ءتىل كەمىستىگى بار بالالارعا، اتا - انالارعا، لوگوپەدتەرگە ارنالعان
ءتىل كەمىستىگى بار بالالارعا، اتا - انالارعا، لوگوپەدتەرگە ارنالعان.
اتا - انالارعا نۇسقاۋ
ءسىزدىڭ ءسابيىڭىزدىڭ دەنساۋلىعى مەن قاتار، جالپى سويلەۋ ءتىلىن دۇرىس قالىپتاستىرۋ ءۇشىن بالاباقشامەن تىعىز قارىم - قاتىناس جاساعانىڭىز دۇرىس. ۇسىنىلىپ وتىرعان ءۇي تاپسىرماسىن ورىنداۋ داپتەرى، وزدەرىڭىزدىڭ كومەكتەرىڭىزدىڭ ارقاسىندا بالاڭىزدىڭ كوپ نارسەنى تانىپ بىلۋىنە سەپتىگىن تيگىزەدى دەگەن ويدامىز.
بۇل ءۇي تاپسىرماسى داپتەرى ءتىل كەمىستىگى بار بالالارعا ارنالادى. مۇندا سىزدەرمەن بىرىگىپ جۇمىس جاساۋ ءۇشىن ءاربىر تاقىرىپقا سايكەس تاپسىرمالار بەرىلەدى.
ءبىر اپتاعا ارنالىپ بەرىلگەن تاپسىرمالاردى 15 - 20 مينۋت بالاڭىزبەن بىرگە كۇندەلىكتى پىسىقتاپ وتىرىڭىز.
جۇمىس داپتەرىنىڭ قۇندىلىعى مۇندا ماقال - ماتەلدەر، جاڭىلتپاشتار، جۇمباقتار، تاقپاقتار، اڭگىمەلەر، ويلاۋ - ەستۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋعا، ءتىل بايلىقتارىن مولايتۋعا ارنالعان ءتۇرلى ويىندار، ۇساق قول قيمىلدارى، شىنىقتىرۋ جاتتىعۋلارى ۇسىنىلعان.
سونىمەن قاتار بالاڭىزبەن ساباققا دايىندالۋ ۋاقىتىن ۇنەمدى پايدالانۋ ءۇشىن ءسابيىڭىزدىڭ كوڭىل كۇيىنىڭ كوتەرىڭكى بولۋىن، ءارى شارشاپ قالماۋىن قاداعالاڭىز.
ول ءۇشىن ويىن تۇرىندە بالانىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىڭىز. بالاڭىزدىڭ سويلەۋ ءتىلى قالىپتاسقان بولسا ءتۇرلى سۇراقتار قويۋ ارقىلى ويىن جەتكىزۋگە داعدىلانىڭىزدار!
قۇرمەتتى اتا - انالار، ءسىزدىڭ بالاڭىزبەن ورتاق ءىس - ارەكەتتەرىڭىزگە ساتتىلىك تىلەيمىن!
كىتاپپەن جۇمىس ىستەۋ ەرەجەسى
اتا – اناعا نۇسقاۋ. بارلىق لەكسيكالىق تاقىرىپتارعا بەرىلگەن تاپسىرمالار.
ءسوزدىڭ تىركەسىن دامىتۋعا ارنالعان تاپسىرمالار. ءسوز تىركەستەرىن قۇراۋ، سويلەم قۇراۋ، سۋرەتتەردى كورسەتە وتىرىپ اڭگىمەلەۋ.
ساۋساقتاردىڭ قيمىل - قوزعالىسىن دامىتۋعا ارنالعان ويىن تاپسىرمالارى.
ارتيكۋلياسيالىق جاتتىعۋلار. ارتيكۋلياسيالىق جاتتىعۋلاردىڭ نەگىزگى ماقساتتارى ءتىل دىبىستارىن دۇرىس ايتۋعا كەرەكتى سويلەۋ مۇشەلەرىنىڭ قيمىل - قوزعالىستارىن تولىق جەتىلدىرۋ. ءار جاتتىعۋدىڭ وزىندىك اتى بار.
