سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 3 كۇن بۇرىن)
سىيىنار ەم انا دەگەن تاڭىرگە
قىزىلوردا وبلىسى، قازالى اۋدانى،
باسىقارا اۋىلى، № 182 مەكتەپتىڭ تاريح ءپانى ءمۇعالىمى
ءجاندىلوۆ جاسۇلان تەمىربەك ۇلى

«سىيىنار ەم انا دەگەن تاڭىرگە»

تاربيە ساعاتىنىڭ تاقىرىبى: «سىيىنار ەم انا دەگەن تاڭىرگە»
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىگى 8 - ناۋرىز انالار مەرەكەسى جايلى ماعلۇمات بەرۋ.
وقۋشىلاردى ناۋرىز ايىنىڭ ەرەكشەلىگىمەن تانىستىرۋ. انانىڭ ءقادىر قاسيەتى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ.
دامىتۋشىلىعى: بالالاردىڭ وي ءورىسىن تانىمىن، اناعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىمەن
قۇشتارلىعىن ودان ءارى دامىتۋ.
تاربيەلىگى: ۇلكەنگە قۇرمەت، كىشىگە ىزەت كورسەتە بىلۋگە تاربيەلەۋ. انانىڭ ماحابباتىن ايالاۋعا، انا مەيرامىن باعالاۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: شىعارماشىلىق ىزدەنىس ساباعى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: كەزدەسۋ ساباعى.
كورنەكى قۇرالدار: بۋكلەت، پلاكات، كەسپە قاعازدار، ناقىل سوزدەر، تاريحتاعى انالار سۋرەتى.
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، بايانداۋ، اڭگىمەلەسۋ، سۇراق - جاۋاپ.

ساباقتىڭ بارىسى: ءى كەزەڭ ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى

ءمۇعالىم: قادىرمەندى اتا - انالار، ۇستازدار، وقۋشىلار! بۇگىنگى ءبىزدىڭ جينالىپ وتىرعان سەبەبىمىز – الدا كەلە جاتقان كوكتەمنىڭ شۋاقتى مەيرامى – حالىقارالىق ايەلدەر مەرەكەسى – 8 ناۋرىز! سوندىقتان العى ءسوزىمىز – قاسيەتتى انا تۋرالى.

ابزال انالار، اپا - قارىنداستار، ارۋ قىزدار!
ايماقتى نۇرعا بولەپ، جىلى لەپپەن ايالاپ، وڭىرىمىزگە كوگىلدىر كوكتەم دە كەلدى. حالىق وسى كۇندى اسىعا كۇتەدى. ويتكەنى، كوكتەم جاڭارۋدىڭ باسى، تىرشىلىكتىڭ قايتا تۇلەيتىن شاعى. تابيعات انانىڭ وسىناۋ مەرەيلى مەزگىلىنىڭ انالار مەيرامىمەن قاتار كەلۋىندە تەرەڭ ءمان بار. «ىزگىلىك اتاۋلىنىڭ ءبارى كۇننىڭ نۇرى مەن انانىڭ اق سۇتىنەن جارالعان» - دەيدى حالقىمىز. انا – تىرشىلىكتىڭ التىن ارقاۋى.

سىزدەردى بايلىعى كوكتەم مەرەكەسى، انالار مەرەكەسى، ىزگىلىك، سۇلۋلىق، ماحاببات مەرەكەسىمەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر. اسىل انا تۋرالى قاسيەتتى دە قۇدىرەتتى سوزدەر، اڭىز - اڭگىمەلەر جەتكىلىكتى. «ءجاننات – انانىڭ تابانىنىڭ استىندا» - دەگەن قاسيەتتى حاديستە. وسى سوزدەردىڭ استارىندا تەڭىزدەي تەرەڭ ماعىنا جاتقانى ايان. ءومىردىڭ ءمانى مەن سانىنە اينالعان ارداقتى انالارعا بەرىلگەن ەڭ لايىقتى باعا

