: وي قوزعاۋ، نەگىزگى يدەيانى سۋرەتتەۋ، سۇراق قويۋ، اڭگىمە كەستەسى، (سالىستىرۋ كەستەسى)، كورنەكىلىك.
كورنەكىلىگى: ۆاتمان قاعاز، قوسىمشا كىتاپتار، سۋرەتتەر، دارىلىك شوپتەر.
ساباقتىڭ بارىسى.
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرما ءا.اسىلبەكوۆتىڭ «تۇلكى مەن ءتيىن» مىسالىن دۇرىس ءتۇسىنۋ، مانەرلەپ وقۋ جانە مىسالدى بولجاۋ ستراتەگياسى بويىنشا وزگەرتىپ توقسان توعىز ايلالى تۇلكىنى ولىمنەن قۇتقارۋعا (تۇلكىنى اقىلدى ەتىپ سۋرەتتەي ارقىلى) اڭگىمە جازۋ، سۋرەت سالىپ كەلۋگە بەرىلگەن.
رولمەن وقىتۋ. تۇلكى مەن تيىنگە مىنەزدەمە بەرۋ. ءار وقۋشى ءوز اڭگىمەسىن وقىپ، سالعان سۋرەتى تۋرالى ايتىپ بەرەدى.
بولجاۋ ستراتەگياسى ارقىلى جازعان، سالعان جۇمىستارى تالدانادى، تەكسەرىلەدى.
ءىىى.جاڭا ساباق. «قىزعالداق پەن قاراسورا».
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
سۇراقتارعا جاۋاپ الۋ.
- ماقتانشاقتىقتان باسقا ادام بويىنداعى قانداي جامان قاسيەتتەردى بىلەسىڭدەر؟
- اباي قۇنانبايەۆتىڭ وسيەت سوزدەرىن ەسكە تۇسىرەيىك. «عىلىم تاپپاي ماقتانبا» ولەڭىنەن ءۇزىندى ايتۋ.
جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبى مەن ماقساتى حابارلاۋ.
ەندى «قىزعالداق پەن قاراسورا» اتتى مىسالدى وقيمىز. بۇل جامان ادەتتىڭ ءبىرىن سىناۋعا ارنالعان. مىسالدىڭ اۆتورى س.سارعاسقايەۆ تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
مىسالدى قارا سوزبەن جازىلعانى تۋرالى ايتۋ.
وي قوزعاۋ:
ەندى مىسالدى وقىماس بۇرىن وي قوزعايىق. ءبىز قىزعالداق پەن قاراسورا تۋرالى نە بىلەتىنىمىزدى ءتىزىپ جازىپ شىعايىق، سۋرەتىن سالىپ، كوز الدىمىزعا ەلەستەتەيىك.
جۇپپەن جۇمىس. (ۇلەستىرمەلى تاپسىرما تاراتىپ بەرۋ)
قىزعالداق ۇقساستىعى قاراسورا
گۇل، ادەمى
حوش ءيىستى، ءارتۇرلى،
ۇيدە، دالادى وسەدى. وسىمدىك، كوكتەمدە وسەدى،
اۋا، سۋ، جارىق، جىلۋ كەرەك. ءشوپ ءيىسى جوق،
جاسىل، كوك،
دالادى وسەدى.
سەرىكتەسىمىزبەن وي ءبولىسۋ. بىلەتىنىمىزدى ءتىزىپ ايتتىق، ەندى مىسالدى وقيمىز.
وقۋلىقپەن جۇمىس.
1. ءمۇعالىم مىسالدى مانەرلەپ وقيدى. سۋرەتتەرىن كورسەتەدى. سۇراق-جاۋاپ ارقىلى تالداۋ جاساۋ جۇمىسى. سەندەرگە ۇنادى ما؟ مىسال نە تۋرالى؟
2. وقۋشىلاردىڭ وزدەرىڭە ىشتەي وقىتۋ.
3. رولمەن وقىتۋ.
