تاۋەلسىز - ەلىم قازاقستان
تاقىرىبى: تاۋەلسىز - ەلىم قازاقستان
ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك. وقۋشىلاردى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرىمەن، تاريحىمەن، ەل وردامىز استانا قالاسىمەن تانىستىرۋ. ەلىمىزدىڭ اتاقتى اقىندارى، عالىمدارى، اعارتۋشىلارى جايىندا مالىمەت بەرۋ.
2. دامىتۋشىلىق. وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، ءتىل بايلىعىن، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ.
3. تاربيەلىك. بولاشاققا ءوز ۇلەسىن قوسا بىلەتىن، ىزدەنىمپاز ۇرپاق ەتىپ تاربيەلەۋ. پاتريوتتىق، ەستەتيكالىق تاربيە بەرۋ.
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، كورنەكىلىك.
ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى حابارلاۋ، ساياحات ساباق
كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، ق ر - نىڭ رامىزدەرى، ماقال - ماتەلدەر، مۋزىكا.
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. وقۋشىلاردى وتىرعىزىپ، زەيىندەرىن ساباققا اۋدارۋ.
- سالەمەتسىزدەر مە، قۇرمەتتى وقۋشىلار، ارداقتى اتا - انالار! بۇگىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى، ياعني ءبىزدىڭ وتانىمىز، التىن بەسىگىمىز جايلى اڭگىمەلەسەمىز. ساباعىمىزدىڭ ماقساتى: ەلىمىزدىڭ تاريحى جايلى، استانا قالاسى جونىندە، پرەزيدەنتىمىز تۋرالى مالىمەتتەر الۋ. ىزگى تىلەكپەن بۇگىنگى ساباعىمىزدى باستايىق.
ءمۇعالىم ءسوزى:
“تاۋەلسىز ەلىم - قازاقستانىم” تاربيە ساعاتىن باستاماس بۇرىن، سىزدەردى بۇل مەرەكەنىڭ ماڭىزىمەن تانىستىرىپ وتەيىن.
- تاۋەلسىزدىك مەرەكەسى
ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ مەرەكەسى
وتانىمىزدىڭ مەرەكەسى
- ال وتان دەگەن نە؟
- تۋعان جەرىمىز دەپ نەنى ايتامىز
- قازاقستان رەسپۋبليكاسى - ءبىزدىڭ تۋىپ وسكەن جەرىمىز، وتانىمىز. بۇل جەردە قازاق حالقى ەرتەدەن تۇرىپ كەلەدى. قازاقتار مال ءوسىرىپ، جەر يگەرىپ، ءوز وتانىن جاۋدان قورعاعان، جەرىن بولاشاق ۇرپاعىنا مۇرا ەتىپ قالدىرعان، ياعني ءبىز ءۇشىن!
قازىرگى كەزدە اشىق اسپان، جارىق كۇن ساۋلەسى ءتۇسىپ تۇرعان مەملەكەتتە ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز، ءبىلىم الۋعا مول مۇمكىندىگىمىز بار.
قازاقستان دەيتىن مەنىڭ بار ەلىم،
جاتىر الىپ جارتى دۇنيە الەمىن!
بۇل دالانى انام جاسپەن سۋارعان،
بۇل دالادا اتام قولعا تۋ العان.
بۇل دالاعا جىلاپ كەلىپ، ۋانعام،
بۇل دالادا وسكەن جاندا جوق ارمان!
قازاق حالقى ەركىندىككە جەتۋ ءۇشىن - قانشاما قيىندىقتى باسىنان وتكىزدى. مىڭداعان جىلدىق تاريحى بار،
التايدان الاتاۋعا دەيىن ۇلان-عايىر جەردى مەكەن ەتكەن اتا – بابالارىمىز تاۋەلسىزدىكتى ارمان ەتكەن. وسىناۋ كەڭ دالانى كوك نايزانىڭ ۇشىمەن، سوم بىلەكتىڭ كۇشىمەن قورعاعان بابالارىمىزدىڭ اماناتىن ورىنداۋ ءۇشىن تالاي بوزداقتار جانكەشتىلىككە بارعان. قاراكەرەي قابانباي، قانجىعالى بوگەنباي باتىرلاردان باستاپ، يسا دوسان، شوتان باتىرلار، بەرىرەكتە باۋىرجان، مانشۇك، ءاليا سىندى باتىرلار سول ەل قورعاۋدى ۇران ەتكەن، سول ءۇشىن قۇربان بولىپ، ەل قۇرمەتىنە بولەنگەن باتىرلار. رەسەيدىڭ ەزگىسىندە بولىپ، ءتىلىمىز بەن دىنىمىزدەن بەزىپ، ورىستانعالى تۇرعاندا قايرات رىسقۇلبەكوۆ، ءلاززات اسانوۆا سياقتى قىرشىن جاستاردىڭ قۇرباندىققا بارۋى ارقاسىندا عانا تاۋەلسىزدىك الىپ، ەگەمەندى ەل بولدىق.
