شۋاقتى كوكتەم
باتىس قازاقستان وبلىسى، شىڭعىرلاۋ اۋدانى،
اۋداندىق «شۇعىلا» بالاباقشاسى تاربيەشىسى
قوجامۇراتوۆا گۇلىم
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: تانىم
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەت ءتۇرى: اينالامەن تانىسۋ.
تاقىرىبى: شۋاقتى كوكتەم
ماقساتى: كوكتەم مەزگىلىن سيپاتتاۋ، بالالاردى تابيعات تاماشالارىمەن تانىستىرۋ. تابيعات ەرەكشەلىكتەرى مەن وزگەرىستەرىن باقىلاۋ ارقىلى تىلدەرىن دامىتۋ، تابيعاتتى ايالاۋعا، تابيعاتتىڭ اسەمدىگىن، سۇلۋلىعىن كورە، سەزە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ءادىس – تاسىلدەرى: كورسەتۋ، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ.
كورنەكىلىگى: كوكتەم مەزگىلى تۋرالى سۋرەتتەر، قۇستاردىڭ سۋرەتتەرى، قىزعالداق گ ۇلىنىڭ سۋرەتى.
ماتيۆاسيالىق قوزعاۋشى:
بالالار، قاراڭدارشى جارقىراپ كۇن شىعىپ تۇر، بىزگە شۋاعىن شاشىپ تۇر.
قانداي شۋاقتى ەرەكشە كۇن! جانە دە بىزگە كوپ قوناقتار كەلىپ وتىر ەكەن جانە سولارمەن امانداسىپ الايىق.
شاتتىق شەڭبەرىنە تۇرۋ.
ارايلاپ تاڭ اتتى،
كۇن ساۋلەسىن تاراتتى
جارقىرايدى قالامىز
جارقىراي ءتۇس، دالامىز
قايىرلى تاڭ! قايىرلى تاڭ قوناقتار
(شەڭبەرگە تۇرادى ولەڭ جولىنا سايكەس قيمىلدار جاسايدى)
بۇگىن بىزدە اشىق وقۋ ءىس - ارەكەتى: اينالامەن تانىستىرۋ. مەن ءقازىر سىزدەرگە جۇمباق جاسىرامىن.
مۇقيات تىڭداپ الىڭدار.
قار ەرىپ، سۋ كوبەيىپ، ساي سالاعا اعادى!
اعام باسى بۇرشىك شاشىپ، جاپىراق اشىپ، گۇل بايشەشەك تولادى
بالالار، ايتىڭدارشى،
بۇل قاي كەزدە بولادى؟
بۇل كوكتەم مەزگىلىندە بولادى.
كوكتەمدە تابيعاتتا قانداي وزگەرىستەر بولادى؟
كوكتەم مەزگىلىندە كۇن جىلىندى.
قار ەرىپ، جىلعالاردان سۋ اقتى. تۋعان جەرگە قۇستار ۇشىپ كەلدى.
- كوكتەم مەزگىلىندە قانداي قۇستار ۇشىپ كەلدى؟
اعاشتار بۇرشىك جارىپ، جاپىراق جايادى.
جەمىس اعاشتارى گۇلدەيدى.
- قار ەرىگەننەن كەيىن جەر بەتىنە بايشەشەك گ ۇلى شىعادى. جاۋقازىن گ ۇلى، قىزعالداق گۇلدەرى شىعادى.
- كوكتەم مەزگىلىندە قانداي العاشقى گۇلدەر شىعادى؟
ەگىستىكتە تراكتورشىلار جەر جىرتىپ، سەيالكامەن ءدان سەبەدى
كوكتەم مەزگىلىندە ەگىستىك جەرلەردە قانداي جۇمىستار جۇرگىزىلەدى؟
ەگىستىكتە تراكتورشىلار جەر جىرتىپ، سەيالكامەن ءدان سەبەدى.
- ناۋرىز ايىندا قانداي مەرەكەلەردى اتاپ وتتىك؟
ناۋرىز ايىندا 8 - ناۋرىز انالار مەرەكەسى، 22 - ناۋرىز ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى ناۋرىز تويىن تويلادىق.
ەسىك قاعىلدى. توپقا مۋزىكا اۋەنىمەن قوناققا ارۋ كوكتەم كىرەدى.
ارۋ كوكتەم:
- سالەمەتسىزدەر مە قوناقتار، بالالار!
مەن كوڭىلدى كوكتەممىن.
بىلتىر كەلىپ كەتكەنمىن.
نۇر بوپ كوكتەن توگىلەم.
