"كەرقۇلا اتتى كەندەباي" ەرتەگىسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «كەرقۇلا اتتى كەندەباي» ەرتەگىسى
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) بىلىمدىلىك: ەرتەگىنى قانشالىقتى مەڭگەرگەنىن بايقاۋ. كەندەباي بەينەسىن اشا وتىرىپ، كەيىپكەرلەر تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. وتكەن تاقىرىپتارمەن بايلانىستىرا وتىرىپ، ادەبيەتتەن العان بىلىمدەرىن جەتىلدىرە ءتۇسۋ.
ءا) تاربيەلىك: كەندەباي بەينەسى ارقىلى ادامگەرشىلىككە، قايىرىمدىلىققا تاربيەلەۋ. وقۋشى بويىنا ەرلىك، باتىلدىق قاسيەتتەردى دارىپتەۋ.
ب) دامىتۋشىلىق: ماتىنمەن جۇمىس ىستەۋگە، ءوز پىكىرىن قورعاۋعا داعدىلاندىرۋ. ادەبيەتكە قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا تاقىرىپتى مەڭگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، وي سالۋ، كوركەم وقۋ.
كورنەكىلىگى: سلايد، ماقال - ماتەلدەر، سىزبالار.
ءپانارالىق بايلانىس: بەينەلەۋ ونەرى، قازاق ءتىلى.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
سالەمدەسۋ، وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ، وقۋ - قۇرالدارىن ساباققا ازىرلەۋ.
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
1.»اياز بي» ەرتەگىسىنەن تەرىپ جازىپ كەلگەن ماقال - ماتەلدەردى وقىتۋ؛
1) ادام ءتىلى تاس جارادى، تاس جارماسا باس جارادى.
2) اعا ولسە، ءىنى – مۇرا.
3) بىرەۋگە ور قازبا، ءوزىڭ تۇسەرسىڭ.
2. تاقتاعا جازىلعان سۇراقتارعا جاۋاپ الۋ.
1) «اياز بي» ەرتەگىنىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟ (شىنشىل ەرتەگى)
2) ەرتەگىنىڭ نەگىزگى يدەياسى نە؟ (ەل بيلەۋ، ەل باسقارۋ جايى)
3) ەرتەگىنىڭ باستى كەيىپكەرلەرى كىمدەر؟ (جامان، مادان حان، مەڭدى سۇلۋ.
ءىىى جاڭا ساباق. تاقتاداعى سۋرەتتەرگە قاراي وتىرىپ، «كەرقۇلا اتتى كەندەباي» ەرتەگىسىنىڭ مازمۇنىن مىنا جوسپار بويىنشا اڭگىمەلەۋ.
1. كەندەبايدىڭ دۇنيەگە كەلۋى.
2. مەرگەنباي باتىردىڭ بالاسىمەن كەزدەسۋى.
3. كەندەبايدىڭ مالشى بولۋى.
4. التىن قۇيرىقتى قۇلىن.
5. حاننىڭ شارتى.
- بالالار، ەرتەگى سەندەرگە ۇنادى ما؟ قالاي ويلايسىڭدار بۇل ەرتەگىنىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟
- بالالار، سەندەر كەندەبايعا ۇقساعىلارىڭ كەلەدى مە؟ كەندەبايدىڭ قانداي قاسيەتى كوبىرەك ۇنادى؟ قازىرگى جاستاردا وسىنداي قاسيەت بار ما؟
ءىV توپتاستىرۋ ستراتەگياسى. كەندەباي بويىندا قانداي جاقسى قاسيەتتەر بار؟
كەندەباي – ادال، جاناشىر، قايىرىمدى، مەيىرىمدى، ايلالى.
- ادامنىڭ جاقسى قاسيەتتەرى تۋرالى قانداي ماقال - ماتەلدەر بىلەسىڭدەر؟
V ماتىنمەن جۇمىس.
1. ەرتەگىدەن كەندەبايدىڭ ادامگەرشىلىگى تۋرالى جازىلعان ابزاستى تابىڭدار.
2. كەندەباي مەن قويشى بالا اراسىنداعى ديالوگتى وقىتۋ.
