ۇلتتىق ويىن – اسىق»
ەرتەدە قازاق حالقى اسىقتى بالا كەزدە قولىنا الىپ، جاس كەزىنەن باستاپ ويناي باستايدى. ءتىپتى بالا تۋماي جاتىپ، جاس نارەستەگە ارناپ اسىق جينايتىندار دا بولعان. اسىق ويىنىنىڭ ەرەكشەلىگى جانە ونىڭ سان قيلىلىعى: اسىقپەن ۇيدە دە، دالادا دا ويناۋعا بولادى. ەرتەدە قازاقتىڭ قىز - كەلىنشەكتەرى دە اسىق ويناعان. سونداي - اق بۇرىنعى اعا بۋىن وكىلدەرىندە اسىق ويناماي وسكەن بىردە - ءبىر ادام جوق.
حالقىمىز اسىقتى قاستەرلەگەن. مىسالى، قازاقتا «اسىعىڭ الشىسىنان ءتۇسسىن» دەگەن ىزگى تىلەك بار. اسىق ويىنىندا كىمنىڭ ساقاسى الشىسىنان تۇسسە، سول ءبىرىنشى اتادى. ياعني اسىقتىڭ الشى ءتۇسۋى ونىڭ يەسىن باسىمدىققا جەتكىزەدى. ءساتى ءتۇسىپ، جولى بولىپ تۇرعاندىعىن بىلدىرەدى.
اسىق تۇلا بويى قۇدىرەتكە تۇنعان كۇش ىسپەتتى دە. سول سەبەپتەن ەرتەدە باقسى - بالگەرلەر اسىق ارقىلى بولاشاققا بولجام جاساعان.
اسىق ويىنى – ءبىزدىڭ ۇلتتىق سپورتىمىزدىڭ ءبىر ءتۇرى. جوعارىدا جازعانىمىزداي، ەرتەدە مۇنى قازاقتىڭ ۇلى دا، قىزى دا قىزىعا ويناعان. ويتكەنى اسىق ويىندارىنىڭ تاربيەلىك ءمانى زور. مىسالى، اسىق ويىنى ەپتىلىككە، مەرگەندىككە، شاپشاڭدىققا، سەرگەكتىككە باۋليدى. اسىق ويىنى ءوزىنىڭ تۇرلەرىنە قاراي بالانىڭ كۇش - جىگەرىن ارتتىرىپ، مەرگەندىگىن، شاپشاڭدىعىن، ەپتىلىگىن جانە قىراعىلىعىن جەتىلدىرەدى. ءبىر مەزگىلدە بىرنەشە بالا وينايتىن اسىق ويىنىنىڭ تۇرلەرى جاس بالانىڭ نامىسىن جانىپ، «قاتارىمنان وزسام» دەگەن تالپىنىستى بويعا قاسيەت قىلىپ سىڭىرەدى. مۇنىڭ سىرتىندا اسىقتىڭ اتىپ وينايتىن تۇرلەرى ۇنەمى قيمىل - قوزعالىستى قاجەت ەتەتىندىكتەن، دەنەنى قىزدىرىپ، بويداعى قان اينالىمىن جاقسارتادى. ۇنەمى وتىرىپ - تۇرۋ، جۇرەلەي وتىرۋ، تىزەنى جارتىلاي بۇگۋ، جيىرىلۋ، شيرىعۋ جاس بالالاردىڭ دەنەسىن شىنىقتىرىپ، اياق - قولداعى بۋىن اۋرۋلارىنىڭ الدىن الادى.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «ۇلتتىق ويىن – اسىق»
سىنىپ - 3
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) تەوريالىق ويىن تۇرلەرىن، مازمۇنىنى، ەرەجەلەرىن، ەرەكشەلىگىن مەڭگەرتۋ.
ءا) جەتىلدىرۋ ءوز الدىنا شۇعىلدانۋعا قاجەتتىلىگى مەن قابىلەتتىلىگىن جەتىلدىرۋ.
