«شەبەرلەر ەلىنە ساياحات» (ەرەسەكتەر توبىندا وتكىزىلگەن كەش)
ويىن - ساۋىق
«شەبەرلەر ەلىنە ساياحات» (ەرەسەكتەر توبىندا وتكىزىلگەن كەش)
ماقساتى: جەكە تۇلعانىڭ وزدىگىنەن جۇزەگە اسۋىنا جانە بەيىمدەلۋىنە ىقپال ەتەتىن الەۋمەتتىك رۋحاني ساپاسىن قالىپتاستىرۋ. كوممۋنيكاتيۆتىك – تىلدىك باسقا بالالارمەن، ەرەسەكتەرمەن قاتىناستى قۇرا ءبىلۋىنىڭ قالىپتاسۋىنا جاعداي جاساۋ.
تۋعان حالقىنىڭ مادەني مۇراسىمەن، ساندىك قولدانبالى ونەرىنىڭ تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ، اسەمدىكتى سەزىنۋ، ويۋ - ورنەكتى ۇيلەسىمدى قۇرىلىم جاساي ورنالاستىرۋ ارقىلى كەڭىستىكتى باعدارلاۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ. بالالاردىڭ وي - قيالىنىڭ، شىعارماشىلىق بەلسەندىلىگىنىڭ جانە ەستەتيكالىق تالعامىنىڭ ارتۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ، ۇلتتىق ۇلگىدەگى كيىمدەر جايىندا تۇسىنىك بەرۋ، كيىمدەردىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە نازار اۋدارتۋ، ۇلتتىق ويۋ - ورنەك ەلەمەنتتەرىنىڭ (بوتاگوز، قىزعالداق، ءقوشقارمۇيىز ت. ب.) قولدانىلۋى تۋرالى ۇعىمدارىن جەتىلدىرۋ، بولىكتەردى جيناقتاۋدا ۇيلەستىرە بىلۋگە ۇيرەتۋ.
ويۋ - ورنەكتەر تۋرالى تاقپاق، جۇمباق، ونەر تۋرالى ماقال - ماتەلدەر ايتقىزىپ، ءتىلىن دامىتۋ، سوزدىك قورىن بايىتۋ، بايلانىستىرىپ سويلەۋگە ۇيرەتۋ. ويۋ - ورنەكتىڭ ماعىناسىنا قاراي ءبولىنۋى جايىندا قاراپايىم تۇسىنىك بەرۋ. قىزىقتى ويىندار ارقىلى سۋرەت سالۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن، شىعارماشىلىق مۇمكىندىكتەرىن ارتتىرۋ جانە مەرەكەلىك كوڭىل - كۇي تۋعىزۋ.
كورنەكى قۇرالدار: قازاقتىڭ ۇلتتىق باس كيىمدەرى ۇلگىسى، ءازىر ويۋ - ورنەكتەر، اياق كيىمدەر ۇلگىسى، فولگا، بىزدەر، شابلوندار (ويۋ - ورنەكتىڭ)، تاقتايشالار، ستاندارتتىق ەمەس جابدىقتار، ەكى ەسىكتى ءۇيدىڭ ماكەتى.
كەيىپكەرلەر: ايسۇلۋ، ءداۋ، قويان، قاسقىر، (اتا – انالاردىڭ قاتىسۋىمەن)
تاربيەشى: قۇرمەتتى قوناقتار، بۇگىنگى «شەبەرلەر ەلىنە ساياحات» اتتى ساۋىق كەشىمىزگە قوش كەلدىڭىزدەر.
ەندى وسى قىزىقتى كەشىمىزگە قاتىسۋشى «بايشەشەك» توبىنىڭ بالالارىن ورتاعا شاقىرايىق. (قول شاپالاقتاۋ)
(بالالار سازبەن كىرىپ 2 - گە ءبولىنىپ تۇرادى)
بالالار، ءبىز بۇگىن قىزىقتى ەرتەگىلەر ەلىنە ساياحاتقا شىعامىز، وندا ءبىزدى ءارتۇرلى قىزىقتار كۇتىپ تۇر. جولىمىزدا ءبىز ەرتەگى كەيىپكەرلەرىن كەزدەستىرەمىز. ولاردىڭ بىزگە بەرەتىن تاپسىرمالارى بولۋى مۇمكىن. ساپارعا شىققىلارىڭ، قىزىقتى نارسەلەر كورگىلەرىڭ كەلە مە؟ (ءيا) وندا باستالىق.
