سىر ساندىق قۇپياسى
سىنىپتان تىس جۇمىس 7ا – 7 ب سىنىپ
سىر ساندىق قۇپياسى
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ گەوگرافيا پانىنەن العان بىلىمدەرىن جيناقتاۋ، وي-ورىستەرى مەن تانىمدىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ، جان-جاقتى ويلاۋ دەڭگەيىن باعالاۋ؛ سىنىپتان تىس جۇمىس ارقىلى بىلىمگە قۇشتارلىعىن ارتتىرۋ.
جابدىقتالۋى-كورنەكىلىكتەرى: كومپيۋتەر، ينتەربەلسەندى تاقتا، ناقىل سوزدەر جازىلعان پلاكاتتار.
جۇرگىزۋشى: سىر ساندىقتىڭ قۇپياسىن اشپاققا،
قۇپيانىڭ سىرىن كوپكە شاشپاققا،
العىرلار مەن تاپقىرلار كەلدى مىنە
بار ونەردى ورتامىزعا سالماققا.
ال، كانەكي، شىعادى كىم ورتاعا
بىلىمىنە سەنىمدىلەرى قورقا ما؟
باستايىق ەندى ويىندى بوگەلمەي ءبىز
وتىرسىن سايىسكەرلەر پارتاعا.
ءادىلقازى القاسى ەمەس نانىمپاز،
كىم كوپ بىلسە سول بولادى جەڭىمپاز.
- ارمىسىزدار، قۇرمەتتى جينالعان قاۋىم! جارىسقا قاتىسۋشىلارعا ساتتىلىك تىلەي وتىرىپ، «سىر ساندىقتىڭ» قۇپياسىن اشىپ كورەيىك. الدىمەن ويىنىڭ شارتىن تانىستىرىپ وتەيىن. ءبىرىنشى كەزەكتە الدارىڭىزدا تۇرعان قاقپالاردى اشۋ كەرەك. ءار قاقپانىڭ ءوز سىرى بار. ەڭ الدىمەن وسى قاقپالاردى اشاتىن ويىنشىلارىمىزدى ورتاعا شاقىرايىق.
1. ويىنشى:
2. ويىنشى:
ويىن شارتتارى:
ءى. قاقپا – «تاس قاقپا»-ۆيكتورينالىق سۇراقتار قاقپاسى. بۇل قاقپانى اشۋ ءۇشىن 1 مينۋتتا 20 سۇراق قويىلادى. 10 سۇراقتان جوعارى جاۋاپ بەرگەن وقۋشى «تاس قاقپانى» اشىپ، كەلەسى قاقپاعا وتەدى. ال، 10 ۇپاي جيناي الماعان وقۋشى ورنىنا وتىرادى.
ءىى. قاقپا «كۇمىس قاقپا» تاپسىرمالار قاقپاسى. مونيتوردان 3 سان كورىنىپ تۇرادى. سول ءنومىردىڭ ارتىندا سۇراق، تاجىريبە نەمەسە جۇمباقتار جاسىرىنىپ تۇرادى. دۇرىس شەشىمىن تاپقان وقۋشىعا «كۇمىس قاقپا» اشىلادى. ويىنشى كەلەسى «التىن قاقپاعا» وتەدى.
ءىىى. قاقپا «التىن قاقپا» تاجىريبە قاقپاسى. ءۇش كۋبيكتى پايدالانىپ جاسالىنادى. بۇل تاجىريبەنىڭ قانداي فيزيكالىق قۇبىلىسقا نەگىزدەلگەنىڭ ايتۋ كەرەك. جاۋابى دۇرىس بولسا، «التىن قاقپا» اشىلادى.
التىن قاقپانىڭ ارعى جاعىندا – «سىر ساندىق» بار. سىر ساندىقتىڭ قۇپياسى – بۇگىنگى كۇننىڭ «جەمىسى» بولىپ تابىلادى.
ال ەندى «سىر ساندىقتىڭ قۇپياسى» اتتى ويىنىمىزدى باستايىق. «تاس قاقپانىڭ» 20 سۇراعى ءبىرىنشى ويىنشىعا قويلادى.
1-وقۋشىعا سۇراق.
