ۇرپاق بەيبىتشىلىككە ءۇن قوسادى!
تاربيە ساعاتىنىڭ تاقىرىبى: ۇرپاق بەيبىتشىلىككە ءۇن قوسادى!
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. الەمدە بەيبىتشىلىك كەزەڭىندە بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋ ءۇشىن جاس ۇرپاققا سانالى تاربيە بەرۋ.
2. ۇرپاق ساناسىندا بەيبىتشىلىك ۇعىمىنىڭ تەرەڭ قالىپتاسۋىنا جول اشۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى: 1. ءار وقۋشىنىڭ وي - پىكىرىن تىڭداي وتىرىپ، تالداۋ جاساۋ.
2. ديسكۋسسيالىق تاقىرىپتاردىڭ، سۇراقتاردىڭ ءمانىن اشۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ بەيبىتشىلىك تاقىرىبىنا ارناعان شىعارماشىلىق جۇمىسىن تىڭداۋ.
ساباق كورنەكىلىگى: ۇران سوزدەر، كىتاپتار، سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ ءتۇرى: پىكىر الماسۋ (پىكىرتالاس) ساباعى.
سۇراقتارى:
1. “بەيبىتشىلىك”، “بەيبىت ءومىر” دەگەن ءسوزدىڭ ءمانى نەدە، قانداي ۇعىمدار؟
2. الەم بەيبىتشىلىگى جولىندا كۇرەسۋ دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
3. مەنىڭ بەيبىتشىلىككە قوسار ۇلەسىم قانداي؟
4. بەيبىتشىلىك كەزەڭىندەگى بەيبىتشىلىكتىڭ ساقتالماۋى.
5. وقۋشىلار بەيبىتشىلىكتى قولداي ما؟
«رۋحى – ەر،
ءتانى – بەكەم،
تىرلىكتەن دە ارتىق كورگەن بىرلىكتى
بۇل ءبىر قايسار حالىق ەكەن»، - دەپ اقىن جىرلارىندا ايتىلعانداي، قازاق حالقى، قازاق ۇرپاعى – بىرلىك پەن بەيبىتشىلىك تۋىن بيىك كوتەرگەن حالىقپىز.
بەيبىتشىلىك – ادامزات عۇمىرىنىڭ ءماندى دە ءساندى كەزەڭى.
باستاۋشى: ءبىر جەردە تۇرلاۋ تاپپاعان،
قوسىلماي مالى قاپتاعان،
ءبولىنىپ قونعان قازاقتى
كىمدەر دە كىمدەر شاپپاعان؟!
وقۋشىلار: 1. قازاق دالاسى – كەڭ، بايتاق، جازيرا. كوز الارتقان جاۋدىڭ، قيىعىن سالعان كوزدىڭ قۇرتىنا اينالعان. ءبىراق ەلىمىز بەيبىت ءومىردى، تىنىشتىقتى قالاعان.
2. قازاق حالقى ۇرپاعىنىڭ ساناسىنا ەڭ الدىمەن تاتۋلىقتى، تۋىستىقتى، بىرلىكتى قالىپتاستىرعان.
3. قازاقتا، ءتىپتى “كورشىڭمەن دە تاتۋ بول ” دەگەن ءسوز بار. ونىڭ ءوزى بەيبىت تۇرۋدى، تىنىش ءومىردى قالاعاندىقتان ايتىلعان.
باستاۋشى: باعىنىپ ءبىراق قالماعان،
تاۋەلسىز قايران جان دالام!
جەر بار ما جالپاق توسىندە
قاسىرەت جاسى تامباعان؟!
وقۋشىلار: 1. كەڭ دالامىز – تالاي توگىلگەن قاننىڭ، اققان جاستىڭ كۋاسى.
2. قاسىرەتتى سوعىستار قانشا شاڭىراقتى ورتاسىنا ءتۇسىرىپ، قانشا وتتى ءوشىردى.
3. سەمەي پوليگونى – سىناق ورداسى. 1949 جىلدان باستاپ قازاق حالقى يادرولىق قارۋدىڭ قىلىشىنىڭ استىنا ءتۇستى. سانداعان تاعدىرلار سۇم ساياساتتىڭ قۇربانىنا اينالدى.
4. 1990 جىلدىڭ 22 مامىرىندا عانا “سەمەي وبلىسىنداعى يادرولىق پوليگون تۋرالى ” قاۋلى قابىلداندى.
باستاۋشى: جاۋىنا قاتتى قاسارعان،
قاسارعان سايىن جاسارعان.
نايزامەن
ناعىز قازاقتىڭ
نامىسىن كىمدەر باسا العان؟!
وقۋشىلار: 1. ۇرپاعىنىڭ بەيبىت ءومىرى، ءتاتتى ۇيقىسىن بۇزعان حح عاسىردىڭ اتومدىق - يادرولىق قارۋلار ساياساتىنا ادامزات قارسىلىق ايتۋدا، كۇرەسۋ جولىندا.
2. حالىق بەيبىت ءومىر ءۇشىن كۇرەسەدى. سوعىس، تەررورلىق ارەكەت – بىزدەر ءۇشىن جات، سوراقى ءىس.