(بالالار سازبەن اينالىپ كەلىپ، ءۇيدىڭ الدىنا توقتايدى). ەسىكتى قاعامىز (ارۋ قىز ايسۇلۋ شىعادى)
ايسۇلۋ: - سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار، سەندەر كىمسىڭدەر؟
بالالار: – ءبىز №27 «جىگەر» بالاباقشاسىنىڭ «بايشەشەك» توبىنىڭ بالالارىمىز، ال، ءسىز كىم بولاسىز؟
ايسۇلۋ: - مەنىڭ اتىم - ايسۇلۋ. مەن قازاقتىڭ ايداي سۇلۋ قىزىمىن. بالالار، مەنى پاتشا سارايعا قوناققا شاقىرعان ەدى، ءبىراق ۇستىمە كيەتىن ادەمى، ۇلتتىق كيىمىم، اسىل بۇيىمدارىم جوق، مەن سونداي كوڭىلسىزبىن. نە ىستەيمىن؟
بالالار: – ءسىز مۇڭايماڭىز، ۇيىڭىزگە بارىپ، ءوز ىسىڭىزبەن اينالىسا بەرىڭىز، ءبىز سىزگە كومەكتەسەمىز.
(ايسۇلۋ ۇيىنە قايتادى)
بالالار جۇرۋلەرىن جالعاستىرا، الدارىندا دايار ۇستەل، وتىرعىشتارى ۇستىندە «زەرگەرلىك شەبەرحانا»، «كيىمدەر»، «ەتىك شەبەرحاناسى»، «باس كيىمدەر» شەبەرحاناسى دەگەن تابليسالارى بار. ۇستەلدەردە جاپسىرۋ، سۋرەت، قولونەرىنە ارنالعان قۇرال - جابدىقتار بار.
تاربيەشى: - بالالار، ءبىز جاڭا عانا ايسۇلۋعا ۋادە بەردىك، ەندى سول ۋادەمىزدى ورىنداۋىمىز قاجەت. قاراڭدارشى، بۇگىن بىزدە 3 شەبەرحانا جۇمىس جاسايدى. ءار شەبەرحانانىڭ ءوز شەبەرلەرى بولادى. شەبەرلەر سەندەرگە قالاي جۇمىس جاساۋ كەرەكتىگىن ۇيرەتەدى. كانە، بالالار، ءوز قالاۋلارىڭمەن بولىنە قويىڭدار.
(بالالار شەبەرحانالارعا بولىنەدى، تاربيەشى ءار شەبەرحانانىڭ جۇمىس مىندەتىن تۇسىندىرەدى)
1. زەرگەرلىك شەبەرحاناسى
«بىلەزىك، القا، سىرعا، شاشباۋ جاساۋ»
بارىسى: بالالار الدىن - الا ازىرلەنگەن، قيىلعان (فولگادان) ۇلگى بەتىنە شابلون ارقىلى ويۋ - ورنەك ءتۇسىرىپ، ( فولگا بەتىنە قويىلعان ويۋ - ورنەگى بار سليۋدانى قارىنداشپەن جۇرگىزۋ) اينالاسىن ءبىز نەمەسە ۇشتالعان قىلقالام تاياقشاسىمەن ءجيى - ءجيى باسىپ وتەدى.
2. ەتىك شەبەرحاناسى
«ەتىك، كەبىس، ءماسى ت. ب. اياق كيىمدەرگە ويۋ - ورنەك جاپسىرۋ»
بارىسى: ۇلگىلەرگە ورتاسى، جيەگىنە ويۋ - ورنەك جاپسىرۋ. جەلىمدى دۇرىس پايدالانۋ، ويۋ - ورنەكتى دۇرىس ورنالاستىرا ءبىلۋ.
3. كيىمدەر شەبەرحاناسى
«بەشپەت، كويلەك، جەڭسىز، شاپاندى اشەكەيلەۋ»
ءتۇرلى - ءتۇستى قارىنداشتارمەن بالالاردىڭ وزدەرىنە بەلگىلى قىزعالداق، ءقوشقارمۇيىز، قۇسقاناتى ويۋ - ورنەكتەرىن كيىمنىڭ ەتەگىنە، جيەكتەرىنە سالۋ.
