شەرتپە كۇيدىڭ شەبەرى - تاتتىمبەت
ساباقتىڭ تاقىرىبى: شەرتپە كۇيدىڭ شەبەرى - تاتتىمبەت
ساباقتىڭ ماقساتى:
تاتتىمبەت قازانعاپ ۇلىنىڭ ءومىرىن اڭگىمەلەۋ ارقىلى كۇيشى كومپوزيتورمەن تانىستىرۋ.
ساباقتىڭ مىندەتى:
كۇي تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ؛ شەرتپە توكپە كۇيلەردىڭ ورىندالۋ ەرەكشەلىگىمەن تانىستىرۋ؛
مۋزىكالىق قابىلەتتەرىن اشۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن قالىپتاستىرۋ؛
وقۋشىلاردى مەيىرىمدىلىككە، ادامگەرشىلىككە، تۋعان جەردىڭ تابيعاتىن سۇيۋگە حالىق كومپوزيتورلارىنىڭ كۇيلەرى ارقىلى تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: مۋزىكا تىڭداۋ، ءان ايتۋ. مۋزىكالىق ساۋاتتىلىق، شىعارماشىلىق
تاپسىرمالار، ت. ب.
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى سۇراۋ.
كۇي – كۇيشى – كۇي تاريحى دەگەن سوزدەردى قالاي تۇسىندىڭدەر؟
قۇرمانعازىنىڭ كۇيلەرى بىلەزىك بۋىنىمەن وينالاتىن كۇيلەر، ۇستىرمەلەتە، جىلدام ەكپىندە قولدىڭ قاعىس قاعار تۇسىندا باس بارماق سۇق ساۋساققا جاقىن ورنالاسادى.
جاڭا ساباق.
تاتتىمبەت قازانعاپ ۇلى – قازاقستاننىڭ ورتالىق، شىعىس، وڭتۇستىك وڭىرلەرىنە كەڭىنەن تانىمال، شەرتپە كۇي ونەرىندەگى ەڭ ءىرى، كورنەكتى كۇيشى – كومپوزيتور. تاتتىمبەت ۇلى كۇيشى بولۋمەن بىرگە، ءوز ءداۋىرىنىڭ كوكىرەك كوزى اشىق ازاماتى رەتىندە الەۋمەتتىك ومىرگە ءوز كوزقاراسىن ءبىلدىرىپ، مۋزىكا تىلىمەن ءۇن قاتىپ وتىرعان كومپوزيتور.
كۇيلەر ورىندالۋ مانەرى مەن قۇرىلىمدىق ەرەكشەلىكتەرگە قاراي توكپە جانە شەرتپە دەپ اتالاتىن ەكى ۇلكەن تۇرگە بولىنەدى.
ءبىز تانيتىن قۇرمانعازى كۇيشى – توكپە كۇي يەسى بولسا، بۇگىنگى تانىسىپ وتىرعان كۇيشى كومپوزيتورىمىز تاتتىمبەت - شەرتپە كۇيدىڭ شەبەرى.
تاتتىمبەت شەرتپە كۇيدىڭ شەبەرى اتانعان. ول كۇيشى، ءارى اقىن، سوزگە شەبەر ادام بولعان. تاتتىمبەت ەل ارالاپ، الىس ساپارلاردا كوپ جۇرەدى. بىردە تاتتىمبەت ەلىن، جەرىن ساعىنىپ، قايتىپ كەلە جاتادى. سول ساپارلاردا ءبىر اۋىلدا ايتىسىپ جاتقان ەكى اقىنعا كەزدەسەدى. سوندا اقىننىڭ ءبىرى: «بۇل دۇنيەدە نە ولمەيدى؟» - دەپ سۇرايدى، ەكىنشى اقىن: «ولمەيتىن تاۋ، سۋ، اي، كۇن، جەر»، - دەپ جاۋاپ بەرەدى. اقىننىڭ جاۋابىنا ريزا بولماعان تاتتىمبەت ءسوز سۇرايدى:
اسقار تاۋدىڭ ولگەنى –
باسىن مۇنار شالعانى،
اعىن سۋدىڭ ولگەنى –
اعىنى توقتاپ قالعانى،
قارا جەردىڭ ولگەنى –
ءۇستىن اق قار باسقانى،
اي مەن كۇننىڭ ولگەنى –
قارايىپ بارىپ باتقانى،
تەك ولمەيتىن شىن اسىل
دانىشپان ادام ايتقانى.
