س. مۇقانوۆ «سۇلۋشاش» پوەماسى (ادەبي تالداۋ)
ساباقتىڭ تاقىرىبى: س. مۇقانوۆ «سۇلۋشاش» پوەماسى (ادەبي تالداۋ)
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك – س. مۇقانوۆتىڭ ءومىرى تۋرالى ماعلۇمات بەرە وتىرىپ، جازۋشىنىڭ شىعارماشىلىق زەرتحاناسىنا ءۇڭىلۋ، تالداۋ، «سۇلۋشاش» پوەماسىنىڭ مازمۇنىمەن تانىسۋ، كەيىپكەرلەر جۇيەسىنە تالداۋ جاساۋ، تاقىرىبى مەن يدەياسىن اشۋ؛
تاربيەلىك – جازۋشىنىڭ شىعارماشىلىعىن يگەرتە وتىرىپ وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرگە، ءتىلىن، تاريحىن، ادەبيەتىن قۇرمەتتەۋگە باۋلۋ؛
دامىتۋشىلىق – وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، ادەبي سويلەۋ ءتىلىن قالىپتاستىرا وتىرىپ كوركەم سويلەۋگە بەيىمدەۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
- تاقىرىپ بويىنشا بىلىمدەرىن وزەكتەندىرە الادى؛
- ەرتەگى كەيىپكەرىنە مىنەزدەمە بەرىپ، بەينەسىن تالداي الادى؛
- وقۋشىلار ءوز بەتتەرىنشە ىزدەنۋگە ۇيرەنەدى؛
- ماسەلەنىڭ ەڭ نەگىزگى ءتۇيىنىن تابۋعا داعدىلانادى؛
- ءبىر - بىرىنە سۇراق قويىپ، جاۋابىن تابۋعا داعدىلانادى؛
- وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرى بايقالادى
- سىني ويلاۋىن قالىپتاسادى
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا تاقىرىپتى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، تەست تاپسىرمالارى، توپتىق تانىستىرىلىم، ويىن ەلەمەنتتەرى، ماتىنمەن جۇمىس
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: وقۋلىق، ينتەرنەت ماتەريالدارى، باعالاۋ پاراقتارى، ينتەراكتيۆتى تاقتا
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ا) پسيحولوگيالىق ترەنينگ، توپقا ءبولۋ
ءا) كەزەكشىمەن سۇحباتتاسۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىنا قوسىمشا اقپارات (ۆيدەوروليك)
سۇراقتار:
1. س. مۇقانوۆ قاي جەردە دۇنيەگە كەلگەن؟
2. ءسابيت قانداي قىزمەتتەر اتقاردى؟
3. «ءداۋىر جىرشىسى» اتانعان قالامگەر تۋىندىلارىندا زاماننىڭ قانداي ماسەلەلەرى كوتەرىلدى؟ قالامگەردىڭ تۋىندىلارىن اتاڭدار
ءىىى. جاڭا ساباق. س. مۇقانوۆتىڭ «سۇلۋشاش» پوەماسىنا ادەبي تالداۋ
كومپوزيسيالىق تالداۋ.
ءى توپ – وقيعانىڭ باستالۋى.
دامۋى
وقيعانىڭ بايلانىسى
شيەلەنىسۋى
شارىقتاۋ شەگى
شەشىمى
ءىى توپ – «سۇلۋشاش» پوەماسىنىڭ تاقىرىبى مەن يدەياسى
ءىىى توپ – پوەما كەيىپكەرلەرىنە تالداۋ جاساۋ، مىنەزدەمە بەرۋ
كوركەمدىك ەرەكشەلىكتەرىنە تالداۋ.
ءى توپ – تەڭەۋ
ءىى توپ – مەتافورا
ءىىى توپ – ريتوريكالىق سۇراۋلار، اسسونانس
«تاپقىر توپ». ءار توپقا سۇراقتار قويىلادى
ءى توپقا
«سۇلۋشاش» پوەماسى نەشىنشى جىلدار ارالىعىندا جازىلدى؟ (1926 - 1928)
2. تورتوبەل دەگەن نە؟ (جىلقى - لوشاد - horse)
3. پوەمانىڭ ۇزىندىسىندەگى جاسىرعان ءسوزدى تاپ. التاي قوزى باقتى، قوي باقتى، تاعى نە ىستەدى؟ (وتىن جاقتى - دروۆا - wood)
4. التىنايدىڭ اكەسى قىزىنىڭ جاساۋىنا قوسىپ تاعى كىمدى بەردى؟ (قۇل، كۇڭ - راب، رابىنيا - slave)
5. سۇلۋشاشتىڭ شاشىن ءبىر ورگەنگە اكەسى قانشا تولەيتىن؟(ءبىر جىلقى - ودنا لوشاد - one horse)
6. ەرمەك التايعا كىم بولىپ كەلەدى؟ (ءىنى - ملادشيي برات - younger brother)
ءىى توپقا
1. تىلەۋبەردى التىنايعا قالىڭ مال رەتىندە نەشە جىلقى بەردى؟ (مىڭ - تىسياچا - thousand)
2. التىنايدىڭ اكەسى قىزىنىڭ جاساۋىن نەگە ارتىپ بەرەدى جانە ونىڭ سانى نەشەۋ؟ (90 نار – ديەۆيانوستو نار – ninety camel)
3. تىلەۋبەردى ۇرىن كەلە جاتقان كۇيەۋ جىگىت ءۇشىن نەشە ءۇي تىكتىرەدى؟ (ون - دەسيات - ten)
4. سۇلۋشاشقا قۇدا تۇسكەن كۇيەۋ جىگىتتىڭ ءتۇر - كەلبەتى قانداي ەدى؟ (ۇسقىنسىز - نەكراسيۆىي - ugly)
5. ماتىندەگى جاسىرىن ءسوزدى تاپ. التايدىڭ ايتۋىنشا، «نە كيىپ اياققا، اڭ اۋلايتىن قولىمىزدا جوق ساداق، ياكي، مىلتىق»؟ (شاڭعى - لىجي - skies)
6. قالىڭ مالعا قوسا كۇيەۋ جىگىت بوساعا ايىبى دەپ نە بەردى؟ (100 - جىلقى - 100 لوشادەي - hundred horse
ءىىى توپقا
1. تىلەۋبەردى نەشە جىل وتاسقاننان كەيىن بالالى بولىپ سۇلۋشاشتى كورەدى؟ (ەكى - ءۇش جىل - دۆا - تري گودا - one - two - year)
2. سۇلۋشاشتىڭ اسقان سۇلۋلىعىن سيپاتتاعاندا جازۋشى قىزدىڭ موينىن نەگە تەڭەپ سۋرەتتەيدى؟ (اققۋ - لەبەد - swan)
3. ىرىستى دەگەن كىم؟ (كۇيەۋ جىگىت - جەنيح - boy friend)
4. التاي جاستايىنان نە باعىپ ءوستى؟ (قوي، قوزى – وۆەس، ياگنەنوك – sheep، lamb)
5. سۇلۋشاش التاي مەن قايساردى بۇركىتتى اۋلاۋدان كۇتىپ وتىرعاندا قانداي قۇستىڭ قايتىپ بارا جاتقانىن كورىپ وعان ءتىل قاتادى؟ (قاز - گۋس - goose)
6. التاي مەن قايسار سۇلۋشاشقا تاۋدان بۇركىتتى ۇستاپ ورالعانشا تۇزاقپەن نەنى ۇستاپ، سونىمەن اس دايىنداپ قوي دەيدى؟ (قويان - زاياس - hare)
«سۇلۋشاش» سوزىنە اسسوساسيا. توپتىق تانىستىرىلىم
«سۇلۋشاش» پەماسىمەن سارىنداس شىعارمالاردى اتاڭدار
«قىز جىبەك»، «قوزى كورپەش – بايان سۇلۋ»، «قالقامان - مامىر»، «ەڭلىك — كەبەك»، «قامار سۇلۋ»
ءى توپ – التاي وبرازىن ەپوستىق، ليرو - ەپوستىق جىرلارداعى باستى كەيىپكەرلەر قوزى، تولەگەن، قوبىلاندى، تارعىن بەينەلەرىنە بالاۋ
ءىى توپ – ەگەر سەن اۆتور بولساڭ….
ءىىى توپ – سۇلۋشاش بەينەسىن بايان، جىبەك، قۇرتقا، ءاقجۇنىس بەينەلەرىنە بالاۋ
قازاق قىزدارى تۋرالى بەينە روليك كورسەتىلەدى.