1) اتموسفەرالىق قىسىمدى ولشەيتىن قانداي قۇرال؟ /بارومەتر/
2) جەردىڭ تاس قاباتى؟ /ليتوسفەرا/
3) فونتان سياقتى اتقىلايتىن ىستىق بۇلاق؟ /گەيزەر/
4) جەر يادروسىندا قانداي تەمپەراتۋرا بولادى؟ /3500oس/
5) سۋدىڭ نەشە كۇيى بار؟ /ءۇش/
6) زات تىعىزدىعىنىڭ بىرلىگى /كگ/م3/
7) جەردىڭ شار تارىزدەس ەكەنىن دالەلدەگەن ساياحاتشى؟ /ف. ماگەللان/
8) دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇلكەن كول؟ /كاسپيي/
9) وزەن سۋى دەڭگەيىنىڭ مولىعۋى كەزىندە سۋعا تولاتىن وزەن اڭعارى قالاي اتالادى؟ /جايىلما/
10) مۇحيتتاعى ءجۇزىپ جۇرەتىن مۇزتاۋ /ايزبەرگ/
11) مۇحيت تەرەڭدىگىن ولشەيتىن قۇرال؟ /ەحولوت/
12) حالقىنىڭ سانى جونىندە ءبىرىنشى ورىن الاتىن مەملەكەت؟ /جۇڭگو/
13) بەلگىلى جەردە قانداي دا ءبىر ۋاقىت ارالعىنداعى تروپوسفەرانىڭ كۇيى قالاي اتالادى؟ /اۋا رايى/
14) ازيا مەن ەۋروپانى ءبولىپ تۇرعان تاۋ؟ /ورال/
15) ەڭ ۇلكەن ارال /گرەلانديا/
16) ءال-فارابي قاي قالادا دۇنيەگە كەلدى؟ /وتىرار/
17) اتموسفەرانىڭ تومەنگى قاباتى قالاي اتالادى؟ /تروپوسفەرا/
18) ەڭ ۇلكەن ماتەريك؟ /ەۋرازيا/
19) استاناسى دەلي /ءۇندىستان/
20) ادامزات نەشە ناسىلگە بولىنەدى؟ /3/
2-وقۋشىعا سۇراق.
1) بۇكىل قۇرلىقتى الىپ جاتقان مەملەكەت؟ /اۋستراليا/
2) قازاقتار قاي ناسىلگە جاتادى؟ /مونعولويد/
3) دۇنيەجۇزىلىك مۇحيت كولەمى جەر بەتىنىڭ قانشا پايىزىن الىپ جاتىر؟ /61/
4) ىلە وزەنىندە قانداي سۋ ەلەكتر ستانسياسى بار؟ /قاپشاعاي/
5) وزەندەگى سۋدىڭ كەنەت كوتەرىلۋىن قالاي دەپ اتايدى؟ /تاسقىن/
6) دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ كوپ حالىق /قىتايلار/
7) جەلدىڭ باعىتىن ولشەيتىن قۇرال؟ /فليۋگەر/
8) اۋا قاباتى قااي اتالادى؟ /اتموسفەرا/
9) تاۋلىك بويىندا اۋا قىسىمىنىڭ وزگەرىسىنە بايلانىستى قالىپتاساتىن جەلدىڭ اتى؟ /بريزدەر/
10) ورتاشا تاۋلاردىڭ بيىكتىگى /1000-2000م/
11) العاشقى گرادۋس تورلى كارتانى جاساعان عالىم؟ /ەروتوسفەن/
12) جەر كولەمى ەڭ ۇلكەن مەملەكەت؟/رەسەي/
13) ەڭ قۇنارلى توپىراق /قارا/
14) دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ بيىك اعاش /سەكۆوييا/
15) جىلىنا ەكى رەت باعىتىن وزگەرتەتىن جەل؟ /مۋسسون/
16) يزوتەرمالار دەپ نەنى ايتادى؟/بىركەلكى تەمپەراتۋرانى قوساتىن سىزىقتاردى/
17) 1 م3اۋاداعى 1گ سۋ بۋى مولشەرى قالاي اتالادى؟ /قانىققان اۋا/
18) زاتتىڭ ءۇش كۇيىن اتا؟ /قاتتى، سۇيىق، گاز/
19) دۇنيە ءجۇزىنىڭ ەڭ بيىك تاۋلارى /گيمالاي/
20) ەۋرازيا اۋماعىندا ورنالاسقان ەڭ بيىك جانارتاۋ /كليۋچي شوقىسى/
3-وقۋشىعا سۇراق.
1) تىرشىلىك مەكەن ەتكەن جەر قابىعى /بيوسفەرا/
2) قازاق جەرىندە، ورتا ازيامەن ورتالىق ازيادا ءىرى گەوگرافيالىق زەرتتەۋلەر جۇرگىزگەن عالىم /ش. ۋاليحانوۆ/
3) ەڭ سوڭعى اشىلعان ماتەريك؟ /انتاركتيدا/
4) تۇزدىلىقتى ولشەيتىن ولشەم بىرلىگى؟ /پروميللە/
5) سولتۇستىك باعىت پەن جەردەگى زاتتىڭ اراسىنداى بۇرىش؟ /ازيمۋت/
6) بۋدىڭ سۇيىققا اينالۋ قۇبىلىسى /كوندەنساسيا/
7) جەر بەتىندەگى ەكۆاتورعا پاراللەل شارتى تۇردە جۇرگىزىلەتىن سىزىق قالاي دەپ اتالادى؟ /پاراللەل/
8) جەر بەتىنىڭ جازىقتىقتا كىشىرەيتىلگەن بەينەسى /كارتا/
9) مانتيانىڭ قالىڭدىعى /2900كم/
10) جەر قىرتىسىنىڭ قوزعالىسىنىن باقىلايتىن اسپاپ /سەيسموگراف/
11) شىعۋ تەگى جونىنەن شوگىندى، جانعىش تاۋ جىنىسى/تاس كومىر/
12) اتموسفەرا قۇرامىنداعى ەڭ كوپ مولشەردە كەزدەسەتىن گاز /ازوت/
13) قاي ماتەريكتە تۇرعىلىقتى حالىق جوق؟ /اۋستراليا/
14) ەڭ كىشكەنتاي قۇس /كاليبري/
15) بەرينگ بۇعازى قاي مۇحيتتاردى قوسىپ جاتىر؟ /سولتۇستىك، تىنىق/
16) ەڭ ىستىق ماتەريك؟/افريكا/
17) دۇنيە جۇزىندە نەشە كليماتتىق بەلدەۋ بار؟/13/
18) قار جينالىپ، مۇزدىققا اينالۋى مۇمكىن بولاتىن جوعارعى شەكارا قالاي دەپ اتالادى؟ /قار شەگى/
19) ەڭ سۋى مول وزەن؟ /امازونكا/
20) گەوگرافيانىڭ اتاسى اتانعان /ەروتوسفەن/
4-وقۋشىعا سۇراق.
