«تريگونومەتريا ەلەمەنتتەرى» بويىنشا – كۆن ساباق
«تريگونومەتريا ەلەمەنتتەرى» بويىنشا – كۆن ساباق (9سىنىپ)
ماقساتى:
1. ويىن تۇرىندە وتكەن تريگونومەتريالىق فۋنكسيالاردىڭ فورمۋلالارىن قورىتىندىلاي ءبىلۋ، فورمۋلانى ءبىلۋى ءتيىس، جاتتىعۋ جۇمىستارىن ورىنداتۋ؛ ماتەريالدى قايتالاپ، بەكىتۋ، وقۋشىلاردىڭ وسى تاقىرىپ بويىنشا ءبىلىم، بىلىك داعدىسىن تەكسەرۋ؛
2. وقۋشىلاردىڭ لوگيكالىق وي - ءورىسىن، ەسەپ شىعارۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ زياتكەرلىك سالاسىن جەتىلدىرۋ: ىقىلاسى، جادىسى، سويلەۋ مانەرى
3. دالدىككە، جەتىستىككە جەتۋگە ۇمتىلۋ، جۇيەلىلىككە، ءوز - وزىنە دەگەن سەنىمدىلىگىن جەتىلدىرۋ، قارىم - قاتىناس پەن ىنتىماقتاستىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر: مۋزىكا، ينتەراكتيۆتى تاقتا، فليپچارت.
وتكىزىلۋ ءتۇرى – ەكى توپ اراسىنداعى سايىس
ءتۇرى: توپتىق سايىس
ساباقتىڭ ءجۇرۋ بارىسى
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
2. تانىستىرۋ ىرىكتەۋ تۋرى (12 سۇراق)
سۋرەتتى قۇراستىرۋ ارقىلى ەكى توپتىڭ ۇيىمداسۋى، توپتىڭ اتاۋى بەرىلەدى
3. شيراتۋ. «سايكەس جۇبىڭدى تاپ» سايىسى
4. «جۇمىلا كوتەرگەن جۇك جەڭىل»
5. «ارتىعىن تاپ»
6. «ويدى اياقتا»
7. قىزىقتى ءۇزىلىس
8. الدىمدا ويلان
9. قورىتىندىلاۋ، ماراپاتتاۋ
بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. ويىننىڭ باستالۋى، ويىن شارتتارى، رەگلامەنت، ەرەجەسى تۋرالى حابارلاما جاسالادى.
2. تانىستىرۋ. ىرىكتەۋ تۋرى (12 سۇراق)
سۋرەتتى قۇراستىرۋ ارقىلى ەكى توپتىڭ ۇيىمداسۋى، توپتىڭ اتاۋى بەرىلەدى
مۋزىكا وينالىپ، كۆن باستالادى.
قاي توپ ءبىرىنشى باستايتىنىن انىقتاۋ ءۇشىن فليپچارتتاعى شارشىلاردى تاڭداپ شەرتەدى، قاي توپتىڭ تاڭداعان سانى ۇلكەن سول توپ باستايدى.
ءتۋرنيردى باستاۋ ءۇشىن، الدىمەن ەكى توپ قۇرىلۋ كەرەك. ول ءۇشىن كەلەسىدەي سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىڭىزدەر:
1. ساعاتتىڭ ¼- ءى نەگە تەڭ؟ 15 مينۋت
2. 1 % دەگەنىمىز نە؟ 1/100 بولىك
3. نۇكتەنىڭ ءبىرىنشى كوورديناتاسى قالاي اتالادى؟ ابسيسسا
4. ءتۇبىر بەلگىسىن تاعى قالاي اتايدى؟ راديكال
5. 1 كگ سۋدىڭ كولەمى نەگە تەڭ؟ 1 ليتر
6. ءراديۋسى 5 بولاتىن شەڭبەردىڭ ۇزىندىعى قانشا؟ 10 π
7. ءۇش المانى ەكى اكەسى مەن ەكى بالاسى قالاي ءبولىپ الادى؟ (ەگەر اتا، اكە، بالا بولسا)
8. 2ء-نىڭ 6 دارەجەسى. 64
9. ەكى قاتىناستىڭ تەڭدىگى پروپورسيا
10. ەڭ ۇلكەن ۋاقىت ولشەم بىرلىگىن ءۇش تىلدە ايتىڭىز عاسىر، ۆەك، century
11. كەرى سانداردىڭ كوبەيتىندىسى نەشەگە تەڭ؟ 1
12. ەڭ كىشى جاي ساندى اتاڭىز 2
- ەندى توپتارىمىز قۇرىلعاسىن، سۋرەت بويىنشا ءوز توپتارىڭىزعا اتاۋ بەرەسىزدەر
III. شيراتۋ. «سايكەس جۇبىڭدى تاپ» سايىسى
ءار توپ بەرىلگەن تريگونومەتريالىق فورمۋلا بەرىلگەن تاپسىرمانى باعىتتاۋشى سىزىق ارقىلى دۇرىس قوسۋ كەرەك.