ب) تاربيەلىك ويىنداردىڭ تاربيەلىك مانىنە نازار اۋدارۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى قالىپتاستىرۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: جەكە جانە جالپى جۇمىس جاساۋ، جان – جاقتى ءتۇسىندىرۋ.
ساباقتىڭ مازمۇنى:
دايىندىق كەزەڭ
1. وقۋشىلاردى ساپقا تۇرعىزۋ
سپورتتىق كيىمدەرىنە نازار اۋدارۋ
2. سىنىپ سانىن تۇگەندەۋ. سەبەپسىز وقۋشىلاردى انىقتاۋ
3. راپورت قابىلداۋ. راپورتتى دۇرىس تاپسىرۋىن قاداعالاۋ.
4. وڭعا، سولعا، كەرى بۇرىلۋ جاتتىعۋلارىن ورىنداۋ. بۇرىلىستاردى دۇرىس ورىنداۋىن قاداعالاۋ
5. قوزعالمالى بوي جازۋ جاتتىعۋلارى
- قولدى جوعارى ۇستاپ اياق ۇشىمەن ءجۇرۋ.
- ەكى قول بەلدە وكشەمەن ءجۇرۋ
- ەكى قول بەلدە اياقتىڭ ىشكى جانە سىرتقى قىرىمەن ءجۇرۋ.
- ءبىر قالىپتى جەڭىل جۇگىرۋ.
- تىركەمە ادىممەن وڭ جانە سول بۇيىرىمەن جۇگىرۋ.
- ارقانى العا قاراتا وڭ يىقپەن قاراپ جۇگىرۋ.
- العا قاراي سوزىلعان قول الاقانىنا ەكى تىزەنى تيگىزۋ جۇگىرۋ.
- قول الاقانىنا اياقتىڭ ىشكى، سىرتقى قىرىن تيگىزە جۇگىرۋ.
- وكشەنى ارتقا كوتەرىپ، ەكى الاقانعا تيگىزە جۇگىرۋ.
- ەكى قول تىزەدە، تولىق وتىرىپ ءجۇرۋ.
- وتىرىپ سەكىرە ءجۇرۋ.
- دەم الۋ، دەم شىعارۋ.- اياق ۇشىمەن وكشەسىمەن، سىرتقى ىشكى قىرىمەن ءجۇرۋىن ەسكەرتۋ. وڭ جانە سول بۇيىرىمەن جۇگىرۋىن ەسكەرتۋ. الاقانعا اياقتىڭ ىشكى سىرتقى قىرىنىڭ، وكشەنىڭ ءتيۋىن ەسكەرتۋ. وتىرىپ ءجۇرۋ، جۇگىرۋىن ەسكەرتۋ.
ساپتاعى بوي جازۋ جاتتىعۋلارى
- ساپپەن كەلىپ بىرنەشە قاتارعا تۇرۋ.
- قولدى بەلگە ۇستاپ، باستى وڭعا جانە سولعا اينالدىرۋ.
- قولدى يىققا ۇستاپ، شىنتاقتى العا جانە ارتقا اينالدىرۋ.
- قولدى العا ءتۇزۋ سوزىپ، كەزەك – كەزەك ايقاستىرۋ.
- ءبىر قولدى بەلگە ۇستاپ، ەكىنشى قولدى جوعارى كوتەرىپ، وڭعا جانە سولعا كەزەكپەن ءيىلۋ.
- ەكى قولدى ەكى جاققا سوزىپ، وڭ قولدى سول اياققا، سول قولدى وڭ اياققا كەزەكپەن تيگىزۋ.
- تىك تۇرىپ، ءبىر اياقپەن العا قاراي ءبىر قادام جاساپ، تىزەنى بۇگىپ، ەكى قولدى تىزەنىڭ ۇستىنە قويىپ، تومەن باسىلىپ، قايتادان باستاپقى قالىپقا كەلۋ.
- قولدى العا سوزىپ ۇستاپ تۇرعان باستاپقى قالىپتا ەكى اياقتى كەزەكپەن جوعارى كوتەرۋ.
- قولدى بەلگە ۇستاپ تۇرعان باستاپقى قالىپتا وتىرىپ، تۇرۋ.
