قول گراناتالارى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قول گراناتالارى.
1. ساباقتىڭ ماقساتى: 1. وقۋشىلاردى رگد – 5 رگن، رگو، ف - 1 قول گراناتتارىمەن تانىستىرۋ.
2. ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
3. وتانىن، ەلىن، جەرىن، حالقىن سۇيۋگە، وتان قورعاۋعا تاربيەلەۋ، پاتريوتتىق سەزىمگە باۋلۋ. 3. ۋاقىتى: 45 مينۋت.
4. وتكىزىلەتىن ورنى: ءااد بولمەسى.
5. وتكىزىلەتىن كۇنى:
6. كورنەكىلىك قۇرالدار: ءااد وقۋلىعى، پلاكاتتار.
7. ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى – 5 مينۋت.
ۆزۆود كومانديرى وقۋشىلاردى ساپقا تۇرعىزادى، وقىتۋشىعا راپورت بەرەدى، امانداسۋ، تۇگەندەۋ، وقۋشىلاردىڭ سىرت كورىنىسىن تەكسەرۋ.
ءا) وتىلگەن تاقىرىپتى سۇراۋ كەزەڭى – 10 مينۋت.
- اتىستى جۇرگىزۋدە قانداي تاسىلدەر قولدانىلادى؟
- اۆتوماتتىڭ كوزدەۋىشى مەن نىسانا كوزدەۋىشى قالاي قويىلادى؟
- اۆتوماتتان پۋلەمەتتەن اتۋ كەزىندە كوزدەۋگە ارنالعان تەگىس قاراۋىل تۋرالى ايتىڭدار.
- اتىس جۇرگىزۋ كەزىندە اۆتوماتتى پۋلەمەتتى ورنىقتىرۋدىڭ قانداي تاسىلدەرىن بىلەسىڭدەر؟
ب) نەگىزگى ءبولىم – 25 مينۋت.
قول گراناتتارى. رگد - 5 قول گراناتى. جارىقشاقتى قول گراناتتار جاقىن ۇرىستاعى قارسىلاستىڭ ءتىرى كۇشىن جارىقشاقتارىمەن جويۋعا ارنالعان.
قازاقستان ارمياسىنىڭ قارۋلانۋىندا:
- رگد - 5 قول گراناتى؛
- رگن جانە رگو - قول گراناتى؛
- ف - 1 قول گراناتى بار.
- گراناتتار جارىقشاقتارىنىڭ ۇشۋ قاشىقتىعىنا بايلانىستى: شابۋىلداعى جانە قورعانىستاعى بولىپ بولىنەدى. رگد - 5 جانە رگن - شابۋىلداعى، ف - 1 جانە رگو - قورعانىستاعى گراناتتارعا جاتادى.
قول گراناتتارىنىڭ ارنالۋى جانە ۇرىستىق قاسيەتى.
رگد - 5 جارىقشاقتى قول گراناتى – اراقاشىقتىقتا ارەكەت ەتەتىن گرانات، ول شابۋىلدا جانە قورعانىستا قارسىلاستىڭ ءتىرى كۇشىن جويۋعا ارنالعان. گرانات لاقتىرۋ تاياۋ رەتتە قيمىل جاساۋدا جانە ساۋىتتى ترانسپورتەردە ءار ءتۇرلى جاعدايدا جۇزەگە اسىرىلادى.
گرانات جارىقشاقتارىنىڭ راديۋسى 25 م - گە جۋىق. گراناتتى لاقتىرۋدىڭ ورتاشا قاشىقتىعى – 40 - 50م. جابدىقتالعان ماسساسى – 310گ. تۇتاندىرعىش باسەڭدەتكىشىنىڭ جانۋ ۋاقىتى – 3، 2 – 4، 2س.
گراناتتىڭ قۇرىلىسى.
رگد - 5 جارىقشاقتى قول گراناتى تۇتاندىرعىشقا ارنالعان تۇتىگى بار كورپۋستان، جارىلاتىن زاريادتان جانە تۇتاندىرعىشتان تۇرادى.
گرانات كورپۋسى جارىلاتىن زاريادتان تۇتاندىرعىشقا ارنالعان تۇتىكتى ورنالاستىرۋ ءۇشىن، سونداي - اق گرانات جارىلۋى كەزىندە جارىقشاقتار جاسالۋىنا قىزمەت ەتەدى. ول ەكى بولىكتەن (جوعارى جانە تومەنگى) بولىكتەن تۇرادى.
كورپۋستىڭ جوعارعى بولىگى قالپاقشا دەپ اتالاتىن سىرتقى قابىقتان جانە قالپاقشانىڭ قوسىمشا بەتىنەن تۇرادى. جوعارعى مانجەت ارقىلى تۇتاندىرعىشقا ارنالعان تۇتىكشە جالعاستىرىلعان. تۇتىكشە گراناتقا تۇتاندىرعىشتى جالعاستىرۋ جانە كورپۋستاعى جارىلاتىن زاريادتى گەرمەتيزاسيالاۋ ءۇشىن قولدانىلادى.
