InfoHub Logo

سىنىبى: 5
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قۇراق قۇراۋ تەحنولوگياسى
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا قۇراق تۇرلەرىن تىگۋدىڭ ەرەكشەلىگىمەن قۇراق بولىكتەرىن دۇرىس
ورنالاستىرۋ رەتتىلىگىن جانە وڭدەۋ تەحنولوگياسىن ۇيرەتۋ.
ءا) تاربيەلىك: وقۋشىلاردىڭ ۇنەمدىلىككە، يكەمدىلىككە، ۇقىپتىلىققا، تياناقتى بولۋعا تاربيەلەۋ، شاپشاڭدىققا، ەڭبەك سۇيگىشتىككە باۋلۋ.
ب) دامىتۋشىلىق وقۋشىلاردىڭ تەوريالىق بىلىمدەرىن ءىس – جۇزىندە شىعارماشىلىقپەن ۇشتاستىرۋ، ونەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، نۇسقاۋ، ساراماندىق جۇمىس
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، گەومەتريا، بەينەلەۋ، سىزۋ.
كەرەكتى قۇرال - جابدىقتار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، قاتتى قاعاز، ۇلگىلەر، سىزعىش، ينە، جىپتەر، قايشى، بور نەمەسە قارىنداش

ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ، سىنىپ تازالىعىنا ءمان بەرۋ.

II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
«قانداي جۇمباق بولسا دا شەشپەي ونى قويمايىق»
ءار توپ ۇياشىق تاڭداۋ ارقىلى سۇراققا جاۋاپ بەرۋ.

ءى. ويۋ - ورنەك سۇراعى:
1) ەجەلگى ۇلتتىق ويۋ؟ (قوشقار ءمۇيىز)
2) وسىمدىك تەكتەس ويۋلاردى اتا (ءۇشجاپىراق، جاۋقازىن، شىڭگۇل، جاپىراق، جەتىگۇل)
3) بۇل ويۋ «گ» جانە «ت» ارىپتەرىنە ۇقساس، جانە قانداي دا ءبىر رۋ تاڭبالارىنان پايدا بولعان. قانداي ويۋ؟ (بالتا)
4) ماگيالىق ويۋ قالاي اتالادى؟ (تۇمارشا)

ءىى. جۇمباقتار
1) بار ەكەن ءبىر دۇنيەدە جالعىز كوزى،
سول كوزبەن دۇنيەنىڭ ءبارىن كەزدى.
الەمدى 18 مىڭ كيىندىرىپ،
دۇنيەدەن جاپ - جالاڭاش ءوزى بەزدى (ينە)
2) ءدامدى تاعامداردى جينايدى،
قوناقتاردى كوڭىلدەنە سىيلايدى (داستارحان)
3) ارىق ات قارنى قابىسقان،
ءبىر كولدى ءىشىپ تاۋىسقان (قاسىق)
4) قۇرعاق جەردە ساقتايمىز،
ونسىز تاماق تاتپايمىز (تۇز)

ءىىى. ۇلتتىق تاعامدار
1) ۇيىتىلعان ءسۇت قالاي اتالادى؟ (ايران)
2) تورتا دەگەنىمىز نە؟ (سارى ماي تۇنباسى)
3) بيە سۇتىنەن اشىتىلعان سۋسىن (قىمىز)
4) ەزىلگەن قۇرت قالاي اتالادى؟ (مالتا)

ءىۇ. جالپى سۇراق:
1) ستيل دەگەن نە؟ (مانەر، سيپات، ەرەكشەلىك)
2) ماتانى ىلعالدى - جىلۋمەن وڭدەۋ دەگەنىمىز نە؟ (ۇتىكتەۋ)
3) سالالى، جابايى، بۇيرا. قانداي تالشىق؟ (زىعىر)
4) مىنا ساندار نەنى بىلدىرەدى: 160 - 88 - 70؟
(1 سان - سم ولشەنگەن بوي
2 سان – كەۋدەنىڭ جارتى ورامى
3 سان - مىقىننىڭ جارتى ورامى )

ءىى. جاڭا ساباق
جاڭا ساباق قۇراق تۇرلەرىن ەسكە ءتۇسىرىپ، توپتاستىرۋ ادىسىمەن باستالادى.

