InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: تابيعاتتى قورعاۋ

ساباق ماقساتى: 1. قورشاعان ورتانىڭ ءقادىرىن ءتۇسىنىپ، ونى باعالاپ قورعاي بىلۋگە ۇيرەتۋ. ءار وقۋشىنىڭ جەكە قابىلەتتەرىن اشىپ دامىتۋىنا قاجەتتى جاعداي جاساۋ. تاقىرىپقا قاتىستى جاڭا سوزدەردى مەڭگەرتۋ.
2. ۇيرەنگەن سوزدەرىن، ەسىمدىك تۇرلەرىن دۇرىس قولدانا ءبىلۋ داعدىسىن دامىتۋ. وقىعانىن ءتۇسىنىپ، ءوز ويىن دۇرىس جەتكىزە بىلۋگە جاتتىقتىرۋ. لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
3. قازاقتىڭ حالىق دانالىعى ارقىلى وقۋشىلار بويىندا تابيعاتقا دەگەن قامقورلىق سەزىمىن تاربيەلەۋ.

ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: تاقىرىپقا قاتىستى سۋرەتتەر، ءسوزجۇمباق، ساندىق، تاراتپالى قاعازدار، سمايليك بەينەلەرى.
ساباقتىڭ ادىس-تاسىلدەرى: اڭگىمەلەۋ، سۇراق-جاۋاپ، كورنەكىلىك ءادىسى، پروبلەمالىق ءتاسىل، دەڭگەيلەپ وقىتۋ ءادىسى، «دانالىق ساندىعى» وقىتا ۇيرەتۋ ويىنى، سۋرەتپەن جۇمىس.
ساباقتىڭ تەحنيكالىق قۇرال-جابدىقتارى: ينتەراكتيۆتىك تاقتا، كومپيۋتەر
ساباقتىڭ جۇمىس فورمالارى: ۇجىمدىق، جەكە، دەڭگەيلىك / توپتىق/

ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى.
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
سالەمدەسۋ. ساباققا دايارلىقتارىن انىقتاۋ. پسيحولوگيالىق دايىندىق.
- بۇگىن ءبىزدىڭ ساباعىمىزعا قوناقتار كەلىپ وتىر. بۇل - وتە جاۋاپتى ساباق. سوندىقتان بۇگىنگى ساباقتا وتە مۇقيات، ىنتالى، شيراق، بەلسەندى جانە باتىل بولۋعا تىرىسىڭدار.
ءىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
1. تاقىرىپقا شىعۋ.
وقۋشىلار نازارى ينتەراكتيۆتى تاقتاعا اۋدارىلادى. 1 - سلايد. «ءسوزجۇمباق».

د ا س س ج ا
ۋ ش ق ءۇ ا ە ل
ت ا ب ي ع ا ت ت ى ق و ر ع ا ۋ
ا ا ە ا ر ە س ر ا ا
ۋ ل ر ڭ ت م ل ق
ى ى ءى ى ا ى ى
ق ش ز ق ن م ت

وقۋشىلار سۇراق - جاۋاپ ارقىلى تاقتادا كورسەتىلگەن سۋرەتتەردى اتاپ، ءسوزجۇمباقتى شەشىپ، كولدەنەڭ جولدان ساباقتىڭ تاقىرىبىن وقيدى.
ءسوزجۇمباق شەشۋىن بالالارعا وقىتۋ كەرەك.

2. ساباق تاقىرىبىن، ماقساتىن ايتۋ.
بۇگىنگى ساباقتىڭ تاقىرىبى - «تابيعاتتى قورعاۋ»
- ساباعىمىزدىڭ ماقساتى: وسى تاقىرىپ بويىنشا جاڭا سوزدەر ۇيرەنۋ، ول سوزدەردى، وتكەن ساباقتاردا ۇيرەنگەن ەسىمدىك تۇرلەرىن تىلىمىزدە دۇرىس قولدانا بىلۋگە جاتتىعۋ، سۇراقتى ءتۇسىنىپ جاۋاپ بەرە بىلۋگە داعدىلانۋ، ءوز ويىمىزدى دۇرىس جەتكىزۋگە داعدىلانۋ.