«ايەل، ءبىر قولىمەن بەسىك تەربەتسە، ەكىنشى قولىمەن الەمدى تەربەتەدى» - دەگەن حالقىمىز. قانداي ناقتىلى ايتقان وي دەسەڭىزشى. شىندىعىندا ايەلدەر قاۋىمىنسىز، مىنا الەمدى ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس. ءيا، قۇدايدان كەيىنگى قۇدىرەت يەسى – انا. ادامزاتقا الەمنىڭ جارىعىن سىيلاعان انا الدىندا ءبارىمىز دە باس يەمىز. بۇگىندە ۇرپاق وسىرۋىمەن قاتار، ەل ەڭسەسىن كوتەرۋدە ءوز ۇلەستەرىن قوسىپ كەلە جاتقان قازاق ايەلدەرى قانداي قۇرمەتكە بولسا دا لايىق.

قارعا تامىرلى حالقىمىز ءارقاشاندا نازىك جاندى ايەل زاتىن قاستەرلەگەن، شاڭىراقتىڭ ۇيىتقىسىنا، ىرىس پەن ىنتىماقتىڭ التىن دىڭگەگىنە بالاعان.
ۇلت باسىنا كۇن تۋعان زامانداردا ەر ازاماتتاردىڭ جىگەرىن جانىپ، جۇرەگىنە وت بەرگەن دە ايەلدەر، قاھارمان قازاق قىزدارى.

ەگەر تاريحقا ۇڭىلسەك، انالار قانداي اۋىرتپالىقتى دا حالقىمەن بىرگە كوتەرگەن. جاۋگەرشىلىكتە ەرلەرمەن بىرگە اتقا قونىپ، قولىنا قارۋ السا، بەيبىت كەزەڭدە بەسىك تەربەتىپ، ۇل - قىزدارىن دانالىق پەن كورەگەندىككە، ىزەت پەن ءىلتيپاتقا باۋلىعان. حالىق ەپوسىنداعى گۇلبارشىن مەن قۇرتقا، ءاقجۇنىس پەن نازىم، بەرگى داۋىردەگى دومالاق انا مەن ايشا ءبيبى، ۇلى ابايدى تاربيەلەگەن زەرە مەن ۇلجان، قول باستاعان بوپاي، ەل بيلەگەن ايعانىم، ۇلپان انالارىمىز سول ايەلدەردىڭ شوق جۇلدىزداي ءبىر شوعىرى. ال بەرتىن كەلسەك، 1986 جىلدىڭ ىزعارى جەلتوقسانىندا مۇز قۇرساۋىندا الاۋ بولىپ جانىپ، ادىلدىكتى تالاپ ەتىپ، ءامىرشىل جۇيەگە قارسى شىققان جاستارىمىزدىڭ دەنى – قايتپاس، قايسار، قارشاداي قازاق قىزدارى بولدى.
بۇگىندە جاسامپاز جولداۋىمەن حالىق جىگەرلەنىپ وتىرعان ەلباسىمىز ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ سوزىمەن تۇيىندەسەك: «تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ كەرەگەسىن نىعايتىپ، شاڭىراعىن بيىك كوتەرۋشى تاعى دا - ايەلدەر، انالار!». ولاي بولسا اۋىلىمىزدىڭ باتىر اناسى اتانعان اسىل انامىز نۇرعوجايەۆا رايا انامىزعا ءسوز بەرەمىز.
ءمۇعالىم: راحمەت! سىزگە ارناپ «اناشىم» ءانى

ءمۇعالىم: مىنە انالار مەيرامى دا كۇلىمدەپ كوكتەمدە كەلىپ جەتتى. جەر بەتىندە بۇكىل ادامزاتقا ەڭ قىمبات جان - ول انا. انانىڭ ورنىن ەشكىم دە باسا المايدى. اناعا ءان ارناماعان انشىدە كۇي ارناماعان كۇيشى دە جوق شىعار بالكىم.

انا دەيمىز بارىمىزدە اڭقىلداپ،
انا دەيدى جاس سابيدە جارقىلداپ،
انا دەگەن بايتەرەگى ءومىردىڭ،
انا دەگەن التىن قازىق التىن ب ا ق!

