قوسىندىنى سانعا ءبولۋ
قوسىندىنى سانعا ءبولۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: قوسىندىنى سانعا ءبولۋ تاسىلدەرىن پىسىقتاۋعا ارنالعان ەسەپتەردى ءار ءتۇرلى تاسىلمەن شىعارۋعا جاتتىقتىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن وقۋشىنىڭ بەلسەندىلىگىن، ءتۇرلى تاپسىرمالار ورىنداۋ بارىسىندا شىعارماشىلىق ىسكەرلىك قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ.
3. كوررەكسيالىق: ماتەماتيكالىق ءتىلىن، سوزدىك قورىن دامىتۋ، بايلانىستىرىپ سويلەۋگە داعدىلاندىرۋ.
4. تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ۇيىمشىلدىققا، ۇقىپتىلىققا، تاپقىرلىققا، ءبىلىمپاز بولۋعا، اقىل - وي بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
- ەكى كوز نە ءۇشىن كەرەك؟
جاقسىلاردى كورۋ ءۇشىن.
- ەكى قول نە ءۇشىن كەرەك؟
ەلگە كومەك بەرۋ ءۇشىن.
- ەكى قۇلاق نە ءۇشىن كەرەك؟
اقىل، كەڭەس تىڭداۋ ءۇشىن.
ولاي بولسا بالالار بۇگىنگى ساباقتا جاقسى قاتىسىپ، ءوز ءبىلىمىمىزدى كورسەتەيىك.
وقۋشىلاردى توپقا ءبولۋ، توپتىڭ اتاۋىن "زەيىندىلىك" ويىنى ارقىلى تابۋ.
زەيىندىلىك ويىنى:
ويەاىىاڭاەيۋبەاوىك جازباسىنداعى ە ارپىنەن باسقا بارلىق داۋىستى دىبىستاردى سىزىپ تاستاڭدار. قانداي ءسوز شىقتى؟ (ەڭبەك).
ويتاىىالاەيۋىەپوىاو جازباسىنداعى ا ارپىنەن باسقا بارلىق داۋىستى دىبىستاردى سىزىپ تاستاڭدار. قانداي ءسوز شىقتى؟ (تالاپ).
ويباىىااەيۋلەاوىىواامەيۋ جازباسىنداعى ءى ارپىنەن باسقا بارلىق داۋىستى دىبىستاردى سىزىپ تاستاڭدار. قانداي ءسوز شىقتى؟ (ءبىلىم).
ءى توپ «ەڭبەك»
ءىى توپ «تالاپ»
ءىىى توپ «ءبىلىم»
ءىى ميعا شابۋىل.
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
«سەن - ماعان، مەن - ساعان» ويىنى. ءۇش توپتىڭ باسشىلارى دوپ لاقتىرۋ ارقىلى ءبىر - بىرىنە سۇراق قويادى.(ءسوز تاپتارى تۋرالى)
1. كوبەيتۋدىڭ كومپونەنتتەرىن اتا
2. ءبولۋدىڭ كومپونەنتتەرىن اتا
3. 1 دم نەشە سم بار؟
4. 1 تاۋلىكتە نەشە ساعات بار؟
5. 1ساعاتتا نەشە مينۋت بار؟
6. كولەمدى قالاي تابامىز؟
7. 2 - ءنىڭ كۋبى نەشەگە تەڭ؟
اۋىزشا جۇمىس
ويىن «برەين – رينگ»
ەكى جۇمىرتقا 4 مينۋتتا پىسەدى. ءدال سونداي 8 جۇمىرتقا قانشا ۋاقىتتا پىسەدى؟
- اجەي قالاعا بارا جاتىپ قارسى الدىنان 3 ەر ادامدى كەزدەستىرەدى. ولاردىڭ ءارقايسىسىندا ءبىر - ءبىر قاپ بار، ءار قاپتىڭ ىشىندە ءبىر مىسىقتان بار ەكەن. قالاعا ساپار شەككەن جولاۋشىلار نەشەۋ؟
- توردا 4 قويان بار ەدى. وسى قويانداردى ءتورت بالا ءبىر - بىردەن ساتىپ الدى، بىرەۋى قالىپ قويدى. نەلىكتەن بۇلاي بولدى؟
- قاز 2 اياعىمەن تۇرعان كەزدە، ونىڭ ماسساسى 6 كگ. ەگەر قاز ءبىر اياعىمەن تۇرسا، ماسساسى قانداي بولادى؟
ءىىى. جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرۋ.
(6+9)؛ 3 *6: 3+9: 3ورنەكتى سالىستىرامىز. ناتيجەسىندە ورنەكتىڭ وڭ جانە سول جاعى تەڭ. دەمەك ورنەك تەڭ.
قوسىندىنى سانعا ءبولۋدىڭ ەكى ءتاسىلى بار
1 - ءتاسىل ءبىرىنشى قوسىلعىش 6 - نى 3 - كە بولەمىز، ەكىنشى قوسىلعىش 9 - دى 3 – كە بولەمىز. ناتيجەلەرىن قوسامىز. 6: 3+9: 3=2+3=5
2 - ءتاسىل ەڭ الدىمەن جاقشانىڭ ءىشىن ورىندايمىز. شىققان ناتيجەنى سانعا بولەمىز
(6+9): 3=15: 3=5
دەمەك، قووسىندىنى سانعا ءبولۋ ءۇشىن، ءار قوسىلعىشتى وسى سانعا ءبولىپ، ناتيجەلەرىن قوسۋعا؛ قوسىندىنىڭ ءمانىن تاۋىپ، ونى وسى سانعا بولۋگە بولادى.
تاقتامەن جۇمىس. ءبولۋ قالاي ورىندالعان؟ جوعارىدا كورسەتىلگەن تاسىلدەردى پايدالانىپ ءتۇسىندىرۋ
1)(10+6): 2=16: 2=8
2)(10+6): 2=10: 2+6: 2=8
ءار توپ ورنەكتىڭ ءمانىن ەكى تاسىلمەن تابادى
(14+16): 2
(25+15): 5
(36+18): 6
(24+12): 4
(40+16): 8
(21+9): 3
وقۋلىقپەن جۇمىس:
№6 سالىستىر.
(18+14): 2 * 18: 2+14
45: 5+20: 5 * (45+20): 5
سەرگىتۋ ءساتى
ءبىر، ەكى، تۇرايىق،
الاقاندى ۇرايىق.
جۇگىرەيىك، جۇگىرەيىك،
اياقتى ۇشىنان باسايىق.
ساڭىراۋقۇلاقتاي وتىرىپ،
ەمەندەرشە تۇرايىق.
تۇرايىق، وتىرايىق،
تۇرايىق، وتىرايىق،
تۇرايىق، وتىرايىق،
پارتامىزعا جايعاسايىق،
تىپ – تىنىش.
№7. ەسەپتەردى ءار ءتۇرلى تاسىلدەرمەن شىعار.
1) 12كگ قيار مەن 15كگ قىزاناق بانكالارعا 3 كيلوگراممنان ءبولىپ تۇزدالدى. نەشە بانكا قاجەت بولدى؟
شەشۋى: (12+15): 3=9
12: 3+15: 3=4+5=9
ماتەماتيكالىق ديكتانت
ورنەكتەردى جازىپ، ولاردىڭ ماندەرىن تاپقىزۋ
1) 75 جانە 27 ساندارىنىڭ ايىرماسىن 3 ەسە ارتتىر
2) 40 جانە 16 ساندارىنىڭ قوسىندىسىن 7 ەسە كەمىت
3) 70 جانە 4 ساندارىنىڭ كوبەيتىندىسىن 40 ەسە كەمىت
4) 420 جانە 6 ساندارىنىڭ ءبولىندىسىن 9 ەسە ارتتىر
(ءار قاتاردان 1 وقۋشى وقىپ، ناتيجەسى تەكسەرىلەدى)
№10
تەڭدىكتەر تۋرا بولاتىنداي ەتى، بوس ورىنعا اريفمەتيكالىق امالدار تاڭباسىن جانە جاقشالاردى قوي:
45 _ 54 _ 9 = 11
56 _ 49 _ 7 _ = 15
2 _ 3 _ 1 _ 3 = 1
3 _ 5 _ 2 _5 = 1
V. قورىتۋ.
1) قوسىندىنى سانعا قالاي بولۋگە بولادى؟
2) ساباقتا جاڭادان نەنى بىلدىڭدەر؟
3) باسبارماق.
Vءى. باعالاۋ.
Vءىى. ۇيگە تاپسىرما:
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: قوسىندىنى سانعا ءبولۋ تاسىلدەرىن پىسىقتاۋعا ارنالعان ەسەپتەردى ءار ءتۇرلى تاسىلمەن شىعارۋعا جاتتىقتىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن وقۋشىنىڭ بەلسەندىلىگىن، ءتۇرلى تاپسىرمالار ورىنداۋ بارىسىندا شىعارماشىلىق ىسكەرلىك قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ.
3. كوررەكسيالىق: ماتەماتيكالىق ءتىلىن، سوزدىك قورىن دامىتۋ، بايلانىستىرىپ سويلەۋگە داعدىلاندىرۋ.
4. تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ۇيىمشىلدىققا، ۇقىپتىلىققا، تاپقىرلىققا، ءبىلىمپاز بولۋعا، اقىل - وي بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
- ەكى كوز نە ءۇشىن كەرەك؟
جاقسىلاردى كورۋ ءۇشىن.
- ەكى قول نە ءۇشىن كەرەك؟
ەلگە كومەك بەرۋ ءۇشىن.
- ەكى قۇلاق نە ءۇشىن كەرەك؟
اقىل، كەڭەس تىڭداۋ ءۇشىن.
ولاي بولسا بالالار بۇگىنگى ساباقتا جاقسى قاتىسىپ، ءوز ءبىلىمىمىزدى كورسەتەيىك.
وقۋشىلاردى توپقا ءبولۋ، توپتىڭ اتاۋىن "زەيىندىلىك" ويىنى ارقىلى تابۋ.
زەيىندىلىك ويىنى:
ويەاىىاڭاەيۋبەاوىك جازباسىنداعى ە ارپىنەن باسقا بارلىق داۋىستى دىبىستاردى سىزىپ تاستاڭدار. قانداي ءسوز شىقتى؟ (ەڭبەك).
ويتاىىالاەيۋىەپوىاو جازباسىنداعى ا ارپىنەن باسقا بارلىق داۋىستى دىبىستاردى سىزىپ تاستاڭدار. قانداي ءسوز شىقتى؟ (تالاپ).
ويباىىااەيۋلەاوىىواامەيۋ جازباسىنداعى ءى ارپىنەن باسقا بارلىق داۋىستى دىبىستاردى سىزىپ تاستاڭدار. قانداي ءسوز شىقتى؟ (ءبىلىم).
ءى توپ «ەڭبەك»
ءىى توپ «تالاپ»
ءىىى توپ «ءبىلىم»
ءىى ميعا شابۋىل.
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
«سەن - ماعان، مەن - ساعان» ويىنى. ءۇش توپتىڭ باسشىلارى دوپ لاقتىرۋ ارقىلى ءبىر - بىرىنە سۇراق قويادى.(ءسوز تاپتارى تۋرالى)
1. كوبەيتۋدىڭ كومپونەنتتەرىن اتا
2. ءبولۋدىڭ كومپونەنتتەرىن اتا
3. 1 دم نەشە سم بار؟
4. 1 تاۋلىكتە نەشە ساعات بار؟
5. 1ساعاتتا نەشە مينۋت بار؟
6. كولەمدى قالاي تابامىز؟
7. 2 - ءنىڭ كۋبى نەشەگە تەڭ؟
اۋىزشا جۇمىس
ويىن «برەين – رينگ»
ەكى جۇمىرتقا 4 مينۋتتا پىسەدى. ءدال سونداي 8 جۇمىرتقا قانشا ۋاقىتتا پىسەدى؟
- اجەي قالاعا بارا جاتىپ قارسى الدىنان 3 ەر ادامدى كەزدەستىرەدى. ولاردىڭ ءارقايسىسىندا ءبىر - ءبىر قاپ بار، ءار قاپتىڭ ىشىندە ءبىر مىسىقتان بار ەكەن. قالاعا ساپار شەككەن جولاۋشىلار نەشەۋ؟
- توردا 4 قويان بار ەدى. وسى قويانداردى ءتورت بالا ءبىر - بىردەن ساتىپ الدى، بىرەۋى قالىپ قويدى. نەلىكتەن بۇلاي بولدى؟
- قاز 2 اياعىمەن تۇرعان كەزدە، ونىڭ ماسساسى 6 كگ. ەگەر قاز ءبىر اياعىمەن تۇرسا، ماسساسى قانداي بولادى؟
ءىىى. جاڭا ماتەريالدى مەڭگەرۋ.
(6+9)؛ 3 *6: 3+9: 3ورنەكتى سالىستىرامىز. ناتيجەسىندە ورنەكتىڭ وڭ جانە سول جاعى تەڭ. دەمەك ورنەك تەڭ.
قوسىندىنى سانعا ءبولۋدىڭ ەكى ءتاسىلى بار
1 - ءتاسىل ءبىرىنشى قوسىلعىش 6 - نى 3 - كە بولەمىز، ەكىنشى قوسىلعىش 9 - دى 3 – كە بولەمىز. ناتيجەلەرىن قوسامىز. 6: 3+9: 3=2+3=5
2 - ءتاسىل ەڭ الدىمەن جاقشانىڭ ءىشىن ورىندايمىز. شىققان ناتيجەنى سانعا بولەمىز
(6+9): 3=15: 3=5
دەمەك، قووسىندىنى سانعا ءبولۋ ءۇشىن، ءار قوسىلعىشتى وسى سانعا ءبولىپ، ناتيجەلەرىن قوسۋعا؛ قوسىندىنىڭ ءمانىن تاۋىپ، ونى وسى سانعا بولۋگە بولادى.
تاقتامەن جۇمىس. ءبولۋ قالاي ورىندالعان؟ جوعارىدا كورسەتىلگەن تاسىلدەردى پايدالانىپ ءتۇسىندىرۋ
1)(10+6): 2=16: 2=8
2)(10+6): 2=10: 2+6: 2=8
ءار توپ ورنەكتىڭ ءمانىن ەكى تاسىلمەن تابادى
(14+16): 2
(25+15): 5
(36+18): 6
(24+12): 4
(40+16): 8
(21+9): 3
وقۋلىقپەن جۇمىس:
№6 سالىستىر.
(18+14): 2 * 18: 2+14
45: 5+20: 5 * (45+20): 5
سەرگىتۋ ءساتى
ءبىر، ەكى، تۇرايىق،
الاقاندى ۇرايىق.
جۇگىرەيىك، جۇگىرەيىك،
اياقتى ۇشىنان باسايىق.
ساڭىراۋقۇلاقتاي وتىرىپ،
ەمەندەرشە تۇرايىق.
تۇرايىق، وتىرايىق،
تۇرايىق، وتىرايىق،
تۇرايىق، وتىرايىق،
پارتامىزعا جايعاسايىق،
تىپ – تىنىش.
№7. ەسەپتەردى ءار ءتۇرلى تاسىلدەرمەن شىعار.
1) 12كگ قيار مەن 15كگ قىزاناق بانكالارعا 3 كيلوگراممنان ءبولىپ تۇزدالدى. نەشە بانكا قاجەت بولدى؟
شەشۋى: (12+15): 3=9
12: 3+15: 3=4+5=9
ماتەماتيكالىق ديكتانت
ورنەكتەردى جازىپ، ولاردىڭ ماندەرىن تاپقىزۋ
1) 75 جانە 27 ساندارىنىڭ ايىرماسىن 3 ەسە ارتتىر
2) 40 جانە 16 ساندارىنىڭ قوسىندىسىن 7 ەسە كەمىت
3) 70 جانە 4 ساندارىنىڭ كوبەيتىندىسىن 40 ەسە كەمىت
4) 420 جانە 6 ساندارىنىڭ ءبولىندىسىن 9 ەسە ارتتىر
(ءار قاتاردان 1 وقۋشى وقىپ، ناتيجەسى تەكسەرىلەدى)
№10
تەڭدىكتەر تۋرا بولاتىنداي ەتى، بوس ورىنعا اريفمەتيكالىق امالدار تاڭباسىن جانە جاقشالاردى قوي:
45 _ 54 _ 9 = 11
56 _ 49 _ 7 _ = 15
2 _ 3 _ 1 _ 3 = 1
3 _ 5 _ 2 _5 = 1
V. قورىتۋ.
1) قوسىندىنى سانعا قالاي بولۋگە بولادى؟
2) ساباقتا جاڭادان نەنى بىلدىڭدەر؟
3) باسبارماق.
Vءى. باعالاۋ.
Vءىى. ۇيگە تاپسىرما:
You Might Also Like
