ءتىلىم مەنىڭ – تىرلىگىمنىڭ ايعاعى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءتىلىم مەنىڭ – تىرلىگىمنىڭ ايعاعى
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: ءتىل تۋرالى تاقىرىپتى الا وتىرىپ، ساۋاتتى سويلەۋگە، قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسىن كوتەرە بىلۋگە قالىپتاستىرۋ، ءتىل بايلىعىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتۋ
2. دامىتۋشىلىق: ءتىل توڭىرەگىندەگى بىلىمدەرىن ۇشتاستىرا وتىرىپ، وي - بەلسەندىلىگىن دامىتۋ، شىعارماشىلىق ىزدەنىسكە باعىتتاۋ، ىزدەنىمپازدىق قاسيەتتەرىن ارتتىرۋ، سويلەۋ مادەنيەتىن جەتىلدىرۋ
3. تاربيەلىك: پاتريوتتىق سەزىمىن وياتىپ، ءتىلىن، وتانىن، ەلىن، جەرىن سۇيۋگە، سالت - ءداستۇرىن، تاريحىن قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ
كورنەكىلىكتەر: سلايد، قاناتتى سوزدەر، اقپاراتتىق تەحنيكالار
ءى. ۇيىمداستىرۋ
ءمۇعالىم: ءبىزدىڭ وتانىمىز بايتاق تا، باي ەل. ەلىمىزدە كوپتەگەن ۇلت وكىلدەرى تۇرادى. ءار حالىقتىڭ ءوز انا ءتىلى بار. انا ءتىلى ادام بالاسىنىڭ بويىنا انا سۇتىمەن كىرىپ بويعا تارايدى. انا سۇتىمەن بويىمىزعا دارىعان قازاق ءتىلىنىڭ قۇدىرەتتىلىگى ورلىگىندە، وراسان زور بايلىعىندا. بۇگىنگى «ءتىلىم مەنىڭ - تىرلىگىمنىڭ ايعاعى» اتتى تاربيە ساعاتىمىزدى باستاماس بۇرىن مىنا ۆيدەوروليككە نازار اۋدارايىق.
ۆيدەوروليك (ءتىل - ۇلتتىڭ باستى نەگىزى)
1 - جۇرگىزۋشى: قازاق دالاسى، قازاق جەرى، قازاق ۇلتى قانداي قيىنشىلىقتاردى باستان وتكىزبەدى دەسەڭىزشى....
2 - جۇرگىزۋشى: ءبىز قازاق دەگەن مال باققان ەلمىز، ءبىراق ەشكىمگە سوقتىقپاي جاي جاتقان ەلمىز. ەلىمىزدەن قۇت - بەرەكە قاشپاسىن دەپ، جەرىمىزدىڭ شەتىن جاۋ باسپاسىن دەپ نايزاعا ۇكى تاققان ەلمىز، باسىمىزدان ءسوز اسىرماعان ەلمىز.
1 - جۇرگىزۋشى: ءتىل - ۇلتتىڭ بەلگىسى، حالىقتىڭ مۇراسى، دۇنيەتانىم قۇرالى. حالىقتىڭ تاريحتا قالۋى تىلىنە بايلانىستى. «ءتىلى جوعالعان حالىقتىڭ ءوزى دە جوعالادى» دەگەن ءسوزدى جادىمىزدان شىعارمايىق.
2 - جۇرگىزۋشى: ءتىل حالىق تاريحى، ءتىل ۇلتتىق قازىنا، ءتىل ءبىزدىڭ نامىسىمىز، ارىمىز، بايلىعىمىز، بارىمىز.
1 - جۇرگىزۋشى: بۇگىنگى كۇنى «ەل تاعدىرى - ءتىل تاعدىرى» دەگەن ءسوزدىڭ ءمانىن تەرەڭ پايىمداساق، مەملەكەتىمىزگە ءتاڭىر سىيلاعان تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تىرەگى ءتىل ەكەندىگىن جۇرەگىمىزبەن سەزىندىك.
2 - جۇرگىزۋشى: سول ەلىمىزدىڭ تىرەگىنە اينالعان «ءتىل تۋرالى زاڭنىڭ» تاريحىنا نازار اۋدارايىق. (ينتەراكتيۆتى تاقتا ارقىلى ءار جىلعا توقتالىپ، مەملەكەتتىك ءتىلىمىزدىڭ قالىپتاسۋىن وقۋشىلار تانىستىرىپ شىعادى.)
1 - وقۋشى: 1989 جىل 22 - قىركۇيەك. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى تىلدەر تۋرالى زاڭ قابىلدانىپ، قازاق تىلىنە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىلى» مارتەبەسى بەرىلدى.
2 - وقۋشى: 1993 جىل 28 - قاڭتار. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش كونستيتۋسياسى قابىلدانىپ، وندا قازاق ءتىلى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىلى» بولىپ بەكىتىلدى.
3 - وقۋشى: 1995 جىل 30 - تامىز. رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋمدا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جاڭا كونستيتۋسياسى قابىلدانىپ، كونستيتۋسيانىڭ 7 - بابىندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىلى - قازاق ءتىلى»،- دەلىنگەن.
