رۋحاني جاڭعىرۋ: بولاشاققا باستار جول
رۋحاني جاڭعىرۋ: بولاشاققا باستار جول
ءبىز ءححى عاسىردىڭ جاھاندىق كارتاسىندا ەشكىمگە ۇقسامايتىن، دەربەس ورنى بار ۇلت بولامىز دەسەك، الەم ءبىزدى مادەني جەتىستىكتەرىمىزبەن تانۋى كەرەك.
ن. ءا. نازاربايەۆ
رۋحاني جاڭعىرۋ — ىشكى جان دۇنيەمىزدىڭ جاڭا وزگەرىستەردى قابىلداپ، كونەدەن قالىپتاسقان سالت – ءداستۇر، مادەنيەتىمىز بەن تاريحىمىزدىڭ جاڭارۋ جولىنا ءتۇسۋى.
رۋحاني جاڭعىرۋ ءتول تاريحىمىزدىڭ ءبىر بولشەگى ىسپەتتەس. تاريحقا كوز جۇگىرتسەك، حالقىمىزدىڭ وسى كەزگە دەيىن ءجۇرىپ وتكەن جولى، تار جول تايعاق كەشۋلەر وسىعان دالەل.
ەلباسىمىز ءوزىنىڭ كەزەكتى جولداۋىندا قازاقستاننىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋى باستالعانىن جاريالاعان بولاتىن. ءبىزدىڭ مۇنداعى كوزدەگەن ماقساتىمىز دامىعان 30 ەلدىڭ قاتارىنا قوسىلۋ. ءبىز الدىمىزعا ماقسات قويا وتىرىپ، جاڭا تاريحي كەزەڭگە تابان تىرەدىك.
ۇلت كوشباسشىسى ءوزىنىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» ماقالاسىندا باستى باسىم باعىتتاردى اتاپ كورسەتىپ بەردى.
ءححى عاسىرداعى ۇلتتىق سانا تۋرالى
ءبىز ءومىر ءسۇرىپ جۇرگەن قورشاعان ورتامىز جىل سايىن، كۇن سايىن، ءتىپتى كەرەك بولسا ساعات سايىن وزگەرىسكە ۇشىراپ، جاڭارىپ وتىر. جاڭاشىلدىققا اياق باسپاس بۇرىن سانامىزدا قالىپ قويعان كەيبىر جات دۇنيەلەردەن ارىلۋىمىز كەرەك. ءبىز ءۇشىن بۇل جاڭعىرۋدىڭ باستاماسى سەكىلدى. بۇل دەگەنىمىز وتكەندى ۇمىتۋ دەگەندى بىلدىرمەسە كەرەك. ەلباسىمىز بىزدەرگە قازىرگى الەمدىك جاھاندانۋ جاعدايىندا زامان اعىمىنا يكەمدەلۋدى، جاڭا ءداۋىردىڭ وزىق ۇلگىلەرىن بويىمىزعا ءسىڭىرۋدى مىندەتتەدى. ەلىمىزدىڭ پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆ «جاڭا تۇرپاتتى جاڭعىرۋدىڭ ەڭ باستى شارتى - سول ۇلتتىق كودىڭدى ساقتاي ءبىلۋ»،- دەپ باسا ايتتى.
ۇلتتىق كود — حالقىمىزدىڭ سان عاسىرلار بويى قالىپتاستىرعان ءتول تۋىندىلارى، اسىل داستۇرلەرىمىز بەن مادەني مۇراسى.
باسەكەلىك قابىلەت
بىزدەر ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان قوعامدا تابىسقا جەتۋ ءۇشىن باسەكەلىك قابىلەتتىڭ بولۋى وتە ماڭىزدى. ءبىز سول ارقىلى ءوز - ءوزىمىزدى دامىتىپ، ءوزىمىزدى جاڭا قىرىمىزدان تانىتا الامىز. ءدال، وسىلاي ۇلتىمىزعا دا باسەكەلىك قابىلەتتى دامىتۋ، ونىڭ بيىك شىڭداردان كورىنۋىنە مۇمكىندىك بەرەدى.