س. مۇقانوۆ «سۇلۋشاش» پوەماسى (ادەبي تالداۋ) جۇكتەۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك – س. مۇقانوۆتىڭ ءومىرى تۋرالى ماعلۇمات بەرە وتىرىپ، جازۋشىنىڭ شىعارماشىلىق زەرتحاناسىنا ءۇڭىلۋ، تالداۋ، «سۇلۋشاش» پوەماسىنىڭ مازمۇنىمەن تانىسۋ، كەيىپكەرلەر جۇيەسىنە تالداۋ جاساۋ، تاقىرىبى مەن يدەياسىن اشۋ؛
تاربيەلىك – جازۋشىنىڭ شىعارماشىلىعىن يگەرتە وتىرىپ وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىك قاسيەتتەرگە، ءتىلىن، تاريحىن، ادەبيەتىن قۇرمەتتەۋگە باۋلۋ؛
دامىتۋشىلىق – وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، ادەبي سويلەۋ ءتىلىن قالىپتاستىرا وتىرىپ كوركەم سويلەۋگە بەيىمدەۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە:
- تاقىرىپ بويىنشا بىلىمدەرىن وزەكتەندىرە الادى؛
- ەرتەگى كەيىپكەرىنە مىنەزدەمە بەرىپ، بەينەسىن تالداي الادى؛
- وقۋشىلار ءوز بەتتەرىنشە ىزدەنۋگە ۇيرەنەدى؛
- ماسەلەنىڭ ەڭ نەگىزگى ءتۇيىنىن تابۋعا داعدىلانادى؛
- ءبىر - بىرىنە سۇراق قويىپ، جاۋابىن تابۋعا داعدىلانادى؛
- وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرى بايقالادى
- سىني ويلاۋىن قالىپتاسادى
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا تاقىرىپتى مەڭگەرتۋ
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، تەست تاپسىرمالارى، توپتىق تانىستىرىلىم، ويىن ەلەمەنتتەرى، ماتىنمەن جۇمىس
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: وقۋلىق، ينتەرنەت ماتەريالدارى، باعالاۋ پاراقتارى، ينتەراكتيۆتى تاقتا
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح
ءى. ۇيىمداستىرۋ.
ا) پسيحولوگيالىق ترەنينگ، توپقا ءبولۋ
ءا) كەزەكشىمەن سۇحباتتاسۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىنا قوسىمشا اقپارات (ۆيدەوروليك)
سۇراقتار:
1. س. مۇقانوۆ قاي جەردە دۇنيەگە كەلگەن؟
2. ءسابيت قانداي قىزمەتتەر اتقاردى؟
3. «ءداۋىر جىرشىسى» اتانعان قالامگەر تۋىندىلارىندا زاماننىڭ قانداي ماسەلەلەرى كوتەرىلدى؟ قالامگەردىڭ تۋىندىلارىن اتاڭدار
ءىىى. جاڭا ساباق. س. مۇقانوۆتىڭ «سۇلۋشاش» پوەماسىنا ادەبي تالداۋ
كومپوزيسيالىق تالداۋ.
ءى توپ – وقيعانىڭ باستالۋى.
دامۋى
وقيعانىڭ بايلانىسى
شيەلەنىسۋى
شارىقتاۋ شەگى
شەشىمى
ءىى توپ – «سۇلۋشاش» پوەماسىنىڭ تاقىرىبى مەن يدەياسى
ءىىى توپ – پوەما كەيىپكەرلەرىنە تالداۋ جاساۋ، مىنەزدەمە بەرۋ
كوركەمدىك ەرەكشەلىكتەرىنە تالداۋ.