4 - وقۋشى: 1997 جىل 11 - شىلدە. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى تىلدەر تۋرالى زاڭ پارلامەنتكە قايتادان تالقىلانىپ، ول قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعىمەن بەكىتىلدى. بۇل زاڭ بويىنشا قازاق ءتىلى - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىلى، قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق ءتىلى بولىپ ەسەپتەلەدى،- دەگەن. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى ءتىل تۋرالى زاڭ 6 تاراۋ، 27 باپتان تۇرادى. (وقۋشىلار زاڭنىڭ ءار تاراۋ، بابىن جاتقا كەزەكپەن ايتادى)
3 - باپ: ءتىل تۋرالى زاڭدار قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارىنا، قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تۇراقتى تۇراتىن شەتەلدىكتەرگە جانە ازاماتتىعى جوق ادامدارعا قولدانىلادى.
4 - باپ. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىلى - قازاق ءتىلى.
مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋ - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءاربىر ازاماتىنىڭ پارىزى.
5 - باپ: مەملەكەتتىك ۇيىمداردا جانە جەرگىلىكتى ءوزىن - ءوزى باسقارۋ ورىندارىندا ورىس ءتىلى رەسمي تۇردە قازاق تىلىمەن تەڭ قولدانىلادى.
6 - باپ: قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتىنىڭ انا ءتىلىن قولدانىلۋىنا، قارىم - قاتىناس، تاربيە، وقۋ جانە شىعارماشىلىق ءتىلىن ەركىن تاڭداۋىنا قۇقىعى بار.
7 - باپ: قازاقستاندا مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ جانە باسقا دا تىلدەردىڭ قولدانىلۋىنا جانە ولاردى ۇيرەنۋگە كەدەرگى كەلتىرەتىن لاۋازىمدى ادامداردىڭ ءىس - ارەكەتتەرى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭدارىنا سايكەس جاۋاپتىلىققا اكەپ سوقتىرادى.
13 - باپ: قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا سوت ءىسى مەملەكەتتىك تىلدە جۇرگىزىلەدى، ال قاجەت بولعان جاعدايدا، سوت ءىسىن جۇرگىزۋدە ورىس ءتىلى نەمەسە باسقا تىلدەر مەملەكەتتىك تىلمەن تەڭ قولدانىلادى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: ءتىل تۋرالى تاقىرىپتى الا وتىرىپ، ساۋاتتى سويلەۋگە، قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسىن كوتەرە بىلۋگە قالىپتاستىرۋ، ءتىل بايلىعىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتۋ
2. دامىتۋشىلىق: ءتىل توڭىرەگىندەگى بىلىمدەرىن ۇشتاستىرا وتىرىپ، وي - بەلسەندىلىگىن دامىتۋ، شىعارماشىلىق ىزدەنىسكە باعىتتاۋ، ىزدەنىمپازدىق قاسيەتتەرىن ارتتىرۋ، سويلەۋ مادەنيەتىن جەتىلدىرۋ
3. تاربيەلىك: پاتريوتتىق سەزىمىن وياتىپ، ءتىلىن، وتانىن، ەلىن، جەرىن سۇيۋگە، سالت - ءداستۇرىن، تاريحىن قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ
كورنەكىلىكتەر: سلايد، قاناتتى سوزدەر، اقپاراتتىق تەحنيكالار
ءى. ۇيىمداستىرۋ
ءمۇعالىم: ءبىزدىڭ وتانىمىز بايتاق تا، باي ەل. ەلىمىزدە كوپتەگەن ۇلت وكىلدەرى تۇرادى. ءار حالىقتىڭ ءوز انا ءتىلى بار. انا ءتىلى ادام بالاسىنىڭ بويىنا انا سۇتىمەن كىرىپ بويعا تارايدى. انا سۇتىمەن بويىمىزعا دارىعان قازاق ءتىلىنىڭ قۇدىرەتتىلىگى ورلىگىندە، وراسان زور بايلىعىندا. بۇگىنگى «ءتىلىم مەنىڭ - تىرلىگىمنىڭ ايعاعى» اتتى تاربيە ساعاتىمىزدى باستاماس بۇرىن مىنا ۆيدەوروليككە نازار اۋدارايىق.
ۆيدەوروليك (ءتىل - ۇلتتىڭ باستى نەگىزى)
1 - جۇرگىزۋشى: قازاق دالاسى، قازاق جەرى، قازاق ۇلتى قانداي قيىنشىلىقتاردى باستان وتكىزبەدى دەسەڭىزشى....
2 - جۇرگىزۋشى: ءبىز قازاق دەگەن مال باققان ەلمىز، ءبىراق ەشكىمگە سوقتىقپاي جاي جاتقان ەلمىز. ەلىمىزدەن قۇت - بەرەكە قاشپاسىن دەپ، جەرىمىزدىڭ شەتىن جاۋ باسپاسىن دەپ نايزاعا ۇكى تاققان ەلمىز، باسىمىزدان ءسوز اسىرماعان ەلمىز.