شۋاعىم توگىپ الەمگە
قۋاتىن كۇننىڭ اكەلەم
تابيعاتتىڭ توسىنە،
تىرشىلىگىن اپەرەم
ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
- ءقازىر جىلدىڭ كوكتەم مەزگىلى.
- كوكتەم مەزگىلىنىڭ قاي ايى؟
كوكتەم مەزگىلىنىڭ ناۋرىز ايى.
- كوكتەم ايلارىن اتاڭدار
- كوكتەم ايلارى: ناۋرىز، ءساۋىر، مامىر
ارۋ كوكتەم: بالالار مەن تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
كوكتەم، كوكتەم كوكتەمدە
قۇستار كەلىپ جەتكەندە.
قۋانىپ ءبىر قالامىز.
انمەن قارسى الامىز
كوكتەم قانداي كوڭىلدى،
كۇمىس جاڭبىر توگىلدى.
ءمولدىر اسپان اشىلىپ،
كۇن پەردەسى سوگىلدى.
- كوككە بوياپ ءوڭىردى،
كوكتەم كەلدى كوڭىلدى.
باۋ - باقشادا ورماندا.
قۇستار ءانى توگىلدى.
ارۋ كوكتەم: راحمەت بالالار!
كوكتەم مەزگىلى تۋرالى كوپ بىلەدى ەكەنسىڭدەر.
جارايسىڭدار!
مۋزىكا اۋەنى ەستىلەدى.
مۋزىكا اۋەنىمەن بيلەپ
«قاعاز حانشايىمى» كىرەدى.
-«قاعاز حانشايىمى»:
- سالەمەتسىزدەر مە قوناقتار، بالالار!
مەن قاعازدار ەلىنەن سەندەرگە قوناققا كەلدىم. مەن «قاعاز حانشايىمى» بولامىن.
- مەن سەندەرگە قۇر قول كەلگەن جوقپىن. كوپتەگەن تاپسىرمالار اكەلدىم.
جۇمباقتار ايتادى.
- تاڭمەن كوزىن اشادى،
الەمگە نۇرىن شاشادى.
ول نە؟ (كۇن.)
- اعاش.
- جىلت جىلت ەتەدى.
جىلعادان وتەدى.
ول نە؟ (سۋ)
- قىستا كيىمىن تاستايدى،
كوكتەم دە كيىنە باستايدى.
ول نە؟ (اعاش.)
2 تاپسىرما.
- كىم جاڭىلتپاش بىلەدى؟
كوكتەم كۇنى شۋاقتى،
كوكتەم كۇنى قۋاتتى.
كوكتەم كۇنى شۋاقتى،
ساي - سالاد سۋ اقتى.
كوكتەم كۇنى كۇكىرەپ،
جاڭبىر جاۋدى سىركىرەپ.
كوكتەم كۇنى كۇركىرەپ،
شىعا كەلدى قىر تۇلەپ
3 تاپسىرما.
كىم تىيىم سوزدەر بىلەدى؟
قۇستاردى اتۋعا بولمايدى.
قۇستاردىڭ ۇياسىن بۇزۋعا بولمايدى.
قاعاز حانشايىمى:
- جارايسىڭدار، بالالار!
راحمەت!
سەندەر وتە اقىلدى،
ءبىلىمدى بالالار ەكەنسىڭدەر.
سەرگىتۋ ءساتى:
كۇن بولىپ جانايىق.
سۋ بولىپ اعايىق.
تەرەڭ – تەرەڭ دەمالىپ،
جۇگىرىپ، جۇگىرىپ الايىق.
ەندى ماعان قيىندى پىشىندەردەن كوكتەمدە وسەتىن قىزعالداق گۇلىن قۇراستىرىپ جاپسىرايىق.
قىزعالداق گ ۇلىنىڭ ۇلگى سۋرەتىن تاقتاعا ىلەدى.
«كوكتەمگى كۇن جەردى قىزدىرىپ، تابيعاتتاعى بار تىرشىلىك يەلەرى ويانىپ، قىزعالداقتار جەر – انادان كۇش الىپ، جاپىراقتارىن جايىپ، كۇلتەشەلەرىن كوتەرىپ، كۇنگە قاراي قول سوزادى. سەبەلەپ وتكەن جىلى جاڭبىر گۇلدىڭ جاپىراقتارىن ايمالاپ جۋىپ، شاڭىن كەتىرەدى. گۇلدەر جەردى كورىكتەندىرەدى، ادامعا جاقسى كوڭىل – كۇي سىيلايدى، ولاردان ءدارى جاسايدى. گۇلدەر جاندىكتەرگە قورعانىش جانە تىرشىلىك كوزى بولىپ قىزمەت ەتەدى.
