تەكتونيكالىق سىزىقتار دەگەن نە؟
تەكتونيكالىق سىزىقتار - بۇل جەردىڭ ليتوسفەراسىنداعى ءىرى جارىقتار مەن سىزىقتار، ولار ليتوسفەرالىق تاقتالاردىڭ شەكارالارىن بەلگىلەيدى. ليتوسفەرا - بۇل جەردىڭ سىرتقى قاتتى قابىعى، ول بىرنەشە ءىرى جانە كىشى تاقتالارعا بولىنگەن. بۇل تاقتالار مانتياداعى كونۆەكتيۆتى اعىمداردىڭ اسەرىنەن قوزعالادى، بۇل جەر بەتىندە تەكتونيكالىق قۇبىلىستاردىڭ پايدا بولۋىنا اكەلەدى، مىسالى، جەر سىلكىنىستەرى، ۆۋلكاندار جانە تاۋلاردىڭ قالىپتاسۋى.
تەكتونيكالىق سىزىقتار ءۇش نەگىزگى تۇرگە بولىنەدى:
-
ءوسۋ سىزىقتارى (ديۆەرگەنتتى شەكارالار) - مۇندا ەكى تاقتا بىر-بىرىنەن الشاقتايدى، ناتيجەسىندە ماگما جەر بەتىنە شىعىپ، جاڭا ليتوسفەرا قالىپتاسادى. مۇنىڭ مىسالى - اتلانت مۇحيتىنىڭ ورتالىق سىزىعى.
-
قىسقارۋ سىزىقتارى (كونۆەرگەنتتى شەكارالار) - مۇندا ەكى تاقتا بىر-بىرىنە قاراي جىلجيدى. بۇل قوزعالىس جەر سىلكىنىستەرىن، ۆۋلكانيزمدى جانە تاۋلاردىڭ قالىپتاسۋىن تۋدىرۋى مۇمكىن. مىسالى، گيمالاي تاۋلارى ءۇندى تاقتاسىنىڭ ەۋرازيالىق تاقتاعا سوعىلۋىنىڭ ناتيجەسىندە پايدا بولعان.
-
سىرعۋ سىزىقتارى (ترانسفورماسيالىق شەكارالار) - مۇندا ەكى تاقتا ءبىر-بىرىنىڭ قاسىنان سىرعىپ وتەدى، بۇل جەر سىلكىنىستەرىنە سەبەپ بولادى. سان-اندرەاس سىزىعى - بۇل ءتيپتىڭ تانىمال مىسالى.
تەكتونيكالىق سىزىقتاردىڭ بولۋى جەردىڭ گەولوگيالىق بەلسەندىلىگىنىڭ نەگىزگى سەبەپتەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى جانە جەر بەتىنىڭ فورمالارىنىڭ وزگەرۋىنە ۇلكەن ىقپال ەتەدى.
You Might Also Like
-
قارجىلىق بايلانىستاردىڭ وراساڭ زور ءار الۋاندىعىندا جەكە ورتاق ەرەكشەلىكتەرىمەن كوزگە تۇسەتىن وقشاۋلانعان سفەرالاردى ءبولىپ كورسەتۋگە بولادى
-
9 فيەۆراليا سەگو گودا نا سايتە يا «رەاليست» بىلو وپۋبليكوۆانا ستاتيا پود نازۆانيەم «رازۆال سوۆەتسكوگو سويۋزا بىل ينيسييروۆان رۋكوۆودستۆوم روسسيي — پۋتين. «نە زنايۋ، چەم توگدا رۋكوۆودستۆوۆالوس رۋكوۆودستۆو روسسيي، نو پودوزريەۆايۋ، چتو تام بىلو نەسكولكو پريچين دۋمات، چتو ۆسە بۋدەت حوروشو، پودچەركنۋل ۆلاديمير پۋتين، گوۆوريا و پريچيناح رازۆالا سسسر.