1) كاسپييدىڭ ەڭ تەرەڭ جەرى قانشا مەتر؟/1025م/
2) ساعا دەگەنىمىز نە؟ /وزەننىڭ قۇيار جەرى/
3) دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ەندى بۇعاز /مازامبيك/
4) كوندەنساسيا قانداي قۇبىلىس؟ /بۋدىڭ سۇيىققا اينالۋ قۇبىلىسى/
5) ح. كولۋمب ساياحاتقا شىققان جىل№ /1492/
6) كۇنگە ەڭ جاقىن پلانەتا /مەركۋريي/
7) جەر مەن كۇننىڭ اراقشىقتىعى /150 ملن كم/
8) اتلانت مۇحيتىنىڭ ەڭ تەرەڭ جەرى؟ /پۋەرتو – ريكو/
9) كۇننەن تارالاتىن «اسەركۇلگىن»دەپ اتالاتىن ساۋلەنى ۇستاپ قالاتىن قابات؟ /وزون/
10) جەلدىڭ باعىتىمەن كۇشىن ولشەيتىن قۇرال؟/جەلباعار/
11) ەڭ الىپ پلانەتا /يۋپيتەر/
12) قازاقستانداعى قورىقتىڭ سانى /10/
13) ابسوليۋت بيىكتىگى 200-500مەتر دەيىنگى جازىق قالاي اتالادى؟ /قىرات//
14) جەر كولەمى ەتىككە ۇقسايتىن ەل؟ /يتاليا/
15) دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇزىن تاۋ /اند/
16) دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ بيىك سارقىراما/انحەل/
17) دەموگرافيالىق ساياساتتى ۇستاناتىن ەل/جۇڭگو/
18) پىشىنىنە قاراي بۇلتتاردى نەشەگە بولەمىز؟ /3/
19) جەردىڭ سۋ قاباتى قالاي دەپ اتالادى؟
20) دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇزىن ۇڭگىر /فلينت-مامونت/
10 ۇپايدان ارتىق العان وقۋشىعا تاس قاقپا اشىلادى. ول ەندى كۇمىس قاقپانىڭ شارتىن ورىندايدى. ينتەربەلسەندى تاقتادان شىعىپ تۇرعان كەز-كەلگەن ساندى تاڭدايدى. ءار ساندا ەكى سۇراقتان جاسىرۋلى
1 سانى
1-سۇراق. بەينە سۇراق
ەۋرازيا مەن
سولتۇستىك امەريكا ماتەريكتەردىڭ سولتۇستىگىندە ورنالاسقان. قىسى قاتتى سۋىق، جاز مەزگىلىندە مۇز بەن قاردان بوساعان جەرلەردە باتپاقتى، تاستى جەرلەردە سيرەك مۇك پەن قىنا وسەدى. جانۋارلاردان قويوگىز، اق ايۋ مەن اق تۇلكى كەزدەسەدى. بۇل قانداي تابيعات زوناسى؟
جاۋابى: اركتيكالىق ءشول
2-سۇراق. جارتى شارلار كارتاسىنان مىنا بەرىلگەن كوورديناتالار بويىنشا گەوگرافيالىق نىسانداردى تابىڭىز:
540 و. ە جانە 700ب. ب
650 و. ە جانە 150 ش. ب
2 سانى
1-سۇراق. بەينە سۇراق
ەۋرازيانىڭ وڭتۇستىگىندە ارالداردى الىپ جاتىر. جاۋىن-شاشىننىڭ جىل بويى مول ءتۇسۋى، تەمپەراتۋرانىڭ تۇراقتى جوعارى بولۋى تىرشىلىك دۇنيەسىنىڭ قارقىندى دامۋىنا جاعداي جاسايدى. بۇل ورمانداردا وسىمدىكتەردىڭ 40 مىڭنان استام ءتۇرى وسەدى، تەك قانا پالمانىڭ 300-دەي ءتۇرى بار. بۇل قانداي تابيعات زوناسى؟
جاۋابى: ەكۆاتورلىق بەلدەۋدىڭ ىلعالدى ورمانى
2-سۇراق. جارتى شارلار كارتاسىنان مىنا بەرىلگەن كوورديناتالار بويىنشا گەوگرافيالىق نىسانداردى تابىڭىز:
750 س. ە جانە 600ش. ب
200 و. ە جانە 460 ش. ب
3 سانى
1-سۇراق. بەينە سۇراق
جەر كولەمى بويىنشا رەسەي مەن كانادادان كەيىنگى 3 ورىندا ال حالىق سانى جونىنەن 1ورىندا. استاناسى پەكين. بۇل قاي ەل؟
جاۋابى: جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسى
2-سۇراق. جارتى شارلار كارتاسىنان مىنا بەرىلگەن كوورديناتالار بويىنشا گەوگرافيالىق نىسانداردى تابىڭىز:
690 و. ە جانە 910ش. ب
800 و. ە جانە 1400 ش. ب
كۇمىس قاقپانىڭ شارتتارىنا دۇرىس جاۋاپ بەرمەگەن وقۋشى ويىننان شىعادى. قالعان وقۋشى كەلەسى اينالىمعا ءوتىپ، التىن قاقپانىڭ شارتىن ورىندايدى. جاۋابى دۇرىس بولسا التىن قاقپا اشىلادى.
