شاكارىم قۇدايبەردى ۇلىنىڭ «قالقامان - مامىر» داستانى
قىسقا مەرزىمدى ساباق جوسپارى
ساباق: شاكارىم قۇدايبەردى ۇلىنىڭ «قالقامان - مامىر» داستانى. داستانعا وزەك بولعان تاريحي شىندىق، كەيىپكەر بەينەسى. جىرداعى حالىقتىق ادەت - عۇرىپ، جىردىڭ ءتىلى
مەكتەپ: «قوساعاش» جوم
قازاق ادەبيەتى 8 سىنىپ
ساباققا نەگىزدەلگەن وقۋ ماقساتى
(ماقساتتارى) شاكارىم قۇدايبەردى ۇلىنىڭ پوەماسىنىڭ مازمۇنى بويىنشا تالداۋ جاسايدى. پوەما وقيعاسى مەن كەيىپكەرلەرىنە مىنەزدەمە بەرەدى. پوەمانى وقىپ مازمۇنىن ءبىلۋ. پوەمادا كورىنگەن ادەت - عۇرىپ تۋرالى مالىمەت بەرۋ.
ساباق ماقساتتارى بارلىق وقۋشىلار:
شىعارمالارىمەن تانىسادى. پوەمانىڭ مازمۇنىن جانە كەيىپكەرلەرىن بىلەدى.
وقۋشىلاردىڭ باسىم بولىگى:
پوەما مازمۇنى بويىنشا سۇراقتار دايىندايدى. كەيىپكەرلەردىڭ ءىس - ارەكەتى ارقىلى باعا بەرەدى. ءبىر - بىرىمەن ديالوگ جۇرگىزەدى.
كەيبىر وقۋشىلار:
شاكارىم شىعارماشىلىعىنىڭ اباي شىعارماشىلىعىمەن بايلانىسىنا، ۇندەستىگىنىنە تالداۋ جاساي الادى. پوەما وقيعاسى بويىنشا پىكىر ايتادى.
تىلدىك ماقساتى نەگىزگى سوزدەر مەن تىركەستەر:
اعارتۋشىلىق – دەموكراتتىق باعىت -
رەاليستىك باعىت - جازبا ادەبيەت -
سىنىپتاعى ديالوگ/جازىلىم ءۇشىن پايدالى تىلدىك بىرلىكتەر:
تالقىلاۋعا ارنالعان تارماقتار: شاكارىم شىعارماشىلىعىنىڭ قازاق ادەبيەتىنەن الار ورنى؛ پوەمانىڭ وقيعالارىنا تالداۋ جاسايدى.
ءسىز نەلىكتەن... ەكەنىن ايتا الاسىز با؟ شاكارىم پوەماسىندا ايتىلعان ادەت - عۇرىپتاردىڭ قانداي ماڭىزدىلىعى بار ەكەنىن ايتىپ بەرە الاسىڭ با؟
سەبەبى: «باستاڭعى» جانە جەتى اتاعا دەيىن قىز الىسپاۋ سالتى. بۇل قازاق جاستارىنىڭ تاربيەسىنە، دەنساۋلىعىنا اسا ءمان بەرىلگەندى كورسەتەدى.
جازىلىم بويىنشا ۇسىنىستار: اقىننىڭ شىعارماشىلىعىنا تىرەك سىزبا جاساۋ
الدىڭعى تاقىرىپ اباي شىعارماشىلىعى، ولەڭدەرى
جوسپارلانعان ۋاقىت جوسپارلانعان جاتتىعۋلار (تومەندە جوسپارلانعان
جاتتىعۋلارمەن قاتار، ەسكەرتپەلەردى جازىڭىز)
باستالۋى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وقۋشىلارمەن امانداسۋ.
وقۋشىلاردى توپقا ءبولۋ
ورتاسى 1). ءۇي تاپسىرماسى بويىنشا قوسىمشا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ، جاڭا ساباقپەن بايلانىستىرۋ، ءوز سوزدەرىمەن ايتىپ شىعادى.
2). وقۋلىقپەن جۇمىس:
«قالقامان - مامىر» پوەماسىنىڭ مازمۇنىمەن تانىسۋ:
1 - توپ، 1 - 31 - شۋماقتار؛
2 - توپ، 32 - 62 - شۋماقتار،
3 - توپ، 63 - 93 - شۋماقتار
وتكەن ءىس ويعا كۇڭگىرت، كوزگە تانىق،
كورمەسە دە بىلگەنگە ءبارى قانىق.
