شالقان ەرتەگىسى
«شالقان ەرتەگىسى» (كولەڭكە تەاترى).
ساباقتىڭ تاقىرىبى: شالقان ەرتەگىسى
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ەرتەگى مازمۇنىن ءتۇسىنىپ، جۇيەلى اڭگىمەلەي بىلۋگە داعدىلاندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: كەيىپكەرلەردىڭ ءىس - ارەكەتىن، مىنەز قۇلقىن، ايتا بىلۋگە ۇيرەتۋ. تەاتر تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ:» ۇستەل ءۇستى، ساۋساق تەاترى، كولەڭكە تەاترى، فلانەلەگراف تەاترى). ەرتەگى ارقىلى بالالاردىڭ تىلدەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: دوستىققا، ءبىر - بىرىنە قامقورلىق جاساۋعا، ۇيىمشىلدىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر: كوكونىستەر سۋرەتى، شالقان ەرتەگىسىنىڭ كەيىپكەرلەرى.
قاجەتتى قۇرالدار: ءۇيدىڭ ماكەتى.
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
امانداسۋ ءراسىمى.
- بالالار جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
كۇز ايى نەشە ايدان تۇرادى؟
عاجايىپ ءسات.
( بىرەۋ ەسىك قاعادى)
امانداسايىق.
- سالەمەتسىڭ بە قارلىعاش!
- بالالار مىنە قاراڭدار، توبىمىزعا قارلىعاش ۇشىپ كەلدى. وزىمەن بىرگە سيقىرلى ساندىعى بار ەكەن.
- بالالار، قاراڭدارشى قارلىعاش وزىمەن بىرگە كوپتەگەن سۋرەتتەر اكەلىپتى. قانەكەي كورەيىك، قانداي سۋرەتتەر بار ەكەن؟
- پياز، ورامجاپىراق، شالقان، سارىمساق.
- بالالار مۇنىڭ ءبارىن ءبىر سوزبەن «كوكونىستەر» دەپ ايتامىز.
- كوكونىستەر قايدا وسەدى؟
- باقشادا وسەدى.
- ءيا، سولاي.
- مەن سەندەرگە جۇمباق ايتامىن، سەندەر نە ەكەنىن ويلانىپ تابۋعا ويلانىڭدار.
بۇتاق تا ءىلىنىپ تۇرامىن.
پىسكەن سەبەتكە قۇلادىم.
(جەمىس)
اكەمىز الا باسپاق اسىرادى.
كۇز كەلسە سويامىن دەپ اسىعادى.
باسپاعىم بويىن شوپكە جاسىرادى.
ەتى قىزىل، تەرىسى جاسىل.
(قاربىز).
اشۋلى قوناق بۇل انىق.
تونىن شەشسە جىلادىق.
(پياز)
سۋسىز پىسكەن اس كوردىم.
دومالاعان باس كوردىم.
(قاۋىن).
كوك لاعىم كوگەندە تۇرىپ سەمىرگەن.
(قاربىز)
ديداكتيكالىق ويىن: «كوكونىستەرمەن مەن جەمىستەردى» اجىراتۋ.
- كانە، تاعى قارايىنشى ساندىقتا تاعى نە بار ەكەن.
- بۇل قانداي ەرتەگى ەكەن، قانە اشىپ كورەيىك.
ساندىق ىشىنەن «ۇيشىك ەرتەگىسىنىڭ» كەيىپكەرلەرىن شىعارىپ كورسەتۋ. سوڭىنان»شالقان ەرتەگىسىن» كورسەتۋ.
- ولاي بولسا بالالار قارلىعاشپەن بىرگە ارمان، قيالىم اتتى ساياحاتقا بارايىق. ۇشىپ كەلەمىز، بۇلتتاردان وتتىك، بيىك - بيىك تاۋلاردان وتتىك، وزەندەردەن وتتىك. بالالار بىزدەر ەرتەگىلەر ەلىنە كەلدىك. ەندى قارلىعاشىمىزعا ايتىپ بەرەيىكشى بىزدە قانداي قانداي تەاتەر تۇرلەرى بار ەكەن.