پراگماتيزم
ءبىزدىڭ Oتانىمىز ەۋرازيا ماتەريگىنىڭ جۇرەگىندە ورنالاسقان. سوناۋ، كەڭ بايتاق جەرگە يەلىك ەتكەن اتا - بابامىز ونى كوزىنىڭ قاراشىعىنداي قورعاپ، مىنا بىزدەرگە امانات ەتتى. ەندىگى دارقان دالامىزدى كوركەيتىپ، جەرىمىزدى، جەر قويناۋىنداعى باعالى بايلىعىن ۇنەمدى پايدالانۋ - ءبىزدىڭ مەنشىگىمىزدە.
ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى ساقتاۋ
سالت - ءداستۇرىمىز، مۋزىكامىز، ساۋلەت ونەرىمىز، عۇرىپتارىمىز - بۇلاردىڭ ءبارى ۇلتىمىزدىڭ رۋحاني مادەنيەتى. ۇلتىمىزدى ۇلت رەتىندە كورسەتىپ تۇراتىن سيپاتتاردىڭ ءبىرى. ۇلتىمىزدىڭ ءبىرتۇتاستىعى قازاق ەلىنىڭ بەرىك ءدىڭى. ونى ساقتاماي، جاڭا كەزەڭگە اياق باسۋ - ۇلكەن قاتەلىك.
ءبىلىمنىڭ سالتانات قۇرۋى
«تەگىندە، ادام بالاسى ادام بالاسىنان اقىل، عىلىم، ار، مىنەز دەگەن نارسەلەرمەن وزباق. ونان باسقا نارسەمەنەن وزدىم عوي دەمەكتىڭ ءبارى دە - اقىماقتىق»، — دەپ قارا ءسوزدىڭ قاس شەبەرى اباي اتامىز ايتقانداي، ءبىلىم ول ەڭ باستى تابىسقا جەتەلەپ، بيىك شىڭعا كوتەرەتىن دۇنيە. ءبىزدى ءبىر - بىرىمىزدەن ەرەكشەلەپ كورسەتىپ تۇراتىن دا وسى.
قازاقستاننىڭ ريەۆوليۋسيالىق ەمەس ەۆوليۋسيالىق دامۋى
بىزگە وتكەن تاريحىمىزدان بەلگىلى حح عاسىر كوپتەگەن وقيعالارعا تولى بولدى. حالقىمىز نەبىر اۋىرتپاشىلىقتى باسىنان كەشىرىپ، تاريحتىڭ سوقپاق جولدارىنان ءوتتى. بۇل، ارينە، وڭاي ەمەس. سول تاريحتىڭ شىڭىراۋ تۇبىندە قالىپ قويماي، بۇگىنگى كۇنگە دە جەتتى. تاريحىمىز ريەۆوليۋسيالىق دامۋدى باسىنان وتكىزىپ، ەۆوليۋسيالىق جولعا اياق باستى.
سانانىڭ اشىقتىعى
الەمدە كوپتەگەن ۇلت پەن ۇلىس ءومىر ءسۇرىپ جاتىر. ءارقايسىسىن الىپ قاراساق تا، وزدەرىنىڭ ورتاق ءتىلى، ءدىنى، ءداستۇرى بار. ولارمەن مادەني جانە ساياسي، تەحنولوگيالىق بايلانىس ورناتۋ ءۇشىن، بىزگە كەرەگى – ءتىل.
قازىرگى تەحنولوگيا دامىعان زاماندا ونى يگەرۋ ۇشىندە ءتىل ءبىلۋ وتە ماڭىزدى. ەلباسىمىز وسىعان وراي «ءۇش تۇعىرلى ءتىل» ساياساتىن ەنگىزدى. ءبىز ءۇشىن بۇل ۇلكەن باستاما.
بۇنىڭ ءبارى — بۇگىنگى بۋىن، بىزدەرگە جۇكتەلگەن مىندەت.
ءبىز ءححى عاسىردىڭ جاھاندىق كارتاسىندا ەشكىمگە ۇقسامايتىن، دەربەس ورنى بار ۇلت بولامىز دەسەك، الەم ءبىزدى مادەني جەتىستىكتەرىمىزبەن تانۋى كەرەك.