1 - جۇرگىزۋشى: ءتىل - ۇلتتىڭ بەلگىسى، حالىقتىڭ مۇراسى، دۇنيەتانىم قۇرالى. حالىقتىڭ تاريحتا قالۋى تىلىنە بايلانىستى. «ءتىلى جوعالعان حالىقتىڭ ءوزى دە جوعالادى» دەگەن ءسوزدى جادىمىزدان شىعارمايىق.
2 - جۇرگىزۋشى: ءتىل حالىق تاريحى، ءتىل ۇلتتىق قازىنا، ءتىل ءبىزدىڭ نامىسىمىز، ارىمىز، بايلىعىمىز، بارىمىز.
1 - جۇرگىزۋشى: بۇگىنگى كۇنى «ەل تاعدىرى - ءتىل تاعدىرى» دەگەن ءسوزدىڭ ءمانىن تەرەڭ پايىمداساق، مەملەكەتىمىزگە ءتاڭىر سىيلاعان تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تىرەگى ءتىل ەكەندىگىن جۇرەگىمىزبەن سەزىندىك.
2 - جۇرگىزۋشى: سول ەلىمىزدىڭ تىرەگىنە اينالعان «ءتىل تۋرالى زاڭنىڭ» تاريحىنا نازار اۋدارايىق. (ينتەراكتيۆتى تاقتا ارقىلى ءار جىلعا توقتالىپ، مەملەكەتتىك ءتىلىمىزدىڭ قالىپتاسۋىن وقۋشىلار تانىستىرىپ شىعادى.)
1 - وقۋشى: 1989 جىل 22 - قىركۇيەك. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى تىلدەر تۋرالى زاڭ قابىلدانىپ، قازاق تىلىنە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىلى» مارتەبەسى بەرىلدى.
2 - وقۋشى: 1993 جىل 28 - قاڭتار. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش كونستيتۋسياسى قابىلدانىپ، وندا قازاق ءتىلى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىلى» بولىپ بەكىتىلدى.
3 - وقۋشى: 1995 جىل 30 - تامىز. رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋمدا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جاڭا كونستيتۋسياسى قابىلدانىپ، كونستيتۋسيانىڭ 7 - بابىندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىلى - قازاق ءتىلى»،- دەلىنگەن.
4 - وقۋشى: 1997 جىل 11 - شىلدە. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى تىلدەر تۋرالى زاڭ پارلامەنتكە قايتادان تالقىلانىپ، ول قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعىمەن بەكىتىلدى. بۇل زاڭ بويىنشا قازاق ءتىلى - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىلى، قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق ءتىلى بولىپ ەسەپتەلەدى،- دەگەن. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى ءتىل تۋرالى زاڭ 6 تاراۋ، 27 باپتان تۇرادى. (وقۋشىلار زاڭنىڭ ءار تاراۋ، بابىن جاتقا كەزەكپەن ايتادى)
3 - باپ: ءتىل تۋرالى زاڭدار قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارىنا، قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تۇراقتى تۇراتىن شەتەلدىكتەرگە جانە ازاماتتىعى جوق ادامدارعا قولدانىلادى.
4 - باپ. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىلى - قازاق ءتىلى.
مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋ - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءاربىر ازاماتىنىڭ پارىزى.
5 - باپ: مەملەكەتتىك ۇيىمداردا جانە جەرگىلىكتى ءوزىن - ءوزى باسقارۋ ورىندارىندا ورىس ءتىلى رەسمي تۇردە قازاق تىلىمەن تەڭ قولدانىلادى.
6 - باپ: قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتىنىڭ انا ءتىلىن قولدانىلۋىنا، قارىم - قاتىناس، تاربيە، وقۋ جانە شىعارماشىلىق ءتىلىن ەركىن تاڭداۋىنا قۇقىعى بار.
7 - باپ: قازاقستاندا مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ جانە باسقا دا تىلدەردىڭ قولدانىلۋىنا جانە ولاردى ۇيرەنۋگە كەدەرگى كەلتىرەتىن لاۋازىمدى ادامداردىڭ ءىس - ارەكەتتەرى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭدارىنا سايكەس جاۋاپتىلىققا اكەپ سوقتىرادى.
13 - باپ: قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا سوت ءىسى مەملەكەتتىك تىلدە جۇرگىزىلەدى، ال قاجەت بولعان جاعدايدا، سوت ءىسىن جۇرگىزۋدە ورىس ءتىلى نەمەسە باسقا تىلدەر مەملەكەتتىك تىلمەن تەڭ قولدانىلادى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
«قوس ءتىل — قوس قاناتىڭ» دەپ ۇلى اباي ايتقانداي، ءبىزدىڭ ەلىمىزدە قوس ءتىلدى ءبىلۋ — ءومىر تالابى. قازاقستاندا قازاق ءتىلى 1989 جىلدان باستاپ مەملەكەتتىك ءتىل بولعاننان بەرى، قازاق ءتىلى بىرتىندەپ ءوز ورنىن...