ماعىنانى تانۋ: V، + ، - ؟ بەلگىلەرى بويىنشا جۇمىس ىستەۋ. وقۋشىلار تۇسىنبەگەن سوزدەرىن، ءسوز تىركەستەرىن، سويلەمدەرىن - ؟ بەلگىسى بويىنشا سۇرايدى.
مىسالى، ءسۇلۋتور، ۇشكىر-ۇشكىر، كۇرەڭدەنىپ، جىرتىپ تاستادى ت.ب. سوزدەرگە تۇسىنىكتەمە بەرىلىپ، سوزدىك جۇمىسى جۇرگىزىلەدى.
سەرگىتۋ ءساتى:
وتىرايىق جۇرەلەپ،
گۇلدى ءۇزىپ الايىق.
ورنىمىزدان تۇرەگەپ،
باسقا گۇلگە بارايىق.
ءىV. بەكىتۋ. وي تولعانىس. توپپەن جۇمىس.
ءى توپ. قىزعالداققا مىنەزدەمە بەرۋ. سەندەر قىزعالداققا ۇقساعىلارىڭ كەلە مە؟ نەگە؟
ءىى توپ. قاراسورا سەندەرگە ۇناي ما؟ وعان ۇقساعىلارىڭ كەلە مە؟ نەگە؟
ءىىى توپ. قانداي دارىلىك شوپتەردى بىلەسىڭدەر؟ نەگە ولار دارىلىك شوپتەر دەپ اتالادى؟
ءىV توپ. قىزىل كىتاپقا ەنگەن قانداي وسىمدىك، اڭ، جانۋارلاردى بىلەسىڭدەر؟ قىزعالداق قىزىل كىتاپقا ەنگەن بە؟
V توپ. قانداي گۇل تۇرلەرىڭ بىلەسىڭدەر؟ اتاڭدار. ءار توپقا بەس مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى.
V. قورىتىندى.
تاقتاعا ۆاتمان قاعاز ءىلىپ «اڭگىمەلەۋ» كەستەسىن تولتىرۋ.
1 مىسالدىڭ اتى تۇلكى مەن ءتيىن قىزعالداق پەن قاراسورا
2 اۆتورى ءا.اسىلبەكوۆ س.سارعاسقايەۆ
3 وقيعا ورنى ورماندا دالادا
4 كەيىپكەرلەر تۇلكى مەن ءتيىن قىزعالداق پەن قاراسورا
5 نە ءۇشىن ماقتاندى؟ قۋلىعىمەن جەۋ ءۇشىن قىزعانىشتان
6 كىمدىكى دۇرىس؟ تيىندىكى قىزعالداقتىكى
7 كەيىپكەر نەسىمەن ۇنادى؟ نەگە؟ ءتيىن. اقىلدىلىعىمەن قىزعالداق ادەمىلىگىمەن
8 مىسالدىڭ سوڭىندا نە بولدى؟ تۇلكىنى قاسقىر جەپ قويدى. قاراسورانى ديقاندار جىرتىپ تاستادى.
9 مازمۇنىنىڭ يدەياسى قانداي؟ اقىلدى بولۋ، ماقتانشاق بولماۋ كەرەك. قىزعانشاق بولماۋ، قاراپايىم ادەمى بولۋ.
ەكى تاقىرىپقا بايلانىستى توعىز سۇراققا وقۋشىلار جەكە ىزدەنە وتىرىپ جاۋاپ بەرەدى.
توپتاسىپ وي قورىتۋ. ءبىرىنشىسى اقىلدى بولۋعا، ال ەكىنشى مىسال قاراپايىم، ادەمى بولۋعا ۇيرەتكەن ەدى.
Vءى. باعالاۋ.
ماقال – ماتەل سۇراۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ العان بىلىمدەرىن پىسىقتاپ، باعالاۋ.
Vءىى. ۇيگە تاپسىرما.
«مەنىڭ گۇلىم» اتتى اڭگىمە جازۋ، سۋرەتىن سالۋ. ءماتىندى مانەرلەپ وقۋ تاپسىرىلادى.
You Might Also Like
-
شىعىس قازاقستان وبلىسى،اباي اۋدانى، قاراۋىل اۋىلى،