شاكىرتتەرىم قازىرگى كەزدە سەن اشىق اسپان، جارىق كۇن ساۋلەسى ءتۇسىپ تۇرعان مەملەكەتتە ءومىر ءسۇرىپ جاتىرسىڭ، ءبىلىم الۋعا سەن ءۇشىن مۇمكىندىك مول. سەن كوپ ۋاقىتىڭدى دوستارىڭمەن، تۋعان – تۋىستارىڭمەن وتكىزەسىڭ، كوڭىلدى مەرەكەلەردى اسىعا كۇتەسىڭ. ساعان قانداي مەرەكەلەر ۇنايدى؟ ولاردى قالاي تويلايسىڭ؟ ارينە بارلىق مەيرامدار جاقسى. ءبىراق ولاردىڭ اراسىندا ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىز ءۇشىن ماڭىزدىلارى بار. سونىڭ ءبىرى – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىك كۇنى.
تاۋەلسىزدىك جولى وڭاي جول ەمەس، بۇل جولدا سان مىڭداعان ادامنىڭ ارمانى مەن تاعدىرى تالكەككە ءتۇستى. ءبىزدىڭ ەلىمىز بۇگىنگى كۇنگە سونداي قيىن - قىستاۋ، داڭقتى جولداردان ءوتىپ كەلىپ وتىر. سوندىقتان دا، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ ءمانى وزگەشە، باعاسى تەڭدەسسىز. ەندەشە تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تۇعىرى ءارقاشان بيىك بولسىن.
قازاق حالقى ەركىندىككە جەتۋ ءۇشىن قانشاما قيىن – قىستاۋ كەزەڭدەردى باستان كەشىردى. مىڭداعان جىلدىق تاريحى بار، قازاقستان ءوز تاۋەلسىزدىگىن الدى. ال، 1986 جىلعى وقيعا حالىقتىڭ ەسىندە ماڭگى ساقتالادى.
16 – جەلتوقساندا قازاق جاستارى ورتالىق الاڭعا شىعىپ، قازاقستان تاۋەلسىزدىگىن تالاپ ەتتى.
بۇل كۇن - قازاقستان تاريحىندا تاۋەلسىز قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۋعان كۇنى دەپ التىن ارىپپەن جازىلدى. سوندىقتان دا جەلتوقسان بۇكىلحالىقتىق مەرەكە. جەلتوقساندا ءشايت بولعان قۇرباندارىمىزدى ءبىر مينۋت ۇنسىزدىكپەن ەسكە الايىق.
جەلتوقسان قۇرباندارى ءبىر مينۋت ۇنسىزدىكپەن ەسكە الىنادى.
راحمەت
تاۋەلسىزدىگىمىزدى جەلتوقساننىڭ جەمىسى دەي الامىز با؟
قازاقستان ءوز تاۋەلسىزدىگىنە ۇزاق تا، قيىن - قىستاۋ
كۇرەس جولدارىنان ءوتۋ ارقىلى قول جەتكىزدى. وسى كۇرەستە
1986 جىلعى جەلتوقسان وقيعاسىنىڭ الاتىن ورىنى ەرەكشە.
ول قازاقتىڭ قانشالىقتى قاجىر - قايراتتى، توزىمدىلىگى بار
ەكەنىن كورسەتتى
قازاقستان جوعارى كەڭەسى 1991ج. 16 جەلتوقساندا قازاقستاندى تاۋەلسىز رەسپۋبليكا دەپ جاريالادى. ەكى ءجۇز جىلداي پاتشالىق رەسەيدىڭ وتارى، جەتپىس جىلدان استام كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ بۇعاۋىندا بولعان قازاقستان ەگەمەن ەل بولدى.
بالالار، وتكەنگە شولۋ جاسايىقشى؟ وتكەن جىلدار قانداي ەرەكشەلىكتەرىمەن ەسىمىزدە قالدى؟ سول تۋرالى ويىمىزدى ورتاعا سالساق.
8 – وقۋشى:
1991 جىلى 1 - جەلتوقساندا رەسپۋبليكا جۇرتشىلىعى تۇڭعىش رەت نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتى رەسپۋبليكامىزدىڭ پرەزيدەنتى ەتىپ سايلادى.