قوسىمشا جەكە تاپسىرمالار.
دەنە مۇشەلەرى.
بالاعا ايتىپ ءتۇسىندىر.
- مىنا سۋرەتكە قاراپ بالالارىڭىزبەن سويلەسىڭىزدەر.
- مىنا دەنە مۇشەلەرىن اتاپ، كورسەتىپ ايتىڭىزدار.
«دۇرىس ايت»
مىنا دەنە مۇشەلەرىمەن نە ىستەيمىز؟
مىسالى: مۇرىنىمىزبەن دەم الامىز.
تىسىمىزبەن______________________
اياعىمىزبەن ___________________
باسىمىزبەن ___________________
قولىمىزبەن____________________
«ايتىپ جاساپ، جاتتا»
كوزىمدى مەن جۇمامىن، جۇمامىن،
كوزىمدى مەن اشامىن، اشامىن،
اۋزىمدى مەن اشامىن، اشامىن،
«ا» دىبىسىن ايتامىن، ايتامىن.
سەندە نە بار؟ تاپ.
بالالارعا ءوز بويلارىنان قانداي دەنە مۇشەلەرى ەكىدەن ەكەنىن كورسەتۋىن، ايتۋىن سۇرايدى. مىسالى: ەكى كوز،............................................................................................
ءبىز نە ءۇشىن قولىمىزدى جۋامىز؟ قاشان، نە ىستەگەندە؟
بالانىڭ جاۋابىن جازىڭىز......................................................................................
كيىمدەر.
بالاعا ايتىپ ءتۇسىندىر.
مىنا كيىمدەردىڭ اتىن دۇرىس اتا.
جاقسى كورەتىن كيىمىڭدى جاز..
________________________
________________________
بىرگە جاتتاۋ.
ما - ما - ما قارا پيما.
ون - ون - ون جىلى تون:
شىن - شىن - شىن ادەمى قۇلاقشىن،
عاپ - عاپ - عاپ توقىلعان قولعاپ.
«كوپ، از»
كويلەك – كويلەكتەر
شالبار –.......................
جەيدە –........................
قۇلاقشىن –.................
تون –.............................
اياق كيىمدەر.
بالاعا ايتىپ ءتۇسىندىر.
- بىزگە نەگە اياق كيىم قاجەت، ونى نەدەن جاسايدى.
سۋرەتكە قاراپ اياق كيىمدەردىڭ اتاۋلارىن دۇرىس اتا. (وكشە، باۋ، قونىش، زاموك، تابان، باس)
«ءسوز تاۋىپ ەستە ساقتا»
ەتىك قانداي؟..................................................................
پيما قانداي؟..............................................................
باتەڭكە قانداي؟..........................................................
تۋفلي قانداي؟.............................................................
ديداكتيكالىق ويىن «ءسوزدى قايتار» (دوپپەن)
بالامەن دوپتى لاقتىرا وتىرا كيىمدەردى، اياق كيىمدەردى اتاي وتىرىپ دوپتى ءبىر - بىرىنە بەرەدى.
________________________________________________________
________________________________________________________
ىدىستار.
بالاعا ايتىپ ءتۇسىندىر.
- بالاڭىزعا ىدىستار تۋرالى تۇسىنىك بەرىپ، ولاردى قايدا قولداناتىنىمىزدى ايتىپ ءتۇسىندىرىڭىز.
سۋرەتتەگى ىدىستاردىڭ اتاۋلارىن اتا.
«از، كوپ»
پىشاق - پىشاقتار
قاسىق –...........................
تارەلكە –........................
وجاۋ –............................
كەسە –..............................
شانىشقى -....................
جۇمباق شەشۋ
وتكىر ءجۇزدى كەلەدى،
وتە قاجەت قۇرال ول.
تۇتاس زاتتى بولەدى،
ۇساقتاپ تا تۋرار ول.
ديداكتيكالىق ويىن «كىم تەز»
دوپتى ءبىر - بىرىنە بەرە وتىرا، ىدىستاردى اتاۋ.