و، انالار وسىندايسىڭ بارىڭدە،
وسىندايسىڭ جاسىن، داعى كارىڭدە،
سىيىناتىن وسى ومىردە قۇدىرەت،
سىيىنار ەم انا دەگەن تاڭىرگە،
دەي وتىرىپ ءسوزدى وزىمىزگە باستاۋىشتا «ا» دەگەندە انا دەپ ۇيرەتكەن ۇستازىمىز سمايىلوۆا ءلاززات اپايعا بەرەمىز

ءمۇعالىم: راحمەت! سىزگە ارناپ «اناعا سالەم» ءانىن قارسى الىڭىز

ءمۇعالىم:
پەيىلى كەڭ، سەزىمى تەرەڭ كولدەن،
انانى كەم كورمەيمىن كەمەڭگەردەن.
جاقسىلىقتى انادان باستاۋدىڭ دا،
تاجىريبەسى قازاقتا دالەلدەنگەن.
اباي وقۋ ءبىتىرىپ كەلگەن كەزدە،
اۋەلى اناسىنا سالەم بەرگەن.
ءومىرىمىز سولارعا ۇقساسا ەگەر،
ونەگەمىز وزادى بار ەلدەردەن - دەپ بۇگىنگى مەرەكەلىك شارامىزعا بالالاردىڭ
«انالارعا ارناۋ» ولەڭدەرىنە كەزەك بەرسەك، قابىل الىڭىزدار.

1 وقۋشى: و، اناشىم، تايانىشىم، تىرەگىم، بار باقىتتى ءبىر باسىڭا تىلەدىممەن جاقسى بولسا ەكەن دەپ قاشان دا، لۇپىلدەيدى سەنىڭ قامقور جۇرەگىڭ. تۋعان جەردىڭ، جايناپ تۇرعان دالامنىڭ وزىڭە دەپ گۇلىن ءۇزىپ الارمىن. جۇرەك سىرىن وزىڭە ارناپ جينادىم، مىنە، گۇلىم! مەن دە گۇلدەي بالاڭمىن2 وقۋشى: ارداقتى انا، اياۋلى انا، قىمباتتىم، ءتاتتى ۇيقىڭدى ءبولىپ تالاي ءتۇن قاتتىڭ. ومىرىمە ءنارىن بەردى اق ءسۇتىن، كەڭ قۇشاعىڭ اياسىنداي گۇل باقتىڭ. ەر جەتكىزىپ ەلگە بەرگەن بالاسىن، اقىلدىسىن، ارداقتىسىن، داناسىڭ! قارايتىنىم قاس - قاباعىن ءبىر سەنىڭ، قايراتىڭنان قايتا كورمە، اناشىم! 3 وقۋشى: انالار، اق پەيىلىن جايعاندارىم، سىزدەر – مەنىڭ ەڭ سىيلى مەيماندارىم. ارىستاي تالاي پەرزەنت تۋدىڭىزدار، الاشتىڭ اسقاقتاتقان ايبارلارىن. «الدىمەن جاقسىلىق ەت اناڭا» دەپ، حاديستە تەككە ايتپاپتى پايعامبارىم. سىزدەردىڭ ارقاڭىزدا ەركەكتەر ءجۇر، سيپاتىپ ەسكەن جەلگە ايدارلارىن. 4 وقۋشى: جارىق دۇنيە سىيعا تارتىپ سابيگە، مول باقىتقا بولەنەدى انا ارينە. ادامزاتقا بۇل ءومىردى سىيلاعان، انا ءسوزى ۇلى دايىم فانيدە. جاس ءومىرىن قۇربان قىلىپ بالا ءۇشىن، بارلىعىنان ارتىق كورگەن بالاسىن. بۇل ومىردە سىيلاپ وتەم ماڭگىلىك، قارتايماڭدار قاسيەتتى انالار!!! 5 وقۋشى: بۇل جەردە تاپپاي تۇرمىن ءتىپتى بايىز. بار دەيسىڭ بۇل كۇندەرى ءتىپ - تىك قاي ءىز. ناۋرىزدا انالارعا سىي ۇسىنىپ، جىلىنا ءبىر - اق رەت قۇتتىقتايمىز. انالارعا كۇن سايىن العىس ايتپاي، ولاردىڭ جاعدايىنان تۇك تە ۇقپايمىز. انالاردى ارداقتاپ ءوتۋ كەرەك، ەگەر دە ءوسسىن دەسەك ۇلتتىق پايىز.
ءمۇعالىم: راحمەت، سىزگە ارناپ «انا! سەن باقىتتىسىڭ!!!» پوەزيالىق تارتۋىن قابىل الىڭىز.
نازەركە
انا
سەن باقىتتىسىڭ،
جىلاماعىن!
جاي ءتۇسىپ جاتقاندا دا قۇلامادىڭ
تاڭىرىڭنەن مەن ەدىم عوي سۇراعانىڭ
سوندىقتان جىلاماعىڭ، جىلاماعىڭ!
بارمىن عوي
ءتىرىمىن عوي،
قاسىندامىن.
ولمەيمىن، مەن وزىڭدەي اسىلدانمىن.
تاۋسىلىپ، ءوز - وزىڭنەن شاشىلماعىڭ،
بايىرعى بەرەكەڭدى قاشىرماعىڭ.
مەن سەنىڭ قانىقپىن عوي كوز جاسىڭا
ءوزىم كەپىل توت باسىپ، توزباسىما.
ەكى جىر جازسام ساعان ءبىرىن ارناپ
«انا» دەپ جازدىم ىلعي ءسوز باسىنا.
(ءتاڭىرىم كەشە كورسىن كەسىرىمدى)
اسپانعا جازسام سەنىڭ ەسىمىڭدى!!!
انا،
سەن باقىتتىسىڭ، تەربەتە بەر
قۇبا تالدان يىلگەن بەسىگىمدى…
(م. ماقاتايەۆ)
ءمۇعالىم:
«سىيىنار ەم انا دەگەن تاڭىرگە» تاقىرىبىنداعى تاربيە ساعاتىمىز ءوز مارەسەنە جەتتى. بىزدە قوناقتا بولعان انالار ۇل - قىزدارىڭىز بەن نەمەرەلەرىڭىزدىڭ قىزىعىنا تويماي مەيرامنان مەيرامعا امان - ەسەن، دەندەرىڭىز ساۋ بولىپ جەتە بەرىڭىزدەر! قىزىقتى اڭگىمەڭىزگە ۇلكەن راقمەت!