9 - وقۋشى:
1991 جىلى 16 جەلتوقساندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جوعارعى سەسسياسى
«تاۋەلسىز دەموكراتيالىق جانە قۇقىلى» مەملەكەت دەپ جاريالاندى.
10 – وقۋشى:
1992 جىلى 4 ماۋسىمدا پرەزيدەنت قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك جالاۋى، ەلتاڭباسى، ءانۇرانى تۋرالى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭدارىنا قول قويدى.
11 – وقۋشى:
1992 جىلى 28 قاڭتاردا تاۋەلسىز قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش اتا زاڭى قابىلداندى
12 - وقۋشى:
1993 جىلى 12 قاراشادا ءتول تەڭگەمىز دۇنيەگە كەلدى.
ءى - جۇرگىزۋشى:
تاۋەلسىزدىك - تىرەگىم الماس ءۇندى،
ءتاتتى ءۇمىتى حالقىمنىڭ سان عاسىرى
كوك بايراقتى، كەمەڭگەر كەمەل ويلى
كەلبەتىڭنەن كورەمىن جالعاسىمدى.
- ەگەمەندى قازاقتان!
ءان ۇرانىم – جان ۇرانىم،
ايتار ءانىم – سويلەر ءسوزىم،
تۋعان جەرىم ساعىنارىم.
ماڭگى باقي شىرقالادى،
رەسپۋبليكا ءانۇرانى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءانۇرانى ورىندالادى.
جاڭاعى ءبىزدىڭ شىرقاپ ايتقان ءانىمىز بۇل جاي ەل تۋرالى ءان ەمەس، بۇل ءبىزدىڭ ەلىمىز ءۇشىن ەرەكشە، قۇدىرەتتى، ەڭ قاسيەتتى، ءارى ادەمى ءان. بۇل ءان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرىنىڭ ءبىرى. بىلە بىلسەڭدەر ق ر - نىڭ ءۇش مەملەكەتتىك ءرامىزى بار. ول ءانۇران، تۋ جانە ەلتاڭبا. جەر شارىندا بار ءار مەملەكەتتىڭ وزىندىك ءۇش ءرامىزى بولادى. ءاربىر مەملەكەتتىڭ عاسىرلىق تاريحىنا بايلانىستى رامىزدەرى بار. ق ر مەملەكەتتىك رامىزدەرىنە - تۋ، ەلتاڭبا، گيمن جاتادى. مەملەكەتتىك رامىزدەردى قۇرمەتتەۋ - ءارىبىر ازاماتتىڭ مىندەتى.
مەملەكەتتىك رامىزدەردى ءبىز قاستەرلەپ ساقتاۋىمىز كەرەك. (بۇل جەردە ق ر - نىڭ رامىزدەرىنىڭ سۋرەتتەرى كورسەتىلىپ، رامىزدەرىمىزدىڭ اۆتورى مەن ولارداعى سۋرەتتەردىڭ نە بىلدىرەتىنىن ءتۇسىندىرۋ)
ءبىزدىڭ وتانىمىز وسى 24 جىلدا قانداي جەتىستىكتەرگە جەتتى سونى تىزبەكتەسەك:
* 1991 جىلى 29 تامىزدا ق ر پرەزيدەنتىنىڭ نۇسقاۋىمەن سەمەي پوليگونى جابىلدى.
* 2 قازاندا قازاقستاندىق تۇڭعىش عارىشكەر ت. اۋباكىروۆ عارىشقا ۇشتى.
* 1991 جىلى 1 جەلتوقساندا پرەزيدەنت سايلاۋى بولدى.
• قازاقستان ءوز تاۋەلسىزدىگىن 1990 جىلى 25 قازاندا مەملەكەتتىك ەگەمەندىك دەكلاراسياسىن قابىلداپ جاريالادى. ال 1991 جىلى 16 جەلتوقساندا ق ر تاۋەلسىزدىگى تۋرالى زاڭ قابىلداندى. 1995 جىلدان باستاپ قازاقستان استاناسى - استانا قالاسى. مەملەكەت – ادامداردى بىرىكتىرەتىن ۇلكەن وتباسى.
• كونستيتۋسيا - مەملەكەتتىڭ نەگىزگى زاڭى. بۇل قازاقستان ازاماتتارىنىڭ قوعامدا ءومىر ءسۇرۋ ەرەجەلەرى، تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ نەگىزگى تۇڭعىش كونستيتۋسياسى 1993 جىلى 28 قاڭتاردا، ال جاڭا كونستيتۋسيا 1995 جىلى 30 تامىزدا قابىلداندى.
• اتا زاڭىمىز بويىنشا مەملەكەت باسقارۋشىسى - پرەزيدەنت.
• 1995 جىلدىڭ 30 تامىزىندا رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋمدا كونستيتۋسيا قابىلداندى. 2015 جىلى، ياعني ءبىر جىلدان كەيىن كونستيتۋسيامىزعا 20 جىل تولادى. بۇل ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىز ءۇشىن ماڭىزدى مەرزىم. كونستيتۋسيا كىتابى 9 بولىمنەن، ونىڭ ىشىندە 98 باپتان تۇرادى.
• 1993 جىلى 15 قاراشادا ءتول تەڭگەمىز اينالىمعا شىقتى
سەرگىتۋ ءساتى:
قارا جورعا ءبيىن قويىپ بيلەتۋ
1998 جىلى 6 مامىردا ق ر پرەزيدەنتىنىڭ نۇسقاۋىمەن اقمولا قالاسى – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى استانا قالاسى بولىپ اتالىندى. قازىرگى كەزدە ەل ورداسى استانا قالاسى ەرتەگى قالاشىعىنا اينالدى. ءتۇرلى مادەني قۇرىلىس مەكەمەلەرى، ۇيلەر، ەسكەرتكىشتەر سالىندى. ( بۇل جەردە قازاق ەلىنىڭ بۇرىنعى استانالارى جايلى ايتىلىپ، استانا قالاسىنىڭ سۋرەتتەرى كورسەتىلەدى )
قازاقستان بۇكىل الەمگە قۋاتتى، تاۋەلسىز، حالىق اراسىندا بەيبىتشىلىك ورناعان مەملەكەت رەتىندە تانىمال بولدى. تۋريزم، سپورت، ءبىلىم بەرۋ، مەديسينا سالالارىندا جەتىستىكتەرگە جەتتىك. حالىقتىڭ تۇرمىستىق جاعدايى الدەقايدا جاقساردى. مەكتەپتەر، بالاباقشالار مەن اۋرۋحانالار سالىندى، قالالار گۇلدەندى. زەينەتكەرلەرگە، دارىگەرلەر مەن مۇعالىمدەرگە جالاقىلارىن ارتتىردى. جالپى العاندا جۇمىس ىستەيتىن ادامداردىڭ ەڭبەگى ارتتى.
قازاقستاندا 18 ميلليوننان اسا حالىق تۇرسا ونىڭ 120 ءار - ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرى. ءار حالىقتىڭ ءتىلى مەن سالت - داستۇرلەرى بار. ال مەملەكەتتىك ءتىل – قازاق ءتىلى.
قازاقستاننىڭ تابيعاتتى تاماشا، بايلىعى مول، جەرى كوز جەتكىسىز ۇلان-عايىر. ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدە تابيعاتتى قورعاۋ ءۇشىن كوپ جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە. وتاندى ءسۇيۋ - تابيعاتقا قامقورلىقپەن قاراۋ، تۋعان جەردى باعالاپ ساقتاۋ.
پاتريوت بولۋ ءۇشىن قانداي جاقسى قاسيەتتەردى يگەرۋىمىز كەرەك؟ باتىل، ەرجۇرەك، ادال، شىنشىل،
ەڭ باستىسى - ءبىز قازاقستان دەگەن ورتاق ۇيىمىزدە ءانىمىز دە، ءسانىمىز دە جاراسىپ، ىنتىماق پەن بىرلىكتىڭ ناتيجەسىندە تاتۋ - ءتاتتى ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز.
ەندەشە وسى تاۋەلسىزدىك مەرەكەسىنە ارنالعان ءان - جىرىمىزدى شاشۋ ەتەيىك.
قورىتىندى: - ساباعىمىزدى اياقتاي سىزدەردى وتانىمىزدىڭ كەلە جاتقان اتاۋلى مەرەكەسىمەن قۇتتىقتاپ، بۇگىنگى تاربيە ساعاتىمىزدى م. جۇمابايەۆتىڭ «مەن جاستارعا سەنەمىن» اتتى ولەڭىمەن قورىتىندىلاعىم كەلەدى:
ارىستانداي ايباتتى،
جولبارىستاي قايراتتى،
قىرانداي كۇشتى قاناتتى –
مەن جاستارعا سەنەمىن!
مەن سەنەمىن جاستارعا:
الاشتىڭ اتىن اسپانعا
شىعارار ولار ءبىر تاڭدا،
مەن جاستارعا سەنەمىن!
ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك. وقۋشىلاردى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرىمەن، تاريحىمەن، ەل وردامىز استانا قالاسىمەن تانىستىرۋ. ەلىمىزدىڭ اتاقتى اقىندارى، عالىمدارى، اعارتۋشىلارى جايىندا مالىمەت بەرۋ.
2. دامىتۋشىلىق. وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، ءتىل بايلىعىن، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ.
3. تاربيەلىك. بولاشاققا ءوز ۇلەسىن قوسا بىلەتىن، ىزدەنىمپاز ۇرپاق ەتىپ تاربيەلەۋ. پاتريوتتىق، ەستەتيكالىق تاربيە بەرۋ.
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، كورنەكىلىك.
ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى حابارلاۋ، ساياحات ساباق
كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، ق ر - نىڭ رامىزدەرى، ماقال - ماتەلدەر، مۋزىكا.
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. وقۋشىلاردى وتىرعىزىپ، زەيىندەرىن ساباققا اۋدارۋ.
- سالەمەتسىزدەر مە، قۇرمەتتى وقۋشىلار، ارداقتى اتا - انالار! بۇگىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى، ياعني ءبىزدىڭ وتانىمىز، التىن بەسىگىمىز جايلى اڭگىمەلەسەمىز. ساباعىمىزدىڭ ماقساتى: ەلىمىزدىڭ تاريحى جايلى، استانا قالاسى جونىندە، پرەزيدەنتىمىز تۋرالى مالىمەتتەر الۋ. ىزگى تىلەكپەن بۇگىنگى ساباعىمىزدى باستايىق.
ءمۇعالىم ءسوزى:
“تاۋەلسىز ەلىم - قازاقستانىم” تاربيە ساعاتىن باستاماس بۇرىن، سىزدەردى بۇل مەرەكەنىڭ ماڭىزىمەن تانىستىرىپ وتەيىن.
- تاۋەلسىزدىك مەرەكەسى
ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ مەرەكەسى
وتانىمىزدىڭ مەرەكەسى
- ال وتان دەگەن نە؟
- تۋعان جەرىمىز دەپ نەنى ايتامىز
- قازاقستان رەسپۋبليكاسى - ءبىزدىڭ تۋىپ وسكەن جەرىمىز، وتانىمىز. بۇل جەردە قازاق حالقى ەرتەدەن تۇرىپ كەلەدى. قازاقتار مال ءوسىرىپ، جەر يگەرىپ، ءوز وتانىن جاۋدان قورعاعان، جەرىن بولاشاق ۇرپاعىنا مۇرا ەتىپ قالدىرعان، ياعني ءبىز ءۇشىن!
قازىرگى كەزدە اشىق اسپان، جارىق كۇن ساۋلەسى ءتۇسىپ تۇرعان مەملەكەتتە ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز، ءبىلىم الۋعا مول مۇمكىندىگىمىز بار.
قازاقستان دەيتىن مەنىڭ بار ەلىم،
جاتىر الىپ جارتى دۇنيە الەمىن!
بۇل دالانى انام جاسپەن سۋارعان،
بۇل دالادا اتام قولعا تۋ العان.
بۇل دالاعا جىلاپ كەلىپ، ۋانعام،
بۇل دالادا وسكەن جاندا جوق ارمان!
قازاق حالقى ەركىندىككە جەتۋ ءۇشىن - قانشاما قيىندىقتى باسىنان وتكىزدى. مىڭداعان جىلدىق تاريحى بار،
التايدان الاتاۋعا دەيىن ۇلان-عايىر جەردى مەكەن ەتكەن اتا – بابالارىمىز تاۋەلسىزدىكتى ارمان ەتكەن. وسىناۋ كەڭ دالانى كوك نايزانىڭ ۇشىمەن، سوم بىلەكتىڭ كۇشىمەن قورعاعان بابالارىمىزدىڭ اماناتىن ورىنداۋ ءۇشىن تالاي بوزداقتار جانكەشتىلىككە بارعان. قاراكەرەي قابانباي، قانجىعالى بوگەنباي باتىرلاردان باستاپ، يسا دوسان، شوتان باتىرلار، بەرىرەكتە باۋىرجان، مانشۇك، ءاليا سىندى باتىرلار سول ەل قورعاۋدى ۇران ەتكەن، سول ءۇشىن قۇربان بولىپ، ەل قۇرمەتىنە بولەنگەن باتىرلار. رەسەيدىڭ ەزگىسىندە بولىپ، ءتىلىمىز بەن دىنىمىزدەن بەزىپ، ورىستانعالى تۇرعاندا قايرات رىسقۇلبەكوۆ، ءلاززات اسانوۆا سياقتى قىرشىن جاستاردىڭ قۇرباندىققا بارۋى ارقاسىندا عانا تاۋەلسىزدىك الىپ، ەگەمەندى ەل بولدىق.