تاپسىرما:
1. 3000 مەتر بيىكتىكتە تەرمومەتر 00-تى كورسەتەدى. ەگەر 100 م-گە بيىكتەگەن سايىن تەمپەراتۋرا 0، 60س تومەندەيتىن بولسا، وسى مەزگىلدە 3500م بيىكتىكتە تەمپەراتۋرا كورسەتكىشى قانداي بولماق؟ جاۋابىن ەسەپتەپ شىعار
2. ۇشاق 5000مەتر بيىكتىكتە ۇشىپ كەلە جاتىر. ەگەر جەر بەتىندەگى اتموسفەرالىق قىسىمدى انىقتاۋعا بولا ما؟
وقۋشى تاپسىرمانى ورىنداعانشا سىنىپتاعى وقۋشىلاردىڭ بىرەۋى «مەنىڭ ەلىم» اتتى ءاندى ورىندايدايدى
جۇرگىزۋشى: كەلەسى كەزەكتە زالداعى كورەرمەندەرمەن سايىس. ويىنشى ەسەپتى شىعارعانشا سىزدەرمەن جۇمباق جاسىرىپ وينايىق. ولاي بولسا، ويىمداعى جۇمباقتىڭ جاۋابىن دۇرىس تابۋعا تىرىسىپ كورەيىك
بار ما، جوق پا، ونى انىق بىلمەيسىن،
ول جوق جەردە ءومىر ءسۇرىپ جۇرمەيسىڭ. /اۋا/
اسپان مەنەن جەردەگى
تۇتىلعان بوز پەردەنى
ۇستايىن دەپ كورىپ ەم،
ۇستاۋىما كەلمەدى. /تۇمان/
جولدىڭ شاڭىن ۇشىرىپ،
اعاشتاردى جۇلقىلاپ،
بۇتتاقتاردى سىندىرىپ،
كورىنبەي تۇر زىرقىراپ. /بوران/
قاناتسىز قۇس مانىپ بارادى،
كوزىنەن جاس تامىپ بارادى. /بۇلت/
اۋەدەن كۇبى ءتۇستى،
كۇبىنىڭ ءتۇبى ءتۇستى. /كۇن كۇركىرەۋى/
قويماسىن قىس اقتارىپ،
جاپتى اق مامىق. /قار/
شاشىلدى كوكتەن اق مونشاق،
جوعالدى بىردەن تاپقانشا – اق /بۇرشاق/
التىن قاقپانىڭ شارتتارىنا دۇرىس جاۋاپ بەرمەگەن وقۋشى ويىننان شىعادى. ەسەپتىڭ جاۋابى دۇرىس بولسا، التىن قاقپا اشىلادى دا، قالعان وقۋشى «سىر ساندىقتى» اشۋ ءۇشىن سۇراققا جاۋاپ بەرەدى.
سۇراق: مۇحيت ارالدارىنىڭ ەڭ ءىرى، شارۋاشىلىعى جاقسى دامىعان ەل. 3، 5 ملن حالىق تۇرادى. استاناسى-ۆەللينگتون بۇل قاي ارال؟
جاۋابى: جاڭا زەلانديا
جۇرگىزۋشى: تارتىستى باسەكە ءوزىنىڭ شارىقتاۋ شەگىنە دە جەتكەن سياقتى. سىر ساندىقتىڭ قۇپياسىن اشپاق بولعان بارلىق قاتىسۋشىلارىمىزعا راحمەت ايتا وتىرىپ، ورتاعا بۇگىنگى سايىسىمىزدىڭ جەڭىمپازىن شاقىرامىز /جەڭگەن وقۋشى ماقتاۋ قاعازىمەن ماراپاتتالادى/. ساۋ بولىڭىزدار!