سۋرەتكە قاراپ سۇراققا جاۋاپ بەر. سۋرەتتى بويا.
انا نە ىستەپ جاتىر؟...............................................................................
قاسىندا قانداي ىدىستار بار؟.............................................................
سۋرەتتە قانداي بولمە بەينەلەنگەن؟....................................................
انا قولىندا نە ۇستاپ تۇر؟...................................................................
جاز.
بالاعا ايتىپ ءتۇسىندىر.
- بالاعا دالادا جاز مەزگىلى كەلگەنى تۋرالى ءتۇسىندىرىڭىز.
- جاز ايىندا اعاشتار گۇلدەپ، ورمان جاسىل تۇسكە بويالىپ، قىردا كوپتەگەن وسىمدىك گۇلدەر وسەتىنىن ايتىپ ءتۇسىندىرىڭىز.
سۋرەتكە قاراپ سۇراقتارعا جاۋاپ بەر
- قانداي جىل مەزگىلى كەلدى؟..........................................................................
- جاز ايىندا اعاشتار مەن شوپتەردىڭ ءتۇسى قانداي؟..................................
- جازدا ورماندا نەلەر كوپ؟........................................................................
- جازدا اسپان قانداي؟.................................................................................
- بالالار نە ىستەپ جاتىر؟............................................................................
بىرگە جاتتايىق!
بالاقاي - اۋ بالاقاي،
جاز كەلەدى - اۋ الاقاي.
جالاڭ اياق جۇرەمىز،
بالاقتى دا تۇرەمىز.
تايعا ءمىنىپ كەلەمىز،
التىباقان تەبەمىز.
سۋرەتتەگى گۇلدى دۇرىس بويا.
ءۇي جانۋارى. مىسىق.
بالاعا ايتىپ ءتۇسىندىر.
سۋرەتكە قاراپ مىسىقتىڭ دەنە مۇشەلەرىن اتا.
ەستە ساقتايىق!
مىسىق - مياۋلايدى، پىرىلدايدى.
مىسىق – مارعاۋ، ءۇي جانۋارى.
تاقپاق جاتتاۋ.
«مىسىق»
مىسىق كوزىن اشتى دا،
ءسۇرتتى بەتىن قولىمەن.
كىم ءبىلسىن، قارنى اشتى ما،
جۋىندى اتا جولىمەن.
«ويلاپ، تاپ» مىسىق نە ىستەپ جاتىر.
________________ _________________
ويىن «اينىتپاي سال» ولاي - بىلاي جۇگىرىپ،
الا مىسىق ويناماي،
اشا الماسا ەسىكتى،
دىبىستايدى ول قالاي؟......................
دۇرىس بويا.
ءۇي جانۋارى. يت.
بالاعا ايتىپ ءتۇسىندىر.
- سۋرەتكە قاراپ ءيتتىڭ دەنە مۇشەلەرىن اتا.
يت ءۇي جانۋارى، ءيتتىڭ بالاسى كۇشىك.
بىرگە جاتتايىق.
«كۇشىك»
كۇشىگىم ءوسىپ يت بولدى،
تۇندە تىنباي ۇرەدى.
ادال دوسىن قاسىمنان،
قالماي بىرگە جۇرەدى.
ەستە ساقتا.
يت ۇرەدى، ارسىلدايدى، ىرىلدايدى.
كۇشىك شاۋىلدەيدى.
ويىن «اينىتپاي سال»
كۇزەتشى كۇشىك ساق قۇلاق،
ءۇي كۇزەتىپ شاپقىلاپ.
دىبىس شىقسا قاتتىراق،
قالاي - قالاي ۇرەدى؟.....................
جۇمباقتى شەشىپ، سۋرەتتى دۇرىس بويا.
ادامعا سەرىك،
كۇزەتكە بەرىك.
(..........)