شاكىرتتەرىم قازىرگى كەزدە سەن اشىق اسپان، جارىق كۇن ساۋلەسى ءتۇسىپ تۇرعان مەملەكەتتە ءومىر ءسۇرىپ جاتىرسىڭ، ءبىلىم الۋعا سەن ءۇشىن مۇمكىندىك مول. سەن كوپ ۋاقىتىڭدى دوستارىڭمەن، تۋعان – تۋىستارىڭمەن وتكىزەسىڭ، كوڭىلدى مەرەكەلەردى اسىعا كۇتەسىڭ. ساعان قانداي مەرەكەلەر ۇنايدى؟ ولاردى قالاي تويلايسىڭ؟ ارينە بارلىق مەيرامدار جاقسى. ءبىراق ولاردىڭ اراسىندا ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىز ءۇشىن ماڭىزدىلارى بار. سونىڭ ءبىرى – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىك كۇنى.
تاۋەلسىزدىك جولى وڭاي جول ەمەس، بۇل جولدا سان مىڭداعان ادامنىڭ ارمانى مەن تاعدىرى تالكەككە ءتۇستى. ءبىزدىڭ ەلىمىز بۇگىنگى كۇنگە سونداي قيىن - قىستاۋ، داڭقتى جولداردان ءوتىپ كەلىپ وتىر. سوندىقتان دا، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ ءمانى وزگەشە، باعاسى تەڭدەسسىز. ەندەشە تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تۇعىرى ءارقاشان بيىك بولسىن.
قازاق حالقى ەركىندىككە جەتۋ ءۇشىن قانشاما قيىن – قىستاۋ كەزەڭدەردى باستان كەشىردى. مىڭداعان جىلدىق تاريحى بار، قازاقستان ءوز تاۋەلسىزدىگىن الدى. ال، 1986 جىلعى وقيعا حالىقتىڭ ەسىندە ماڭگى ساقتالادى.
16 – جەلتوقساندا قازاق جاستارى ورتالىق الاڭعا شىعىپ، قازاقستان تاۋەلسىزدىگىن تالاپ ەتتى.
بۇل كۇن - قازاقستان تاريحىندا تاۋەلسىز قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۋعان كۇنى دەپ التىن ارىپپەن جازىلدى. سوندىقتان دا جەلتوقسان بۇكىلحالىقتىق مەرەكە. جەلتوقساندا ءشايت بولعان قۇرباندارىمىزدى ءبىر مينۋت ۇنسىزدىكپەن ەسكە الايىق.
جەلتوقسان قۇرباندارى ءبىر مينۋت ۇنسىزدىكپەن ەسكە الىنادى.
راحمەت
تاۋەلسىزدىگىمىزدى جەلتوقساننىڭ جەمىسى دەي الامىز با؟
قازاقستان ءوز تاۋەلسىزدىگىنە ۇزاق تا، قيىن - قىستاۋ
كۇرەس جولدارىنان ءوتۋ ارقىلى قول جەتكىزدى. وسى كۇرەستە
1986 جىلعى جەلتوقسان وقيعاسىنىڭ الاتىن ورىنى ەرەكشە.
ول قازاقتىڭ قانشالىقتى قاجىر - قايراتتى، توزىمدىلىگى بار
ەكەنىن كورسەتتى
قازاقستان جوعارى كەڭەسى 1991ج. 16 جەلتوقساندا قازاقستاندى تاۋەلسىز رەسپۋبليكا دەپ جاريالادى. ەكى ءجۇز جىلداي پاتشالىق رەسەيدىڭ وتارى، جەتپىس جىلدان استام كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ بۇعاۋىندا بولعان قازاقستان ەگەمەن ەل بولدى.
بالالار، وتكەنگە شولۋ جاسايىقشى؟ وتكەن جىلدار قانداي ەرەكشەلىكتەرىمەن ەسىمىزدە قالدى؟ سول تۋرالى ويىمىزدى ورتاعا سالساق.
8 – وقۋشى:
1991 جىلى 1 - جەلتوقساندا رەسپۋبليكا جۇرتشىلىعى تۇڭعىش رەت نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتى رەسپۋبليكامىزدىڭ پرەزيدەنتى ەتىپ سايلادى.
9 - وقۋشى:
1991 جىلى 16 جەلتوقساندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جوعارعى سەسسياسى
«تاۋەلسىز دەموكراتيالىق جانە قۇقىلى» مەملەكەت دەپ جاريالاندى.