«قىزعالداق گۇلىن قۇراستىرا وتىرىپ جاپسىرامىز».
1) ساباعىن
2) كۇلتەشەسىن
3) تومەننەن جوعارىعا قاراي جاپىراعىن جاپسىرامىز.
بالالاردىڭ ءوز بەتىمەن جۇمىستار.
بالالاردىڭ جۇمىستارىن ماداقتاۋ.
قاعاز حانشايىمى:
بالالار مەن سەندەرگە وتە ريزامىن.
سەندەر مەنىڭ تاپسىرمالارىمدى وتە جاقسى ورىندادىڭدار. ال ەندى سەندەرمەن ويىن ويناساق بولا ما؟
ويىن: جاقسى مەن جامان
ماقساتى: جاقسى قاسيەت بولسا قولدارىن شاپالاقتايدى، جامان قاسيەت بولسا تىنىش وتىرۋ.
1) كوشەت وتىرعىزۋ.
2) اعاشتاردى سىندىرۋ.
3) قۇستارعا جەم شاشۋ.
4) قۇستىڭ ۇياسىن بۇزۋ.
5) اعاشتارعا سۋ قۇيۋ.
6) گۇلدەردى جۇلۋ.
7) قۇستارعا ۇيا جاساۋ. (ويىن وينايدى)
بالالار قولدارىن
شاپالاقتايدى.
شاپالاقتامايدى
راحمەت، سەندەرمەن وتە تاماشا كۇن وتكىزدىم سەندەرگە وتە ريزامىن قوش ساۋ بولىڭدار.
رەفلەكسيۆتى كوررەكسيالاۋشى:
- بۇگىن بىزدە قانداي وقۋ ءىس - ارەكەتى بولدى؟
- وقۋ ءىس – ارەكەتى ۇنادى ما؟
- قوناققا كىمدەر كەلدى؟
- سەندەرگە نە الىپ كەلدى؟
كۇتىلەتىن ناتيجە: كوكتەم مەزگىلىندەگى تابيعات قۇبىلىستارى تۋرالى تۇسىنىگى قالىپتاستى.
ءبىلۋى ءتيىس: كوكتەم مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن بىلەدى.
يگەرۋ: شىعارماشىلىعىن دامىتۋ.
اۋداندىق «شۇعىلا» بالاباقشاسى تاربيەشىسى
قوجامۇراتوۆا گۇلىم
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: تانىم
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەت ءتۇرى: اينالامەن تانىسۋ.
تاقىرىبى: شۋاقتى كوكتەم
ماقساتى: كوكتەم مەزگىلىن سيپاتتاۋ، بالالاردى تابيعات تاماشالارىمەن تانىستىرۋ. تابيعات ەرەكشەلىكتەرى مەن وزگەرىستەرىن باقىلاۋ ارقىلى تىلدەرىن دامىتۋ، تابيعاتتى ايالاۋعا، تابيعاتتىڭ اسەمدىگىن، سۇلۋلىعىن كورە، سەزە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ءادىس – تاسىلدەرى: كورسەتۋ، ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ.
كورنەكىلىگى: كوكتەم مەزگىلى تۋرالى سۋرەتتەر، قۇستاردىڭ سۋرەتتەرى، قىزعالداق گ ۇلىنىڭ سۋرەتى.
ماتيۆاسيالىق قوزعاۋشى:
بالالار، قاراڭدارشى جارقىراپ كۇن شىعىپ تۇر، بىزگە شۋاعىن شاشىپ تۇر.
قانداي شۋاقتى ەرەكشە كۇن! جانە دە بىزگە كوپ قوناقتار كەلىپ وتىر ەكەن جانە سولارمەن امانداسىپ الايىق.
شاتتىق شەڭبەرىنە تۇرۋ.
ارايلاپ تاڭ اتتى،
كۇن ساۋلەسىن تاراتتى
جارقىرايدى قالامىز
جارقىراي ءتۇس، دالامىز
قايىرلى تاڭ! قايىرلى تاڭ قوناقتار
(شەڭبەرگە تۇرادى ولەڭ جولىنا سايكەس قيمىلدار جاسايدى)
بۇگىن بىزدە اشىق وقۋ ءىس - ارەكەتى: اينالامەن تانىستىرۋ. مەن ءقازىر سىزدەرگە جۇمباق جاسىرامىن.
مۇقيات تىڭداپ الىڭدار.
قار ەرىپ، سۋ كوبەيىپ، ساي سالاعا اعادى!