سەگىزجاپىراق
اققۋ
جۇلدىزشا
تىرناقاتار
شي قۇراق
ويۋلى

قۇراق، ونىڭ تۇرلەرى تۋرالى ماعلۇمات:
قۇراقتى قانداي ماقساتتا قۇرايمىز؟
- بىرىنشىدەن، ماتا قيىندىلارىن ىسكە اسىرۋ، كادەگە جاراتۋ.
- ەكىنشىدەن، ادەمىلىككە، ۇقىپتىلىققا، تاربيەلىلىككە ءمان بەرۋ.
قۇراق قۇراۋ - حالقىمىزدىڭ ءۇي - تۇرمىسى بۇيىمدارىندا ۇرپاقتان - ۇرپاققا ۇلاسقان ۇلتتىق تاسىلدەگى ونەرى.
قۇراق قۇراۋ ءۇشىن، قالعان قيىندى ماتالار قولدانعان. قۇراق قۇراۋ - ماتا قيىندىلارىن ىسكە ۇقساتۋ، كادەگە جاراتۋ جانە ۇلكەن ساندىلىكپەن ماتادان ءار ءتۇرلى پىشىندەردى قيۋلاستىرا وتىرىپ كەلتىرۋ.
بۇرىنعى اجە - اپكەلەرىمىز كۇندەلىكتى ءۇي - تىرشىلىگىندە وزىندىك ورنى بار،
پايدالانۋىنا قاراي، ءشاي قۇيۋشىعا ارنالعان شاعىن كورپەشە، مەيمانعا سالاتىن «ءتور كورپەشە»، ۇيىقتاردا سالاتىن مامىق كورپەشە، قىز ۇزاتىلاردا بەرەتىن ءتۇرلى ءتۇستى ءساندى «اتاسىنا، ەنەسىنە» ارنالىپ، قۇراق كورپە - كورپەشەلەر جاساۋىن دايىنداعان.
قۇراق قۇراۋ ونەرىنىڭ تەرەڭ ءمان - ماعىناسى بار. ەرتەدە اپا - اجەلەرىمىز قۇراق قۇراي وتىرىپ، قىز - نەمەرەسىنە ارنالعان قۇراقتى:«وتان بولىپ قۇرالىپ كەتسىن، ءوسىپ - ءونسىن»دەگەن تىلەكپەن جاساعان.

تاڭعاجايىپ تالانتىمەن تالايلاردى تامساندىرعان قازاق قولونەرىنىڭ قاراپايىم دا قايتالانباس ءتۇرى – قيىستىرىپ قۇراق قيۋ، ودان كوزدىڭ جاۋىن الاتىنداي وتە باعالى بۇيىمدار جاساۋ. ونىڭ قىمبات قۇندىلىعىنىڭ ءبىر ايعاعى قۇراقتان جاسالعان زاتتاردىڭ ۇزاتىلاتىن قىز جاساۋىنا ەنىپ، بۇل دۇنيە - مۇلىكتىڭ اجارىن ارايلاندىرىپ جىبەرەتىنى، ءۇي ىشىنە ۇلتتىق رەڭ بەرىپ، ادامنىڭ رۋحىن اسقاقتاتاتىنى. قۇراق – تورگە توسەيتىن كورپەشە. ماتا قيىندىلارىن قيۋلاستىرىپ، تۇمارشا، سەگىز جاپىراق، رومب ءتارىزدى ورنەكتەردەن قۇرالعان كورپەنى قۇراق نەمەسە قۇراق كورپە دەپ اتايدى. ەجەلدەن قوناقجاي قازاق حالقى ءتورىن قوناققا ارنالعان “قاسيەتتى ورىن” ساناعان. ەرتە كەزدە بالاسى ءولىپ، توقتاماعان ءۇي “ءتىل - كوزدەن امان بولسىن” دەگەن ىرىممەن قىرىق قۇراق قۇراپ، بالاسىن سوعان وراعان. قۇراق كورپەنى اراسىنا ماقتا نەمەسە قويدىڭ، تۇيەنىڭ ءجۇنىن سالىپ، سىرىپ تىگەدى.