ن. ءا. نازاربايەۆ
رۋحاني جاڭعىرۋ — ىشكى جان دۇنيەمىزدىڭ جاڭا وزگەرىستەردى قابىلداپ، كونەدەن قالىپتاسقان سالت – ءداستۇر، مادەنيەتىمىز بەن تاريحىمىزدىڭ جاڭارۋ جولىنا ءتۇسۋى.
رۋحاني جاڭعىرۋ ءتول تاريحىمىزدىڭ ءبىر بولشەگى ىسپەتتەس. تاريحقا كوز جۇگىرتسەك، حالقىمىزدىڭ وسى كەزگە دەيىن ءجۇرىپ وتكەن جولى، تار جول تايعاق كەشۋلەر وسىعان دالەل.
ەلباسىمىز ءوزىنىڭ كەزەكتى جولداۋىندا قازاقستاننىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋى باستالعانىن جاريالاعان بولاتىن. ءبىزدىڭ مۇنداعى كوزدەگەن ماقساتىمىز دامىعان 30 ەلدىڭ قاتارىنا قوسىلۋ. ءبىز الدىمىزعا ماقسات قويا وتىرىپ، جاڭا تاريحي كەزەڭگە تابان تىرەدىك.
ۇلت كوشباسشىسى ءوزىنىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» ماقالاسىندا باستى باسىم باعىتتاردى اتاپ كورسەتىپ بەردى.
ءححى عاسىرداعى ۇلتتىق سانا تۋرالى
ءبىز ءومىر ءسۇرىپ جۇرگەن قورشاعان ورتامىز جىل سايىن، كۇن سايىن، ءتىپتى كەرەك بولسا ساعات سايىن وزگەرىسكە ۇشىراپ، جاڭارىپ وتىر. جاڭاشىلدىققا اياق باسپاس بۇرىن سانامىزدا قالىپ قويعان كەيبىر جات دۇنيەلەردەن ارىلۋىمىز كەرەك. ءبىز ءۇشىن بۇل جاڭعىرۋدىڭ باستاماسى سەكىلدى. بۇل دەگەنىمىز وتكەندى ۇمىتۋ دەگەندى بىلدىرمەسە كەرەك. ەلباسىمىز بىزدەرگە قازىرگى الەمدىك جاھاندانۋ جاعدايىندا زامان اعىمىنا يكەمدەلۋدى، جاڭا ءداۋىردىڭ وزىق ۇلگىلەرىن بويىمىزعا ءسىڭىرۋدى مىندەتتەدى. ەلىمىزدىڭ پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆ «جاڭا تۇرپاتتى جاڭعىرۋدىڭ ەڭ باستى شارتى - سول ۇلتتىق كودىڭدى ساقتاي ءبىلۋ»،- دەپ باسا ايتتى.
ۇلتتىق كود — حالقىمىزدىڭ سان عاسىرلار بويى قالىپتاستىرعان ءتول تۋىندىلارى، اسىل داستۇرلەرىمىز بەن مادەني مۇراسى.
باسەكەلىك قابىلەت
بىزدەر ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان قوعامدا تابىسقا جەتۋ ءۇشىن باسەكەلىك قابىلەتتىڭ بولۋى وتە ماڭىزدى. ءبىز سول ارقىلى ءوز - ءوزىمىزدى دامىتىپ، ءوزىمىزدى جاڭا قىرىمىزدان تانىتا الامىز. ءدال، وسىلاي ۇلتىمىزعا دا باسەكەلىك قابىلەتتى دامىتۋ، ونىڭ بيىك شىڭداردان كورىنۋىنە مۇمكىندىك بەرەدى.