كورپۋستىڭ تومەنگى بولىگى تابان دەپ اتالاتىن سىرتقى قابىقتان جانە تاباننىڭ قوسىمشا بەتىنەن تۇرادى.
جارىلاتىن زارياد كورپۋستى تولتىرادى جانە ونىڭ جارىقشاقتار مەن جارىلۋىنا ارنالعان.
گرانات تۇتاندىرعىشى جارىلاتىن زارياد جارىلۋىنا ارنالعان. ول سوققى مەحانيزمى مەن تۇتاندىرعىشتان تۇرادى.
سوققى مەحانيزمى تۇتاندىرعىشتىڭ كاپسيۋل - وتالعىشىنىڭ تۇتانۋىنا قىزمەت ەتەدى. ول سوققى مەحانيزم تۇتىگىنەن، جالعاستىرۋشى تىعىننان، باعىتتاۋشى شايبادان، ۇرىستىق سەرىپپەدەن، سوققىشتان، سوققىش شايباسىنان، اعىتقىش يىنتىرەك پەن ساقينالى ساقتاندىراتىن مۇرىندىقتان تۇرادى. سوققى مەحانيزم تۇتىگى تۇتاندىرعىشتىڭ بارلىق بولشەكتەرىن جيناۋدا نەگىز بولىپ تابىلادى. جالعاستىرعىش تىعىن تۇتاندىرعىشتى گرانات كورپۋسىمەن جالعاستىرۋعا ارنالعان. ول سوققى مەحانيزم تەتىگىنىڭ تومەنگى جاعىنا كيگىزىلگەن.
باعىتتاۋشى شايبا ۇرىستىق سەرىپپەنىڭ جوعارعى ۇشىنا ارنالعان تىرەۋ بولىپ تابىلادى جانە ول سوققى جىلجۋىن باعىتتايدى. ول سوققى مەحانيزم تۇتىگىنىڭ جوعارعى بولىگىندە بەكىتىلگەن.
ۇرىستىق سەرىپپە كاپسيۋل - وتالعىشقا قىستىرۋعا قاجەتتى ەنەرگيانى سوققىشقا حابارلاۋ ءۇشىن ارنالعان. ول سوققىشقا كيگىزىلگەن جانە ءوزىنىڭ جوعارعى ۇشىمەن باعىتتاۋشى شايباعا، ال تومەنگى ۇشىمەن سوققىش شايباسىنا تىرەلەدى. سوققىش كاپسيۋل - وتالعىشتى تۇتاندىرىپ، قىستىرۋعا ارنالعان. سوققىش شايباسى سوققىشتىڭ تومەنگى ۇشىنا كيگىزىلەدى دە، ۇرىستىق سەرىپپەنىڭ تومەنگى ۇشىنا تىرەۋ بولىپ تابىلادى.
اعىتقىش يىنتىرەك سوققىشتى قايرىلعان جاعدايدا ۇستاپ تۇرۋعا ارنالعان. سوققى مەحانيزم تۇتىگىندە اعىتقىش يىنتىرەك ساقتاندىراتىن مۇرىندىقپەن ۇستاپ تۇرىلادى. ساقتاندىرىلاتىن مۇرىندىق اعىتقىش يىنتىرەكتىڭ قۇلاقشا ساڭىلاۋىنان جانە سوققى مەحانيزم تۇتىگىنىڭ قابىرعالارىنان وتەدى. وندا ونى جۇلىپ الاتىن ساقينا بولادى.
وزدىگىنەن تۇتاندىرعىش گراناتتاعى زاريادتىڭ جارىلۋىنا ارنالعان. ول باياۋلاتقىش تىعىنىنان، كاپسيۋل - وتالعىشتان، باياۋلاتقىشتان جانە كاپسيۋل - دەتوناتوردان تۇرادى.
باياۋلاتقىش تىعىنىنىڭ جوعارعى جاعىندا سوققى مەحانيزم تۇتىگىمەن جالعاستىراتىن ويما جانە كاپسيۋل - وتالعىشقا ارنالعان ۇيا، ىشىندە – باياۋلاتقىش ورناتىلعان ارنا، سىرتىندا - كاپسيۋل - دەتوناتور وقساۋىتىن جالعاستىرۋعا ارنالعان تەسىك بار. كاپسيۋل - وتالعىش باياۋلاتقىشتى تۇتاندىرۋعا ارنالعان.
باياۋلاتقىش كاپسيۋل - وتالعىشتان كاپسيۋل - دەتوناتورعا وت ساۋلەسىن بەرەدى. ول پرەستەلگەن گازى از قۇرامنان تۇرادى.
كاپسيۋل - دەتوناتور گراناتتاعى جارىلاتىن زارياد جارىلۋىنا ارنالعان. ول وق باياۋلاتقىش تىعىنىنىڭ تومەنگى بولىگى بەكىتىلگەن ساۋىتتا ورنالاستىرىلعان.
تۇتاندىرعىشتار ءارقاشان ۇرىستىق جاعدايدا بولادى. تۇتاندىرعىشتاردى بولشەكتەپ، سوققى مەحانيزمى جۇمىسىن تەكسەرۋگە قاتاڭ تيىم سالىنادى.
