ر دىبىسىن بۋىن، ءسوز ىشىندە بەكىتۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: ر دىبىسىن بۋىن، ءسوز ىشىندە دۇرىس، انىق ايتۋعا ماشىقتاندىرۋ. سۋرەتتەردىڭ اتىن اتاتۋ. بەينەلى سۋرەت بويىنشا ءسوز قۇراپ ايتۋعا ۇيرەتۋ.
تۇزەتۋشىلىك ماقساتى: ەستۋ زەيىندەرىن كورە وتىرىپ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن، قيالدارىن ەلەستەتۋ قابىلەتىن، اقىل – وي جانە فونەماتيكالىق ەستۋلەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك ماقساتى: بالالاردىڭ ەڭبەككە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن دامىتۋ، سىنىپتا تىنىش وتىرۋعا، ۇلكەندى سىيلاۋ جانە قادىرلەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ر فونەمالارىنىڭ ارتيكۋلياسيالىق كەسكىنى، تىلگە ارنالعان ارتيكۋلياسيالىق جاتتىعۋلاردىڭ سۋرەتتەرى. ارىپتەردىڭ كەسىندىسى، اينا، ءتۇرلى – ءتۇستى قاعازدار.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
پسيحولوگيالىق كەزەڭى.
ارمىسىڭ دوسىم،
كەل ماعان قوسىل.
الاقانعا سالىپ الاقان،
شەڭبەرگە بىرگە تۇرايىق.
قولىمىزدى كوتەرىپ،
كۇننىڭ نۇرىن الايىق.
ورتامىزدا كۇن نۇرى،
قۇشاققا ونى الايىق.
- ال، قانداي جىلى لەبىزدەرىڭدى بىلدىرەسىڭدەر؟
ايازداي مىقتى بول!
قارداي اپپاق بول!
سۋداي تازا بول!
ءمۇعالىم:
مۇزداي ءمولدىر بول!
2. تىنىس الۋعا ارنالعان جاتتىعۋلار
ا) العاشقى قالپى (اياق قوسۋلى): ورىننان تۇرىپ، يىقتار اشىق؛ باسىن ءتۇزۋ ۇستاۋ؛ ءبىر قولىن ديافراگماعا قويىپ، ەكىنشىسىن قابىرعاعا قويادى. «ءبىر» دەگەندە تەرەڭ دەم الىپ، تىنىسىن ۇستاپ قالادى؛ 1، 2، 3، 4، 5 دەگەندە ءبىرقالىپتى دەم شىعارۋ (ساناپ تۇرىپ).
ءا) ا. ق. 1 – ءشى جاتتىعۋداعىداي. 1، 2 دەگەندە تەرەڭ تىنىس الىپ؛ 1، 2، 3 دەگەندە دەمىن ۇستاپ قالۋ؛ 1، 2، 3، 4، 5 دەگەندە ءبىرقالىپتى دەم شىعارۋ.
3. ميميكالىق جاتتىعۋلار مەن بەتتىڭ بۇلشىق ەتتەرىنە ماسساج.
ا) ليمون جەگەندە. (3 – 4 رەت)
ءا) قۋانعاندا. (3 – 4 رەت)
ب) تاڭعالعاندا. (4 – 5 رەت)
ۆ) رەنجىگەندە. (4 – 5 رەت)
4. ەرىنگە ارنالعان جاتتىعۋ
ا) ەكى ەرىندى اۋىز ىشىنە تارتۋ. (1 - 4 رەت)
ءا) ۇستىڭگى جانە استىڭعى ەرىندى ۋقالاۋ. (1 - 4 رەت)
ب) ەرىندى الدىعا سوزۋىن ۇيرەتۋ.
تۇيىسكەن ەرىندەردى الدىعا تۇتىكشە ءتارىزدى سوزۋ. ( 1 - 5 رەت)
ۆ) جوعارعى جانە استىڭعى تىستەردى كورسەتىپ قينالماي جىميۋ (بالاعا دۇرىس ىستەۋدى ۇيرەتۋ ءۇشىن ىشتەن «ي» دىبىسىن ايتۋ كەرەك). (1 - 5 رەت)
5. ارتيكۋلياسيالىق جاتتىعۋلار.