- ەكى قولدى ەكى تىزەگە ۇستاپ، تىزەنى ىشكە جانە سىرتقا اينالدىرۋ.
- دەم الۋ، دەم شىعارۋ.
حالقىمىز اسىقتى قاستەرلەگەن. مىسالى، قازاقتا «اسىعىڭ الشىسىنان ءتۇسسىن» دەگەن ىزگى تىلەك بار. اسىق ويىنىندا كىمنىڭ ساقاسى الشىسىنان تۇسسە، سول ءبىرىنشى اتادى. ياعني اسىقتىڭ الشى ءتۇسۋى ونىڭ يەسىن باسىمدىققا جەتكىزەدى. ءساتى ءتۇسىپ، جولى بولىپ تۇرعاندىعىن بىلدىرەدى.
اسىق تۇلا بويى قۇدىرەتكە تۇنعان كۇش ىسپەتتى دە. سول سەبەپتەن ەرتەدە باقسى - بالگەرلەر اسىق ارقىلى بولاشاققا بولجام جاساعان.
اسىق ويىنى – ءبىزدىڭ ۇلتتىق سپورتىمىزدىڭ ءبىر ءتۇرى. جوعارىدا جازعانىمىزداي، ەرتەدە مۇنى قازاقتىڭ ۇلى دا، قىزى دا قىزىعا ويناعان. ويتكەنى اسىق ويىندارىنىڭ تاربيەلىك ءمانى زور. مىسالى، اسىق ويىنى ەپتىلىككە، مەرگەندىككە، شاپشاڭدىققا، سەرگەكتىككە باۋليدى. اسىق ويىنى ءوزىنىڭ تۇرلەرىنە قاراي بالانىڭ كۇش - جىگەرىن ارتتىرىپ، مەرگەندىگىن، شاپشاڭدىعىن، ەپتىلىگىن جانە قىراعىلىعىن جەتىلدىرەدى. ءبىر مەزگىلدە بىرنەشە بالا وينايتىن اسىق ويىنىنىڭ تۇرلەرى جاس بالانىڭ نامىسىن جانىپ، «قاتارىمنان وزسام» دەگەن تالپىنىستى بويعا قاسيەت قىلىپ سىڭىرەدى. مۇنىڭ سىرتىندا اسىقتىڭ اتىپ وينايتىن تۇرلەرى ۇنەمى قيمىل - قوزعالىستى قاجەت ەتەتىندىكتەن، دەنەنى قىزدىرىپ، بويداعى قان اينالىمىن جاقسارتادى. ۇنەمى وتىرىپ - تۇرۋ، جۇرەلەي وتىرۋ، تىزەنى جارتىلاي بۇگۋ، جيىرىلۋ، شيرىعۋ جاس بالالاردىڭ دەنەسىن شىنىقتىرىپ، اياق - قولداعى بۋىن اۋرۋلارىنىڭ الدىن الادى.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «ۇلتتىق ويىن – اسىق»
سىنىپ - 3
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) تەوريالىق ويىن تۇرلەرىن، مازمۇنىنى، ەرەجەلەرىن، ەرەكشەلىگىن مەڭگەرتۋ.
ءا) جەتىلدىرۋ ءوز الدىنا شۇعىلدانۋعا قاجەتتىلىگى مەن قابىلەتتىلىگىن جەتىلدىرۋ.
ب) تاربيەلىك ويىنداردىڭ تاربيەلىك مانىنە نازار اۋدارۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىمدى قالىپتاستىرۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: جەكە جانە جالپى جۇمىس جاساۋ، جان – جاقتى ءتۇسىندىرۋ.
ساباقتىڭ مازمۇنى:
دايىندىق كەزەڭ
1. وقۋشىلاردى ساپقا تۇرعىزۋ
سپورتتىق كيىمدەرىنە نازار اۋدارۋ
2. سىنىپ سانىن تۇگەندەۋ. سەبەپسىز وقۋشىلاردى انىقتاۋ
3. راپورت قابىلداۋ. راپورتتى دۇرىس تاپسىرۋىن قاداعالاۋ.