انا تۋرالى ناقىل سوزدەر
"اتا - انانىڭ ءقادىرىن بالالى بولعاندا بىلەرسىڭ"
"انانىڭ كوڭىلى بالادا، بالانىڭ كوڭىلى دالادا"
"اتا - اسقار تاۋ، انا - ەتەگىندەگى بۇلاق، بالا - جاعاسىنداعى قۇراق"
"اناڭدى مەككەگە ءۇش رەت ارقالاپ اپارساڭ دا، پارىزىڭنان قۇتىلماسسىڭ"
"اتاعا قاراپ ۇل وسەر، اناعا قاراپ قىز وسەر"
"انا اياعىنىڭ استىندا جۇماق جاتىر"
"اتا كورگەن وق جونار، شەشە كورگەن تون پىشەر"
"اناسى بار ادامدار ەشقاشان قارتايمايدى"
"اتاسى تۇرىپ، ۇلى سويلەگەننەن بەز، شەشەسى تۇرىپ، قىزى سويلەگەننەن بەز"
"بالاسى اتقا مىنسە، ۇيدە وتىرعان شەشەسى تاقىمىن قىسادى"
ك. د. ۋشينسكيي: «ايەلدىڭ ءوز پەرزەنتىن ۇيرەتىپ، وسىرۋگە ۇمتىلۋى قانىندا بار جانە وعان مۇنىمەن بىرگە وسىعان ساي قابىلەت بار».
ب. گ. بەلينسكيي: «انا ءوز بالاسىن جانىمەن دە، قانىمەن دە سۇيەدى».
ۆ. گيۋگو: «نازىكتىك اتاۋلىنىڭ جيىنتىعى - انانىڭ الاقانى، سوندىقتان دا ول - ءسابي ءۇشىن ەڭ جىلى ۇيا».
و. بالزاك: «انا كورەگەندىگىنىڭ تەڭدەسى جوق».

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما