سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ ارقىلى وقىتۋدىڭ تيىمدىلىگى
قىزىلوردا وبلىسى،
قازالى اۋدانى، №100 ورتا مەكتەپ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
بەرديشيەۆا جادىرا مولىبەك قىزى
«سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ ارقىلى وقىتۋدىڭ تيىمدىلىگى»
قوعامىمىزدىڭ قازىرگى دامۋ كەزەڭى مەكتەپتەگى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ الدىنا وقىتۋ ءۇردىسىن تەحنولوگيالاندىرۋ ماسەلەسىن قويىپ وتىر. وقىتۋدىڭ ءار ءتۇرلى تەحنولوگيالارى جاسالىپ، ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ تاجىريبەسىنە ەنۋدە. جاڭا تەحنولوگيالاردى مەڭگەرتۋ ءمۇعالىمنىڭ ينتەلەكتۋالدىق، كاسىپتىك، ادامگەرشىلىك، رۋحاني، ازاماتتىق جانە دە باسقا دا كوپتەگەن ادامي كەلبەتىنىڭ قالىپتاسۋىنا يگى اسەرىن تيگىزەدى.
جاڭا تەحنولوگيالار تەوريالىق تۇرعىدا دالەلدەنىپ، تاجىريبەدە جاقسى ناتيجەلەر بەرۋدە.
جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى كۇندەلىكتى ساباق ۇردىسىندە پايدالانۋ ءۇشىن، ءار ءمۇعالىم الدىندا وتىرعان وقۋشىلاردىڭ جاس ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ، پەداگوگتىك ماقساتىنا، مۇددەسىنە ساي، ءوزىنىڭ شەبەرلىگىنە وراي تاڭداپ الادى. بۇل جاڭا تەحنولوگيالار - وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن، تەرەڭ ويلاي ءبىلۋىن، تەوريالىق نەگىزدەرىن، ەستەتيكالىق كوزقاراستارىن پايىمداۋىن، باعا بەرۋىن، تانىمدىق بەلسەندىلىگىن دامىتۋعا باعىتتالعان. جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردەگى وقۋ - تاربيە ءۇردىسىن جاڭاشا دامىتۋ، ياعني ونىڭ ناتيجەسىنىڭ جوعارعى دەڭگەيدە بولۋىن قاداعالاۋ جاڭاشىل پەداگوگتاردىڭ قولىندا بولدى. ولار پەداگوگيكاعا «جاڭا تەحنولوگيا»تەرمينىن ەنگىزدى. بۇل جاڭاشىل پەداگوگتاردىڭ ماقساتى - وقۋشىلاردىڭ الاتىن بىلىمدەرىن ساپالى ەتۋ، ونىڭ تولىققاندى جەكە تۇلعا بولىپ قالىپتاسۋىنا نەگىز بولۋ. وسىعان وراي قازىردە پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالار كوپتەپ سانالادى.
مىسالى، اتاپ ايتار بولساق، ىنتىماقتاستىقتا وقىتۋ تەحنولوگياسى، ش. ا. ءاموناشۆيليدىڭ «ءبىلىم بەرۋدى ىزگىلەندىرۋ تەحنولوگياسى»، پ. م. ەردنييەۆتىڭ»ديداكتيكالىق بىرلىكتەردى ىرىلەندىرۋ تەحنولوگياسى»، ل. س. ۆىگوتسكيي، ل. ۆ. ەلكونين، ۆ. ۆ. ءداۆىدوۆتىڭ «دامىتا وقىتۋ تەحنولوگياسى»، ۆ. م. موناحوۆتىڭ «مودۋلدىك وقىتۋ تەحنولوگياسى»، «پروبلەمالىق وقىتۋ تەحنولوگياسى»، ۆ. ف. شاتالوۆتىڭ «تىرەك سيگنالدارى ارقىلى وقىتۋ تەحنولوگياسى»، س. ن. لىسەنكونىڭ «تۇسىندىرە باسقارىپ وزا وقىتۋ تەحنولوگياسى»، «دەڭگەيلەپ سارالاپ وقىتۋ تەحنولوگياسى»، «وقىتۋدىڭ كومپيۋتەرلىك تەحنولوگياسى»، سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ ارقىلى وقىتۋ تەحنولوگياسى»ت. ب. كوپتەگەن تەحنولوگيالار ەنگىزىلدى.