3. «تابيعات» سوزىنە اسسوسياسيالىق تىزبەك قۇراستىرۋ.
وقۋشىلار ءوز ويلارىن ايتادى، ءمۇعالىم جيناقتاپ تولىقتىرادى.
- تابيعات دەگەندە، ءبىز جەر، اسپان، سۋ، وسىمدىكتەر، جانۋارلار، اۋا، وت، كۇن، جىلۋ، اي، وزەن - كولدەر، تاۋلار ت. ب. كوز الدىمىزعا ەلەستەتەمىز. بۇلار ءبىر - ءبىرىنسىز ءومىر سۇرە المايدى. ادام دا تابيعاتتا ءومىر سۇرەدى. ءوز ومىرىنە قاجەتتى زاتتاردى وسى تابيعات - انادان الادى. سۋدى ءوز ءومىرىمىز ءۇشىن قولدانامىز. كۇن بىزگە جىلۋ، جارىق بەرەدى. وسىمدىكتەر بىزگە تازا اۋا ءبولىپ شىعارادى. ياعني، تابيعاتتاعى ءار زاتتىڭ ءوز ورنى، ءوز ماڭىزى بار.
- وسى اسەم تابيعاتقا ارنالعان ءتۇرلى اڭگىمە، ولەڭدەر وتە كوپ. سەندەرگە ۇيدە تابيعات تۋرالى ولەڭدەر جاتتاۋعا بەرگەن ەدىم.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
1. وقۋشىلاردىڭ جاتتاپ كەلگەن ولەڭ شۋماقتارىن تىڭداۋ.
- انتونعا ولەڭ شۋماعىن مەن ءوزىم بەرگەم، تىڭداپ كورەيىك.
وقۋشىلار نازارىن ينتەراكتيۆتى تاقتاعا اۋدارامىن.

2. پروبلەما قويۋ.
2 - سلايد. ولەڭ شۋماقتارى سلايدتا كورسەتىلەدى
تابيعاتتىڭ پاناسىمىز.
اعاش ءوزىن قيعاندى ايۋ بايعۇس اياعىن،
ات سياقتى تەبە الماس. السا جىرىپ، قاناتىپ،
گۇل دە جۇلقىپ، جۇلعاندى جاراسىن كىم تاڭادى؟
«نەگە ءويتتى؟!»- دەپ سوگە الماس. كىم بار باعىپ قاعاتىن؟!

- ولەڭ نە تۋرالى؟ – تابيعات تۋرالى.
- ولەڭدە قانداي سۇراق تۇر؟ داۋىستاپ وقيدى.
- سۇراقتا نە ايتىلىپ تۇر؟
- وسىمدىكتەر مەن جانۋارلاردى كىم قورعايدى دەگەن سۇراق تۇر.
- سونىمەن، ءبىز ساباق بارىسىندا تابيعاتتى قورعايتىن كىم؟ دەگەن پروبلەمالىق سۇراقتى شەشۋگە تىرىسامىز.
3 - سلايد. «تابيعاتتى قورعايتىن كىم؟»

ءىىى. سوزدىك جۇمىس.
4 - سلايد. «جاڭا سوزدەر مەن ءسوز تىركەستەرى»
زيان - ۆرەد
كوك - 1. سينيي 2. مولودايا زەلەن 3. نەبەسا
كوكتى جۇلما – نە رۆي زەلەن
ساقتاۋ كەرەك – نۋجنو سوحرانيت
بولىنبەيتىن ءبىرتۇتاس – نەرازدەليموە، ودنو سەلوە
ۇمىتپا – نە زابىۆاي
ەرەسەك – ۆزروسلىە
بۇلاقتاردىڭ كوزىن اشۋ - وچيستيت رودنيكي
سولۋ – ۆيانۋت
تىيىم سالۋ - زاپرەششات
پانا، قورعاۋشى – زاششيتنيك
لاستاۋعا - زاگريازنيات
اعزا - ورگانيزم

- ءمۇعالىم ءوزى وقيدى
- وقۋشىلارعا تىزبەكتەپ وقىتۋ
- اۋىزشا ءسوز تىركەستەرىن قۇراتۋ
- سويلەمدەر قۇراتۋ
- جاڭا سوزدەردى سوزدىك داپتەرگە كوشىرتۋ.

وقۋ.
- ءمۇعالىم مانەرلەپ وقيدى. وقۋشىلار تىڭدايدى.
- وقۋشىلار تىزبەكتەپ وقيدى
ءتۇسىنۋ.
- وقىپ وتىرىپ، تۇسىنەدى.
تۇسىنگەنىن ايتۋ.
دەڭگەيلىك تاپسىرمالار ورىنداتۋ.
1 - توپ وقۋشىلار - ءماتىندى اۋدارادى
2 - توپ وقۋشىلار - ءماتىننىڭ مازمۇنىن ايتادى
3 - توپ وقۋشىلار - ءماتىندى جاتقا ايتادى، ءماتىننىڭ مازمۇنىن اشاتىن ءسوزدى، سويلەمدى ايتادى.
دايىندالۋعا 3 مينۋت بەرىلەدى.