مىڭ جەتى ءجۇز جيىرما ەكىنشى جىل،
قازاقتىڭ سىر بويىندا جۇرگەنى انىق.
انەت باباڭ - ارعىننىڭ ەل اعاسى،
ءارى بي، ءارى مولدا، عۇلاماسى،
ورتا جۇزگە ۇلگى ايتقان ءادىل ەكەن،
سول كەزدە توقسان بەسكە كەلگەن جاسى.
- وقىپ مازمۇنىن بىلەدى، كوركەم باياندايدى؛
شىعارما كەيىپكەرلەرىنە مىنەزدەمە بەرەدى. وقيعا مازمۇنى بويىنشا ءوز تۇيگەن ويلارىن جۇيەلى جەتكىزەدى.
قالقامان مەن مامىر ءىسى دۇرىس پا؟
كوكەناي قانداي ادام؟
انەت بابا شەشىمىنە قانداي باعا بەرەسىڭدەر؟ «سۇراق قويۋ» ءادىسى
- ءبىر - بىرىنە مازمۇنى بويىنشا سۇراقتار قويادى، جاۋاپ بەرەدى.
- بەرىلگەن سۇراقتارمەن جۇمىس جاساۋ.
- بۇل پوەمادان نەنى ءتۇسىندىڭ؟ ءوز ويلارىمەن جاۋاپ بەرەدى.
پوەماداعى وقيعا قاي جىلدارى بولعان؟
بۇل جىلدار نەنى اڭعارتادى؟
مامىر نەگە ەركەك شورا بولىپ ءوستى؟
قالقامان مەن مامىر ءىسى دۇرىس پا؟ نەلىكتەن؟
ءمۇعالىمنىڭ ەسىمى: تۋردالييەۆا ايجان
شاكارىم قۇدايبەردى ۇلىنىڭ «قالقامان - مامىر» داستانى. جۇكتەۋ
ساباق: شاكارىم قۇدايبەردى ۇلىنىڭ «قالقامان - مامىر» داستانى. داستانعا وزەك بولعان تاريحي شىندىق، كەيىپكەر بەينەسى. جىرداعى حالىقتىق ادەت - عۇرىپ، جىردىڭ ءتىلى
مەكتەپ: «قوساعاش» جوم
قازاق ادەبيەتى 8 سىنىپ
ساباققا نەگىزدەلگەن وقۋ ماقساتى
(ماقساتتارى) شاكارىم قۇدايبەردى ۇلىنىڭ پوەماسىنىڭ مازمۇنى بويىنشا تالداۋ جاسايدى. پوەما وقيعاسى مەن كەيىپكەرلەرىنە مىنەزدەمە بەرەدى. پوەمانى وقىپ مازمۇنىن ءبىلۋ. پوەمادا كورىنگەن ادەت - عۇرىپ تۋرالى مالىمەت بەرۋ.
ساباق ماقساتتارى بارلىق وقۋشىلار:
شىعارمالارىمەن تانىسادى. پوەمانىڭ مازمۇنىن جانە كەيىپكەرلەرىن بىلەدى.
وقۋشىلاردىڭ باسىم بولىگى:
پوەما مازمۇنى بويىنشا سۇراقتار دايىندايدى. كەيىپكەرلەردىڭ ءىس - ارەكەتى ارقىلى باعا بەرەدى. ءبىر - بىرىمەن ديالوگ جۇرگىزەدى.
كەيبىر وقۋشىلار:
شاكارىم شىعارماشىلىعىنىڭ اباي شىعارماشىلىعىمەن بايلانىسىنا، ۇندەستىگىنىنە تالداۋ جاساي الادى. پوەما وقيعاسى بويىنشا پىكىر ايتادى.
تىلدىك ماقساتى نەگىزگى سوزدەر مەن تىركەستەر:
اعارتۋشىلىق – دەموكراتتىق باعىت -
رەاليستىك باعىت - جازبا ادەبيەت -
سىنىپتاعى ديالوگ/جازىلىم ءۇشىن پايدالى تىلدىك بىرلىكتەر:
تالقىلاۋعا ارنالعان تارماقتار: شاكارىم شىعارماشىلىعىنىڭ قازاق ادەبيەتىنەن الار ورنى؛ پوەمانىڭ وقيعالارىنا تالداۋ جاسايدى.