بۇل پەداگوگيكالىق جاڭا تەحنولوگيالار باستاۋىش سىنىپ مۇعالىمدەرىنە مىناداي قاعيدالاردى ۇستانادى: وقۋعا شىعارماشىلىقتىڭ ەنۋى، ءمۇعالىم مەن وقۋشى اراسىندا ىنتىماقتاستىق، ءوزارا ارەكەتتەستىك سيپاتىنداعى جاڭا الەۋمەتتىك قاتىناستىڭ پايدا بولۋى، جەكە تۇلعانىڭ دامۋىنا جاعدايدىڭ تۋعىزىلۋى، ياعني جەكە تۇلعاعا باعدارلانعان وقۋ، تۇلعا دامۋىنىڭ سىرتقى اسەرمەن بىرگە وقۋشىنىڭ ىشكى تۇرتكىلەرى نەگىزىندە جۇرگىزىلۋى. سونىمەن، پەداگوگيكالىق تەحنولوگيا دەگەنىمىز - تاجىريبەدە جۇزەگە اسىرىلىپ، ناتيجە بەرەتىن پەداگوگيكالىق جۇيەنىڭ جوباسى. جاڭا تەحنولوگيالاردىڭ نەگىزگى قاعيدالارى:
- بالاعا ىزگىلىك تۇرعىسىنان قاراۋ؛
- وقۋ مەن تاربيەنىڭ بىرلىگى؛
- بالانىڭ تانىمدىق جانە شىعارماشىلىق يكەمدىلىگىن دامىتۋ؛
- بالانىڭ تانىمدىق كۇشىن قالىپتاستىرۋ جانە دامىتۋ؛
- ءار وقۋشىنىڭ، ونىڭ قابىلەتىمەن مۇمكىندىك دەڭگەيىنە قاراي وقىتۋ؛
- بارلىق وقۋشىنىڭ دامۋى ءۇشىن جۇيەلى جۇمىس ىستەۋ.
ءبىلىمنىڭ جاڭا مازمۇنىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن جاڭا تەحنولوگيالار قاجەت - اق. جاڭالىقتى مەڭگەرۋ مەن جۇزەگە اسىرۋدا دۇرىس تۇسىنبەۋشىلىك ۇيىمداستىرۋشىعا ءارتۇرلى كەدەرگى جاسايتىنى بەلگىلى. سونداي پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردىڭ ءبىرى «وقۋ مەن جازۋ ارقىلى سىن تۇرعىسىنان ويلاۋدى دامىتۋ».
«سىن تۇرعىسىنان ويلاۋدى دامىتۋ» تەحنولوگياسى الەمنىڭ تۇكپىر - تۇكپىرىنەن جينالعان ءبىلىم بەرۋشىلەردىڭ بىرلەسكەن ەڭبەگى دەپ ءتۇسىنۋىمىز كەرەك.
بۇل باعدارلامانىڭ ماقساتى بارلىق جاستاعى، سونىڭ ىشىندە باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ كەز كەلگەن مازمۇن، تۇسىنىككە سىني تۇرعىدان قاراپ، ەكى ۇيعارىم ءبىر پىكىردىڭ بىرەۋىن تاڭداۋعا ساپالى شەشىم قابىلداۋدى وسى ساباقتاردا ۇيرەنەدى. «سوروس - قازاقستان قورى» ارقىلى كەلگەن بۇل تەحنولوگيا قازاق تىلدەرىندە مەكتەپكە ەنە باستادى.
بۇل باعدارلاما جاڭا بۋىن وقۋلىقتارىنىڭ تالاپتارىن جۇزەگە اسىرۋدا، وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن كوتەرۋدە، بالالاردى شىعارماشىلىققا باۋلۋدا، ويلارىن ەركىن ايتۋدا تەز ارادا دۇرىس شەشىمدەر تابۋعا اتسالىساتىن بىردەن - ءبىر ءتيىمدى باعدارلاما دەپ ەسەپتەيمىن.
سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ - سىناۋ ەمەس، شىڭدالعان، ءبىرىن - ءبىرى تولىقتىرعان ويلاۋ دەسەك قاتەلەسپەيمىز.
اتالمىش باعدارلامانىڭ ىشكى قۇرىلىمىندا ەرەكشەلىك بار. بۇل قۇرىلىم ءۇش دەڭگەيدەن تۇراتىن وقىتۋ مەن ۇيرەتۋدىڭ ۇلگىسى. كوپ اقپاراتتى تالداي، جيناقتاي وتىرىپ ىشىنەن قاجەتتىسىن الۋعا ۇيرەتەدى.
1 - كەزەڭ - قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ. بۇل ۇيرەنۋ ءۇردىسى. وقۋشىنىڭ بۇرىنعى بىلەتىنى مەن جاڭا ءبىلىمدى ۇشتاستىرۋدان تۇرادى. سوندىقتاندا ساباقتا قاراستىرعالى تۇرعان ماسەلە جايلى وقۋشى نە بىلەدى، نە ايتا الاتىندىعىن انىقتاۋدان باستالادى. بۇندا ويدى قوزعاۋ، وياتۋ، مي قىرتىسىنا تىتىركەندىرگىش ارقىلى اسەر ەتۋ جۇزەگە اسادى. وسى كەزەڭگە قىزمەت ەتەتىن «جۇپتا تالقىلاۋ»ستراتەگياسىن بۇگىنگى پراكتيكالىق جۇمىس بارىسىندا بايقايسىزدار، سونداي - اق كەلەسى ساباقتاردا ۇيرەنۋگە بولادى. «توپتاۋ»، ءتۇرتىپ الۋ»، «بولجاۋ»، «الەمدى شارلاۋ»ت. ب. ادىستەر جيناقتالعان.
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ كەزەڭىنىڭ ەكىنشى ماقساتى - ۇيرەنۋشىنىڭ بەلسەندىلىگىن، ىنتا - جىگەرىن ارتتىرۋ. وقۋشى ءوز بىلەتىنىن ەسكە تۇسىرەدى، قاعازعا جازادى. جۇبىمەن، توبىمەن تالقىلايدى.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
قازالى اۋدانى، №100 ورتا مەكتەپ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
بەرديشيەۆا جادىرا مولىبەك قىزى
«سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ ارقىلى وقىتۋدىڭ تيىمدىلىگى»
قوعامىمىزدىڭ قازىرگى دامۋ كەزەڭى مەكتەپتەگى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ الدىنا وقىتۋ ءۇردىسىن تەحنولوگيالاندىرۋ ماسەلەسىن قويىپ وتىر. وقىتۋدىڭ ءار ءتۇرلى تەحنولوگيالارى جاسالىپ، ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ تاجىريبەسىنە ەنۋدە. جاڭا تەحنولوگيالاردى مەڭگەرتۋ ءمۇعالىمنىڭ ينتەلەكتۋالدىق، كاسىپتىك، ادامگەرشىلىك، رۋحاني، ازاماتتىق جانە دە باسقا دا كوپتەگەن ادامي كەلبەتىنىڭ قالىپتاسۋىنا يگى اسەرىن تيگىزەدى.
جاڭا تەحنولوگيالار تەوريالىق تۇرعىدا دالەلدەنىپ، تاجىريبەدە جاقسى ناتيجەلەر بەرۋدە.
جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى كۇندەلىكتى ساباق ۇردىسىندە پايدالانۋ ءۇشىن، ءار ءمۇعالىم الدىندا وتىرعان وقۋشىلاردىڭ جاس ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ، پەداگوگتىك ماقساتىنا، مۇددەسىنە ساي، ءوزىنىڭ شەبەرلىگىنە وراي تاڭداپ الادى. بۇل جاڭا تەحنولوگيالار - وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن، تەرەڭ ويلاي ءبىلۋىن، تەوريالىق نەگىزدەرىن، ەستەتيكالىق كوزقاراستارىن پايىمداۋىن، باعا بەرۋىن، تانىمدىق بەلسەندىلىگىن دامىتۋعا باعىتتالعان. جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردەگى وقۋ - تاربيە ءۇردىسىن جاڭاشا دامىتۋ، ياعني ونىڭ ناتيجەسىنىڭ جوعارعى دەڭگەيدە بولۋىن قاداعالاۋ جاڭاشىل پەداگوگتاردىڭ قولىندا بولدى. ولار پەداگوگيكاعا «جاڭا تەحنولوگيا»تەرمينىن ەنگىزدى. بۇل جاڭاشىل پەداگوگتاردىڭ ماقساتى - وقۋشىلاردىڭ الاتىن بىلىمدەرىن ساپالى ەتۋ، ونىڭ تولىققاندى جەكە تۇلعا بولىپ قالىپتاسۋىنا نەگىز بولۋ. وسىعان وراي قازىردە پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالار كوپتەپ سانالادى.