ءتىل كەمىستىگى بار بالالارعا، اتا - انالارعا، لوگوپەدتەرگە ارنالعان جۇكتەۋ
اتا - انالارعا نۇسقاۋ
ءسىزدىڭ ءسابيىڭىزدىڭ دەنساۋلىعى مەن قاتار، جالپى سويلەۋ ءتىلىن دۇرىس قالىپتاستىرۋ ءۇشىن بالاباقشامەن تىعىز قارىم - قاتىناس جاساعانىڭىز دۇرىس. ۇسىنىلىپ وتىرعان ءۇي تاپسىرماسىن ورىنداۋ داپتەرى، وزدەرىڭىزدىڭ كومەكتەرىڭىزدىڭ ارقاسىندا بالاڭىزدىڭ كوپ نارسەنى تانىپ بىلۋىنە سەپتىگىن تيگىزەدى دەگەن ويدامىز.
بۇل ءۇي تاپسىرماسى داپتەرى ءتىل كەمىستىگى بار بالالارعا ارنالادى. مۇندا سىزدەرمەن بىرىگىپ جۇمىس جاساۋ ءۇشىن ءاربىر تاقىرىپقا سايكەس تاپسىرمالار بەرىلەدى.
ءبىر اپتاعا ارنالىپ بەرىلگەن تاپسىرمالاردى 15 - 20 مينۋت بالاڭىزبەن بىرگە كۇندەلىكتى پىسىقتاپ وتىرىڭىز.
جۇمىس داپتەرىنىڭ قۇندىلىعى مۇندا ماقال - ماتەلدەر، جاڭىلتپاشتار، جۇمباقتار، تاقپاقتار، اڭگىمەلەر، ويلاۋ - ەستۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋعا، ءتىل بايلىقتارىن مولايتۋعا ارنالعان ءتۇرلى ويىندار، ۇساق قول قيمىلدارى، شىنىقتىرۋ جاتتىعۋلارى ۇسىنىلعان.
سونىمەن قاتار بالاڭىزبەن ساباققا دايىندالۋ ۋاقىتىن ۇنەمدى پايدالانۋ ءۇشىن ءسابيىڭىزدىڭ كوڭىل كۇيىنىڭ كوتەرىڭكى بولۋىن، ءارى شارشاپ قالماۋىن قاداعالاڭىز.
ول ءۇشىن ويىن تۇرىندە بالانىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىڭىز. بالاڭىزدىڭ سويلەۋ ءتىلى قالىپتاسقان بولسا ءتۇرلى سۇراقتار قويۋ ارقىلى ويىن جەتكىزۋگە داعدىلانىڭىزدار!
قۇرمەتتى اتا - انالار، ءسىزدىڭ بالاڭىزبەن ورتاق ءىس - ارەكەتتەرىڭىزگە ساتتىلىك تىلەيمىن!
كىتاپپەن جۇمىس ىستەۋ ەرەجەسى
اتا – اناعا نۇسقاۋ. بارلىق لەكسيكالىق تاقىرىپتارعا بەرىلگەن تاپسىرمالار.
ءسوزدىڭ تىركەسىن دامىتۋعا ارنالعان تاپسىرمالار. ءسوز تىركەستەرىن قۇراۋ، سويلەم قۇراۋ، سۋرەتتەردى كورسەتە وتىرىپ اڭگىمەلەۋ.
ساۋساقتاردىڭ قيمىل - قوزعالىسىن دامىتۋعا ارنالعان ويىن تاپسىرمالارى.
ارتيكۋلياسيالىق جاتتىعۋلار. ارتيكۋلياسيالىق جاتتىعۋلاردىڭ نەگىزگى ماقساتتارى ءتىل دىبىستارىن دۇرىس ايتۋعا كەرەكتى سويلەۋ مۇشەلەرىنىڭ قيمىل - قوزعالىستارىن تولىق جەتىلدىرۋ. ءار جاتتىعۋدىڭ وزىندىك اتى بار.
قوسىمشا جەكە تاپسىرمالار.
دەنە مۇشەلەرى.
بالاعا ايتىپ ءتۇسىندىر.
- مىنا سۋرەتكە قاراپ بالالارىڭىزبەن سويلەسىڭىزدەر.
- مىنا دەنە مۇشەلەرىن اتاپ، كورسەتىپ ايتىڭىزدار.