بۇل تاپسىرما ويىن باسىندا تاقىرىپ بويىنشا تريگونومەتريانىڭ نەگىزگى فورمۋلالارىن ەسىنە تۇسىرە وتىرىپ، ويىنعا كوڭىل بولۋگە كومەكتەسەدى.
ءىV.«جۇمىلا كوتەرگەن جۇك جەڭىل»
ءار قاتىسۋشى ءوز ەسەبىن الىپ شىعارادى. ءبىرىنشى بولىپ توپ باسشىسى شىعاردى، كەلەسى ويىنشىعا جاۋابىن بەرەدى، ول ەسەپتى شىعارىپ جاۋابىن كەلەسى وقۋشىعا بەرەدى ت. س. س. دۇرىس جاۋاپتى تاپقان توپ جەڭىسكە جەتەدى.
ەسەپتەر:
V.. «ارتىعىن تاپ»
بەرىلگەن فورمۋلالار، ماتەماتيكالىق شامالار، قۇرالدار، اراسىنان ارتىعىن تابۋ كەرەك.
1. «ماتەماتيكالىق شامالار»
ۇزىندىق؛ اۋدان؛ كولەم؛ ماسسا؛ ۋاقىت، ينتەرۆال، تەمپەراتۋرا، ەندىك، وتكىزگىشتىك
ارتىعى:، ەندىك، وتكىزگىشتىك.
2. «فورمۋلالار مەن قۇرالدار»
نەگىزگى تريگونومەتريالىق تەپە - تەڭدىك، كەلتىرۋ فورمۋلالارى، قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلالارى، قوسۋ فورمۋلالارى، قوس جانە جارتى بۇرىشتاردىڭ فورمۋلالارى، سيركۋل، امپەرمەتر، بۇرىش.
ارتىعى: امپەرمەتر، بۇرىش.
Vءى. «ويدى اياقتا»
بەرىلگەن انىقتاما بويىنشا كوماندا مۇشەلەرى قاتەسىن انىقتاپ، جوندەۋ.
1. ەكى بۇرىشتىڭ ايىرىمىنىڭ سينۋسى ءبىرىنشى بۇرىشتىڭ سينۋسىنىڭ ەكىنشى بۇرىشتىڭ كوسينۋىنا كوبەيتىندىسى مەن ءبىرىنشى بۇرىشتىڭ كوسينۋسىنىڭ ەكىنشى بۇرىشتىڭ سينۋسىنا كوبەيتىندىسىنىڭ قوسىندىسىنا تەڭ
2. ەكى بۇرىشتىڭ قوسىندىسىنىڭ كوسينۋسى وسى بۇرىشتاردىڭ كوسينۋستارىنىڭ كوبەيتىندىسىنە جانە سينۋستارىنىڭ كوبەيتىندىسىنىڭ ايىرىمىنا تەڭ
3. ەكى بۇرىشتىڭ قوسىندىسى مەن ايىرىمىنىڭ تريگونومەتريالىق فۋنكسيالارى ارقىلى ورنەكتەيتىن فورمۋلالارى قوسۋ فورمۋلالارى دەپ اتايدى
4. قوس بۇرىشتىڭ سينۋسى ەكى ەسەلەنگەن بۇرىشتىڭ سينۋسى مەن كوسينۋسىنىڭ كوبەيتىندىسىنە تەڭ
Vءىى. قىزىقتى ءۇزىلىس
شارتى: كوماندا مۇشەلەرى جاسىرىلعان ۇعىمدى نەمەسە ءىس - ارەكەتتى ەشبىر دىبىس شىعارماي تەك ءىس - قيمىلمەن بەينەلەۋلەرىڭىز قاجەت.
جاسىرىلعان سوزدەر:
1. تۋريست
2. سۋمكا
3. بوران
4. ءپىل
VIءىى. “ادىمدا ويلان” ويىنى
توقسان اۋىز ءسوزدىڭ
( توبىقتاي ءتۇيىنى بار)
ەكى اياقتىدا بولە تاتۋ،
(ءتورت اياقتىدا بوتا تاتۋ)
ەلۋ جىلدا - ەل جاڭا
(ءجۇز جىلدا قازان جاڭا)
جەتى جۇرتتىڭ ءتىلىن ءبىل
(جەتى ءتۇرلى ءبىلىم ءبىل)
ءىح. قورىتىندىلاۋ.