4. وڭعا، سولعا، كەرى بۇرىلۋ جاتتىعۋلارىن ورىنداۋ. بۇرىلىستاردى دۇرىس ورىنداۋىن قاداعالاۋ
5. قوزعالمالى بوي جازۋ جاتتىعۋلارى
- قولدى جوعارى ۇستاپ اياق ۇشىمەن ءجۇرۋ.
- ەكى قول بەلدە وكشەمەن ءجۇرۋ
- ەكى قول بەلدە اياقتىڭ ىشكى جانە سىرتقى قىرىمەن ءجۇرۋ.
- ءبىر قالىپتى جەڭىل جۇگىرۋ.
- تىركەمە ادىممەن وڭ جانە سول بۇيىرىمەن جۇگىرۋ.
- ارقانى العا قاراتا وڭ يىقپەن قاراپ جۇگىرۋ.
- العا قاراي سوزىلعان قول الاقانىنا ەكى تىزەنى تيگىزۋ جۇگىرۋ.
- قول الاقانىنا اياقتىڭ ىشكى، سىرتقى قىرىن تيگىزە جۇگىرۋ.
- وكشەنى ارتقا كوتەرىپ، ەكى الاقانعا تيگىزە جۇگىرۋ.
- ەكى قول تىزەدە، تولىق وتىرىپ ءجۇرۋ.
- وتىرىپ سەكىرە ءجۇرۋ.
- دەم الۋ، دەم شىعارۋ.- اياق ۇشىمەن وكشەسىمەن، سىرتقى ىشكى قىرىمەن ءجۇرۋىن ەسكەرتۋ. وڭ جانە سول بۇيىرىمەن جۇگىرۋىن ەسكەرتۋ. الاقانعا اياقتىڭ ىشكى سىرتقى قىرىنىڭ، وكشەنىڭ ءتيۋىن ەسكەرتۋ. وتىرىپ ءجۇرۋ، جۇگىرۋىن ەسكەرتۋ.
ساپتاعى بوي جازۋ جاتتىعۋلارى
- ساپپەن كەلىپ بىرنەشە قاتارعا تۇرۋ.
- قولدى بەلگە ۇستاپ، باستى وڭعا جانە سولعا اينالدىرۋ.
- قولدى يىققا ۇستاپ، شىنتاقتى العا جانە ارتقا اينالدىرۋ.
- قولدى العا ءتۇزۋ سوزىپ، كەزەك – كەزەك ايقاستىرۋ.
- ءبىر قولدى بەلگە ۇستاپ، ەكىنشى قولدى جوعارى كوتەرىپ، وڭعا جانە سولعا كەزەكپەن ءيىلۋ.
- ەكى قولدى ەكى جاققا سوزىپ، وڭ قولدى سول اياققا، سول قولدى وڭ اياققا كەزەكپەن تيگىزۋ.
- تىك تۇرىپ، ءبىر اياقپەن العا قاراي ءبىر قادام جاساپ، تىزەنى بۇگىپ، ەكى قولدى تىزەنىڭ ۇستىنە قويىپ، تومەن باسىلىپ، قايتادان باستاپقى قالىپقا كەلۋ.
- قولدى العا سوزىپ ۇستاپ تۇرعان باستاپقى قالىپتا ەكى اياقتى كەزەكپەن جوعارى كوتەرۋ.
- قولدى بەلگە ۇستاپ تۇرعان باستاپقى قالىپتا وتىرىپ، تۇرۋ.
- ەكى قولدى ەكى تىزەگە ۇستاپ، تىزەنى ىشكە جانە سىرتقا اينالدىرۋ.
- دەم الۋ، دەم شىعارۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قولا ءداۋىرى قازاقستان تەرريتورياسىندا
-
توپتاماداعى ساباقتار ءتىزىمى:1. جىل مەزگىلدەرى (سلايد)2. نان تۋرالى ولەڭ (سلايد)3. مەن سوعىستى جەك كورەم! (سلايد)4. التىن ءسوز (سلايد)