10 – وقۋشى:
1992 جىلى 4 ماۋسىمدا پرەزيدەنت قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك جالاۋى، ەلتاڭباسى، ءانۇرانى تۋرالى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭدارىنا قول قويدى.
11 – وقۋشى:
1992 جىلى 28 قاڭتاردا تاۋەلسىز قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش اتا زاڭى قابىلداندى
12 - وقۋشى:
1993 جىلى 12 قاراشادا ءتول تەڭگەمىز دۇنيەگە كەلدى.
ءى - جۇرگىزۋشى:
تاۋەلسىزدىك - تىرەگىم الماس ءۇندى،
ءتاتتى ءۇمىتى حالقىمنىڭ سان عاسىرى
كوك بايراقتى، كەمەڭگەر كەمەل ويلى
كەلبەتىڭنەن كورەمىن جالعاسىمدى.
- ەگەمەندى قازاقتان!
ءان ۇرانىم – جان ۇرانىم،
ايتار ءانىم – سويلەر ءسوزىم،
تۋعان جەرىم ساعىنارىم.
ماڭگى باقي شىرقالادى،
رەسپۋبليكا ءانۇرانى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءانۇرانى ورىندالادى.
جاڭاعى ءبىزدىڭ شىرقاپ ايتقان ءانىمىز بۇل جاي ەل تۋرالى ءان ەمەس، بۇل ءبىزدىڭ ەلىمىز ءۇشىن ەرەكشە، قۇدىرەتتى، ەڭ قاسيەتتى، ءارى ادەمى ءان. بۇل ءان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك رامىزدەرىنىڭ ءبىرى. بىلە بىلسەڭدەر ق ر - نىڭ ءۇش مەملەكەتتىك ءرامىزى بار. ول ءانۇران، تۋ جانە ەلتاڭبا. جەر شارىندا بار ءار مەملەكەتتىڭ وزىندىك ءۇش ءرامىزى بولادى. ءاربىر مەملەكەتتىڭ عاسىرلىق تاريحىنا بايلانىستى رامىزدەرى بار. ق ر مەملەكەتتىك رامىزدەرىنە - تۋ، ەلتاڭبا، گيمن جاتادى. مەملەكەتتىك رامىزدەردى قۇرمەتتەۋ - ءارىبىر ازاماتتىڭ مىندەتى.
مەملەكەتتىك رامىزدەردى ءبىز قاستەرلەپ ساقتاۋىمىز كەرەك. (بۇل جەردە ق ر - نىڭ رامىزدەرىنىڭ سۋرەتتەرى كورسەتىلىپ، رامىزدەرىمىزدىڭ اۆتورى مەن ولارداعى سۋرەتتەردىڭ نە بىلدىرەتىنىن ءتۇسىندىرۋ)
ءبىزدىڭ وتانىمىز وسى 24 جىلدا قانداي جەتىستىكتەرگە جەتتى سونى تىزبەكتەسەك:
* 1991 جىلى 29 تامىزدا ق ر پرەزيدەنتىنىڭ نۇسقاۋىمەن سەمەي پوليگونى جابىلدى.
* 2 قازاندا قازاقستاندىق تۇڭعىش عارىشكەر ت. اۋباكىروۆ عارىشقا ۇشتى.
* 1991 جىلى 1 جەلتوقساندا پرەزيدەنت سايلاۋى بولدى.
• قازاقستان ءوز تاۋەلسىزدىگىن 1990 جىلى 25 قازاندا مەملەكەتتىك ەگەمەندىك دەكلاراسياسىن قابىلداپ جاريالادى. ال 1991 جىلى 16 جەلتوقساندا ق ر تاۋەلسىزدىگى تۋرالى زاڭ قابىلداندى. 1995 جىلدان باستاپ قازاقستان استاناسى - استانا قالاسى. مەملەكەت – ادامداردى بىرىكتىرەتىن ۇلكەن وتباسى.
• كونستيتۋسيا - مەملەكەتتىڭ نەگىزگى زاڭى. بۇل قازاقستان ازاماتتارىنىڭ قوعامدا ءومىر ءسۇرۋ ەرەجەلەرى، تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ نەگىزگى تۇڭعىش كونستيتۋسياسى 1993 جىلى 28 قاڭتاردا، ال جاڭا كونستيتۋسيا 1995 جىلى 30 تامىزدا قابىلداندى.
• اتا زاڭىمىز بويىنشا مەملەكەت باسقارۋشىسى - پرەزيدەنت.