اقىننىڭ ەكەۋى دە تاتتىمبەتتىڭ ايتقان جاۋابىن مويىندادى. ەكى اقىن تاتتىمبەتتىڭ قوناق بولۋىن سۇرايدى.
«قۇرمەت سىيلارىڭىزعا راحمەت! ەلىم مەن جەرىمدى ساعىنىپ كەلەم. مەنى جولىمنان قالدىرماڭىزدار»، - دەيدى.
تاتتىمبەت ءوزىنىڭ تۋعان جەرىنە ارناپ كۇي شىعارعان. ول كۇيدىڭ اتىن «سارجايلاۋ» - دەپ اتايدى.
مۋزىكا تىڭدايىق.
تاتتىمبەتتىڭ كۇيى «سارجيلاۋ».
مۋزىكا ساۋاتتىلىعى.
شەرتپە كۇي – وڭ قول ساۋساقتارىمەن شەرتىپ ورىندالاتىن مۋزىكالىق شىعارما.
ءبىلىپ ال!
تاتتىمبەت قازانعاپ ۇلى – قازاقتىڭ كورنەكتى كۇيشى – كومپوزيتورى، شەرتپە كۇيدىڭ شەبەرى. تاتتىمبەتتىڭ«سارجايلاۋ»،«سىلقىلداق»، «بەستورە»، «كوكەيكەستى»، «بەستورە»،
«سىلقىلداق»، سياقتى كۇيلەرى كوپكە تانىمال. تاتتىمبەتتىڭ كۇيلەرىن اتاقتى كۇيشى ابىكەن حاسەنوۆ جەتكىزگەن.
قورىتىندىلاۋ.
كۇيدىڭ قانداي ءتۇرىن بىلەسىڭ؟
ءبىز قانداي كۇيشىمەن تانىستىق؟
«شەرتپە كۇي» دەگەنىمىز نە؟
تاتتىمبەت ەل ارالاپ ءجۇرىپ كىمدەرگە كەزىگەدى؟
تاتتىمبەت سوزگە شەشەندىگىن قالاي تانىتادى؟
تاتتىمبەت تۋعان جەرىنە ارناپ شىعارعان كۇيى قالاي اتالادى؟
باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما.
ساباقتىڭ ماقساتى:
تاتتىمبەت قازانعاپ ۇلىنىڭ ءومىرىن اڭگىمەلەۋ ارقىلى كۇيشى كومپوزيتورمەن تانىستىرۋ.
ساباقتىڭ مىندەتى:
كۇي تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ؛ شەرتپە توكپە كۇيلەردىڭ ورىندالۋ ەرەكشەلىگىمەن تانىستىرۋ؛
مۋزىكالىق قابىلەتتەرىن اشۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن قالىپتاستىرۋ؛
وقۋشىلاردى مەيىرىمدىلىككە، ادامگەرشىلىككە، تۋعان جەردىڭ تابيعاتىن سۇيۋگە حالىق كومپوزيتورلارىنىڭ كۇيلەرى ارقىلى تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: مۋزىكا تىڭداۋ، ءان ايتۋ. مۋزىكالىق ساۋاتتىلىق، شىعارماشىلىق
تاپسىرمالار، ت. ب.
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى سۇراۋ.
كۇي – كۇيشى – كۇي تاريحى دەگەن سوزدەردى قالاي تۇسىندىڭدەر؟
قۇرمانعازىنىڭ كۇيلەرى بىلەزىك بۋىنىمەن وينالاتىن كۇيلەر، ۇستىرمەلەتە، جىلدام ەكپىندە قولدىڭ قاعىس قاعار تۇسىندا باس بارماق سۇق ساۋساققا جاقىن ورنالاسادى.
جاڭا ساباق.
تاتتىمبەت قازانعاپ ۇلى – قازاقستاننىڭ ورتالىق، شىعىس، وڭتۇستىك وڭىرلەرىنە كەڭىنەن تانىمال، شەرتپە كۇي ونەرىندەگى ەڭ ءىرى، كورنەكتى كۇيشى – كومپوزيتور. تاتتىمبەت ۇلى كۇيشى بولۋمەن بىرگە، ءوز ءداۋىرىنىڭ كوكىرەك كوزى اشىق ازاماتى رەتىندە الەۋمەتتىك ومىرگە ءوز كوزقاراسىن ءبىلدىرىپ، مۋزىكا تىلىمەن ءۇن قاتىپ وتىرعان كومپوزيتور.
كۇيلەر ورىندالۋ مانەرى مەن قۇرىلىمدىق ەرەكشەلىكتەرگە قاراي توكپە جانە شەرتپە دەپ اتالاتىن ەكى ۇلكەن تۇرگە بولىنەدى.
