سۇيىسپەنشىلىك-ومىر نەگىزى
ءوزىن - ءوزى تانۋ 5 سىنىپ
تاقىرىپ سۇيىسپەنشىلىك - ءومىر نەگىزى
قۇندىلىق وزگەلەردى، الەمدى تانۋعا، سۇيىسپەنشىلىك
قاسيەتتەر سۇيىسپەنشىلىك، ايالاۋ، جاقسى كورۋ
ساباق ماقساتى: وقۋشىلارعا قارىم - قاتىناس جاساۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرىپ، سۇيىسپەنشىلىك قۇندىلىعىنىڭ ءمانىن ۇعىندىرۋ
مىندەتتەرى:
• جاقسى كورۋ، سۇيىسپەنشىلىك ۇعىمدارىنىڭ ادام ومىرىندەگى ءمانىن ءتۇسىندىرۋ؛
• سۇيىسپەنشىلىكپەن قارىم - قاتىناس جاساۋعا باۋلۋ؛
• وقۋشىلاردى تۋعان ەلىن، جەرىن، اتا - اناسىن سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
رەسۋرستار: (قۇرالدار، مالىمەتتەر) سۋرەتتەر، داپتەر
ساباق بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
تىنىشتىق ءساتى /سۋ استى پاتشالىعىنا ويشا ساياحات جايلى، باياۋ مۋزىكا قويىلادى.
كوزىمىزدى جۇمىپ جانە بىرنەشە رەت تەرەڭ تىنىستاپ، دەنەمىزدى بوس ۇستايمىز. بىرنەشە سەكۋندتان سوڭ تەڭىز تۇبىنە ساياحات جاسايمىز.
تەڭىز جاعاسىمەن كەلە جاتقانىڭىزدى ەلەستەتىڭىز. تولقىنداردىڭ جەڭىل شالپىلىنا، شاعالالاردىڭ شۋىلىنا قۇلاق ءتۇرىڭىز. جالاڭ اياقتارىڭىزبەن قۇمدى سەزىنىڭىز. شالعايدان قارا نۇكتە كورىپ تۇرسىز: ول جاقىنداعان كەزدە دەلفين ەكەنىن ءتۇسىندىڭىز. ول ءسىزدى تەڭىز تۇبىنە الىپ كەتۋ ءۇشىن كەلدى. ول وتە ادەپتى جاندىك، ءسىزدى شىدامدىلىقپەن كۇتىپ تۇر. جايلاپ ونىڭ ارقاسىنا وتىرىڭىز، مىقتاپ ۇستاپ جولعا شىعىڭىز. دەلفيننىڭ ارقاسىندا جايلاپ وتىرىپ، ءوزىڭدى ءقاۋىپسىز سەزىنۋ، سۋ استىندا ءجۇزۋ قانداي كەرەمەت. جان - جاعىڭىزعا قاراڭىز: مۇندا كەمپىرقوساق ءتارىزدى ارلى - بەرلى جارقىراي قالقىعان اسەم بالىقتار قانشاما. تەڭىز تۇبىنە بويلاعان سايىن اينالا قالايشا وزگەرەدى، سۋدا تەربەلگەن قانشاما عاجايىپ بالدىرلار. قاراڭىزشى، قانداي وراسان زور بالىقتار، ال ەندى اناۋ جاققا كوز تاستاڭىز... بۇل وراسان سەگىزاياق. سۋ استى نەتكەن قىزىقتى ءارى عاجاپ الەم. ءسىز ءبىر نارسەنى بايقادىڭىز با؟ مۇندا نەتكەن تۇڭعيىق، تولىق تىنىشتىق. وسى تىنىشتىق كۇيدە بولىڭىز. /بىرنەشە سەكۋند ۇنسىزدىك/.
ال ءقازىر جوعارىعا، ءوز الەمىمىزگە كەرى قايتۋعا دايىندالىڭىز. اينالاعا ءجىتى قاراڭىز. عاجاپ تۇستەرگە تاعى ءبىر رەت قاراڭىز جانە تىنىشتىققا قۇلاق ءتۇرىڭىز. وسىنداي تىنىشتىق سىزگە سامالداي اسەر بەرەدى. ەندى دەلفين كەرى قاراي جولعا شىقتى. ءسىز سۋ بەتىنە شىقتىڭىز، جاعاعا جاقىندادىڭىز. دەلفيننىڭ ارقاسىنان ءتۇسىڭىز، ونى سيپالاڭىز جانە وسىنداي عاجاپ ساياحاتقا اپارعانى ءۇشىن ريزاشىلىق ءبىلدىرىڭىز.