سىر ساندىق قۇپياسى
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ گەوگرافيا پانىنەن العان بىلىمدەرىن جيناقتاۋ، وي-ورىستەرى مەن تانىمدىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ، جان-جاقتى ويلاۋ دەڭگەيىن باعالاۋ؛ سىنىپتان تىس جۇمىس ارقىلى بىلىمگە قۇشتارلىعىن ارتتىرۋ.
جابدىقتالۋى-كورنەكىلىكتەرى: كومپيۋتەر، ينتەربەلسەندى تاقتا، ناقىل سوزدەر جازىلعان پلاكاتتار.
جۇرگىزۋشى: سىر ساندىقتىڭ قۇپياسىن اشپاققا،
قۇپيانىڭ سىرىن كوپكە شاشپاققا،
العىرلار مەن تاپقىرلار كەلدى مىنە
بار ونەردى ورتامىزعا سالماققا.
ال، كانەكي، شىعادى كىم ورتاعا
بىلىمىنە سەنىمدىلەرى قورقا ما؟
باستايىق ەندى ويىندى بوگەلمەي ءبىز
وتىرسىن سايىسكەرلەر پارتاعا.
ءادىلقازى القاسى ەمەس نانىمپاز،
كىم كوپ بىلسە سول بولادى جەڭىمپاز.
- ارمىسىزدار، قۇرمەتتى جينالعان قاۋىم! جارىسقا قاتىسۋشىلارعا ساتتىلىك تىلەي وتىرىپ، «سىر ساندىقتىڭ» قۇپياسىن اشىپ كورەيىك. الدىمەن ويىنىڭ شارتىن تانىستىرىپ وتەيىن. ءبىرىنشى كەزەكتە الدارىڭىزدا تۇرعان قاقپالاردى اشۋ كەرەك. ءار قاقپانىڭ ءوز سىرى بار. ەڭ الدىمەن وسى قاقپالاردى اشاتىن ويىنشىلارىمىزدى ورتاعا شاقىرايىق.
1. ويىنشى:
2. ويىنشى:
ويىن شارتتارى:
ءى. قاقپا – «تاس قاقپا»-ۆيكتورينالىق سۇراقتار قاقپاسى. بۇل قاقپانى اشۋ ءۇشىن 1 مينۋتتا 20 سۇراق قويىلادى. 10 سۇراقتان جوعارى جاۋاپ بەرگەن وقۋشى «تاس قاقپانى» اشىپ، كەلەسى قاقپاعا وتەدى. ال، 10 ۇپاي جيناي الماعان وقۋشى ورنىنا وتىرادى.
ءىى. قاقپا «كۇمىس قاقپا» تاپسىرمالار قاقپاسى. مونيتوردان 3 سان كورىنىپ تۇرادى. سول ءنومىردىڭ ارتىندا سۇراق، تاجىريبە نەمەسە جۇمباقتار جاسىرىنىپ تۇرادى. دۇرىس شەشىمىن تاپقان وقۋشىعا «كۇمىس قاقپا» اشىلادى. ويىنشى كەلەسى «التىن قاقپاعا» وتەدى.
ءىىى. قاقپا «التىن قاقپا» تاجىريبە قاقپاسى. ءۇش كۋبيكتى پايدالانىپ جاسالىنادى. بۇل تاجىريبەنىڭ قانداي فيزيكالىق قۇبىلىسقا نەگىزدەلگەنىڭ ايتۋ كەرەك. جاۋابى دۇرىس بولسا، «التىن قاقپا» اشىلادى.
التىن قاقپانىڭ ارعى جاعىندا – «سىر ساندىق» بار. سىر ساندىقتىڭ قۇپياسى – بۇگىنگى كۇننىڭ «جەمىسى» بولىپ تابىلادى.
ال ەندى «سىر ساندىقتىڭ قۇپياسى» اتتى ويىنىمىزدى باستايىق. «تاس قاقپانىڭ» 20 سۇراعى ءبىرىنشى ويىنشىعا قويلادى.
1-وقۋشىعا سۇراق.