مىسالى، اتاپ ايتار بولساق، ىنتىماقتاستىقتا وقىتۋ تەحنولوگياسى، ش. ا. ءاموناشۆيليدىڭ «ءبىلىم بەرۋدى ىزگىلەندىرۋ تەحنولوگياسى»، پ. م. ەردنييەۆتىڭ»ديداكتيكالىق بىرلىكتەردى ىرىلەندىرۋ تەحنولوگياسى»، ل. س. ۆىگوتسكيي، ل. ۆ. ەلكونين، ۆ. ۆ. ءداۆىدوۆتىڭ «دامىتا وقىتۋ تەحنولوگياسى»، ۆ. م. موناحوۆتىڭ «مودۋلدىك وقىتۋ تەحنولوگياسى»، «پروبلەمالىق وقىتۋ تەحنولوگياسى»، ۆ. ف. شاتالوۆتىڭ «تىرەك سيگنالدارى ارقىلى وقىتۋ تەحنولوگياسى»، س. ن. لىسەنكونىڭ «تۇسىندىرە باسقارىپ وزا وقىتۋ تەحنولوگياسى»، «دەڭگەيلەپ سارالاپ وقىتۋ تەحنولوگياسى»، «وقىتۋدىڭ كومپيۋتەرلىك تەحنولوگياسى»، سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ ارقىلى وقىتۋ تەحنولوگياسى»ت. ب. كوپتەگەن تەحنولوگيالار ەنگىزىلدى.
بۇل پەداگوگيكالىق جاڭا تەحنولوگيالار باستاۋىش سىنىپ مۇعالىمدەرىنە مىناداي قاعيدالاردى ۇستانادى: وقۋعا شىعارماشىلىقتىڭ ەنۋى، ءمۇعالىم مەن وقۋشى اراسىندا ىنتىماقتاستىق، ءوزارا ارەكەتتەستىك سيپاتىنداعى جاڭا الەۋمەتتىك قاتىناستىڭ پايدا بولۋى، جەكە تۇلعانىڭ دامۋىنا جاعدايدىڭ تۋعىزىلۋى، ياعني جەكە تۇلعاعا باعدارلانعان وقۋ، تۇلعا دامۋىنىڭ سىرتقى اسەرمەن بىرگە وقۋشىنىڭ ىشكى تۇرتكىلەرى نەگىزىندە جۇرگىزىلۋى. سونىمەن، پەداگوگيكالىق تەحنولوگيا دەگەنىمىز - تاجىريبەدە جۇزەگە اسىرىلىپ، ناتيجە بەرەتىن پەداگوگيكالىق جۇيەنىڭ جوباسى. جاڭا تەحنولوگيالاردىڭ نەگىزگى قاعيدالارى:
- بالاعا ىزگىلىك تۇرعىسىنان قاراۋ؛
- وقۋ مەن تاربيەنىڭ بىرلىگى؛
- بالانىڭ تانىمدىق جانە شىعارماشىلىق يكەمدىلىگىن دامىتۋ؛
- بالانىڭ تانىمدىق كۇشىن قالىپتاستىرۋ جانە دامىتۋ؛
- ءار وقۋشىنىڭ، ونىڭ قابىلەتىمەن مۇمكىندىك دەڭگەيىنە قاراي وقىتۋ؛
- بارلىق وقۋشىنىڭ دامۋى ءۇشىن جۇيەلى جۇمىس ىستەۋ.