سىنىپقا ورالىڭىز جانە ءوز ورىڭىزعا كەلىڭىز. بىرنەشە سەكۋندتان سوڭ كوزىڭىزدى اشىڭىز، وسى تۇيسىنگەن تىنىشتىقتى ءوز بويىڭىزدا ساقتاۋعا تىرىسىڭىز.
- راحمەت. كىم ءوزىنىڭ اسەرىمەن بولىسكىسى كەلەدى؟
تىنىشتىق ءساتى بارىسىندا تولىق تىنىشتىق ءساتىن سەزىندى.
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
4 - تاپسىرما، 23 - بەت
داپتەردەگى تاپسىرما بويىنشا تىلەكتەرىن ورتاعا سالىپ ايتىپ، سىيعا تارتۋ.
ساباق بارىسىن تالداۋ:
3. دايەكسوز
«دۇنيەدە انا ماحابباتىنان قاسيەتتى نارسە جوق. ونىڭ الدىندا ادامدى ىنتىقتىرۋشى وزگە دۇنيەلەر ءالسىز كەلەدى» ۆ. بەلينسكيي
انانىڭ قولى ەڭ قاسيەتتى، ايالى قول، ول نەنى بولسا دا اتقارا الادى. انانىڭ جۇرەگى ەڭ سەنىمدى جانە سەزىمتال جۇرەك، ونىڭ سۇيىسپەنشىلىگى ەشقاشان سونبەيدى، ونىڭ كوزىنەن ەش ۋاقىتتا ەش نارسە دە قالتارىس قالمايدى. بالا بويىنداعى ەڭ جاقسى قاسيەتتەر دە ەڭ الدىمەن انادان تارايدى. الەمدەگى ەڭ كەشىرىمدى، ەڭ مەيىرىمدى جان - انا.
بالالار دايەكسوز ماعىناسىن اشا ءبىلدى.
4. اڭگىمەلەۋ
«ماحاببات شۋاعى» ولەڭىن وقىپ، تالداۋ.
1. «ءبارىنىڭ باستاۋى - ماحاببات!» دەگەن ءسوزدى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
2. ماحاببات نەلىكتەن ادام جانىن نۇرعا، كوڭىلىن قۋانىشقا بولەيدى؟
وقۋشىلاردىڭ ءوز بويلارىنان اتا - اناسىنا، وتانعا، تۋعان ەلگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى انىقتاۋ. الەمدەگى بار جاقسىلىق سۇيىسپەنشىلىك ارقىلى كەلەتىنىن ۇعىندىرۋ. ءبارى دە ماحابباتتان باستالادى. سەبەبى، ماحاببات بولماسا ومىردە سان قيلى جاعدايلار ورىن الاتىن ەدى. «ماحابباتسىز - ءومىر بوس»، - دەپ اباي اتامىز ايتىپ كەتكەندەي ماحاببات بولماسا ومىردە ءومىر ءسۇرۋ قيىن بولار ەدى. مىسالى وتاندى الىپ قارايىقشى، وتانعا دەگەن ماحاببات بولماسا ومىردە سابىرسىزدىق، اياۋسىزدىق، كىشىپەيىلدىلىك، سىيلاستىق بولماس ەدى. سونىمەن قاتار اناعا دەگەن ماحاببات، وتباسىنا دەگەن ماحاببات بۇلاردىڭ بارلىعى بولماسا ومىردە اياۋشىلىق، مەيىرىمدىلىكتىڭ ءبىرى دە بولماس ەدى.
5. شىعارماشىلىق جۇمىس
ز. ۆوسكرەسەنسكايانىڭ «انا» دەگەن اڭگىمەسىن وقۋ. اڭگىمەنى وقي وتىرىپ، انالارىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ءبىلدىرىپ، ەسسە جازۋ.
وقۋشىلار جەكە جۇمىس بارىسىندا وزدەرىنىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن كورسەتەدى.
6. توپپەن ءان ايتۋ انا تۋرالى جىر
ءسوزى ع. قايىربەكوۆتىكى. ءانى ش. قالداياقوۆتىكى
الەمنىڭ جارىعىن سىيلادىڭ سەن ماعان.
دالانىڭ ءار گۇلىن جينادىڭ سەن ماعان.
سەن بەردىڭ قۇستاردىڭ قاناتىن سامعاعان،
بالالىق قۇشتارىم وزىڭە ارناعان.