1) اتموسفەرالىق قىسىمدى ولشەيتىن قانداي قۇرال؟ /بارومەتر/
2) جەردىڭ تاس قاباتى؟ /ليتوسفەرا/
3) فونتان سياقتى اتقىلايتىن ىستىق بۇلاق؟ /گەيزەر/
4) جەر يادروسىندا قانداي تەمپەراتۋرا بولادى؟ /3500oس/
5) سۋدىڭ نەشە كۇيى بار؟ /ءۇش/
6) زات تىعىزدىعىنىڭ بىرلىگى /كگ/م3/
7) جەردىڭ شار تارىزدەس ەكەنىن دالەلدەگەن ساياحاتشى؟ /ف. ماگەللان/
8) دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇلكەن كول؟ /كاسپيي/
9) وزەن سۋى دەڭگەيىنىڭ مولىعۋى كەزىندە سۋعا تولاتىن وزەن اڭعارى قالاي اتالادى؟ /جايىلما/
10) مۇحيتتاعى ءجۇزىپ جۇرەتىن مۇزتاۋ /ايزبەرگ/
11) مۇحيت تەرەڭدىگىن ولشەيتىن قۇرال؟ /ەحولوت/
12) حالقىنىڭ سانى جونىندە ءبىرىنشى ورىن الاتىن مەملەكەت؟ /جۇڭگو/
13) بەلگىلى جەردە قانداي دا ءبىر ۋاقىت ارالعىنداعى تروپوسفەرانىڭ كۇيى قالاي اتالادى؟ /اۋا رايى/
14) ازيا مەن ەۋروپانى ءبولىپ تۇرعان تاۋ؟ /ورال/
15) ەڭ ۇلكەن ارال /گرەلانديا/
16) ءال-فارابي قاي قالادا دۇنيەگە كەلدى؟ /وتىرار/
17) اتموسفەرانىڭ تومەنگى قاباتى قالاي اتالادى؟ /تروپوسفەرا/
18) ەڭ ۇلكەن ماتەريك؟ /ەۋرازيا/
19) استاناسى دەلي /ءۇندىستان/
20) ادامزات نەشە ناسىلگە بولىنەدى؟ /3/
2-وقۋشىعا سۇراق.
1) بۇكىل قۇرلىقتى الىپ جاتقان مەملەكەت؟ /اۋستراليا/
2) قازاقتار قاي ناسىلگە جاتادى؟ /مونعولويد/
3) دۇنيەجۇزىلىك مۇحيت كولەمى جەر بەتىنىڭ قانشا پايىزىن الىپ جاتىر؟ /61/
4) ىلە وزەنىندە قانداي سۋ ەلەكتر ستانسياسى بار؟ /قاپشاعاي/
5) وزەندەگى سۋدىڭ كەنەت كوتەرىلۋىن قالاي دەپ اتايدى؟ /تاسقىن/
6) دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ كوپ حالىق /قىتايلار/
7) جەلدىڭ باعىتىن ولشەيتىن قۇرال؟ /فليۋگەر/
8) اۋا قاباتى قااي اتالادى؟ /اتموسفەرا/
9) تاۋلىك بويىندا اۋا قىسىمىنىڭ وزگەرىسىنە بايلانىستى قالىپتاساتىن جەلدىڭ اتى؟ /بريزدەر/
10) ورتاشا تاۋلاردىڭ بيىكتىگى /1000-2000م/
11) العاشقى گرادۋس تورلى كارتانى جاساعان عالىم؟ /ەروتوسفەن/
12) جەر كولەمى ەڭ ۇلكەن مەملەكەت؟/رەسەي/
13) ەڭ قۇنارلى توپىراق /قارا/
14) دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ بيىك اعاش /سەكۆوييا/
15) جىلىنا ەكى رەت باعىتىن وزگەرتەتىن جەل؟ /مۋسسون/
16) يزوتەرمالار دەپ نەنى ايتادى؟/بىركەلكى تەمپەراتۋرانى قوساتىن سىزىقتاردى/
17) 1 م3اۋاداعى 1گ سۋ بۋى مولشەرى قالاي اتالادى؟ /قانىققان اۋا/
18) زاتتىڭ ءۇش كۇيىن اتا؟ /قاتتى، سۇيىق، گاز/
19) دۇنيە ءجۇزىنىڭ ەڭ بيىك تاۋلارى /گيمالاي/
20) ەۋرازيا اۋماعىندا ورنالاسقان ەڭ بيىك جانارتاۋ /كليۋچي شوقىسى/
3-وقۋشىعا سۇراق.
1) تىرشىلىك مەكەن ەتكەن جەر قابىعى /بيوسفەرا/
2) قازاق جەرىندە، ورتا ازيامەن ورتالىق ازيادا ءىرى گەوگرافيالىق زەرتتەۋلەر جۇرگىزگەن عالىم /ش. ۋاليحانوۆ/
3) ەڭ سوڭعى اشىلعان ماتەريك؟ /انتاركتيدا/
4) تۇزدىلىقتى ولشەيتىن ولشەم بىرلىگى؟ /پروميللە/
5) سولتۇستىك باعىت پەن جەردەگى زاتتىڭ اراسىنداى بۇرىش؟ /ازيمۋت/
6) بۋدىڭ سۇيىققا اينالۋ قۇبىلىسى /كوندەنساسيا/
7) جەر بەتىندەگى ەكۆاتورعا پاراللەل شارتى تۇردە جۇرگىزىلەتىن سىزىق قالاي دەپ اتالادى؟ /پاراللەل/
8) جەر بەتىنىڭ جازىقتىقتا كىشىرەيتىلگەن بەينەسى /كارتا/
9) مانتيانىڭ قالىڭدىعى /2900كم/
10) جەر قىرتىسىنىڭ قوزعالىسىنىن باقىلايتىن اسپاپ /سەيسموگراف/
11) شىعۋ تەگى جونىنەن شوگىندى، جانعىش تاۋ جىنىسى/تاس كومىر/
12) اتموسفەرا قۇرامىنداعى ەڭ كوپ مولشەردە كەزدەسەتىن گاز /ازوت/
13) قاي ماتەريكتە تۇرعىلىقتى حالىق جوق؟ /اۋستراليا/
14) ەڭ كىشكەنتاي قۇس /كاليبري/
15) بەرينگ بۇعازى قاي مۇحيتتاردى قوسىپ جاتىر؟ /سولتۇستىك، تىنىق/
16) ەڭ ىستىق ماتەريك؟/افريكا/
17) دۇنيە جۇزىندە نەشە كليماتتىق بەلدەۋ بار؟/13/
18) قار جينالىپ، مۇزدىققا اينالۋى مۇمكىن بولاتىن جوعارعى شەكارا قالاي دەپ اتالادى؟ /قار شەگى/
19) ەڭ سۋى مول وزەن؟ /امازونكا/
20) گەوگرافيانىڭ اتاسى اتانعان /ەروتوسفەن/
4-وقۋشىعا سۇراق.