تۇسىنگەنىن بەكىتۋ. «دانالىق اعاشى» ويىنى.
ءار وقۋشى ءماتىن بويىنشا 1 سۇراق قۇراستىرىپ، سۇراقتارىن قاعازعا جازادى. ونى ساندىقشاعا سالادى. ءمۇعالىم ونى ارالاستىرادى. وقۋشىلار ءبىر - بىردەن سۇراق جازىلعان قاعازدى الىپ، سۇراققا جاۋاپ بەرەدى.
الدىمەن ءماتىندى 1 رەت مۇقيات وقىپ شىعادى.
/قاعازداردى تاراتۋ./
وقۋشىلار سۇراقتى جازىپ، ساندىقشاعا سالادى. العان قاعازدان سۇراقتى وقىپ، جاۋاپ بەرەدى.
ءىىى. العان بىلىمدەرىن بەكىتۋ.
1. «قاجەتتىسىن تاپ» ويىنى.
5 - سلايد. «ەسىمدىكتەرى جاسىرىلعان سويلەمدەر»

... ءومىرىمىز تابيعاتپەن تىكەلەي بايلانىستى.
كوك ءشوپتى... جۇلۋعا بولمايدى.
سانى از، جوعالىپ بارا جاتقان وسىمدىكتەر مەن جانۋارلاردى... «قىزىل كىتاپقا» ەنگىزەمىز.
... قىزىل جانە سارى پاراقتارى بار.
تابيعاتقا كەلتىرىلگەن زيان -... كەلتىرگەن زيان.
... ءتىرى اعزا سۋسىز تىرشىلىك ەتە المايدى.
... وتانىمنىڭ تابيعاتى وتە باي.

وقۋشىلار ەسىمدىكتەرى جاسىرىلىپ بەرىلگەن سويلەمدەردى تولىقتىرىپ، تاقتاعا جازۋى كەرەك.

2. سۋرەتپەن جۇمىس. دەڭگەيلىك تاپسىرمالار. جازباشا جۇمىس
العان بىلىمدەرىن، ويلارىن جيناقتاپ، تۇجىرىمداۋ
ينتەراكتيۆتى تاقتاداعى سۋرەتكە كوڭىل اۋدارۋ.

1 - توپ. بەرىلگەن سۋرەت بويىنشا سويلەمدەر قۇراپ جازادى.
2 - توپ. بەرىلگەن سۋرەت بويىنشا شاعىن اڭگىمە قۇرايدى.
3 - توپ. «تابيعاتتى قالاي قورعاۋ كەرەك؟» دەگەن تاقىرىپقا ءوز ويلارىن جازادى.
بۇل تاپسىرمانى ورىنداۋعا 5 مينۋت بەرىلەدى.
ءار دەڭگەيدەن 1 بالانى تىڭدالادى. باسقالارىنىڭ جۇمىسى كەيىن تەكسەرىلەدى.

ءىV. تاقىرىپتى قورىتۋ. ءتۇيىن ءسوز.
- بۇگىنگى ساباقتا نە تۋرالى ايتتىق؟
- تابيعات دەگەن نە ەكەن؟
- تابيعاتتى نە ىستەۋ كەرەك؟
- ءبىز ساباعىمىزدىڭ باسىندا قانداي سۇراقتى پروبلەما ەتىپ الدىق؟
- تابيعاتتى قورعايتىن كىم؟ دەگەن سۇراقتىڭ جاۋابىن تابۋعا ءتيىس ەدىك.
- سۇراعىمىزعا جاۋاپ تابىلدى ما؟
- تابيعاتتى كىم قورعاۋى كەرەك؟
- ادامدار قورعاۋى كەرەك.
ولەڭگە قايتا كوڭىل اۋدارۋ، وقىتۋ. 2 - سلايد ولەڭنىڭ جالعاسىمەن.
... ءتۇيىپ ايتار ءسوزىمىز:
تابيعاتتىڭ پاناسى –
ءبىزدىڭ مىنا ءوزىمىز،
ادامزاتتىڭ بالاسى.
- تابيعاتتى قورعايتىن كىم ەكەن؟
- ادامزاتتىڭ بالاسى، ياعني كىمدەر؟ مىنا - بىزدەر.
V. ساباقتى قورىتۋ. سمايليكتەر تاراتۋ.
ساباق بارىسىندا نەنى ءبىلىپ، نەنى ۇيرەنگەندەرى، نەنى بولاشاقتا بىلگىسى كەلەتىندەرىن ايتادى.
ءوز جۇمىسىنا، جالپى ساباققا قوياتىن باعالارىن ءمۇعالىم تاراتقان سمايليكتەرمەن كورسەتەدى.

ءۇي تاپسىرماسى: سوزدەردى جاتتاۋ. «مەن تابيعاتتى قالاي قورعاپ ءجۇرمىن» - ەسسە جازۋ.
باعالاۋ.

قاراعاندى وبلىسى، اباي اۋدانى، توپار كەنتى
ب. مومىش ۇلى اتىنداعى جبب ورتا مەكتەپتىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءمۇعالىمى سماعۇلوۆا مايداگۇل فايزۋللا قىزى