قايىرماسى:
الديلەپ، ايالاپ، وسىرگەن جەمىسىن،
سامال جەل، سايا ب ا ق قۇشاعىڭ مەن ءۇشىن.
ەسەيىپ كەتسەم دە، مەن ساعان ءسابيمىن.
كوڭىلدى كوكتەمدەي كوزىڭنەن تانيمىن.
وتەۋگە بورىشىڭ، اناشىم، جان سىرىم.
ىزدەدىم سەن ءۇشىن الەمنىڭ اسىلىن.
الەمنىڭ بايلىعىن سىيلار ەم، كەش مەنى،
سىيلار ەم اي، كۇنىن، قولىما تۇسپەدى.
قايىرماسى:
ەتە گور قاناعات، ازىرگە بەرەرىم،
بالالىق ماحاببات، بالالىق جۇرەگىم.
بول ريزا، اناجان، قولداعى وسى بار،
وزىڭە ارناعان ءانىمدى قوسىپ ال.
قايىرماسى:
«انا تۋرالى جىر» ءانىن توپپەن ورىندادى.
7. ءۇي تاپسىرماسى
29 - بەت 1 - تاپسىرما
ءوز سۇيىسپەنشىلىكتەرىن كىمگە، نەگە بىلدىرەتىندەرىن گۇل كەسكىندەرىنە بەينەلەپ كورسەتۋ.
8. سوڭعى تىنىشتىق ءساتى
ەندى كوزىمىزدى جۇمىپ وسى ساباقتا ايتىلعان ويلار مەن ىستەردى وي ەلەگىنەن وتكىزىپ كورەيىكشى. بارلىق ايتىلعان جاقسى ويلاردى جۇرەگىمىزدىڭ تۇكپىرىنە اپارىپ ورنالاستىرايىق. ەندى كوزدەرىڭدى اشا قويىڭدار. وسىمەن ءبىزدىڭ ساباعىمىز اياقتالدى. بۇگىنگى كۇندەرىڭىز قۋانىش اكەلسىن.
ماداقتاۋ.
الماتى وبلىسى، جامبىل اۋدانى،
«ءشيلىباستاۋ بەكەتىندەگى ورتا مەكتەپ مەكتەپكە دەيىنگى شاعىن ورتالىعىمەن»
كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەكەمەسى سارسەبايەۆا جانار التىنبەكوۆنا
تاقىرىپ سۇيىسپەنشىلىك - ءومىر نەگىزى
قۇندىلىق وزگەلەردى، الەمدى تانۋعا، سۇيىسپەنشىلىك
قاسيەتتەر سۇيىسپەنشىلىك، ايالاۋ، جاقسى كورۋ
ساباق ماقساتى: وقۋشىلارعا قارىم - قاتىناس جاساۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ءتۇسىندىرىپ، سۇيىسپەنشىلىك قۇندىلىعىنىڭ ءمانىن ۇعىندىرۋ
مىندەتتەرى:
• جاقسى كورۋ، سۇيىسپەنشىلىك ۇعىمدارىنىڭ ادام ومىرىندەگى ءمانىن ءتۇسىندىرۋ؛
• سۇيىسپەنشىلىكپەن قارىم - قاتىناس جاساۋعا باۋلۋ؛
• وقۋشىلاردى تۋعان ەلىن، جەرىن، اتا - اناسىن سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
رەسۋرستار: (قۇرالدار، مالىمەتتەر) سۋرەتتەر، داپتەر
ساباق بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
تىنىشتىق ءساتى /سۋ استى پاتشالىعىنا ويشا ساياحات جايلى، باياۋ مۋزىكا قويىلادى.
كوزىمىزدى جۇمىپ جانە بىرنەشە رەت تەرەڭ تىنىستاپ، دەنەمىزدى بوس ۇستايمىز. بىرنەشە سەكۋندتان سوڭ تەڭىز تۇبىنە ساياحات جاسايمىز.