«دۇرىس ايت»
مىنا دەنە مۇشەلەرىمەن نە ىستەيمىز؟
مىسالى: مۇرىنىمىزبەن دەم الامىز.
تىسىمىزبەن______________________
اياعىمىزبەن ___________________
باسىمىزبەن ___________________
قولىمىزبەن____________________
«ايتىپ جاساپ، جاتتا»
كوزىمدى مەن جۇمامىن، جۇمامىن،
كوزىمدى مەن اشامىن، اشامىن،
اۋزىمدى مەن اشامىن، اشامىن،
«ا» دىبىسىن ايتامىن، ايتامىن.
سەندە نە بار؟ تاپ.
بالالارعا ءوز بويلارىنان قانداي دەنە مۇشەلەرى ەكىدەن ەكەنىن كورسەتۋىن، ايتۋىن سۇرايدى. مىسالى: ەكى كوز،............................................................................................
ءبىز نە ءۇشىن قولىمىزدى جۋامىز؟ قاشان، نە ىستەگەندە؟
بالانىڭ جاۋابىن جازىڭىز......................................................................................
كيىمدەر.
بالاعا ايتىپ ءتۇسىندىر.
مىنا كيىمدەردىڭ اتىن دۇرىس اتا.
جاقسى كورەتىن كيىمىڭدى جاز..
________________________
________________________
بىرگە جاتتاۋ.
ما - ما - ما قارا پيما.
ون - ون - ون جىلى تون:
شىن - شىن - شىن ادەمى قۇلاقشىن،
عاپ - عاپ - عاپ توقىلعان قولعاپ.
«كوپ، از»
كويلەك – كويلەكتەر
شالبار –.......................
جەيدە –........................
قۇلاقشىن –.................
تون –.............................
اياق كيىمدەر.
بالاعا ايتىپ ءتۇسىندىر.
- بىزگە نەگە اياق كيىم قاجەت، ونى نەدەن جاسايدى.
سۋرەتكە قاراپ اياق كيىمدەردىڭ اتاۋلارىن دۇرىس اتا. (وكشە، باۋ، قونىش، زاموك، تابان، باس)
«ءسوز تاۋىپ ەستە ساقتا»
ەتىك قانداي؟..................................................................
پيما قانداي؟..............................................................
باتەڭكە قانداي؟..........................................................
تۋفلي قانداي؟.............................................................
ديداكتيكالىق ويىن «ءسوزدى قايتار» (دوپپەن)
بالامەن دوپتى لاقتىرا وتىرا كيىمدەردى، اياق كيىمدەردى اتاي وتىرىپ دوپتى ءبىر - بىرىنە بەرەدى.
________________________________________________________
________________________________________________________
ىدىستار.
بالاعا ايتىپ ءتۇسىندىر.
- بالاڭىزعا ىدىستار تۋرالى تۇسىنىك بەرىپ، ولاردى قايدا قولداناتىنىمىزدى ايتىپ ءتۇسىندىرىڭىز.
سۋرەتتەگى ىدىستاردىڭ اتاۋلارىن اتا.
«از، كوپ»
پىشاق - پىشاقتار
قاسىق –...........................
تارەلكە –........................
وجاۋ –............................
كەسە –..............................
شانىشقى -....................
جۇمباق شەشۋ
وتكىر ءجۇزدى كەلەدى،
وتە قاجەت قۇرال ول.
تۇتاس زاتتى بولەدى،
ۇساقتاپ تا تۋرار ول.
ديداكتيكالىق ويىن «كىم تەز»
دوپتى ءبىر - بىرىنە بەرە وتىرا، ىدىستاردى اتاۋ.
سۋرەتكە قاراپ سۇراققا جاۋاپ بەر. سۋرەتتى بويا.
انا نە ىستەپ جاتىر؟...............................................................................
قاسىندا قانداي ىدىستار بار؟.............................................................
سۋرەتتە قانداي بولمە بەينەلەنگەن؟....................................................
انا قولىندا نە ۇستاپ تۇر؟...................................................................
جاز.