ءبىز تانيتىن قۇرمانعازى كۇيشى – توكپە كۇي يەسى بولسا، بۇگىنگى تانىسىپ وتىرعان كۇيشى كومپوزيتورىمىز تاتتىمبەت - شەرتپە كۇيدىڭ شەبەرى.
تاتتىمبەت شەرتپە كۇيدىڭ شەبەرى اتانعان. ول كۇيشى، ءارى اقىن، سوزگە شەبەر ادام بولعان. تاتتىمبەت ەل ارالاپ، الىس ساپارلاردا كوپ جۇرەدى. بىردە تاتتىمبەت ەلىن، جەرىن ساعىنىپ، قايتىپ كەلە جاتادى. سول ساپارلاردا ءبىر اۋىلدا ايتىسىپ جاتقان ەكى اقىنعا كەزدەسەدى. سوندا اقىننىڭ ءبىرى: «بۇل دۇنيەدە نە ولمەيدى؟» - دەپ سۇرايدى، ەكىنشى اقىن: «ولمەيتىن تاۋ، سۋ، اي، كۇن، جەر»، - دەپ جاۋاپ بەرەدى. اقىننىڭ جاۋابىنا ريزا بولماعان تاتتىمبەت ءسوز سۇرايدى:
اسقار تاۋدىڭ ولگەنى –
باسىن مۇنار شالعانى،
اعىن سۋدىڭ ولگەنى –
اعىنى توقتاپ قالعانى،
قارا جەردىڭ ولگەنى –
ءۇستىن اق قار باسقانى،
اي مەن كۇننىڭ ولگەنى –
قارايىپ بارىپ باتقانى،
تەك ولمەيتىن شىن اسىل
دانىشپان ادام ايتقانى.
اقىننىڭ ەكەۋى دە تاتتىمبەتتىڭ ايتقان جاۋابىن مويىندادى. ەكى اقىن تاتتىمبەتتىڭ قوناق بولۋىن سۇرايدى.
«قۇرمەت سىيلارىڭىزعا راحمەت! ەلىم مەن جەرىمدى ساعىنىپ كەلەم. مەنى جولىمنان قالدىرماڭىزدار»، - دەيدى.
تاتتىمبەت ءوزىنىڭ تۋعان جەرىنە ارناپ كۇي شىعارعان. ول كۇيدىڭ اتىن «سارجايلاۋ» - دەپ اتايدى.
مۋزىكا تىڭدايىق.
تاتتىمبەتتىڭ كۇيى «سارجيلاۋ».
مۋزىكا ساۋاتتىلىعى.
شەرتپە كۇي – وڭ قول ساۋساقتارىمەن شەرتىپ ورىندالاتىن مۋزىكالىق شىعارما.
ءبىلىپ ال!
تاتتىمبەت قازانعاپ ۇلى – قازاقتىڭ كورنەكتى كۇيشى – كومپوزيتورى، شەرتپە كۇيدىڭ شەبەرى. تاتتىمبەتتىڭ«سارجايلاۋ»،«سىلقىلداق»، «بەستورە»، «كوكەيكەستى»، «بەستورە»،
«سىلقىلداق»، سياقتى كۇيلەرى كوپكە تانىمال. تاتتىمبەتتىڭ كۇيلەرىن اتاقتى كۇيشى ابىكەن حاسەنوۆ جەتكىزگەن.
قورىتىندىلاۋ.
كۇيدىڭ قانداي ءتۇرىن بىلەسىڭ؟
ءبىز قانداي كۇيشىمەن تانىستىق؟
«شەرتپە كۇي» دەگەنىمىز نە؟
تاتتىمبەت ەل ارالاپ ءجۇرىپ كىمدەرگە كەزىگەدى؟
تاتتىمبەت سوزگە شەشەندىگىن قالاي تانىتادى؟
تاتتىمبەت تۋعان جەرىنە ارناپ شىعارعان كۇيى قالاي اتالادى؟
باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: «ۇلى جەڭىس جاساسىن!»ماقساتى: وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، وتانىن سۇيۋگە، ونى قورعاۋعا باۋلۋ. وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ. ولارعا پاتريوتتىق تاربيە بەرۋ. وقۋشىلاردى ۇلى وتان سوعىسىمە...
-
تاقىرىبى: كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى، ەڭبەكشىقازاق اۋدانىنىڭ تۋماسى - راقىمجان توقاتايەۆتىڭ ءوز بەينەسى، باتىرلىق تۇلعاسى.