تەڭىز جاعاسىمەن كەلە جاتقانىڭىزدى ەلەستەتىڭىز. تولقىنداردىڭ جەڭىل شالپىلىنا، شاعالالاردىڭ شۋىلىنا قۇلاق ءتۇرىڭىز. جالاڭ اياقتارىڭىزبەن قۇمدى سەزىنىڭىز. شالعايدان قارا نۇكتە كورىپ تۇرسىز: ول جاقىنداعان كەزدە دەلفين ەكەنىن ءتۇسىندىڭىز. ول ءسىزدى تەڭىز تۇبىنە الىپ كەتۋ ءۇشىن كەلدى. ول وتە ادەپتى جاندىك، ءسىزدى شىدامدىلىقپەن كۇتىپ تۇر. جايلاپ ونىڭ ارقاسىنا وتىرىڭىز، مىقتاپ ۇستاپ جولعا شىعىڭىز. دەلفيننىڭ ارقاسىندا جايلاپ وتىرىپ، ءوزىڭدى ءقاۋىپسىز سەزىنۋ، سۋ استىندا ءجۇزۋ قانداي كەرەمەت. جان - جاعىڭىزعا قاراڭىز: مۇندا كەمپىرقوساق ءتارىزدى ارلى - بەرلى جارقىراي قالقىعان اسەم بالىقتار قانشاما. تەڭىز تۇبىنە بويلاعان سايىن اينالا قالايشا وزگەرەدى، سۋدا تەربەلگەن قانشاما عاجايىپ بالدىرلار. قاراڭىزشى، قانداي وراسان زور بالىقتار، ال ەندى اناۋ جاققا كوز تاستاڭىز... بۇل وراسان سەگىزاياق. سۋ استى نەتكەن قىزىقتى ءارى عاجاپ الەم. ءسىز ءبىر نارسەنى بايقادىڭىز با؟ مۇندا نەتكەن تۇڭعيىق، تولىق تىنىشتىق. وسى تىنىشتىق كۇيدە بولىڭىز. /بىرنەشە سەكۋند ۇنسىزدىك/.
ال ءقازىر جوعارىعا، ءوز الەمىمىزگە كەرى قايتۋعا دايىندالىڭىز. اينالاعا ءجىتى قاراڭىز. عاجاپ تۇستەرگە تاعى ءبىر رەت قاراڭىز جانە تىنىشتىققا قۇلاق ءتۇرىڭىز. وسىنداي تىنىشتىق سىزگە سامالداي اسەر بەرەدى. ەندى دەلفين كەرى قاراي جولعا شىقتى. ءسىز سۋ بەتىنە شىقتىڭىز، جاعاعا جاقىندادىڭىز. دەلفيننىڭ ارقاسىنان ءتۇسىڭىز، ونى سيپالاڭىز جانە وسىنداي عاجاپ ساياحاتقا اپارعانى ءۇشىن ريزاشىلىق ءبىلدىرىڭىز.
سىنىپقا ورالىڭىز جانە ءوز ورىڭىزعا كەلىڭىز. بىرنەشە سەكۋندتان سوڭ كوزىڭىزدى اشىڭىز، وسى تۇيسىنگەن تىنىشتىقتى ءوز بويىڭىزدا ساقتاۋعا تىرىسىڭىز.
- راحمەت. كىم ءوزىنىڭ اسەرىمەن بولىسكىسى كەلەدى؟
تىنىشتىق ءساتى بارىسىندا تولىق تىنىشتىق ءساتىن سەزىندى.
2. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
4 - تاپسىرما، 23 - بەت
داپتەردەگى تاپسىرما بويىنشا تىلەكتەرىن ورتاعا سالىپ ايتىپ، سىيعا تارتۋ.
ساباق بارىسىن تالداۋ:
3. دايەكسوز
«دۇنيەدە انا ماحابباتىنان قاسيەتتى نارسە جوق. ونىڭ الدىندا ادامدى ىنتىقتىرۋشى وزگە دۇنيەلەر ءالسىز كەلەدى» ۆ. بەلينسكيي
انانىڭ قولى ەڭ قاسيەتتى، ايالى قول، ول نەنى بولسا دا اتقارا الادى. انانىڭ جۇرەگى ەڭ سەنىمدى جانە سەزىمتال جۇرەك، ونىڭ سۇيىسپەنشىلىگى ەشقاشان سونبەيدى، ونىڭ كوزىنەن ەش ۋاقىتتا ەش نارسە دە قالتارىس قالمايدى. بالا بويىنداعى ەڭ جاقسى قاسيەتتەر دە ەڭ الدىمەن انادان تارايدى. الەمدەگى ەڭ كەشىرىمدى، ەڭ مەيىرىمدى جان - انا.
بالالار دايەكسوز ماعىناسىن اشا ءبىلدى.
4. اڭگىمەلەۋ
«ماحاببات شۋاعى» ولەڭىن وقىپ، تالداۋ.