اعام باسى بۇرشىك شاشىپ، جاپىراق اشىپ، گۇل بايشەشەك تولادى
بالالار، ايتىڭدارشى،
بۇل قاي كەزدە بولادى؟
بۇل كوكتەم مەزگىلىندە بولادى.
كوكتەمدە تابيعاتتا قانداي وزگەرىستەر بولادى؟
كوكتەم مەزگىلىندە كۇن جىلىندى.
قار ەرىپ، جىلعالاردان سۋ اقتى. تۋعان جەرگە قۇستار ۇشىپ كەلدى.
- كوكتەم مەزگىلىندە قانداي قۇستار ۇشىپ كەلدى؟
اعاشتار بۇرشىك جارىپ، جاپىراق جايادى.
جەمىس اعاشتارى گۇلدەيدى.
- قار ەرىگەننەن كەيىن جەر بەتىنە بايشەشەك گ ۇلى شىعادى. جاۋقازىن گ ۇلى، قىزعالداق گۇلدەرى شىعادى.
- كوكتەم مەزگىلىندە قانداي العاشقى گۇلدەر شىعادى؟
ەگىستىكتە تراكتورشىلار جەر جىرتىپ، سەيالكامەن ءدان سەبەدى
كوكتەم مەزگىلىندە ەگىستىك جەرلەردە قانداي جۇمىستار جۇرگىزىلەدى؟
ەگىستىكتە تراكتورشىلار جەر جىرتىپ، سەيالكامەن ءدان سەبەدى.
- ناۋرىز ايىندا قانداي مەرەكەلەردى اتاپ وتتىك؟
ناۋرىز ايىندا 8 - ناۋرىز انالار مەرەكەسى، 22 - ناۋرىز ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى ناۋرىز تويىن تويلادىق.
ەسىك قاعىلدى. توپقا مۋزىكا اۋەنىمەن قوناققا ارۋ كوكتەم كىرەدى.
ارۋ كوكتەم:
- سالەمەتسىزدەر مە قوناقتار، بالالار!
مەن كوڭىلدى كوكتەممىن.
بىلتىر كەلىپ كەتكەنمىن.
نۇر بوپ كوكتەن توگىلەم.
شۋاعىم توگىپ الەمگە
قۋاتىن كۇننىڭ اكەلەم
تابيعاتتىڭ توسىنە،
تىرشىلىگىن اپەرەم
ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
- ءقازىر جىلدىڭ كوكتەم مەزگىلى.
- كوكتەم مەزگىلىنىڭ قاي ايى؟
كوكتەم مەزگىلىنىڭ ناۋرىز ايى.
- كوكتەم ايلارىن اتاڭدار
- كوكتەم ايلارى: ناۋرىز، ءساۋىر، مامىر
ارۋ كوكتەم: بالالار مەن تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
كوكتەم، كوكتەم كوكتەمدە
قۇستار كەلىپ جەتكەندە.
قۋانىپ ءبىر قالامىز.
انمەن قارسى الامىز
كوكتەم قانداي كوڭىلدى،
كۇمىس جاڭبىر توگىلدى.
ءمولدىر اسپان اشىلىپ،
كۇن پەردەسى سوگىلدى.
- كوككە بوياپ ءوڭىردى،
كوكتەم كەلدى كوڭىلدى.
باۋ - باقشادا ورماندا.
قۇستار ءانى توگىلدى.
ارۋ كوكتەم: راحمەت بالالار!
كوكتەم مەزگىلى تۋرالى كوپ بىلەدى ەكەنسىڭدەر.
جارايسىڭدار!
مۋزىكا اۋەنى ەستىلەدى.
مۋزىكا اۋەنىمەن بيلەپ
«قاعاز حانشايىمى» كىرەدى.
-«قاعاز حانشايىمى»:
- سالەمەتسىزدەر مە قوناقتار، بالالار!
مەن قاعازدار ەلىنەن سەندەرگە قوناققا كەلدىم. مەن «قاعاز حانشايىمى» بولامىن.
- مەن سەندەرگە قۇر قول كەلگەن جوقپىن. كوپتەگەن تاپسىرمالار اكەلدىم.
جۇمباقتار ايتادى.
- تاڭمەن كوزىن اشادى،
الەمگە نۇرىن شاشادى.
ول نە؟ (كۇن.)
- اعاش.
- جىلت جىلت ەتەدى.
جىلعادان وتەدى.
ول نە؟ (سۋ)
- قىستا كيىمىن تاستايدى،
كوكتەم دە كيىنە باستايدى.
ول نە؟ (اعاش.)