گراناتتى لاقتىرۋ كەزىندەگى ونىڭ بولىكتەرى
مەن مەحانيزمدەرىنىڭ جۇمىسى.
گراناتتى لاقتىرۋ الدىندا ونى – سومكەدەن الىپ، تۇتىكتەن تىعىنىن بۇراپ شىعارىپ، ونىڭ ورنىنا تۇتاندىرعىشتى سوڭىنا دەيىن بۇراپ سالۋ كەرەك. تۇتاندىرعىش سوققى مەحانيزم بولشەكتەرى مىناداي جاعدايدا ورنالاسادى: سوققىش قايىرىلىپ، سوققى مەحانيزم تۇتىگى ساقتاندىراتىن مۇرىندىقپەن جالعاسقان اعىتقىش يىنتىرەك ايىرىمەن جوعارعى جاعدايدا ۇستالىنىپ تۇرادى. ساقتاندىرىلاتىن مۇرىندىق ۇشى بولىنگەن جانە تۇتاندىرعىشتى مىقتى ۇستاپ تۇرادى.
گراناتتى لاقتىرۋ ءۇشىن ونىڭ اعىتقىش يىنتىرەگىن ساۋساقتارمەن گرانات كورپۋسىنا قىسا ۇستاپ تۇرىپ قولعا الۋ كەرەك.
يىنتىرەكتى جىبەرمەي ساقتاندىرعىش مۇرىندىقتى جۇلىپ الىپ، گراناتتى نىساناعا لاقتىرامىز. مۇرىندىقتى جۇلىپ العاننان سوڭ، تۇتاندىرعىش بولشەك ورنى وزگەرمەيدى، سوققىش قايىرما جاعدايدا سوققىش مەحانيزم تۇتىگى جالعاستىرۋدان بوساتىلادى، ءبىراق ساۋساقتارمەن قىسا ۇستالىنىپ، اعىتقىش يىنتىرەكپەن ۇستالىنىپ تۇرادى. گراناتتى لاقتىرۋ كەزىندە اعىتقىش يىنتىرەك گراناتتان ءبولىنىپ، سوققىشتى بوساتادى. سوققىش ۇرىستىق سەرىپپە اسەرىنەن كاپسيۋل - وتالعىشقا سوققى بەرىپ، ونى تۇتاندىرادى. وت جالىنى كاپسيۋل - وتالعىشتان باياۋلاتقىشتى تۇتاندىرادى، ودان ءوتىپ كاپسيۋل - دەتوناتورعا بەرىلەدى.
كاپسيۋل - دەتوناتور جارىلىپ، گراناتتىڭ زاريادىن جارادى. گرانات كورپۋسى جارىلادى دا، كورپۋس جانە تۇتاندىرعىش جارىقشاقتارى جان - جاققا شاشىرايدى.
ف - 1 جارىقشاقتى قول گراناتى – اراقاشىقتىق ارەكەتتى گرانات. ول كوبىنەسە قورعانىس شايقاسىندا ءتىرى كۇشتى جويۋعا ارنالعان. گراناتتى ءار ءتۇرلى جاعدايلاردان جانە تاسادان، ساۋىتتى ترانسپورتەردەن نەمەسە تانكىدەن لاقتىرۋعا بولادى. گراناتتىڭ جارىلۋ كەزىندەگى جارىقشاقتار ۇشۋ ءراديۋسى – 200م - گە جۋىق. گرانات لاقتىرۋدىڭ ورتاشا قاشىقتىعى – 35 - 45م. جاراقتالعان گرانات ماسساسى – 600گ. تۇتاندىرعىش باياۋلاتقىشىنىڭ جانۋ ۋاقىتى – 3، 2 - 4، 2 س.
گراناتتىڭ قۇرىلىسى.
ف - 1 جارىقشاقتى قول گراناتى كورپۋستان، جارىلعىش زاريادتان، تۇتاندىرعىشتان تۇرادى.
گرانات كورپۋسى جارىلعىش زارياد پەن تۇتاندىرعىشتى ورنالاستىرۋعا، سونداي - اق گرانات جارىلعان كەزدە جارىقشاقتار تۇزۋگە ارنالعان. گرانات كورپۋسى شويىن، بويلىق جانە ەندىك ويىقشالارى بار، ادەتتە، ول جارىقشاقتارعا وسىلار ارقىلى بولشەكتەنەدى. كورپۋستىڭ جوعارى بولىگىندە تۇتاندىرعىشتى بۇراپ ەنگىزۋگە ارنالعان بۇراندالى ويىق بار. ساقتاعاندا، تاسىعاندا جانە الىپ جۇرگەندە وعان پلاستماسسا تىعىن بۇرالادى. ف - 1 گراناتانىڭ ارنالۋ ماقساتى مەن قۇرىلىسى رگد - 5 گراناتى سياقتى.
گراناتتاردى قولدانۋ، كۇتۋ جانە ساقتاۋ.