سىزدىقوۆا ايسۇلۋ قايروللا قىزى
«شەبەرلەر ەلىنە ساياحات» (ەرەسەكتەر توبىندا وتكىزىلگەن كەش). جۇكتەۋ
«شەبەرلەر ەلىنە ساياحات» (ەرەسەكتەر توبىندا وتكىزىلگەن كەش)
ماقساتى: جەكە تۇلعانىڭ وزدىگىنەن جۇزەگە اسۋىنا جانە بەيىمدەلۋىنە ىقپال ەتەتىن الەۋمەتتىك رۋحاني ساپاسىن قالىپتاستىرۋ. كوممۋنيكاتيۆتىك – تىلدىك باسقا بالالارمەن، ەرەسەكتەرمەن قاتىناستى قۇرا ءبىلۋىنىڭ قالىپتاسۋىنا جاعداي جاساۋ.
تۋعان حالقىنىڭ مادەني مۇراسىمەن، ساندىك قولدانبالى ونەرىنىڭ تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ، اسەمدىكتى سەزىنۋ، ويۋ - ورنەكتى ۇيلەسىمدى قۇرىلىم جاساي ورنالاستىرۋ ارقىلى كەڭىستىكتى باعدارلاۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ. بالالاردىڭ وي - قيالىنىڭ، شىعارماشىلىق بەلسەندىلىگىنىڭ جانە ەستەتيكالىق تالعامىنىڭ ارتۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ، ۇلتتىق ۇلگىدەگى كيىمدەر جايىندا تۇسىنىك بەرۋ، كيىمدەردىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە نازار اۋدارتۋ، ۇلتتىق ويۋ - ورنەك ەلەمەنتتەرىنىڭ (بوتاگوز، قىزعالداق، ءقوشقارمۇيىز ت. ب.) قولدانىلۋى تۋرالى ۇعىمدارىن جەتىلدىرۋ، بولىكتەردى جيناقتاۋدا ۇيلەستىرە بىلۋگە ۇيرەتۋ.
ويۋ - ورنەكتەر تۋرالى تاقپاق، جۇمباق، ونەر تۋرالى ماقال - ماتەلدەر ايتقىزىپ، ءتىلىن دامىتۋ، سوزدىك قورىن بايىتۋ، بايلانىستىرىپ سويلەۋگە ۇيرەتۋ. ويۋ - ورنەكتىڭ ماعىناسىنا قاراي ءبولىنۋى جايىندا قاراپايىم تۇسىنىك بەرۋ. قىزىقتى ويىندار ارقىلى سۋرەت سالۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن، شىعارماشىلىق مۇمكىندىكتەرىن ارتتىرۋ جانە مەرەكەلىك كوڭىل - كۇي تۋعىزۋ.
كورنەكى قۇرالدار: قازاقتىڭ ۇلتتىق باس كيىمدەرى ۇلگىسى، ءازىر ويۋ - ورنەكتەر، اياق كيىمدەر ۇلگىسى، فولگا، بىزدەر، شابلوندار (ويۋ - ورنەكتىڭ)، تاقتايشالار، ستاندارتتىق ەمەس جابدىقتار، ەكى ەسىكتى ءۇيدىڭ ماكەتى.
كەيىپكەرلەر: ايسۇلۋ، ءداۋ، قويان، قاسقىر، (اتا – انالاردىڭ قاتىسۋىمەن)
تاربيەشى: قۇرمەتتى قوناقتار، بۇگىنگى «شەبەرلەر ەلىنە ساياحات» اتتى ساۋىق كەشىمىزگە قوش كەلدىڭىزدەر.
ەندى وسى قىزىقتى كەشىمىزگە قاتىسۋشى «بايشەشەك» توبىنىڭ بالالارىن ورتاعا شاقىرايىق. (قول شاپالاقتاۋ)
(بالالار سازبەن كىرىپ 2 - گە ءبولىنىپ تۇرادى)
بالالار، ءبىز بۇگىن قىزىقتى ەرتەگىلەر ەلىنە ساياحاتقا شىعامىز، وندا ءبىزدى ءارتۇرلى قىزىقتار كۇتىپ تۇر. جولىمىزدا ءبىز ەرتەگى كەيىپكەرلەرىن كەزدەستىرەمىز. ولاردىڭ بىزگە بەرەتىن تاپسىرمالارى بولۋى مۇمكىن. ساپارعا شىققىلارىڭ، قىزىقتى نارسەلەر كورگىلەرىڭ كەلە مە؟ (ءيا) وندا باستالىق.