- ساۋساق تەاترى، ۇستەل - ءۇستى تەاترى، كولەڭكە تەاترى، قۋىرشاق تەاتارى، فلەنەلەگراف تەاترى.
- قارلىعاش سەن تەاتر تۇرلەرىمەن تانىستىڭ، ەندى ءبارىمىز ءارى قاراي ۇشايىق. ۇشىپ كەلەمىز، تاۋلاردان وتتىك، وزەن - كولدەردەن وتتىك.
- قاراڭدارشى بالالار قانداي ادەمى ءۇي. بۇل ۇيدە اتا مەن اجە تۇرادى ەكەن.
- اتا باقشاسىنا كوكونىستەر مەن جەمىستەر ەگىپتى.
باقشاداعى كوكونىستەرمەن مەن جەمىستەردى اتايىق.
- ءبىز قاي كوكونىس تۋرالى ەرتەگى بىلەمىز بە؟
- «شالقان ەرتەگىسى»
- ولاي بولسا بالالار وسى»شالقان» ەرتەگىسىن مەن كولەڭكەلەۋ ارقىلى كورسەتىپ ايتىپ بەرەيىن.
تاربيەشى: - اتاي باقشاسىنا شالقان ەگىپتى. شالقانعا سۋ قۇيىپ، كۇتىپ باپتاپتى. كۇزدە شالقان ۇلكەن بولىپ ءوسىپتى. اتاي شالقاندى جەردەن سۋىرىپ الماق بولىپ، شالقالاي تارتادى. ولاي تارتادى، بۇلاي تارتادى، جۇلا المايدى.
- اتاي اجەيدى شاقىرادى
اجەي كەلىپتى، اجەي اتايدىڭ بەلبەۋىنەن ۇستايدى، اتاي شالقاننىڭ جەلەگىنەن ۇستايدى. ولاي تارتقىلايدى، بۇلاي تارتقىلايدى، جۇلا المايدى. اجە نەمەرە قىزىن شاقىرادى. نەمەرە قىزى كەلەدى، ول اجەيدىڭ بەلىنەن ۇستايدى. اتاسى، اجەسى، نەمەرەسى ۇشەۋى شالقاندى ولاي تارتقىلايدى، بىلاي تارتقىلايدى، جۇلا المايدى. نەمەرەسى كۇشىگىن شاقىرادى. كۇشىك كەلدى. اتاسى، اجەسى، نەمەرەسى جانە كۇشىك تورتەۋى شالقاندى ولاي تارتقىلايدى، بۇلاي تارتقىلايدى، جۇلا المايدى. كۇشىك مىسىقتى شاقىردى. مىسىق كەلەدى. اتاسى، اجەسى نەمەرەسى جانە كۇشىك، مىسىق بەسەۋى شالقاندى ولاي تارتقىلايدى، بۇلاي تارتقىلايدى، جۇلا المايدى. مىسىق تىشقاندى شاقىرادى. تىشقان كەلدى. تىشقان مىسىقتىڭ قۇيرىعىنان ۇستايدى، مىسىق كۇشىكتىڭ قۇيرىعىنان ۇستايدى، كۇشىك نەمەرە قىزدىڭ ەتەگىنەن ۇستايدى، قىز اجەيدىڭ بەلىنەن، اجەي اتايدىڭ بەلبەۋىنەن ۇستايدى، اتاي شالقاننىڭ جەلەگىنەن ۇستايدى، ولاي تارتقىلايدى، بۇلاي جۇلقىلايدى قاتتى تارتقاندا سۋىرىپ الادى.
ەندى بالالار وسى «شالقان ەرتەگىسىن» كەيىپتەندىرىپ بەرەيىكشى.
اتا شالقان ەگىپتى، شالقان ۇلكەن ءوسىپتى. شالقاندى اتا جەلەگىنەن ۇستاپ تارتىپتى جۇلا الماپتى، كومەككە ول ۇيدە جۇرگەن كەمپىرىن شاقىردى.
كەمپىرى اتايدىڭ بەلبەۋىنەن ۇستاپ تارتادى، جۇلا المادى وي - وي...
ەكەۋى تارتتى ىرعادى جۇلا المادى وي - وي..