گراناتتار اسكەري بولىمدەرگە اعاش جاشىكتەرگە سالىنىپ جەتكىزىلەدى. جاشىككە - گراناتتار؛ تۇتقالار جانە تۇتاندىرعىشتار جەكە مەتالل قوراپتارعا سالىنادى. قوراپتاردى اشۋ ءۇشىن ارنايى پىشاق بولادى. جاشىكتىڭ قاقپاعى مەن قابىرعالارىندا تاڭبالار بولادى. وندا: جاشىكتەگى گراناتتار سانى، ولاردىڭ ماسساسى، گراناتتار مەن تۇتاندىرعىشتار اتاۋى، زاۋىت ءنومىرى، گراناتتار كەزەگىنىڭ ءنومىرى، دايىندالعان جىلى كورسەتىلەدى.
جاۋىنگەرلەر گراناتتاردى گراناتتارعا ارنالعان سومكەدە تاسىمالدايدى. تۇتاندىرعىشتار گراناتتان بولەك ورنالاسادى، ولار قاعازعا نەمەسە تازا شۇبەرەككە ورالۋى ءتيىس.
گراناتتار مەن تۇتاندىرعىشتاردى سومكەگە سالار الدىندا جانە جاراقتاۋ الدىندا كورپۋستارىندا مايىسۋلار مەن توتتاردىڭ جوقتىعىن قاراپ الۋ كەرەك. الىپ ءجۇرۋ كەزىندە گراناتتاردى سوقتىعۋدان، يتەرىلۋدەن، وتتان، بالشىق پەن ىلعالدان ساقتاۋ كەرەك.
گراناتتى تەك لاقتىرۋ الدىندا عانا جاراقتاۋعا رۇقسات ەتىلەدى.
ۇرىستىق گراناتتاردى لاقتىرۋعا ۇيرەنۋ كەزىندەگى قاۋىپسىزدىك شارالارى.
1) ۇيرەنۋشى بولات دۋلىعا كيۋى قاجەت؛
2) گراناتتار مەن تۇتاندىرعىشتاردى وقتاۋ الدىندا تەكسەرۋ كەرەك؛ اقاۋلار تابىلعان جاعدايدا – كومانديرگە بايانداۋ قاجەت؛
3) قورعانىستاعى جانە تانكىگە قارسى گراناتتاردى لاقتىرۋ وفيسەر جەتەكشىلىگىمەن جارىقشاقتار تەسىپ وتپەيتىندەي تاسالاردان نەمەسە وقپانالاردان جۇرگىزىلەدى؛
4) ءبىر ۇيرەنۋشىمەن بىرنەشە گراناتتى لاقتىرۋ كەزىندە ءار كەزەكتى گراناتتى الدىڭعى گراناتتىڭ جارىلىسىنان سوڭ، كەمىندە 5 سەكۋند وتكەننەن كەيىن لاقتىرۋ كەرەك؛
5) ەگەر گرانات لاقتىرىلماعان بولسا (ساقتاندىرعىش مۇرىندىعى جۇلىنباعان)، وندا ونى كومانديردىڭ تىكەلەي باقىلاۋىمەن جانە پارمەن بويىنشا وقسىزداندىرۋعا بولادى.
6) جارىلماعان گراناتتار ەسەبىن جۇرگىزىپ، ولاردىڭ تۇسكەن ورىندارىن قىزىل جالاۋمەن بەلگىلەۋ كەرەك؛ لاقتىرۋ اياقتالعاننان سوڭ جارىلماعان گراناتتاردى اسكەردەگى ارتيللەريالىق قارۋ - جاراق پەن وق - دارىلەردى ساقتاۋ جانە كۇتىپ ۇستاۋ جەتەكشىلىگىندە كورسەتىلگەن ەرەجەلەرگە سايكەس تۇسكەن جەرلەرىندە جارۋ قاجەت؛ گراناتتاردى جارۋدى بولىمشە كومانديرى ۇيىمداستىرادى؛
7) قول گراناتتارىن لاقتىرۋ اۋدانىنىڭ ءراديۋسى كەمىندە 300م جەردى قورشاۋ كەرەك؛
8) گراناتتى لاقتىرۋمەن اينالىسپاعان جەكە قۇرامدى اتىس شەبىنەن ءقاۋىپسىز جەرگە اپارۋ كەرەك:
9) گراناتتى لاقتىرۋعا ارنالعان باستاپقى ورىندى – اق جالاۋلارمەن، اتىس شەبىن قىزىل جالاۋلارمەن بەلگىلەۋ كەرەك؛
10) گراناتتار مەن تۇتاندىرعىشتار بەرۋ پۋنكتىن باستاپقى ورنىنان 25 م قاشىقتىقتا جابدىقتاۋ كەرەك.
ۆ) قورىتىندى ءبولىم – 5 مينۋت.
سۇراقتار مەن تاپسىرمالار:
- جارىقشاقتى قول گراناتتارى نەگە ارنالعان؟
- ق ر قك - دە جانە قارۋلانۋىندا قول گراناتتارىنىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟
- رگد - 5 جارىقشاقتى قول گراناتىنىڭ ۇرىستىق قاسيەتتەرىن اتاپ بەرىڭدەر.