- بارلىق قيال - عاجايىپ ەرتەگىلەردە باتىر، ەر جۇرەك كەيىپكەرلەردىڭ سەرىگى، تۇلپارى بولادى. كەندەبايدىڭ كەرقۇلا اتى دا (الىپ انادان تۋادى، تۇلپار بيەدەن تۋادى» دەمەكشى وتە ەرەكشە. «ەر قاناتى – ات» دەيدى حالىق. كەندەبايدىڭ ماقساتىنا جەتۋىنە كەرقۇلا اتى كومەكتەسەدى. بۇل جاعىنان «كەرقۇلا اتتى كەندەباي» ەرتەگىسى ءبىز وقىعان ەرتەگىلەردىڭ ىشىندە قاي ەرتەگىگە ۇقسايدى؟(«ەرتوستىك» ەرتەگىسىنە)
Vءى سەرگىتۋ ۋاقىتى.
مىنا سوزدەردىڭ «كەرقۇلا اتتى كەندەباي» ەرتەگىسىنە قاتىسى بار بولسا، قول كورىڭدەر. جەتى باستى ءداۋ. گاۋھار تاس، شىنشىل ەرتەگى. قويشى بالا. قيال - عاجايىپ ەرتەگى. جەر استى. «ايرىلعىردىڭ سۋى، ايىرىل». اقىلدى جار. الىپ ارىستان. قىرىق ءۋازىر. التىن قۇيرىق.
Vءىى قورىتىندى. قيال - عاجايىپ ەرتەگىلەردە حالىق ارمانى، قيالى سۋرەتتەلەدى. «كەرقۇلا اتتى كەندەباي» ەرتەگىسىندە حالىق ارمانىن قاي جەردەن كورۋگە بولادى؟ حالىق قاتىگەز، مەيىرىمسىز جاۋ كۇشتەرىن جەڭەتىن، ەلىن، حالقىن سۇيەتىن باتىرلاردىڭ كوپ بولۋىن، بارلىق ادامداردىڭ كەندەباي سياقتى جاناشىر، مەيىرىمدى بولعانىن ارماندايدى. ەل تىنىشتىعىن، حالىق بىرلىگىن قالايدى.
Vءىىى باعالاۋ.
ءىح ۇيگە تاپسىرما: ەرتەگىنى وقۋ، ادامگەرشىلىك تۋرالى 10 ماقال جاتتاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) بىلىمدىلىك: ەرتەگىنى قانشالىقتى مەڭگەرگەنىن بايقاۋ. كەندەباي بەينەسىن اشا وتىرىپ، كەيىپكەرلەر تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ. وتكەن تاقىرىپتارمەن بايلانىستىرا وتىرىپ، ادەبيەتتەن العان بىلىمدەرىن جەتىلدىرە ءتۇسۋ.
ءا) تاربيەلىك: كەندەباي بەينەسى ارقىلى ادامگەرشىلىككە، قايىرىمدىلىققا تاربيەلەۋ. وقۋشى بويىنا ەرلىك، باتىلدىق قاسيەتتەردى دارىپتەۋ.
ب) دامىتۋشىلىق: ماتىنمەن جۇمىس ىستەۋگە، ءوز پىكىرىن قورعاۋعا داعدىلاندىرۋ. ادەبيەتكە قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا تاقىرىپتى مەڭگەرتۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، وي سالۋ، كوركەم وقۋ.
كورنەكىلىگى: سلايد، ماقال - ماتەلدەر، سىزبالار.
ءپانارالىق بايلانىس: بەينەلەۋ ونەرى، قازاق ءتىلى.
ساباقتىڭ بارىسى: ءى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
سالەمدەسۋ، وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ، وقۋ - قۇرالدارىن ساباققا ازىرلەۋ.
ءىى ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
1.»اياز بي» ەرتەگىسىنەن تەرىپ جازىپ كەلگەن ماقال - ماتەلدەردى وقىتۋ؛
1) ادام ءتىلى تاس جارادى، تاس جارماسا باس جارادى.
2) اعا ولسە، ءىنى – مۇرا.
3) بىرەۋگە ور قازبا، ءوزىڭ تۇسەرسىڭ.
2. تاقتاعا جازىلعان سۇراقتارعا جاۋاپ الۋ.
1) «اياز بي» ەرتەگىنىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟ (شىنشىل ەرتەگى)
2) ەرتەگىنىڭ نەگىزگى يدەياسى نە؟ (ەل بيلەۋ، ەل باسقارۋ جايى)
3) ەرتەگىنىڭ باستى كەيىپكەرلەرى كىمدەر؟ (جامان، مادان حان، مەڭدى سۇلۋ.