• 1995 جىلدىڭ 30 تامىزىندا رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋمدا كونستيتۋسيا قابىلداندى. 2015 جىلى، ياعني ءبىر جىلدان كەيىن كونستيتۋسيامىزعا 20 جىل تولادى. بۇل ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىز ءۇشىن ماڭىزدى مەرزىم. كونستيتۋسيا كىتابى 9 بولىمنەن، ونىڭ ىشىندە 98 باپتان تۇرادى.
• 1993 جىلى 15 قاراشادا ءتول تەڭگەمىز اينالىمعا شىقتى
سەرگىتۋ ءساتى:
قارا جورعا ءبيىن قويىپ بيلەتۋ
1998 جىلى 6 مامىردا ق ر پرەزيدەنتىنىڭ نۇسقاۋىمەن اقمولا قالاسى – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى استانا قالاسى بولىپ اتالىندى. قازىرگى كەزدە ەل ورداسى استانا قالاسى ەرتەگى قالاشىعىنا اينالدى. ءتۇرلى مادەني قۇرىلىس مەكەمەلەرى، ۇيلەر، ەسكەرتكىشتەر سالىندى. ( بۇل جەردە قازاق ەلىنىڭ بۇرىنعى استانالارى جايلى ايتىلىپ، استانا قالاسىنىڭ سۋرەتتەرى كورسەتىلەدى )
قازاقستان بۇكىل الەمگە قۋاتتى، تاۋەلسىز، حالىق اراسىندا بەيبىتشىلىك ورناعان مەملەكەت رەتىندە تانىمال بولدى. تۋريزم، سپورت، ءبىلىم بەرۋ، مەديسينا سالالارىندا جەتىستىكتەرگە جەتتىك. حالىقتىڭ تۇرمىستىق جاعدايى الدەقايدا جاقساردى. مەكتەپتەر، بالاباقشالار مەن اۋرۋحانالار سالىندى، قالالار گۇلدەندى. زەينەتكەرلەرگە، دارىگەرلەر مەن مۇعالىمدەرگە جالاقىلارىن ارتتىردى. جالپى العاندا جۇمىس ىستەيتىن ادامداردىڭ ەڭبەگى ارتتى.
قازاقستاندا 18 ميلليوننان اسا حالىق تۇرسا ونىڭ 120 ءار - ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرى. ءار حالىقتىڭ ءتىلى مەن سالت - داستۇرلەرى بار. ال مەملەكەتتىك ءتىل – قازاق ءتىلى.
قازاقستاننىڭ تابيعاتتى تاماشا، بايلىعى مول، جەرى كوز جەتكىسىز ۇلان-عايىر. ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدە تابيعاتتى قورعاۋ ءۇشىن كوپ جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە. وتاندى ءسۇيۋ - تابيعاتقا قامقورلىقپەن قاراۋ، تۋعان جەردى باعالاپ ساقتاۋ.
پاتريوت بولۋ ءۇشىن قانداي جاقسى قاسيەتتەردى يگەرۋىمىز كەرەك؟ باتىل، ەرجۇرەك، ادال، شىنشىل،
ەڭ باستىسى - ءبىز قازاقستان دەگەن ورتاق ۇيىمىزدە ءانىمىز دە، ءسانىمىز دە جاراسىپ، ىنتىماق پەن بىرلىكتىڭ ناتيجەسىندە تاتۋ - ءتاتتى ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز.
ەندەشە وسى تاۋەلسىزدىك مەرەكەسىنە ارنالعان ءان - جىرىمىزدى شاشۋ ەتەيىك.
قورىتىندى: - ساباعىمىزدى اياقتاي سىزدەردى وتانىمىزدىڭ كەلە جاتقان اتاۋلى مەرەكەسىمەن قۇتتىقتاپ، بۇگىنگى تاربيە ساعاتىمىزدى م. جۇمابايەۆتىڭ «مەن جاستارعا سەنەمىن» اتتى ولەڭىمەن قورىتىندىلاعىم كەلەدى:
ارىستانداي ايباتتى،
جولبارىستاي قايراتتى،
قىرانداي كۇشتى قاناتتى –
مەن جاستارعا سەنەمىن!
مەن سەنەمىن جاستارعا:
الاشتىڭ اتىن اسپانعا
شىعارار ولار ءبىر تاڭدا،
مەن جاستارعا سەنەمىن!
You Might Also Like
-
ساباق نەگىزدەلگەن وقۋ ماقساتى (ماقساتتارى)9. 2. 1. 22 فوسفوردىڭ اللوتروپيالىق ءتۇر وزگەرىستەرىن سالىستىرۋ؛9. 4. 2. 2 فوسفور قوسىلىستارىنىڭ قازاقستانداعى كەن ورىندارىن اتاۋ؛9. 2. 1. 23 فوسفور جانە ون...