- نەمەرەم، نەمەرەم تەز كەل. باقشاداعى شالقان ۇلكەن بولىپ ءوسىپتى.
- كۇشىگىم، كۇشىگىم تەز كەل. باقشاداعى شالقان ۇلكەن بولىپ ءوسىپتى.
جۇلا الماي جاتىرمىز، كومەكتەس.
مىسىعىم، مىسىعىم تەز كەل كومەكتەس.
- تىشقان، تىشقان تەز كەل كومەكتەس. تىشقان كەلدى كومەككە.
ارلى - بەرلى ىرعادى جۇلىپ الدى شالقاندى.
- قارلىعاش ساعان ەرتەگى ۇنادى ما؟
قورىتىندىلاۋ.
- بالالار ءبىز قانداي ەرتەگىنى تاماشالادىق؟
- اتاي باقشاسىندا قانداي كوكونىس ەگىپتى؟
- اتاي كىمدەر كومەكتەستى؟
- قانداي تەاتر تۇرلەرىن بىلەمىز؟
ال سەندەر اتا - اجەلەرىڭە كومەكتەسەسىڭدەر مە؟
مىنە قانداي تاتۋ - ءتاتتى وتباسى! ءبىر - بىرىڭە كومەكتەسىپ، ءوز تۋىستارىڭ قامقورلىق كورسەتىڭدەر.
- بالالار قارلىعاشقا ءبىزدىڭ ويىندارىمىز ۇنادى. سەندەردىڭ ونەرلەرىڭە ريزا بولدى.
- قارلىعاش ءبىزدىڭ بالالار وتە مەيىرىمدى، قامقورشىل. ءبىزدىڭ باۋ - باقشامىزدىڭ كوكونىستەرى مول بولسىن دەي وتىرا، «ەرتەگىلەر ەلىندەگى» ورىس حالقىنىڭ «شالقان» ەرتەگىسىن كولەڭكەلەۋ تەاترىمىز اياقتالدى.
ساۋ بولىڭىزدار!
كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك قازىنالىق كاسىپورىن
№33 «كوركەماي» بالاباقشاسى
ورتاڭعى توپ تاربيەشىسى
كابدۋاحيتوۆا ساعيا تىلەككابىلوۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: شالقان ەرتەگىسى
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ەرتەگى مازمۇنىن ءتۇسىنىپ، جۇيەلى اڭگىمەلەي بىلۋگە داعدىلاندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: كەيىپكەرلەردىڭ ءىس - ارەكەتىن، مىنەز قۇلقىن، ايتا بىلۋگە ۇيرەتۋ. تەاتر تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ:» ۇستەل ءۇستى، ساۋساق تەاترى، كولەڭكە تەاترى، فلانەلەگراف تەاترى). ەرتەگى ارقىلى بالالاردىڭ تىلدەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: دوستىققا، ءبىر - بىرىنە قامقورلىق جاساۋعا، ۇيىمشىلدىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر: كوكونىستەر سۋرەتى، شالقان ەرتەگىسىنىڭ كەيىپكەرلەرى.
قاجەتتى قۇرالدار: ءۇيدىڭ ماكەتى.
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
امانداسۋ ءراسىمى.
- بالالار جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
كۇز ايى نەشە ايدان تۇرادى؟
عاجايىپ ءسات.
( بىرەۋ ەسىك قاعادى)
امانداسايىق.
- سالەمەتسىڭ بە قارلىعاش!
- بالالار مىنە قاراڭدار، توبىمىزعا قارلىعاش ۇشىپ كەلدى. وزىمەن بىرگە سيقىرلى ساندىعى بار ەكەن.
- بالالار، قاراڭدارشى قارلىعاش وزىمەن بىرگە كوپتەگەن سۋرەتتەر اكەلىپتى. قانەكەي كورەيىك، قانداي سۋرەتتەر بار ەكەن؟
- پياز، ورامجاپىراق، شالقان، سارىمساق.
- بالالار مۇنىڭ ءبارىن ءبىر سوزبەن «كوكونىستەر» دەپ ايتامىز.
- كوكونىستەر قايدا وسەدى؟
- باقشادا وسەدى.
- ءيا، سولاي.