1. ساباقتىڭ ماقساتى: 1. وقۋشىلاردى رگد – 5 رگن، رگو، ف - 1 قول گراناتتارىمەن تانىستىرۋ.
2. ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
3. وتانىن، ەلىن، جەرىن، حالقىن سۇيۋگە، وتان قورعاۋعا تاربيەلەۋ، پاتريوتتىق سەزىمگە باۋلۋ. 3. ۋاقىتى: 45 مينۋت.
4. وتكىزىلەتىن ورنى: ءااد بولمەسى.
5. وتكىزىلەتىن كۇنى:
6. كورنەكىلىك قۇرالدار: ءااد وقۋلىعى، پلاكاتتار.
7. ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى – 5 مينۋت.
ۆزۆود كومانديرى وقۋشىلاردى ساپقا تۇرعىزادى، وقىتۋشىعا راپورت بەرەدى، امانداسۋ، تۇگەندەۋ، وقۋشىلاردىڭ سىرت كورىنىسىن تەكسەرۋ.
ءا) وتىلگەن تاقىرىپتى سۇراۋ كەزەڭى – 10 مينۋت.
- اتىستى جۇرگىزۋدە قانداي تاسىلدەر قولدانىلادى؟
- اۆتوماتتىڭ كوزدەۋىشى مەن نىسانا كوزدەۋىشى قالاي قويىلادى؟
- اۆتوماتتان پۋلەمەتتەن اتۋ كەزىندە كوزدەۋگە ارنالعان تەگىس قاراۋىل تۋرالى ايتىڭدار.
- اتىس جۇرگىزۋ كەزىندە اۆتوماتتى پۋلەمەتتى ورنىقتىرۋدىڭ قانداي تاسىلدەرىن بىلەسىڭدەر؟
ب) نەگىزگى ءبولىم – 25 مينۋت.
قول گراناتتارى. رگد - 5 قول گراناتى. جارىقشاقتى قول گراناتتار جاقىن ۇرىستاعى قارسىلاستىڭ ءتىرى كۇشىن جارىقشاقتارىمەن جويۋعا ارنالعان.
قازاقستان ارمياسىنىڭ قارۋلانۋىندا:
- رگد - 5 قول گراناتى؛
- رگن جانە رگو - قول گراناتى؛
- ف - 1 قول گراناتى بار.
- گراناتتار جارىقشاقتارىنىڭ ۇشۋ قاشىقتىعىنا بايلانىستى: شابۋىلداعى جانە قورعانىستاعى بولىپ بولىنەدى. رگد - 5 جانە رگن - شابۋىلداعى، ف - 1 جانە رگو - قورعانىستاعى گراناتتارعا جاتادى.
قول گراناتتارىنىڭ ارنالۋى جانە ۇرىستىق قاسيەتى.
رگد - 5 جارىقشاقتى قول گراناتى – اراقاشىقتىقتا ارەكەت ەتەتىن گرانات، ول شابۋىلدا جانە قورعانىستا قارسىلاستىڭ ءتىرى كۇشىن جويۋعا ارنالعان. گرانات لاقتىرۋ تاياۋ رەتتە قيمىل جاساۋدا جانە ساۋىتتى ترانسپورتەردە ءار ءتۇرلى جاعدايدا جۇزەگە اسىرىلادى.
گرانات جارىقشاقتارىنىڭ راديۋسى 25 م - گە جۋىق. گراناتتى لاقتىرۋدىڭ ورتاشا قاشىقتىعى – 40 - 50م. جابدىقتالعان ماسساسى – 310گ. تۇتاندىرعىش باسەڭدەتكىشىنىڭ جانۋ ۋاقىتى – 3، 2 – 4، 2س.
گراناتتىڭ قۇرىلىسى.
رگد - 5 جارىقشاقتى قول گراناتى تۇتاندىرعىشقا ارنالعان تۇتىگى بار كورپۋستان، جارىلاتىن زاريادتان جانە تۇتاندىرعىشتان تۇرادى.
گرانات كورپۋسى جارىلاتىن زاريادتان تۇتاندىرعىشقا ارنالعان تۇتىكتى ورنالاستىرۋ ءۇشىن، سونداي - اق گرانات جارىلۋى كەزىندە جارىقشاقتار جاسالۋىنا قىزمەت ەتەدى. ول ەكى بولىكتەن (جوعارى جانە تومەنگى) بولىكتەن تۇرادى.
كورپۋستىڭ جوعارعى بولىگى قالپاقشا دەپ اتالاتىن سىرتقى قابىقتان جانە قالپاقشانىڭ قوسىمشا بەتىنەن تۇرادى. جوعارعى مانجەت ارقىلى تۇتاندىرعىشقا ارنالعان تۇتىكشە جالعاستىرىلعان. تۇتىكشە گراناتقا تۇتاندىرعىشتى جالعاستىرۋ جانە كورپۋستاعى جارىلاتىن زاريادتى گەرمەتيزاسيالاۋ ءۇشىن قولدانىلادى.