1. «ءبارىنىڭ باستاۋى - ماحاببات!» دەگەن ءسوزدى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
2. ماحاببات نەلىكتەن ادام جانىن نۇرعا، كوڭىلىن قۋانىشقا بولەيدى؟
وقۋشىلاردىڭ ءوز بويلارىنان اتا - اناسىنا، وتانعا، تۋعان ەلگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى انىقتاۋ. الەمدەگى بار جاقسىلىق سۇيىسپەنشىلىك ارقىلى كەلەتىنىن ۇعىندىرۋ. ءبارى دە ماحابباتتان باستالادى. سەبەبى، ماحاببات بولماسا ومىردە سان قيلى جاعدايلار ورىن الاتىن ەدى. «ماحابباتسىز - ءومىر بوس»، - دەپ اباي اتامىز ايتىپ كەتكەندەي ماحاببات بولماسا ومىردە ءومىر ءسۇرۋ قيىن بولار ەدى. مىسالى وتاندى الىپ قارايىقشى، وتانعا دەگەن ماحاببات بولماسا ومىردە سابىرسىزدىق، اياۋسىزدىق، كىشىپەيىلدىلىك، سىيلاستىق بولماس ەدى. سونىمەن قاتار اناعا دەگەن ماحاببات، وتباسىنا دەگەن ماحاببات بۇلاردىڭ بارلىعى بولماسا ومىردە اياۋشىلىق، مەيىرىمدىلىكتىڭ ءبىرى دە بولماس ەدى.
5. شىعارماشىلىق جۇمىس
ز. ۆوسكرەسەنسكايانىڭ «انا» دەگەن اڭگىمەسىن وقۋ. اڭگىمەنى وقي وتىرىپ، انالارىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ءبىلدىرىپ، ەسسە جازۋ.
وقۋشىلار جەكە جۇمىس بارىسىندا وزدەرىنىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن كورسەتەدى.
6. توپپەن ءان ايتۋ انا تۋرالى جىر
ءسوزى ع. قايىربەكوۆتىكى. ءانى ش. قالداياقوۆتىكى
الەمنىڭ جارىعىن سىيلادىڭ سەن ماعان.
دالانىڭ ءار گۇلىن جينادىڭ سەن ماعان.
سەن بەردىڭ قۇستاردىڭ قاناتىن سامعاعان،
بالالىق قۇشتارىم وزىڭە ارناعان.
قايىرماسى:
الديلەپ، ايالاپ، وسىرگەن جەمىسىن،
سامال جەل، سايا ب ا ق قۇشاعىڭ مەن ءۇشىن.
ەسەيىپ كەتسەم دە، مەن ساعان ءسابيمىن.
كوڭىلدى كوكتەمدەي كوزىڭنەن تانيمىن.
وتەۋگە بورىشىڭ، اناشىم، جان سىرىم.
ىزدەدىم سەن ءۇشىن الەمنىڭ اسىلىن.
الەمنىڭ بايلىعىن سىيلار ەم، كەش مەنى،
سىيلار ەم اي، كۇنىن، قولىما تۇسپەدى.
قايىرماسى:
ەتە گور قاناعات، ازىرگە بەرەرىم،
بالالىق ماحاببات، بالالىق جۇرەگىم.
بول ريزا، اناجان، قولداعى وسى بار،
وزىڭە ارناعان ءانىمدى قوسىپ ال.
قايىرماسى:
«انا تۋرالى جىر» ءانىن توپپەن ورىندادى.
7. ءۇي تاپسىرماسى
29 - بەت 1 - تاپسىرما
ءوز سۇيىسپەنشىلىكتەرىن كىمگە، نەگە بىلدىرەتىندەرىن گۇل كەسكىندەرىنە بەينەلەپ كورسەتۋ.
8. سوڭعى تىنىشتىق ءساتى
ەندى كوزىمىزدى جۇمىپ وسى ساباقتا ايتىلعان ويلار مەن ىستەردى وي ەلەگىنەن وتكىزىپ كورەيىكشى. بارلىق ايتىلعان جاقسى ويلاردى جۇرەگىمىزدىڭ تۇكپىرىنە اپارىپ ورنالاستىرايىق. ەندى كوزدەرىڭدى اشا قويىڭدار. وسىمەن ءبىزدىڭ ساباعىمىز اياقتالدى. بۇگىنگى كۇندەرىڭىز قۋانىش اكەلسىن.
ماداقتاۋ.
الماتى وبلىسى، جامبىل اۋدانى،
«ءشيلىباستاۋ بەكەتىندەگى ورتا مەكتەپ مەكتەپكە دەيىنگى شاعىن ورتالىعىمەن»
كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەكەمەسى سارسەبايەۆا جانار التىنبەكوۆنا
You Might Also Like