ءىىى جاڭا ساباق. تاقتاداعى سۋرەتتەرگە قاراي وتىرىپ، «كەرقۇلا اتتى كەندەباي» ەرتەگىسىنىڭ مازمۇنىن مىنا جوسپار بويىنشا اڭگىمەلەۋ.
1. كەندەبايدىڭ دۇنيەگە كەلۋى.
2. مەرگەنباي باتىردىڭ بالاسىمەن كەزدەسۋى.
3. كەندەبايدىڭ مالشى بولۋى.
4. التىن قۇيرىقتى قۇلىن.
5. حاننىڭ شارتى.
- بالالار، ەرتەگى سەندەرگە ۇنادى ما؟ قالاي ويلايسىڭدار بۇل ەرتەگىنىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟
- بالالار، سەندەر كەندەبايعا ۇقساعىلارىڭ كەلەدى مە؟ كەندەبايدىڭ قانداي قاسيەتى كوبىرەك ۇنادى؟ قازىرگى جاستاردا وسىنداي قاسيەت بار ما؟
ءىV توپتاستىرۋ ستراتەگياسى. كەندەباي بويىندا قانداي جاقسى قاسيەتتەر بار؟
كەندەباي – ادال، جاناشىر، قايىرىمدى، مەيىرىمدى، ايلالى.
- ادامنىڭ جاقسى قاسيەتتەرى تۋرالى قانداي ماقال - ماتەلدەر بىلەسىڭدەر؟
V ماتىنمەن جۇمىس.
1. ەرتەگىدەن كەندەبايدىڭ ادامگەرشىلىگى تۋرالى جازىلعان ابزاستى تابىڭدار.
2. كەندەباي مەن قويشى بالا اراسىنداعى ديالوگتى وقىتۋ.
- بارلىق قيال - عاجايىپ ەرتەگىلەردە باتىر، ەر جۇرەك كەيىپكەرلەردىڭ سەرىگى، تۇلپارى بولادى. كەندەبايدىڭ كەرقۇلا اتى دا (الىپ انادان تۋادى، تۇلپار بيەدەن تۋادى» دەمەكشى وتە ەرەكشە. «ەر قاناتى – ات» دەيدى حالىق. كەندەبايدىڭ ماقساتىنا جەتۋىنە كەرقۇلا اتى كومەكتەسەدى. بۇل جاعىنان «كەرقۇلا اتتى كەندەباي» ەرتەگىسى ءبىز وقىعان ەرتەگىلەردىڭ ىشىندە قاي ەرتەگىگە ۇقسايدى؟(«ەرتوستىك» ەرتەگىسىنە)
Vءى سەرگىتۋ ۋاقىتى.
مىنا سوزدەردىڭ «كەرقۇلا اتتى كەندەباي» ەرتەگىسىنە قاتىسى بار بولسا، قول كورىڭدەر. جەتى باستى ءداۋ. گاۋھار تاس، شىنشىل ەرتەگى. قويشى بالا. قيال - عاجايىپ ەرتەگى. جەر استى. «ايرىلعىردىڭ سۋى، ايىرىل». اقىلدى جار. الىپ ارىستان. قىرىق ءۋازىر. التىن قۇيرىق.
Vءىى قورىتىندى. قيال - عاجايىپ ەرتەگىلەردە حالىق ارمانى، قيالى سۋرەتتەلەدى. «كەرقۇلا اتتى كەندەباي» ەرتەگىسىندە حالىق ارمانىن قاي جەردەن كورۋگە بولادى؟ حالىق قاتىگەز، مەيىرىمسىز جاۋ كۇشتەرىن جەڭەتىن، ەلىن، حالقىن سۇيەتىن باتىرلاردىڭ كوپ بولۋىن، بارلىق ادامداردىڭ كەندەباي سياقتى جاناشىر، مەيىرىمدى بولعانىن ارماندايدى. ەل تىنىشتىعىن، حالىق بىرلىگىن قالايدى.
Vءىىى باعالاۋ.
ءىح ۇيگە تاپسىرما: ەرتەگىنى وقۋ، ادامگەرشىلىك تۋرالى 10 ماقال جاتتاۋ.
You Might Also Like