كورپۋستىڭ تومەنگى بولىگى تابان دەپ اتالاتىن سىرتقى قابىقتان جانە تاباننىڭ قوسىمشا بەتىنەن تۇرادى.
جارىلاتىن زارياد كورپۋستى تولتىرادى جانە ونىڭ جارىقشاقتار مەن جارىلۋىنا ارنالعان.
گرانات تۇتاندىرعىشى جارىلاتىن زارياد جارىلۋىنا ارنالعان. ول سوققى مەحانيزمى مەن تۇتاندىرعىشتان تۇرادى.
سوققى مەحانيزمى تۇتاندىرعىشتىڭ كاپسيۋل - وتالعىشىنىڭ تۇتانۋىنا قىزمەت ەتەدى. ول سوققى مەحانيزم تۇتىگىنەن، جالعاستىرۋشى تىعىننان، باعىتتاۋشى شايبادان، ۇرىستىق سەرىپپەدەن، سوققىشتان، سوققىش شايباسىنان، اعىتقىش يىنتىرەك پەن ساقينالى ساقتاندىراتىن مۇرىندىقتان تۇرادى. سوققى مەحانيزم تۇتىگى تۇتاندىرعىشتىڭ بارلىق بولشەكتەرىن جيناۋدا نەگىز بولىپ تابىلادى. جالعاستىرعىش تىعىن تۇتاندىرعىشتى گرانات كورپۋسىمەن جالعاستىرۋعا ارنالعان. ول سوققى مەحانيزم تەتىگىنىڭ تومەنگى جاعىنا كيگىزىلگەن.
باعىتتاۋشى شايبا ۇرىستىق سەرىپپەنىڭ جوعارعى ۇشىنا ارنالعان تىرەۋ بولىپ تابىلادى جانە ول سوققى جىلجۋىن باعىتتايدى. ول سوققى مەحانيزم تۇتىگىنىڭ جوعارعى بولىگىندە بەكىتىلگەن.
ۇرىستىق سەرىپپە كاپسيۋل - وتالعىشقا قىستىرۋعا قاجەتتى ەنەرگيانى سوققىشقا حابارلاۋ ءۇشىن ارنالعان. ول سوققىشقا كيگىزىلگەن جانە ءوزىنىڭ جوعارعى ۇشىمەن باعىتتاۋشى شايباعا، ال تومەنگى ۇشىمەن سوققىش شايباسىنا تىرەلەدى. سوققىش كاپسيۋل - وتالعىشتى تۇتاندىرىپ، قىستىرۋعا ارنالعان. سوققىش شايباسى سوققىشتىڭ تومەنگى ۇشىنا كيگىزىلەدى دە، ۇرىستىق سەرىپپەنىڭ تومەنگى ۇشىنا تىرەۋ بولىپ تابىلادى.
اعىتقىش يىنتىرەك سوققىشتى قايرىلعان جاعدايدا ۇستاپ تۇرۋعا ارنالعان. سوققى مەحانيزم تۇتىگىندە اعىتقىش يىنتىرەك ساقتاندىراتىن مۇرىندىقپەن ۇستاپ تۇرىلادى. ساقتاندىرىلاتىن مۇرىندىق اعىتقىش يىنتىرەكتىڭ قۇلاقشا ساڭىلاۋىنان جانە سوققى مەحانيزم تۇتىگىنىڭ قابىرعالارىنان وتەدى. وندا ونى جۇلىپ الاتىن ساقينا بولادى.
وزدىگىنەن تۇتاندىرعىش گراناتتاعى زاريادتىڭ جارىلۋىنا ارنالعان. ول باياۋلاتقىش تىعىنىنان، كاپسيۋل - وتالعىشتان، باياۋلاتقىشتان جانە كاپسيۋل - دەتوناتوردان تۇرادى.
باياۋلاتقىش تىعىنىنىڭ جوعارعى جاعىندا سوققى مەحانيزم تۇتىگىمەن جالعاستىراتىن ويما جانە كاپسيۋل - وتالعىشقا ارنالعان ۇيا، ىشىندە – باياۋلاتقىش ورناتىلعان ارنا، سىرتىندا - كاپسيۋل - دەتوناتور وقساۋىتىن جالعاستىرۋعا ارنالعان تەسىك بار. كاپسيۋل - وتالعىش باياۋلاتقىشتى تۇتاندىرۋعا ارنالعان.
باياۋلاتقىش كاپسيۋل - وتالعىشتان كاپسيۋل - دەتوناتورعا وت ساۋلەسىن بەرەدى. ول پرەستەلگەن گازى از قۇرامنان تۇرادى.
كاپسيۋل - دەتوناتور گراناتتاعى جارىلاتىن زارياد جارىلۋىنا ارنالعان. ول وق باياۋلاتقىش تىعىنىنىڭ تومەنگى بولىگى بەكىتىلگەن ساۋىتتا ورنالاستىرىلعان.
تۇتاندىرعىشتار ءارقاشان ۇرىستىق جاعدايدا بولادى. تۇتاندىرعىشتاردى بولشەكتەپ، سوققى مەحانيزمى جۇمىسىن تەكسەرۋگە قاتاڭ تيىم سالىنادى.