پراگماتيزم
ءبىزدىڭ Oتانىمىز ەۋرازيا ماتەريگىنىڭ جۇرەگىندە ورنالاسقان. سوناۋ، كەڭ بايتاق جەرگە يەلىك ەتكەن اتا - بابامىز ونى كوزىنىڭ قاراشىعىنداي قورعاپ، مىنا بىزدەرگە امانات ەتتى. ەندىگى دارقان دالامىزدى كوركەيتىپ، جەرىمىزدى، جەر قويناۋىنداعى باعالى بايلىعىن ۇنەمدى پايدالانۋ - ءبىزدىڭ مەنشىگىمىزدە.
ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى ساقتاۋ
سالت - ءداستۇرىمىز، مۋزىكامىز، ساۋلەت ونەرىمىز، عۇرىپتارىمىز - بۇلاردىڭ ءبارى ۇلتىمىزدىڭ رۋحاني مادەنيەتى. ۇلتىمىزدى ۇلت رەتىندە كورسەتىپ تۇراتىن سيپاتتاردىڭ ءبىرى. ۇلتىمىزدىڭ ءبىرتۇتاستىعى قازاق ەلىنىڭ بەرىك ءدىڭى. ونى ساقتاماي، جاڭا كەزەڭگە اياق باسۋ - ۇلكەن قاتەلىك.
ءبىلىمنىڭ سالتانات قۇرۋى
«تەگىندە، ادام بالاسى ادام بالاسىنان اقىل، عىلىم، ار، مىنەز دەگەن نارسەلەرمەن وزباق. ونان باسقا نارسەمەنەن وزدىم عوي دەمەكتىڭ ءبارى دە - اقىماقتىق»، — دەپ قارا ءسوزدىڭ قاس شەبەرى اباي اتامىز ايتقانداي، ءبىلىم ول ەڭ باستى تابىسقا جەتەلەپ، بيىك شىڭعا كوتەرەتىن دۇنيە. ءبىزدى ءبىر - بىرىمىزدەن ەرەكشەلەپ كورسەتىپ تۇراتىن دا وسى.
قازاقستاننىڭ ريەۆوليۋسيالىق ەمەس ەۆوليۋسيالىق دامۋى
بىزگە وتكەن تاريحىمىزدان بەلگىلى حح عاسىر كوپتەگەن وقيعالارعا تولى بولدى. حالقىمىز نەبىر اۋىرتپاشىلىقتى باسىنان كەشىرىپ، تاريحتىڭ سوقپاق جولدارىنان ءوتتى. بۇل، ارينە، وڭاي ەمەس. سول تاريحتىڭ شىڭىراۋ تۇبىندە قالىپ قويماي، بۇگىنگى كۇنگە دە جەتتى. تاريحىمىز ريەۆوليۋسيالىق دامۋدى باسىنان وتكىزىپ، ەۆوليۋسيالىق جولعا اياق باستى.
سانانىڭ اشىقتىعى
الەمدە كوپتەگەن ۇلت پەن ۇلىس ءومىر ءسۇرىپ جاتىر. ءارقايسىسىن الىپ قاراساق تا، وزدەرىنىڭ ورتاق ءتىلى، ءدىنى، ءداستۇرى بار. ولارمەن مادەني جانە ساياسي، تەحنولوگيالىق بايلانىس ورناتۋ ءۇشىن، بىزگە كەرەگى – ءتىل.
قازىرگى تەحنولوگيا دامىعان زاماندا ونى يگەرۋ ۇشىندە ءتىل ءبىلۋ وتە ماڭىزدى. ەلباسىمىز وسىعان وراي «ءۇش تۇعىرلى ءتىل» ساياساتىن ەنگىزدى. ءبىز ءۇشىن بۇل ۇلكەن باستاما.
بۇنىڭ ءبارى — بۇگىنگى بۋىن، بىزدەرگە جۇكتەلگەن مىندەت.
You Might Also Like
-
ءومىر... بۇل ءسوزدى ءبىز قانشالىقتى تۇسىنەمىز، قانشالىقتى باعالايمىز؟ بۇل ومىرگە ءبىزدى نە ءۇشىن جاراتتى؟ ءبىزدىڭ ماقساتىمىز نە؟ وسى سۇراقتارعا ءبىر ءسات وي توقتاتىپ كوردىك پە؟ سان سۇراق قويىلادى، جاۋابى د...