(بالالار سازبەن اينالىپ كەلىپ، ءۇيدىڭ الدىنا توقتايدى). ەسىكتى قاعامىز (ارۋ قىز ايسۇلۋ شىعادى)
ايسۇلۋ: - سالەمەتسىڭدەر مە، بالالار، سەندەر كىمسىڭدەر؟
بالالار: – ءبىز №27 «جىگەر» بالاباقشاسىنىڭ «بايشەشەك» توبىنىڭ بالالارىمىز، ال، ءسىز كىم بولاسىز؟
ايسۇلۋ: - مەنىڭ اتىم - ايسۇلۋ. مەن قازاقتىڭ ايداي سۇلۋ قىزىمىن. بالالار، مەنى پاتشا سارايعا قوناققا شاقىرعان ەدى، ءبىراق ۇستىمە كيەتىن ادەمى، ۇلتتىق كيىمىم، اسىل بۇيىمدارىم جوق، مەن سونداي كوڭىلسىزبىن. نە ىستەيمىن؟
بالالار: – ءسىز مۇڭايماڭىز، ۇيىڭىزگە بارىپ، ءوز ىسىڭىزبەن اينالىسا بەرىڭىز، ءبىز سىزگە كومەكتەسەمىز.
(ايسۇلۋ ۇيىنە قايتادى)
بالالار جۇرۋلەرىن جالعاستىرا، الدارىندا دايار ۇستەل، وتىرعىشتارى ۇستىندە «زەرگەرلىك شەبەرحانا»، «كيىمدەر»، «ەتىك شەبەرحاناسى»، «باس كيىمدەر» شەبەرحاناسى دەگەن تابليسالارى بار. ۇستەلدەردە جاپسىرۋ، سۋرەت، قولونەرىنە ارنالعان قۇرال - جابدىقتار بار.
تاربيەشى: - بالالار، ءبىز جاڭا عانا ايسۇلۋعا ۋادە بەردىك، ەندى سول ۋادەمىزدى ورىنداۋىمىز قاجەت. قاراڭدارشى، بۇگىن بىزدە 3 شەبەرحانا جۇمىس جاسايدى. ءار شەبەرحانانىڭ ءوز شەبەرلەرى بولادى. شەبەرلەر سەندەرگە قالاي جۇمىس جاساۋ كەرەكتىگىن ۇيرەتەدى. كانە، بالالار، ءوز قالاۋلارىڭمەن بولىنە قويىڭدار.
(بالالار شەبەرحانالارعا بولىنەدى، تاربيەشى ءار شەبەرحانانىڭ جۇمىس مىندەتىن تۇسىندىرەدى)
1. زەرگەرلىك شەبەرحاناسى
«بىلەزىك، القا، سىرعا، شاشباۋ جاساۋ»
بارىسى: بالالار الدىن - الا ازىرلەنگەن، قيىلعان (فولگادان) ۇلگى بەتىنە شابلون ارقىلى ويۋ - ورنەك ءتۇسىرىپ، ( فولگا بەتىنە قويىلعان ويۋ - ورنەگى بار سليۋدانى قارىنداشپەن جۇرگىزۋ) اينالاسىن ءبىز نەمەسە ۇشتالعان قىلقالام تاياقشاسىمەن ءجيى - ءجيى باسىپ وتەدى.
2. ەتىك شەبەرحاناسى
«ەتىك، كەبىس، ءماسى ت. ب. اياق كيىمدەرگە ويۋ - ورنەك جاپسىرۋ»
بارىسى: ۇلگىلەرگە ورتاسى، جيەگىنە ويۋ - ورنەك جاپسىرۋ. جەلىمدى دۇرىس پايدالانۋ، ويۋ - ورنەكتى دۇرىس ورنالاستىرا ءبىلۋ.
3. كيىمدەر شەبەرحاناسى
«بەشپەت، كويلەك، جەڭسىز، شاپاندى اشەكەيلەۋ»
ءتۇرلى - ءتۇستى قارىنداشتارمەن بالالاردىڭ وزدەرىنە بەلگىلى قىزعالداق، ءقوشقارمۇيىز، قۇسقاناتى ويۋ - ورنەكتەرىن كيىمنىڭ ەتەگىنە، جيەكتەرىنە سالۋ.
سىزدىقوۆا ايسۇلۋ قايروللا قىزى
«شەبەرلەر ەلىنە ساياحات» (ەرەسەكتەر توبىندا وتكىزىلگەن كەش). جۇكتەۋ
You Might Also Like