گراناتتى لاقتىرۋ كەزىندەگى ونىڭ بولىكتەرى
مەن مەحانيزمدەرىنىڭ جۇمىسى.
گراناتتى لاقتىرۋ الدىندا ونى – سومكەدەن الىپ، تۇتىكتەن تىعىنىن بۇراپ شىعارىپ، ونىڭ ورنىنا تۇتاندىرعىشتى سوڭىنا دەيىن بۇراپ سالۋ كەرەك. تۇتاندىرعىش سوققى مەحانيزم بولشەكتەرى مىناداي جاعدايدا ورنالاسادى: سوققىش قايىرىلىپ، سوققى مەحانيزم تۇتىگى ساقتاندىراتىن مۇرىندىقپەن جالعاسقان اعىتقىش يىنتىرەك ايىرىمەن جوعارعى جاعدايدا ۇستالىنىپ تۇرادى. ساقتاندىرىلاتىن مۇرىندىق ۇشى بولىنگەن جانە تۇتاندىرعىشتى مىقتى ۇستاپ تۇرادى.
گراناتتى لاقتىرۋ ءۇشىن ونىڭ اعىتقىش يىنتىرەگىن ساۋساقتارمەن گرانات كورپۋسىنا قىسا ۇستاپ تۇرىپ قولعا الۋ كەرەك.
يىنتىرەكتى جىبەرمەي ساقتاندىرعىش مۇرىندىقتى جۇلىپ الىپ، گراناتتى نىساناعا لاقتىرامىز. مۇرىندىقتى جۇلىپ العاننان سوڭ، تۇتاندىرعىش بولشەك ورنى وزگەرمەيدى، سوققىش قايىرما جاعدايدا سوققىش مەحانيزم تۇتىگى جالعاستىرۋدان بوساتىلادى، ءبىراق ساۋساقتارمەن قىسا ۇستالىنىپ، اعىتقىش يىنتىرەكپەن ۇستالىنىپ تۇرادى. گراناتتى لاقتىرۋ كەزىندە اعىتقىش يىنتىرەك گراناتتان ءبولىنىپ، سوققىشتى بوساتادى. سوققىش ۇرىستىق سەرىپپە اسەرىنەن كاپسيۋل - وتالعىشقا سوققى بەرىپ، ونى تۇتاندىرادى. وت جالىنى كاپسيۋل - وتالعىشتان باياۋلاتقىشتى تۇتاندىرادى، ودان ءوتىپ كاپسيۋل - دەتوناتورعا بەرىلەدى.
كاپسيۋل - دەتوناتور جارىلىپ، گراناتتىڭ زاريادىن جارادى. گرانات كورپۋسى جارىلادى دا، كورپۋس جانە تۇتاندىرعىش جارىقشاقتارى جان - جاققا شاشىرايدى.
ف - 1 جارىقشاقتى قول گراناتى – اراقاشىقتىق ارەكەتتى گرانات. ول كوبىنەسە قورعانىس شايقاسىندا ءتىرى كۇشتى جويۋعا ارنالعان. گراناتتى ءار ءتۇرلى جاعدايلاردان جانە تاسادان، ساۋىتتى ترانسپورتەردەن نەمەسە تانكىدەن لاقتىرۋعا بولادى. گراناتتىڭ جارىلۋ كەزىندەگى جارىقشاقتار ۇشۋ ءراديۋسى – 200م - گە جۋىق. گرانات لاقتىرۋدىڭ ورتاشا قاشىقتىعى – 35 - 45م. جاراقتالعان گرانات ماسساسى – 600گ. تۇتاندىرعىش باياۋلاتقىشىنىڭ جانۋ ۋاقىتى – 3، 2 - 4، 2 س.
گراناتتىڭ قۇرىلىسى.
ف - 1 جارىقشاقتى قول گراناتى كورپۋستان، جارىلعىش زاريادتان، تۇتاندىرعىشتان تۇرادى.
گرانات كورپۋسى جارىلعىش زارياد پەن تۇتاندىرعىشتى ورنالاستىرۋعا، سونداي - اق گرانات جارىلعان كەزدە جارىقشاقتار تۇزۋگە ارنالعان. گرانات كورپۋسى شويىن، بويلىق جانە ەندىك ويىقشالارى بار، ادەتتە، ول جارىقشاقتارعا وسىلار ارقىلى بولشەكتەنەدى. كورپۋستىڭ جوعارى بولىگىندە تۇتاندىرعىشتى بۇراپ ەنگىزۋگە ارنالعان بۇراندالى ويىق بار. ساقتاعاندا، تاسىعاندا جانە الىپ جۇرگەندە وعان پلاستماسسا تىعىن بۇرالادى. ف - 1 گراناتانىڭ ارنالۋ ماقساتى مەن قۇرىلىسى رگد - 5 گراناتى سياقتى.
گراناتتاردى قولدانۋ، كۇتۋ جانە ساقتاۋ.