1) كاسپييدىڭ ەڭ تەرەڭ جەرى قانشا مەتر؟/1025م/
2) ساعا دەگەنىمىز نە؟ /وزەننىڭ قۇيار جەرى/
3) دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ەندى بۇعاز /مازامبيك/
4) كوندەنساسيا قانداي قۇبىلىس؟ /بۋدىڭ سۇيىققا اينالۋ قۇبىلىسى/
5) ح. كولۋمب ساياحاتقا شىققان جىل№ /1492/
6) كۇنگە ەڭ جاقىن پلانەتا /مەركۋريي/
7) جەر مەن كۇننىڭ اراقشىقتىعى /150 ملن كم/
8) اتلانت مۇحيتىنىڭ ەڭ تەرەڭ جەرى؟ /پۋەرتو – ريكو/
9) كۇننەن تارالاتىن «اسەركۇلگىن»دەپ اتالاتىن ساۋلەنى ۇستاپ قالاتىن قابات؟ /وزون/
10) جەلدىڭ باعىتىمەن كۇشىن ولشەيتىن قۇرال؟/جەلباعار/
11) ەڭ الىپ پلانەتا /يۋپيتەر/
12) قازاقستانداعى قورىقتىڭ سانى /10/
13) ابسوليۋت بيىكتىگى 200-500مەتر دەيىنگى جازىق قالاي اتالادى؟ /قىرات//
14) جەر كولەمى ەتىككە ۇقسايتىن ەل؟ /يتاليا/
15) دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇزىن تاۋ /اند/
16) دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ بيىك سارقىراما/انحەل/
17) دەموگرافيالىق ساياساتتى ۇستاناتىن ەل/جۇڭگو/
18) پىشىنىنە قاراي بۇلتتاردى نەشەگە بولەمىز؟ /3/
19) جەردىڭ سۋ قاباتى قالاي دەپ اتالادى؟
20) دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇزىن ۇڭگىر /فلينت-مامونت/
10 ۇپايدان ارتىق العان وقۋشىعا تاس قاقپا اشىلادى. ول ەندى كۇمىس قاقپانىڭ شارتىن ورىندايدى. ينتەربەلسەندى تاقتادان شىعىپ تۇرعان كەز-كەلگەن ساندى تاڭدايدى. ءار ساندا ەكى سۇراقتان جاسىرۋلى
1 سانى
1-سۇراق. بەينە سۇراق
ەۋرازيا مەن
سولتۇستىك امەريكا ماتەريكتەردىڭ سولتۇستىگىندە ورنالاسقان. قىسى قاتتى سۋىق، جاز مەزگىلىندە مۇز بەن قاردان بوساعان جەرلەردە باتپاقتى، تاستى جەرلەردە سيرەك مۇك پەن قىنا وسەدى. جانۋارلاردان قويوگىز، اق ايۋ مەن اق تۇلكى كەزدەسەدى. بۇل قانداي تابيعات زوناسى؟
جاۋابى: اركتيكالىق ءشول
2-سۇراق. جارتى شارلار كارتاسىنان مىنا بەرىلگەن كوورديناتالار بويىنشا گەوگرافيالىق نىسانداردى تابىڭىز:
540 و. ە جانە 700ب. ب
650 و. ە جانە 150 ش. ب
2 سانى
1-سۇراق. بەينە سۇراق
ەۋرازيانىڭ وڭتۇستىگىندە ارالداردى الىپ جاتىر. جاۋىن-شاشىننىڭ جىل بويى مول ءتۇسۋى، تەمپەراتۋرانىڭ تۇراقتى جوعارى بولۋى تىرشىلىك دۇنيەسىنىڭ قارقىندى دامۋىنا جاعداي جاسايدى. بۇل ورمانداردا وسىمدىكتەردىڭ 40 مىڭنان استام ءتۇرى وسەدى، تەك قانا پالمانىڭ 300-دەي ءتۇرى بار. بۇل قانداي تابيعات زوناسى؟
جاۋابى: ەكۆاتورلىق بەلدەۋدىڭ ىلعالدى ورمانى
2-سۇراق. جارتى شارلار كارتاسىنان مىنا بەرىلگەن كوورديناتالار بويىنشا گەوگرافيالىق نىسانداردى تابىڭىز:
750 س. ە جانە 600ش. ب
200 و. ە جانە 460 ش. ب
3 سانى
1-سۇراق. بەينە سۇراق
جەر كولەمى بويىنشا رەسەي مەن كانادادان كەيىنگى 3 ورىندا ال حالىق سانى جونىنەن 1ورىندا. استاناسى پەكين. بۇل قاي ەل؟
جاۋابى: جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسى
2-سۇراق. جارتى شارلار كارتاسىنان مىنا بەرىلگەن كوورديناتالار بويىنشا گەوگرافيالىق نىسانداردى تابىڭىز:
690 و. ە جانە 910ش. ب
800 و. ە جانە 1400 ش. ب
كۇمىس قاقپانىڭ شارتتارىنا دۇرىس جاۋاپ بەرمەگەن وقۋشى ويىننان شىعادى. قالعان وقۋشى كەلەسى اينالىمعا ءوتىپ، التىن قاقپانىڭ شارتىن ورىندايدى. جاۋابى دۇرىس بولسا التىن قاقپا اشىلادى.