ءى توپ – تەڭەۋ
ءىى توپ – مەتافورا
ءىىى توپ – ريتوريكالىق سۇراۋلار، اسسونانس
«تاپقىر توپ». ءار توپقا سۇراقتار قويىلادى
ءى توپقا
«سۇلۋشاش» پوەماسى نەشىنشى جىلدار ارالىعىندا جازىلدى؟ (1926 - 1928)
2. تورتوبەل دەگەن نە؟ (جىلقى - لوشاد - horse)
3. پوەمانىڭ ۇزىندىسىندەگى جاسىرعان ءسوزدى تاپ. التاي قوزى باقتى، قوي باقتى، تاعى نە ىستەدى؟ (وتىن جاقتى - دروۆا - wood)
4. التىنايدىڭ اكەسى قىزىنىڭ جاساۋىنا قوسىپ تاعى كىمدى بەردى؟ (قۇل، كۇڭ - راب، رابىنيا - slave)
5. سۇلۋشاشتىڭ شاشىن ءبىر ورگەنگە اكەسى قانشا تولەيتىن؟(ءبىر جىلقى - ودنا لوشاد - one horse)
6. ەرمەك التايعا كىم بولىپ كەلەدى؟ (ءىنى - ملادشيي برات - younger brother)
ءىى توپقا
1. تىلەۋبەردى التىنايعا قالىڭ مال رەتىندە نەشە جىلقى بەردى؟ (مىڭ - تىسياچا - thousand)
2. التىنايدىڭ اكەسى قىزىنىڭ جاساۋىن نەگە ارتىپ بەرەدى جانە ونىڭ سانى نەشەۋ؟ (90 نار – ديەۆيانوستو نار – ninety camel)
3. تىلەۋبەردى ۇرىن كەلە جاتقان كۇيەۋ جىگىت ءۇشىن نەشە ءۇي تىكتىرەدى؟ (ون - دەسيات - ten)
4. سۇلۋشاشقا قۇدا تۇسكەن كۇيەۋ جىگىتتىڭ ءتۇر - كەلبەتى قانداي ەدى؟ (ۇسقىنسىز - نەكراسيۆىي - ugly)
5. ماتىندەگى جاسىرىن ءسوزدى تاپ. التايدىڭ ايتۋىنشا، «نە كيىپ اياققا، اڭ اۋلايتىن قولىمىزدا جوق ساداق، ياكي، مىلتىق»؟ (شاڭعى - لىجي - skies)
6. قالىڭ مالعا قوسا كۇيەۋ جىگىت بوساعا ايىبى دەپ نە بەردى؟ (100 - جىلقى - 100 لوشادەي - hundred horse
ءىىى توپقا
1. تىلەۋبەردى نەشە جىل وتاسقاننان كەيىن بالالى بولىپ سۇلۋشاشتى كورەدى؟ (ەكى - ءۇش جىل - دۆا - تري گودا - one - two - year)
2. سۇلۋشاشتىڭ اسقان سۇلۋلىعىن سيپاتتاعاندا جازۋشى قىزدىڭ موينىن نەگە تەڭەپ سۋرەتتەيدى؟ (اققۋ - لەبەد - swan)
3. ىرىستى دەگەن كىم؟ (كۇيەۋ جىگىت - جەنيح - boy friend)
4. التاي جاستايىنان نە باعىپ ءوستى؟ (قوي، قوزى – وۆەس، ياگنەنوك – sheep، lamb)
5. سۇلۋشاش التاي مەن قايساردى بۇركىتتى اۋلاۋدان كۇتىپ وتىرعاندا قانداي قۇستىڭ قايتىپ بارا جاتقانىن كورىپ وعان ءتىل قاتادى؟ (قاز - گۋس - goose)
6. التاي مەن قايسار سۇلۋشاشقا تاۋدان بۇركىتتى ۇستاپ ورالعانشا تۇزاقپەن نەنى ۇستاپ، سونىمەن اس دايىنداپ قوي دەيدى؟ (قويان - زاياس - hare)
«سۇلۋشاش» سوزىنە اسسوساسيا. توپتىق تانىستىرىلىم
«سۇلۋشاش» پەماسىمەن سارىنداس شىعارمالاردى اتاڭدار
«قىز جىبەك»، «قوزى كورپەش – بايان سۇلۋ»، «قالقامان - مامىر»، «ەڭلىك — كەبەك»، «قامار سۇلۋ»
ءى توپ – التاي وبرازىن ەپوستىق، ليرو - ەپوستىق جىرلارداعى باستى كەيىپكەرلەر قوزى، تولەگەن، قوبىلاندى، تارعىن بەينەلەرىنە بالاۋ
ءىى توپ – ەگەر سەن اۆتور بولساڭ….
ءىىى توپ – سۇلۋشاش بەينەسىن بايان، جىبەك، قۇرتقا، ءاقجۇنىس بەينەلەرىنە بالاۋ
قازاق قىزدارى تۋرالى بەينە روليك كورسەتىلەدى.
س. مۇقانوۆ «سۇلۋشاش» پوەماسى (ادەبي تالداۋ) جۇكتەۋ
You Might Also Like