گراناتتار اسكەري بولىمدەرگە اعاش جاشىكتەرگە سالىنىپ جەتكىزىلەدى. جاشىككە - گراناتتار؛ تۇتقالار جانە تۇتاندىرعىشتار جەكە مەتالل قوراپتارعا سالىنادى. قوراپتاردى اشۋ ءۇشىن ارنايى پىشاق بولادى. جاشىكتىڭ قاقپاعى مەن قابىرعالارىندا تاڭبالار بولادى. وندا: جاشىكتەگى گراناتتار سانى، ولاردىڭ ماسساسى، گراناتتار مەن تۇتاندىرعىشتار اتاۋى، زاۋىت ءنومىرى، گراناتتار كەزەگىنىڭ ءنومىرى، دايىندالعان جىلى كورسەتىلەدى.
جاۋىنگەرلەر گراناتتاردى گراناتتارعا ارنالعان سومكەدە تاسىمالدايدى. تۇتاندىرعىشتار گراناتتان بولەك ورنالاسادى، ولار قاعازعا نەمەسە تازا شۇبەرەككە ورالۋى ءتيىس.
گراناتتار مەن تۇتاندىرعىشتاردى سومكەگە سالار الدىندا جانە جاراقتاۋ الدىندا كورپۋستارىندا مايىسۋلار مەن توتتاردىڭ جوقتىعىن قاراپ الۋ كەرەك. الىپ ءجۇرۋ كەزىندە گراناتتاردى سوقتىعۋدان، يتەرىلۋدەن، وتتان، بالشىق پەن ىلعالدان ساقتاۋ كەرەك.
گراناتتى تەك لاقتىرۋ الدىندا عانا جاراقتاۋعا رۇقسات ەتىلەدى.
ۇرىستىق گراناتتاردى لاقتىرۋعا ۇيرەنۋ كەزىندەگى قاۋىپسىزدىك شارالارى.
1) ۇيرەنۋشى بولات دۋلىعا كيۋى قاجەت؛
2) گراناتتار مەن تۇتاندىرعىشتاردى وقتاۋ الدىندا تەكسەرۋ كەرەك؛ اقاۋلار تابىلعان جاعدايدا – كومانديرگە بايانداۋ قاجەت؛
3) قورعانىستاعى جانە تانكىگە قارسى گراناتتاردى لاقتىرۋ وفيسەر جەتەكشىلىگىمەن جارىقشاقتار تەسىپ وتپەيتىندەي تاسالاردان نەمەسە وقپانالاردان جۇرگىزىلەدى؛
4) ءبىر ۇيرەنۋشىمەن بىرنەشە گراناتتى لاقتىرۋ كەزىندە ءار كەزەكتى گراناتتى الدىڭعى گراناتتىڭ جارىلىسىنان سوڭ، كەمىندە 5 سەكۋند وتكەننەن كەيىن لاقتىرۋ كەرەك؛
5) ەگەر گرانات لاقتىرىلماعان بولسا (ساقتاندىرعىش مۇرىندىعى جۇلىنباعان)، وندا ونى كومانديردىڭ تىكەلەي باقىلاۋىمەن جانە پارمەن بويىنشا وقسىزداندىرۋعا بولادى.
6) جارىلماعان گراناتتار ەسەبىن جۇرگىزىپ، ولاردىڭ تۇسكەن ورىندارىن قىزىل جالاۋمەن بەلگىلەۋ كەرەك؛ لاقتىرۋ اياقتالعاننان سوڭ جارىلماعان گراناتتاردى اسكەردەگى ارتيللەريالىق قارۋ - جاراق پەن وق - دارىلەردى ساقتاۋ جانە كۇتىپ ۇستاۋ جەتەكشىلىگىندە كورسەتىلگەن ەرەجەلەرگە سايكەس تۇسكەن جەرلەرىندە جارۋ قاجەت؛ گراناتتاردى جارۋدى بولىمشە كومانديرى ۇيىمداستىرادى؛
7) قول گراناتتارىن لاقتىرۋ اۋدانىنىڭ ءراديۋسى كەمىندە 300م جەردى قورشاۋ كەرەك؛
8) گراناتتى لاقتىرۋمەن اينالىسپاعان جەكە قۇرامدى اتىس شەبىنەن ءقاۋىپسىز جەرگە اپارۋ كەرەك:
9) گراناتتى لاقتىرۋعا ارنالعان باستاپقى ورىندى – اق جالاۋلارمەن، اتىس شەبىن قىزىل جالاۋلارمەن بەلگىلەۋ كەرەك؛
10) گراناتتار مەن تۇتاندىرعىشتار بەرۋ پۋنكتىن باستاپقى ورنىنان 25 م قاشىقتىقتا جابدىقتاۋ كەرەك.
ۆ) قورىتىندى ءبولىم – 5 مينۋت.
سۇراقتار مەن تاپسىرمالار:
- جارىقشاقتى قول گراناتتارى نەگە ارنالعان؟
- ق ر قك - دە جانە قارۋلانۋىندا قول گراناتتارىنىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟
- رگد - 5 جارىقشاقتى قول گراناتىنىڭ ۇرىستىق قاسيەتتەرىن اتاپ بەرىڭدەر.
You Might Also Like