ر دىبىسىنا بايلانىستى جاتتىعۋلار جاسايمىز.
«كىمنىڭ ءتىسى تازا؟»
اۋىزدى ازداپ اشىپ ءتىلدى وڭعا – سولعا جىلجىتىپ، ءتىلدىڭ ۇشىمەن جوعارعى تىستەرىن ءىش جاعىنان «تازالاۋ» كەرەك.
«سىلاقشى»
جىميىپ، اۋزىن اشىپ، ءتىلدى العا – ارتقا جىلجىتا وتىرىپ، ءتىلدىڭ ۇشىمەن قاتتى تاڭدايدى «سىلاۋ» كەرەك.
«ءدامدى توساپ»
جالپاق تىلمەن جوعارعى ەرىندى جالاپ، اۋىز قۋىسىنا كىرگىزۋ.
«دابىلشىلار»
جىميىپ، اۋزىن اشىپ، ءتىل ۇشىمەن جوعارعى يىستەر ارتىندا «د» دىبىسىن انىق جانە بىرنەشە رەت قايتالاپ «توقىلداتۋ» كەرەك: د – د – د. العاشقىدا «د» دىبىسىن اقىرىن (باياۋ)، بىرتە – بىرتە جىلدامداتىپ ايتقىزۋ كەرەك.
6. دىبىستى ايتۋىن ماشىقتاندىرۋ.
ويىن « جانۋارلارعا اينالامىز».
ءبىر، ەكى، ءۇش، جانۋارلارعا ايلانامىز.
ءيتتى بەينەلەڭدەر، ول قالاي ىرىلدايدى (رررر).
توقىلداق اعاشتى قالاي توقىلداتادى (تر – ر – ر، تر – ر – ر).
مىسىق قالاي داۋىستايدى (مۋر – ر – ر – ر).
قارعانىڭ بالاسى قارنى اشىپ اناسىن داۋىستاپ شاقىرادى (كار – ر – ر – ر).
7. بۋىنداردى قايتالا (وقى).
را – را – را – ارا ار – ار – ار – قار
رو – رو – رو – روم ور – ور – ور – تور
رۋ – رۋ – رۋ – كەرۋ ۋر – ۋر – ۋر – ۋرا
رى – رى – رى – رىس ىر – ىر – ىر – وتىر
8. سەرگىتۋ ءساتى.
- ر دىبىسىنىڭ ءقوڭىلى كوتەرىلىپ، ولەڭدەتە باستادى. بىزدە وعان قوسىلىپ ونىڭ ولەڭىن ايتايىق (را – را – را ۇشىپ كەلدى ارا. ار – ار – ار تاۋعا جاۋدى قار. ىر – ىر – ىر شارشاپ قالساڭ وتىر.
9. دىبىستىڭ تالداۋ مەن جيناقتاۋ داعدىلارىن دامىتۋ.
تاپسىرمالار:
اڭنىڭ اتاۋى ج دىبىسىنان باستالىپ، س دىبىسىمەن اياقتالادى.
بۇل نە؟ (جولبارىس). نەشە داۋىستى دىبىس بار؟ نەشە بۋىننان تۇرادى؟ «ر» دىبىسىنىڭ ورنىن انىقتاڭدار. بۇل ءسوز نەشە دىبىس بار؟
- شاشىلىپ قالعان دىبىستاردى جيناپ، ءسوز قۇراستىرىڭدار: «ك»، «ءى»، «ر»، «ك»،«ە».
- بۋىندارى شاتاسىپ كەتكەن سوزدەردەن جانۋارلاردىڭ اتترىن قۇراستىرىڭدار: را - زەب، قىر - قاس، لى - عاش - قار.
9. بالالاردى ماقتاپ، ماداقتاۋ.