بالاعا ايتىپ ءتۇسىندىر.
- بالاعا دالادا جاز مەزگىلى كەلگەنى تۋرالى ءتۇسىندىرىڭىز.
- جاز ايىندا اعاشتار گۇلدەپ، ورمان جاسىل تۇسكە بويالىپ، قىردا كوپتەگەن وسىمدىك گۇلدەر وسەتىنىن ايتىپ ءتۇسىندىرىڭىز.
سۋرەتكە قاراپ سۇراقتارعا جاۋاپ بەر
- قانداي جىل مەزگىلى كەلدى؟..........................................................................
- جاز ايىندا اعاشتار مەن شوپتەردىڭ ءتۇسى قانداي؟..................................
- جازدا ورماندا نەلەر كوپ؟........................................................................
- جازدا اسپان قانداي؟.................................................................................
- بالالار نە ىستەپ جاتىر؟............................................................................
بىرگە جاتتايىق!
بالاقاي - اۋ بالاقاي،
جاز كەلەدى - اۋ الاقاي.
جالاڭ اياق جۇرەمىز،
بالاقتى دا تۇرەمىز.
تايعا ءمىنىپ كەلەمىز،
التىباقان تەبەمىز.
سۋرەتتەگى گۇلدى دۇرىس بويا.
ءۇي جانۋارى. مىسىق.
بالاعا ايتىپ ءتۇسىندىر.
سۋرەتكە قاراپ مىسىقتىڭ دەنە مۇشەلەرىن اتا.
ەستە ساقتايىق!
مىسىق - مياۋلايدى، پىرىلدايدى.
مىسىق – مارعاۋ، ءۇي جانۋارى.
تاقپاق جاتتاۋ.
«مىسىق»
مىسىق كوزىن اشتى دا،
ءسۇرتتى بەتىن قولىمەن.
كىم ءبىلسىن، قارنى اشتى ما،
جۋىندى اتا جولىمەن.
«ويلاپ، تاپ» مىسىق نە ىستەپ جاتىر.
________________ _________________
ويىن «اينىتپاي سال» ولاي - بىلاي جۇگىرىپ،
الا مىسىق ويناماي،
اشا الماسا ەسىكتى،
دىبىستايدى ول قالاي؟......................
دۇرىس بويا.
ءۇي جانۋارى. يت.
بالاعا ايتىپ ءتۇسىندىر.
- سۋرەتكە قاراپ ءيتتىڭ دەنە مۇشەلەرىن اتا.
يت ءۇي جانۋارى، ءيتتىڭ بالاسى كۇشىك.
بىرگە جاتتايىق.
«كۇشىك»
كۇشىگىم ءوسىپ يت بولدى،
تۇندە تىنباي ۇرەدى.
ادال دوسىن قاسىمنان،
قالماي بىرگە جۇرەدى.
ەستە ساقتا.
يت ۇرەدى، ارسىلدايدى، ىرىلدايدى.
كۇشىك شاۋىلدەيدى.
ويىن «اينىتپاي سال»
كۇزەتشى كۇشىك ساق قۇلاق،
ءۇي كۇزەتىپ شاپقىلاپ.
دىبىس شىقسا قاتتىراق،
قالاي - قالاي ۇرەدى؟.....................
جۇمباقتى شەشىپ، سۋرەتتى دۇرىس بويا.
ادامعا سەرىك،
كۇزەتكە بەرىك.
(..........)
ءتىل كەمىستىگى بار بالالارعا، اتا - انالارعا، لوگوپەدتەرگە ارنالعان جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
جاراتىلىستانۋ - ماتەماتيكا باعىتى بويىنشا تەست جيناعى 11 - سىنىپقا ارنالعان.ءى – ءبولىم. ازيا ەلدەرى.1 – تاقىرىپ. شەتەلدىك ازيا ەلدەرىنە جالپى شولۋ.§1. ازيانىڭ ساياسي كارتاسى مەن ايماقتارى
-
باستاۋىش سىنىپ مۇعالىمدەرىنە ارنالعان تەست جۇمىستارى