ويىندى قورىتىندىلاۋ، جەڭگەن توپتى انىقتاۋ. بەلسەندى وقۋشىلاردى باعالاۋ.
ماقساتى:
1. ويىن تۇرىندە وتكەن تريگونومەتريالىق فۋنكسيالاردىڭ فورمۋلالارىن قورىتىندىلاي ءبىلۋ، فورمۋلانى ءبىلۋى ءتيىس، جاتتىعۋ جۇمىستارىن ورىنداتۋ؛ ماتەريالدى قايتالاپ، بەكىتۋ، وقۋشىلاردىڭ وسى تاقىرىپ بويىنشا ءبىلىم، بىلىك داعدىسىن تەكسەرۋ؛
2. وقۋشىلاردىڭ لوگيكالىق وي - ءورىسىن، ەسەپ شىعارۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ زياتكەرلىك سالاسىن جەتىلدىرۋ: ىقىلاسى، جادىسى، سويلەۋ مانەرى
3. دالدىككە، جەتىستىككە جەتۋگە ۇمتىلۋ، جۇيەلىلىككە، ءوز - وزىنە دەگەن سەنىمدىلىگىن جەتىلدىرۋ، قارىم - قاتىناس پەن ىنتىماقتاستىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر: مۋزىكا، ينتەراكتيۆتى تاقتا، فليپچارت.
وتكىزىلۋ ءتۇرى – ەكى توپ اراسىنداعى سايىس
ءتۇرى: توپتىق سايىس
ساباقتىڭ ءجۇرۋ بارىسى
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
2. تانىستىرۋ ىرىكتەۋ تۋرى (12 سۇراق)
سۋرەتتى قۇراستىرۋ ارقىلى ەكى توپتىڭ ۇيىمداسۋى، توپتىڭ اتاۋى بەرىلەدى
3. شيراتۋ. «سايكەس جۇبىڭدى تاپ» سايىسى
4. «جۇمىلا كوتەرگەن جۇك جەڭىل»
5. «ارتىعىن تاپ»
6. «ويدى اياقتا»
7. قىزىقتى ءۇزىلىس
8. الدىمدا ويلان
9. قورىتىندىلاۋ، ماراپاتتاۋ
بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. ويىننىڭ باستالۋى، ويىن شارتتارى، رەگلامەنت، ەرەجەسى تۋرالى حابارلاما جاسالادى.
2. تانىستىرۋ. ىرىكتەۋ تۋرى (12 سۇراق)
سۋرەتتى قۇراستىرۋ ارقىلى ەكى توپتىڭ ۇيىمداسۋى، توپتىڭ اتاۋى بەرىلەدى
مۋزىكا وينالىپ، كۆن باستالادى.
قاي توپ ءبىرىنشى باستايتىنىن انىقتاۋ ءۇشىن فليپچارتتاعى شارشىلاردى تاڭداپ شەرتەدى، قاي توپتىڭ تاڭداعان سانى ۇلكەن سول توپ باستايدى.
ءتۋرنيردى باستاۋ ءۇشىن، الدىمەن ەكى توپ قۇرىلۋ كەرەك. ول ءۇشىن كەلەسىدەي سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىڭىزدەر:
1. ساعاتتىڭ ¼- ءى نەگە تەڭ؟ 15 مينۋت
2. 1 % دەگەنىمىز نە؟ 1/100 بولىك
3. نۇكتەنىڭ ءبىرىنشى كوورديناتاسى قالاي اتالادى؟ ابسيسسا
4. ءتۇبىر بەلگىسىن تاعى قالاي اتايدى؟ راديكال
5. 1 كگ سۋدىڭ كولەمى نەگە تەڭ؟ 1 ليتر
6. ءراديۋسى 5 بولاتىن شەڭبەردىڭ ۇزىندىعى قانشا؟ 10 π
7. ءۇش المانى ەكى اكەسى مەن ەكى بالاسى قالاي ءبولىپ الادى؟ (ەگەر اتا، اكە، بالا بولسا)
8. 2ء-نىڭ 6 دارەجەسى. 64
9. ەكى قاتىناستىڭ تەڭدىگى پروپورسيا
10. ەڭ ۇلكەن ۋاقىت ولشەم بىرلىگىن ءۇش تىلدە ايتىڭىز عاسىر، ۆەك، century
11. كەرى سانداردىڭ كوبەيتىندىسى نەشەگە تەڭ؟ 1
12. ەڭ كىشى جاي ساندى اتاڭىز 2
- ەندى توپتارىمىز قۇرىلعاسىن، سۋرەت بويىنشا ءوز توپتارىڭىزعا اتاۋ بەرەسىزدەر
III. شيراتۋ. «سايكەس جۇبىڭدى تاپ» سايىسى
ءار توپ بەرىلگەن تريگونومەتريالىق فورمۋلا بەرىلگەن تاپسىرمانى باعىتتاۋشى سىزىق ارقىلى دۇرىس قوسۋ كەرەك.