ءسىز نەلىكتەن... ەكەنىن ايتا الاسىز با؟ شاكارىم پوەماسىندا ايتىلعان ادەت - عۇرىپتاردىڭ قانداي ماڭىزدىلىعى بار ەكەنىن ايتىپ بەرە الاسىڭ با؟
سەبەبى: «باستاڭعى» جانە جەتى اتاعا دەيىن قىز الىسپاۋ سالتى. بۇل قازاق جاستارىنىڭ تاربيەسىنە، دەنساۋلىعىنا اسا ءمان بەرىلگەندى كورسەتەدى.
جازىلىم بويىنشا ۇسىنىستار: اقىننىڭ شىعارماشىلىعىنا تىرەك سىزبا جاساۋ
الدىڭعى تاقىرىپ اباي شىعارماشىلىعى، ولەڭدەرى
جوسپارلانعان ۋاقىت جوسپارلانعان جاتتىعۋلار (تومەندە جوسپارلانعان
جاتتىعۋلارمەن قاتار، ەسكەرتپەلەردى جازىڭىز)
باستالۋى ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وقۋشىلارمەن امانداسۋ.
وقۋشىلاردى توپقا ءبولۋ
ورتاسى 1). ءۇي تاپسىرماسى بويىنشا قوسىمشا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ، جاڭا ساباقپەن بايلانىستىرۋ، ءوز سوزدەرىمەن ايتىپ شىعادى.
2). وقۋلىقپەن جۇمىس:
«قالقامان - مامىر» پوەماسىنىڭ مازمۇنىمەن تانىسۋ:
1 - توپ، 1 - 31 - شۋماقتار؛
2 - توپ، 32 - 62 - شۋماقتار،
3 - توپ، 63 - 93 - شۋماقتار
وتكەن ءىس ويعا كۇڭگىرت، كوزگە تانىق،
كورمەسە دە بىلگەنگە ءبارى قانىق.
مىڭ جەتى ءجۇز جيىرما ەكىنشى جىل،
قازاقتىڭ سىر بويىندا جۇرگەنى انىق.
انەت باباڭ - ارعىننىڭ ەل اعاسى،
ءارى بي، ءارى مولدا، عۇلاماسى،
ورتا جۇزگە ۇلگى ايتقان ءادىل ەكەن،
سول كەزدە توقسان بەسكە كەلگەن جاسى.
- وقىپ مازمۇنىن بىلەدى، كوركەم باياندايدى؛
شىعارما كەيىپكەرلەرىنە مىنەزدەمە بەرەدى. وقيعا مازمۇنى بويىنشا ءوز تۇيگەن ويلارىن جۇيەلى جەتكىزەدى.
قالقامان مەن مامىر ءىسى دۇرىس پا؟
كوكەناي قانداي ادام؟
انەت بابا شەشىمىنە قانداي باعا بەرەسىڭدەر؟ «سۇراق قويۋ» ءادىسى
- ءبىر - بىرىنە مازمۇنى بويىنشا سۇراقتار قويادى، جاۋاپ بەرەدى.
- بەرىلگەن سۇراقتارمەن جۇمىس جاساۋ.
- بۇل پوەمادان نەنى ءتۇسىندىڭ؟ ءوز ويلارىمەن جاۋاپ بەرەدى.
پوەماداعى وقيعا قاي جىلدارى بولعان؟
بۇل جىلدار نەنى اڭعارتادى؟
مامىر نەگە ەركەك شورا بولىپ ءوستى؟
قالقامان مەن مامىر ءىسى دۇرىس پا؟ نەلىكتەن؟
ءمۇعالىمنىڭ ەسىمى: تۋردالييەۆا ايجان
شاكارىم قۇدايبەردى ۇلىنىڭ «قالقامان - مامىر» داستانى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
مەكتەپالدى دايارلىق سىنىبىنىڭ ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ارەكەتىنىڭ تەحنولوگيالىق كارتاسى
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: س. تورايعىروۆ «قامار سۇلۋ» رومانى