- مەن سەندەرگە جۇمباق ايتامىن، سەندەر نە ەكەنىن ويلانىپ تابۋعا ويلانىڭدار.
بۇتاق تا ءىلىنىپ تۇرامىن.
پىسكەن سەبەتكە قۇلادىم.
(جەمىس)
اكەمىز الا باسپاق اسىرادى.
كۇز كەلسە سويامىن دەپ اسىعادى.
باسپاعىم بويىن شوپكە جاسىرادى.
ەتى قىزىل، تەرىسى جاسىل.
(قاربىز).
اشۋلى قوناق بۇل انىق.
تونىن شەشسە جىلادىق.
(پياز)
سۋسىز پىسكەن اس كوردىم.
دومالاعان باس كوردىم.
(قاۋىن).
كوك لاعىم كوگەندە تۇرىپ سەمىرگەن.
(قاربىز)
ديداكتيكالىق ويىن: «كوكونىستەرمەن مەن جەمىستەردى» اجىراتۋ.
- كانە، تاعى قارايىنشى ساندىقتا تاعى نە بار ەكەن.
- بۇل قانداي ەرتەگى ەكەن، قانە اشىپ كورەيىك.
ساندىق ىشىنەن «ۇيشىك ەرتەگىسىنىڭ» كەيىپكەرلەرىن شىعارىپ كورسەتۋ. سوڭىنان»شالقان ەرتەگىسىن» كورسەتۋ.
- ولاي بولسا بالالار قارلىعاشپەن بىرگە ارمان، قيالىم اتتى ساياحاتقا بارايىق. ۇشىپ كەلەمىز، بۇلتتاردان وتتىك، بيىك - بيىك تاۋلاردان وتتىك، وزەندەردەن وتتىك. بالالار بىزدەر ەرتەگىلەر ەلىنە كەلدىك. ەندى قارلىعاشىمىزعا ايتىپ بەرەيىكشى بىزدە قانداي قانداي تەاتەر تۇرلەرى بار ەكەن.
- ساۋساق تەاترى، ۇستەل - ءۇستى تەاترى، كولەڭكە تەاترى، قۋىرشاق تەاتارى، فلەنەلەگراف تەاترى.
- قارلىعاش سەن تەاتر تۇرلەرىمەن تانىستىڭ، ەندى ءبارىمىز ءارى قاراي ۇشايىق. ۇشىپ كەلەمىز، تاۋلاردان وتتىك، وزەن - كولدەردەن وتتىك.
- قاراڭدارشى بالالار قانداي ادەمى ءۇي. بۇل ۇيدە اتا مەن اجە تۇرادى ەكەن.
- اتا باقشاسىنا كوكونىستەر مەن جەمىستەر ەگىپتى.
باقشاداعى كوكونىستەرمەن مەن جەمىستەردى اتايىق.
- ءبىز قاي كوكونىس تۋرالى ەرتەگى بىلەمىز بە؟
- «شالقان ەرتەگىسى»
- ولاي بولسا بالالار وسى»شالقان» ەرتەگىسىن مەن كولەڭكەلەۋ ارقىلى كورسەتىپ ايتىپ بەرەيىن.
تاربيەشى: - اتاي باقشاسىنا شالقان ەگىپتى. شالقانعا سۋ قۇيىپ، كۇتىپ باپتاپتى. كۇزدە شالقان ۇلكەن بولىپ ءوسىپتى. اتاي شالقاندى جەردەن سۋىرىپ الماق بولىپ، شالقالاي تارتادى. ولاي تارتادى، بۇلاي تارتادى، جۇلا المايدى.