بۇل تاپسىرما ويىن باسىندا تاقىرىپ بويىنشا تريگونومەتريانىڭ نەگىزگى فورمۋلالارىن ەسىنە تۇسىرە وتىرىپ، ويىنعا كوڭىل بولۋگە كومەكتەسەدى.
ءىV.«جۇمىلا كوتەرگەن جۇك جەڭىل»
ءار قاتىسۋشى ءوز ەسەبىن الىپ شىعارادى. ءبىرىنشى بولىپ توپ باسشىسى شىعاردى، كەلەسى ويىنشىعا جاۋابىن بەرەدى، ول ەسەپتى شىعارىپ جاۋابىن كەلەسى وقۋشىعا بەرەدى ت. س. س. دۇرىس جاۋاپتى تاپقان توپ جەڭىسكە جەتەدى.
ەسەپتەر:
V.. «ارتىعىن تاپ»
بەرىلگەن فورمۋلالار، ماتەماتيكالىق شامالار، قۇرالدار، اراسىنان ارتىعىن تابۋ كەرەك.
1. «ماتەماتيكالىق شامالار»
ۇزىندىق؛ اۋدان؛ كولەم؛ ماسسا؛ ۋاقىت، ينتەرۆال، تەمپەراتۋرا، ەندىك، وتكىزگىشتىك
ارتىعى:، ەندىك، وتكىزگىشتىك.
2. «فورمۋلالار مەن قۇرالدار»
نەگىزگى تريگونومەتريالىق تەپە - تەڭدىك، كەلتىرۋ فورمۋلالارى، قىسقاشا كوبەيتۋ فورمۋلالارى، قوسۋ فورمۋلالارى، قوس جانە جارتى بۇرىشتاردىڭ فورمۋلالارى، سيركۋل، امپەرمەتر، بۇرىش.
ارتىعى: امپەرمەتر، بۇرىش.
Vءى. «ويدى اياقتا»
بەرىلگەن انىقتاما بويىنشا كوماندا مۇشەلەرى قاتەسىن انىقتاپ، جوندەۋ.
1. ەكى بۇرىشتىڭ ايىرىمىنىڭ سينۋسى ءبىرىنشى بۇرىشتىڭ سينۋسىنىڭ ەكىنشى بۇرىشتىڭ كوسينۋىنا كوبەيتىندىسى مەن ءبىرىنشى بۇرىشتىڭ كوسينۋسىنىڭ ەكىنشى بۇرىشتىڭ سينۋسىنا كوبەيتىندىسىنىڭ قوسىندىسىنا تەڭ
2. ەكى بۇرىشتىڭ قوسىندىسىنىڭ كوسينۋسى وسى بۇرىشتاردىڭ كوسينۋستارىنىڭ كوبەيتىندىسىنە جانە سينۋستارىنىڭ كوبەيتىندىسىنىڭ ايىرىمىنا تەڭ
3. ەكى بۇرىشتىڭ قوسىندىسى مەن ايىرىمىنىڭ تريگونومەتريالىق فۋنكسيالارى ارقىلى ورنەكتەيتىن فورمۋلالارى قوسۋ فورمۋلالارى دەپ اتايدى
4. قوس بۇرىشتىڭ سينۋسى ەكى ەسەلەنگەن بۇرىشتىڭ سينۋسى مەن كوسينۋسىنىڭ كوبەيتىندىسىنە تەڭ
Vءىى. قىزىقتى ءۇزىلىس
شارتى: كوماندا مۇشەلەرى جاسىرىلعان ۇعىمدى نەمەسە ءىس - ارەكەتتى ەشبىر دىبىس شىعارماي تەك ءىس - قيمىلمەن بەينەلەۋلەرىڭىز قاجەت.
جاسىرىلعان سوزدەر:
1. تۋريست
2. سۋمكا
3. بوران
4. ءپىل
VIءىى. “ادىمدا ويلان” ويىنى
توقسان اۋىز ءسوزدىڭ
( توبىقتاي ءتۇيىنى بار)
ەكى اياقتىدا بولە تاتۋ،
(ءتورت اياقتىدا بوتا تاتۋ)
ەلۋ جىلدا - ەل جاڭا
(ءجۇز جىلدا قازان جاڭا)
جەتى جۇرتتىڭ ءتىلىن ءبىل
(جەتى ءتۇرلى ءبىلىم ءبىل)
ءىح. قورىتىندىلاۋ.
ويىندى قورىتىندىلاۋ، جەڭگەن توپتى انىقتاۋ. بەلسەندى وقۋشىلاردى باعالاۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