ءبىلىمنىڭ جاڭا مازمۇنىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن جاڭا تەحنولوگيالار قاجەت - اق. جاڭالىقتى مەڭگەرۋ مەن جۇزەگە اسىرۋدا دۇرىس تۇسىنبەۋشىلىك ۇيىمداستىرۋشىعا ءارتۇرلى كەدەرگى جاسايتىنى بەلگىلى. سونداي پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردىڭ ءبىرى «وقۋ مەن جازۋ ارقىلى سىن تۇرعىسىنان ويلاۋدى دامىتۋ».
«سىن تۇرعىسىنان ويلاۋدى دامىتۋ» تەحنولوگياسى الەمنىڭ تۇكپىر - تۇكپىرىنەن جينالعان ءبىلىم بەرۋشىلەردىڭ بىرلەسكەن ەڭبەگى دەپ ءتۇسىنۋىمىز كەرەك.
بۇل باعدارلامانىڭ ماقساتى بارلىق جاستاعى، سونىڭ ىشىندە باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ كەز كەلگەن مازمۇن، تۇسىنىككە سىني تۇرعىدان قاراپ، ەكى ۇيعارىم ءبىر پىكىردىڭ بىرەۋىن تاڭداۋعا ساپالى شەشىم قابىلداۋدى وسى ساباقتاردا ۇيرەنەدى. «سوروس - قازاقستان قورى» ارقىلى كەلگەن بۇل تەحنولوگيا قازاق تىلدەرىندە مەكتەپكە ەنە باستادى.
بۇل باعدارلاما جاڭا بۋىن وقۋلىقتارىنىڭ تالاپتارىن جۇزەگە اسىرۋدا، وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن كوتەرۋدە، بالالاردى شىعارماشىلىققا باۋلۋدا، ويلارىن ەركىن ايتۋدا تەز ارادا دۇرىس شەشىمدەر تابۋعا اتسالىساتىن بىردەن - ءبىر ءتيىمدى باعدارلاما دەپ ەسەپتەيمىن.
سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ - سىناۋ ەمەس، شىڭدالعان، ءبىرىن - ءبىرى تولىقتىرعان ويلاۋ دەسەك قاتەلەسپەيمىز.
اتالمىش باعدارلامانىڭ ىشكى قۇرىلىمىندا ەرەكشەلىك بار. بۇل قۇرىلىم ءۇش دەڭگەيدەن تۇراتىن وقىتۋ مەن ۇيرەتۋدىڭ ۇلگىسى. كوپ اقپاراتتى تالداي، جيناقتاي وتىرىپ ىشىنەن قاجەتتىسىن الۋعا ۇيرەتەدى.
1 - كەزەڭ - قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ. بۇل ۇيرەنۋ ءۇردىسى. وقۋشىنىڭ بۇرىنعى بىلەتىنى مەن جاڭا ءبىلىمدى ۇشتاستىرۋدان تۇرادى. سوندىقتاندا ساباقتا قاراستىرعالى تۇرعان ماسەلە جايلى وقۋشى نە بىلەدى، نە ايتا الاتىندىعىن انىقتاۋدان باستالادى. بۇندا ويدى قوزعاۋ، وياتۋ، مي قىرتىسىنا تىتىركەندىرگىش ارقىلى اسەر ەتۋ جۇزەگە اسادى. وسى كەزەڭگە قىزمەت ەتەتىن «جۇپتا تالقىلاۋ»ستراتەگياسىن بۇگىنگى پراكتيكالىق جۇمىس بارىسىندا بايقايسىزدار، سونداي - اق كەلەسى ساباقتاردا ۇيرەنۋگە بولادى. «توپتاۋ»، ءتۇرتىپ الۋ»، «بولجاۋ»، «الەمدى شارلاۋ»ت. ب. ادىستەر جيناقتالعان.
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ كەزەڭىنىڭ ەكىنشى ماقساتى - ۇيرەنۋشىنىڭ بەلسەندىلىگىن، ىنتا - جىگەرىن ارتتىرۋ. وقۋشى ءوز بىلەتىنىن ەسكە تۇسىرەدى، قاعازعا جازادى. جۇبىمەن، توبىمەن تالقىلايدى.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