10. قورىتىندى.
- ءبىز بۇگىن ساباقتا نە ىستەدىك؟
قانداي دىبىستى دۇرىس ايتۋعا ۇيرەندىك؟
11. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
تۇزەتۋشىلىك ماقساتى: ەستۋ زەيىندەرىن كورە وتىرىپ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن، قيالدارىن ەلەستەتۋ قابىلەتىن، اقىل – وي جانە فونەماتيكالىق ەستۋلەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك ماقساتى: بالالاردىڭ ەڭبەككە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن دامىتۋ، سىنىپتا تىنىش وتىرۋعا، ۇلكەندى سىيلاۋ جانە قادىرلەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ر فونەمالارىنىڭ ارتيكۋلياسيالىق كەسكىنى، تىلگە ارنالعان ارتيكۋلياسيالىق جاتتىعۋلاردىڭ سۋرەتتەرى. ارىپتەردىڭ كەسىندىسى، اينا، ءتۇرلى – ءتۇستى قاعازدار.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
پسيحولوگيالىق كەزەڭى.
ارمىسىڭ دوسىم،
كەل ماعان قوسىل.
الاقانعا سالىپ الاقان،
شەڭبەرگە بىرگە تۇرايىق.
قولىمىزدى كوتەرىپ،
كۇننىڭ نۇرىن الايىق.
ورتامىزدا كۇن نۇرى،
قۇشاققا ونى الايىق.
- ال، قانداي جىلى لەبىزدەرىڭدى بىلدىرەسىڭدەر؟
ايازداي مىقتى بول!
قارداي اپپاق بول!
سۋداي تازا بول!
ءمۇعالىم:
مۇزداي ءمولدىر بول!
2. تىنىس الۋعا ارنالعان جاتتىعۋلار
ا) العاشقى قالپى (اياق قوسۋلى): ورىننان تۇرىپ، يىقتار اشىق؛ باسىن ءتۇزۋ ۇستاۋ؛ ءبىر قولىن ديافراگماعا قويىپ، ەكىنشىسىن قابىرعاعا قويادى. «ءبىر» دەگەندە تەرەڭ دەم الىپ، تىنىسىن ۇستاپ قالادى؛ 1، 2، 3، 4، 5 دەگەندە ءبىرقالىپتى دەم شىعارۋ (ساناپ تۇرىپ).
ءا) ا. ق. 1 – ءشى جاتتىعۋداعىداي. 1، 2 دەگەندە تەرەڭ تىنىس الىپ؛ 1، 2، 3 دەگەندە دەمىن ۇستاپ قالۋ؛ 1، 2، 3، 4، 5 دەگەندە ءبىرقالىپتى دەم شىعارۋ.
3. ميميكالىق جاتتىعۋلار مەن بەتتىڭ بۇلشىق ەتتەرىنە ماسساج.
ا) ليمون جەگەندە. (3 – 4 رەت)
ءا) قۋانعاندا. (3 – 4 رەت)
ب) تاڭعالعاندا. (4 – 5 رەت)
ۆ) رەنجىگەندە. (4 – 5 رەت)
4. ەرىنگە ارنالعان جاتتىعۋ
ا) ەكى ەرىندى اۋىز ىشىنە تارتۋ. (1 - 4 رەت)
ءا) ۇستىڭگى جانە استىڭعى ەرىندى ۋقالاۋ. (1 - 4 رەت)
ب) ەرىندى الدىعا سوزۋىن ۇيرەتۋ.
تۇيىسكەن ەرىندەردى الدىعا تۇتىكشە ءتارىزدى سوزۋ. ( 1 - 5 رەت)
ۆ) جوعارعى جانە استىڭعى تىستەردى كورسەتىپ قينالماي جىميۋ (بالاعا دۇرىس ىستەۋدى ۇيرەتۋ ءۇشىن ىشتەن «ي» دىبىسىن ايتۋ كەرەك). (1 - 5 رەت)
5. ارتيكۋلياسيالىق جاتتىعۋلار.