2 تاپسىرما.
- كىم جاڭىلتپاش بىلەدى؟
كوكتەم كۇنى شۋاقتى،
كوكتەم كۇنى قۋاتتى.
كوكتەم كۇنى شۋاقتى،
ساي - سالاد سۋ اقتى.
كوكتەم كۇنى كۇكىرەپ،
جاڭبىر جاۋدى سىركىرەپ.
كوكتەم كۇنى كۇركىرەپ،
شىعا كەلدى قىر تۇلەپ
3 تاپسىرما.
كىم تىيىم سوزدەر بىلەدى؟
قۇستاردى اتۋعا بولمايدى.
قۇستاردىڭ ۇياسىن بۇزۋعا بولمايدى.
قاعاز حانشايىمى:
- جارايسىڭدار، بالالار!
راحمەت!
سەندەر وتە اقىلدى،
ءبىلىمدى بالالار ەكەنسىڭدەر.
سەرگىتۋ ءساتى:
كۇن بولىپ جانايىق.
سۋ بولىپ اعايىق.
تەرەڭ – تەرەڭ دەمالىپ،
جۇگىرىپ، جۇگىرىپ الايىق.
ەندى ماعان قيىندى پىشىندەردەن كوكتەمدە وسەتىن قىزعالداق گۇلىن قۇراستىرىپ جاپسىرايىق.
قىزعالداق گ ۇلىنىڭ ۇلگى سۋرەتىن تاقتاعا ىلەدى.
«كوكتەمگى كۇن جەردى قىزدىرىپ، تابيعاتتاعى بار تىرشىلىك يەلەرى ويانىپ، قىزعالداقتار جەر – انادان كۇش الىپ، جاپىراقتارىن جايىپ، كۇلتەشەلەرىن كوتەرىپ، كۇنگە قاراي قول سوزادى. سەبەلەپ وتكەن جىلى جاڭبىر گۇلدىڭ جاپىراقتارىن ايمالاپ جۋىپ، شاڭىن كەتىرەدى. گۇلدەر جەردى كورىكتەندىرەدى، ادامعا جاقسى كوڭىل – كۇي سىيلايدى، ولاردان ءدارى جاسايدى. گۇلدەر جاندىكتەرگە قورعانىش جانە تىرشىلىك كوزى بولىپ قىزمەت ەتەدى.
«قىزعالداق گۇلىن قۇراستىرا وتىرىپ جاپسىرامىز».
1) ساباعىن
2) كۇلتەشەسىن
3) تومەننەن جوعارىعا قاراي جاپىراعىن جاپسىرامىز.
بالالاردىڭ ءوز بەتىمەن جۇمىستار.
بالالاردىڭ جۇمىستارىن ماداقتاۋ.
قاعاز حانشايىمى:
بالالار مەن سەندەرگە وتە ريزامىن.
سەندەر مەنىڭ تاپسىرمالارىمدى وتە جاقسى ورىندادىڭدار. ال ەندى سەندەرمەن ويىن ويناساق بولا ما؟
ويىن: جاقسى مەن جامان
ماقساتى: جاقسى قاسيەت بولسا قولدارىن شاپالاقتايدى، جامان قاسيەت بولسا تىنىش وتىرۋ.
1) كوشەت وتىرعىزۋ.
2) اعاشتاردى سىندىرۋ.
3) قۇستارعا جەم شاشۋ.
4) قۇستىڭ ۇياسىن بۇزۋ.
5) اعاشتارعا سۋ قۇيۋ.
6) گۇلدەردى جۇلۋ.
7) قۇستارعا ۇيا جاساۋ. (ويىن وينايدى)
بالالار قولدارىن
شاپالاقتايدى.
شاپالاقتامايدى
راحمەت، سەندەرمەن وتە تاماشا كۇن وتكىزدىم سەندەرگە وتە ريزامىن قوش ساۋ بولىڭدار.
رەفلەكسيۆتى كوررەكسيالاۋشى:
- بۇگىن بىزدە قانداي وقۋ ءىس - ارەكەتى بولدى؟
- وقۋ ءىس – ارەكەتى ۇنادى ما؟
- قوناققا كىمدەر كەلدى؟
- سەندەرگە نە الىپ كەلدى؟
كۇتىلەتىن ناتيجە: كوكتەم مەزگىلىندەگى تابيعات قۇبىلىستارى تۋرالى تۇسىنىگى قالىپتاستى.
ءبىلۋى ءتيىس: كوكتەم مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن بىلەدى.
يگەرۋ: شىعارماشىلىعىن دامىتۋ.
You Might Also Like