تاپسىرما:
1. 3000 مەتر بيىكتىكتە تەرمومەتر 00-تى كورسەتەدى. ەگەر 100 م-گە بيىكتەگەن سايىن تەمپەراتۋرا 0، 60س تومەندەيتىن بولسا، وسى مەزگىلدە 3500م بيىكتىكتە تەمپەراتۋرا كورسەتكىشى قانداي بولماق؟ جاۋابىن ەسەپتەپ شىعار
2. ۇشاق 5000مەتر بيىكتىكتە ۇشىپ كەلە جاتىر. ەگەر جەر بەتىندەگى اتموسفەرالىق قىسىمدى انىقتاۋعا بولا ما؟
وقۋشى تاپسىرمانى ورىنداعانشا سىنىپتاعى وقۋشىلاردىڭ بىرەۋى «مەنىڭ ەلىم» اتتى ءاندى ورىندايدايدى
جۇرگىزۋشى: كەلەسى كەزەكتە زالداعى كورەرمەندەرمەن سايىس. ويىنشى ەسەپتى شىعارعانشا سىزدەرمەن جۇمباق جاسىرىپ وينايىق. ولاي بولسا، ويىمداعى جۇمباقتىڭ جاۋابىن دۇرىس تابۋعا تىرىسىپ كورەيىك
بار ما، جوق پا، ونى انىق بىلمەيسىن،
ول جوق جەردە ءومىر ءسۇرىپ جۇرمەيسىڭ. /اۋا/
اسپان مەنەن جەردەگى
تۇتىلعان بوز پەردەنى
ۇستايىن دەپ كورىپ ەم،
ۇستاۋىما كەلمەدى. /تۇمان/
جولدىڭ شاڭىن ۇشىرىپ،
اعاشتاردى جۇلقىلاپ،
بۇتتاقتاردى سىندىرىپ،
كورىنبەي تۇر زىرقىراپ. /بوران/
قاناتسىز قۇس مانىپ بارادى،
كوزىنەن جاس تامىپ بارادى. /بۇلت/
اۋەدەن كۇبى ءتۇستى،
كۇبىنىڭ ءتۇبى ءتۇستى. /كۇن كۇركىرەۋى/
قويماسىن قىس اقتارىپ،
جاپتى اق مامىق. /قار/
شاشىلدى كوكتەن اق مونشاق،
جوعالدى بىردەن تاپقانشا – اق /بۇرشاق/
التىن قاقپانىڭ شارتتارىنا دۇرىس جاۋاپ بەرمەگەن وقۋشى ويىننان شىعادى. ەسەپتىڭ جاۋابى دۇرىس بولسا، التىن قاقپا اشىلادى دا، قالعان وقۋشى «سىر ساندىقتى» اشۋ ءۇشىن سۇراققا جاۋاپ بەرەدى.
سۇراق: مۇحيت ارالدارىنىڭ ەڭ ءىرى، شارۋاشىلىعى جاقسى دامىعان ەل. 3، 5 ملن حالىق تۇرادى. استاناسى-ۆەللينگتون بۇل قاي ارال؟
جاۋابى: جاڭا زەلانديا
جۇرگىزۋشى: تارتىستى باسەكە ءوزىنىڭ شارىقتاۋ شەگىنە دە جەتكەن سياقتى. سىر ساندىقتىڭ قۇپياسىن اشپاق بولعان بارلىق قاتىسۋشىلارىمىزعا راحمەت ايتا وتىرىپ، ورتاعا بۇگىنگى سايىسىمىزدىڭ جەڭىمپازىن شاقىرامىز /جەڭگەن وقۋشى ماقتاۋ قاعازىمەن ماراپاتتالادى/. ساۋ بولىڭىزدار!
You Might Also Like