ر دىبىسىنا بايلانىستى جاتتىعۋلار جاسايمىز.
«كىمنىڭ ءتىسى تازا؟»
اۋىزدى ازداپ اشىپ ءتىلدى وڭعا – سولعا جىلجىتىپ، ءتىلدىڭ ۇشىمەن جوعارعى تىستەرىن ءىش جاعىنان «تازالاۋ» كەرەك.
«سىلاقشى»
جىميىپ، اۋزىن اشىپ، ءتىلدى العا – ارتقا جىلجىتا وتىرىپ، ءتىلدىڭ ۇشىمەن قاتتى تاڭدايدى «سىلاۋ» كەرەك.
«ءدامدى توساپ»
جالپاق تىلمەن جوعارعى ەرىندى جالاپ، اۋىز قۋىسىنا كىرگىزۋ.
«دابىلشىلار»
جىميىپ، اۋزىن اشىپ، ءتىل ۇشىمەن جوعارعى يىستەر ارتىندا «د» دىبىسىن انىق جانە بىرنەشە رەت قايتالاپ «توقىلداتۋ» كەرەك: د – د – د. العاشقىدا «د» دىبىسىن اقىرىن (باياۋ)، بىرتە – بىرتە جىلدامداتىپ ايتقىزۋ كەرەك.
6. دىبىستى ايتۋىن ماشىقتاندىرۋ.
ويىن « جانۋارلارعا اينالامىز».
ءبىر، ەكى، ءۇش، جانۋارلارعا ايلانامىز.
ءيتتى بەينەلەڭدەر، ول قالاي ىرىلدايدى (رررر).
توقىلداق اعاشتى قالاي توقىلداتادى (تر – ر – ر، تر – ر – ر).
مىسىق قالاي داۋىستايدى (مۋر – ر – ر – ر).
قارعانىڭ بالاسى قارنى اشىپ اناسىن داۋىستاپ شاقىرادى (كار – ر – ر – ر).
7. بۋىنداردى قايتالا (وقى).
را – را – را – ارا ار – ار – ار – قار
رو – رو – رو – روم ور – ور – ور – تور
رۋ – رۋ – رۋ – كەرۋ ۋر – ۋر – ۋر – ۋرا
رى – رى – رى – رىس ىر – ىر – ىر – وتىر
8. سەرگىتۋ ءساتى.
- ر دىبىسىنىڭ ءقوڭىلى كوتەرىلىپ، ولەڭدەتە باستادى. بىزدە وعان قوسىلىپ ونىڭ ولەڭىن ايتايىق (را – را – را ۇشىپ كەلدى ارا. ار – ار – ار تاۋعا جاۋدى قار. ىر – ىر – ىر شارشاپ قالساڭ وتىر.
9. دىبىستىڭ تالداۋ مەن جيناقتاۋ داعدىلارىن دامىتۋ.
تاپسىرمالار:
اڭنىڭ اتاۋى ج دىبىسىنان باستالىپ، س دىبىسىمەن اياقتالادى.
بۇل نە؟ (جولبارىس). نەشە داۋىستى دىبىس بار؟ نەشە بۋىننان تۇرادى؟ «ر» دىبىسىنىڭ ورنىن انىقتاڭدار. بۇل ءسوز نەشە دىبىس بار؟
- شاشىلىپ قالعان دىبىستاردى جيناپ، ءسوز قۇراستىرىڭدار: «ك»، «ءى»، «ر»، «ك»،«ە».
- بۋىندارى شاتاسىپ كەتكەن سوزدەردەن جانۋارلاردىڭ اتترىن قۇراستىرىڭدار: را - زەب، قىر - قاس، لى - عاش - قار.
9. بالالاردى ماقتاپ، ماداقتاۋ.
10. قورىتىندى.
- ءبىز بۇگىن ساباقتا نە ىستەدىك؟
قانداي دىبىستى دۇرىس ايتۋعا ۇيرەندىك؟
11. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
You Might Also Like