- اتاي اجەيدى شاقىرادى
اجەي كەلىپتى، اجەي اتايدىڭ بەلبەۋىنەن ۇستايدى، اتاي شالقاننىڭ جەلەگىنەن ۇستايدى. ولاي تارتقىلايدى، بۇلاي تارتقىلايدى، جۇلا المايدى. اجە نەمەرە قىزىن شاقىرادى. نەمەرە قىزى كەلەدى، ول اجەيدىڭ بەلىنەن ۇستايدى. اتاسى، اجەسى، نەمەرەسى ۇشەۋى شالقاندى ولاي تارتقىلايدى، بىلاي تارتقىلايدى، جۇلا المايدى. نەمەرەسى كۇشىگىن شاقىرادى. كۇشىك كەلدى. اتاسى، اجەسى، نەمەرەسى جانە كۇشىك تورتەۋى شالقاندى ولاي تارتقىلايدى، بۇلاي تارتقىلايدى، جۇلا المايدى. كۇشىك مىسىقتى شاقىردى. مىسىق كەلەدى. اتاسى، اجەسى نەمەرەسى جانە كۇشىك، مىسىق بەسەۋى شالقاندى ولاي تارتقىلايدى، بۇلاي تارتقىلايدى، جۇلا المايدى. مىسىق تىشقاندى شاقىرادى. تىشقان كەلدى. تىشقان مىسىقتىڭ قۇيرىعىنان ۇستايدى، مىسىق كۇشىكتىڭ قۇيرىعىنان ۇستايدى، كۇشىك نەمەرە قىزدىڭ ەتەگىنەن ۇستايدى، قىز اجەيدىڭ بەلىنەن، اجەي اتايدىڭ بەلبەۋىنەن ۇستايدى، اتاي شالقاننىڭ جەلەگىنەن ۇستايدى، ولاي تارتقىلايدى، بۇلاي جۇلقىلايدى قاتتى تارتقاندا سۋىرىپ الادى.
ەندى بالالار وسى «شالقان ەرتەگىسىن» كەيىپتەندىرىپ بەرەيىكشى.
اتا شالقان ەگىپتى، شالقان ۇلكەن ءوسىپتى. شالقاندى اتا جەلەگىنەن ۇستاپ تارتىپتى جۇلا الماپتى، كومەككە ول ۇيدە جۇرگەن كەمپىرىن شاقىردى.
كەمپىرى اتايدىڭ بەلبەۋىنەن ۇستاپ تارتادى، جۇلا المادى وي - وي...
ەكەۋى تارتتى ىرعادى جۇلا المادى وي - وي..
- نەمەرەم، نەمەرەم تەز كەل. باقشاداعى شالقان ۇلكەن بولىپ ءوسىپتى.
- كۇشىگىم، كۇشىگىم تەز كەل. باقشاداعى شالقان ۇلكەن بولىپ ءوسىپتى.
جۇلا الماي جاتىرمىز، كومەكتەس.
مىسىعىم، مىسىعىم تەز كەل كومەكتەس.
- تىشقان، تىشقان تەز كەل كومەكتەس. تىشقان كەلدى كومەككە.
ارلى - بەرلى ىرعادى جۇلىپ الدى شالقاندى.
- قارلىعاش ساعان ەرتەگى ۇنادى ما؟
قورىتىندىلاۋ.
- بالالار ءبىز قانداي ەرتەگىنى تاماشالادىق؟
- اتاي باقشاسىندا قانداي كوكونىس ەگىپتى؟
- اتاي كىمدەر كومەكتەستى؟
- قانداي تەاتر تۇرلەرىن بىلەمىز؟
ال سەندەر اتا - اجەلەرىڭە كومەكتەسەسىڭدەر مە؟
مىنە قانداي تاتۋ - ءتاتتى وتباسى! ءبىر - بىرىڭە كومەكتەسىپ، ءوز تۋىستارىڭ قامقورلىق كورسەتىڭدەر.
- بالالار قارلىعاشقا ءبىزدىڭ ويىندارىمىز ۇنادى. سەندەردىڭ ونەرلەرىڭە ريزا بولدى.
- قارلىعاش ءبىزدىڭ بالالار وتە مەيىرىمدى، قامقورشىل. ءبىزدىڭ باۋ - باقشامىزدىڭ كوكونىستەرى مول بولسىن دەي وتىرا، «ەرتەگىلەر ەلىندەگى» ورىس حالقىنىڭ «شالقان» ەرتەگىسىن كولەڭكەلەۋ تەاترىمىز اياقتالدى.
ساۋ بولىڭىزدار!
كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك قازىنالىق كاسىپورىن
№33 «كوركەماي» بالاباقشاسى
ورتاڭعى توپ تاربيەشىسى
كابدۋاحيتوۆا ساعيا تىلەككابىلوۆنا
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