3. يراك – امەريكا اراسىندا وتكەن سوعىس زاردابىنان قانشاما جانۇيا زارداپ شەكتى. قالالار، تاريحي عيماراتتار قيرادى.
4. ەلىمىز ەگەمەندىك الىپ، الەمگە تانىلۋ كەزەڭىندە بەيبىتشىلىكتىڭ، تاتۋلىق پەن بىرلىكتىڭ بىرىگە وتىرىپ، ۇلت، ۇرپاق ساناسىندا بەرىك ورىن الۋى قاجەت.
ءىى. ءار وقۋشى بەيبىتشىلىك، بىرلىك، تاتۋلىق جايلى ماقال – ماتەلدەر، ولەڭ جولدارىن وقيدى. ءارى وزدەرىنىڭ شىعارماشىلىعىنان ۇزىندىلەردى جاتقا ايتادى.
باستاۋشى: سەندەردىكى - ءومىر، قوعام، زامان دا،
ءسان تۇزەگەن قالاڭ مەنەن دالاڭ دا.
بارلىعى دا مۇرا بولماق ءاماندا،
بولاشاق دەپ اتالاتىن ادامعا.
ءبارىمىز دە بەيبىتشىلىكتى قورعايىق، قولدايىق!
سوندا عانا ءساندى ءومىر، ءماندى تىرلىك بولادى.
توپتىڭ بىرىگە وتىرىپ ورىنداۋىندا “اق كوگەرشىن” ءانى.
قورىتىندى: ۇرپاق بەيبىتشىلىككە ءۇن قوسادى.
وقۋشىلار بەيبىتشىلىكتى قولدايدى!
ورىنداعان: ا. س. ەليكبايەۆا
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. الەمدە بەيبىتشىلىك كەزەڭىندە بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋ ءۇشىن جاس ۇرپاققا سانالى تاربيە بەرۋ.
2. ۇرپاق ساناسىندا بەيبىتشىلىك ۇعىمىنىڭ تەرەڭ قالىپتاسۋىنا جول اشۋ.
ساباقتىڭ مىندەتتەرى: 1. ءار وقۋشىنىڭ وي - پىكىرىن تىڭداي وتىرىپ، تالداۋ جاساۋ.
2. ديسكۋسسيالىق تاقىرىپتاردىڭ، سۇراقتاردىڭ ءمانىن اشۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ بەيبىتشىلىك تاقىرىبىنا ارناعان شىعارماشىلىق جۇمىسىن تىڭداۋ.
ساباق كورنەكىلىگى: ۇران سوزدەر، كىتاپتار، سۋرەتتەر.
ساباقتىڭ ءتۇرى: پىكىر الماسۋ (پىكىرتالاس) ساباعى.
سۇراقتارى:
1. “بەيبىتشىلىك”، “بەيبىت ءومىر” دەگەن ءسوزدىڭ ءمانى نەدە، قانداي ۇعىمدار؟
2. الەم بەيبىتشىلىگى جولىندا كۇرەسۋ دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
3. مەنىڭ بەيبىتشىلىككە قوسار ۇلەسىم قانداي؟
4. بەيبىتشىلىك كەزەڭىندەگى بەيبىتشىلىكتىڭ ساقتالماۋى.
5. وقۋشىلار بەيبىتشىلىكتى قولداي ما؟
«رۋحى – ەر،
ءتانى – بەكەم،
تىرلىكتەن دە ارتىق كورگەن بىرلىكتى
بۇل ءبىر قايسار حالىق ەكەن»، - دەپ اقىن جىرلارىندا ايتىلعانداي، قازاق حالقى، قازاق ۇرپاعى – بىرلىك پەن بەيبىتشىلىك تۋىن بيىك كوتەرگەن حالىقپىز.
بەيبىتشىلىك – ادامزات عۇمىرىنىڭ ءماندى دە ءساندى كەزەڭى.
باستاۋشى: ءبىر جەردە تۇرلاۋ تاپپاعان،
قوسىلماي مالى قاپتاعان،
ءبولىنىپ قونعان قازاقتى
كىمدەر دە كىمدەر شاپپاعان؟!
وقۋشىلار: 1. قازاق دالاسى – كەڭ، بايتاق، جازيرا. كوز الارتقان جاۋدىڭ، قيىعىن سالعان كوزدىڭ قۇرتىنا اينالعان. ءبىراق ەلىمىز بەيبىت ءومىردى، تىنىشتىقتى قالاعان.
2. قازاق حالقى ۇرپاعىنىڭ ساناسىنا ەڭ الدىمەن تاتۋلىقتى، تۋىستىقتى، بىرلىكتى قالىپتاستىرعان.
3. قازاقتا، ءتىپتى “كورشىڭمەن دە تاتۋ بول ” دەگەن ءسوز بار. ونىڭ ءوزى بەيبىت تۇرۋدى، تىنىش ءومىردى قالاعاندىقتان ايتىلعان.
باستاۋشى: باعىنىپ ءبىراق قالماعان،
تاۋەلسىز قايران جان دالام!
جەر بار ما جالپاق توسىندە
قاسىرەت جاسى تامباعان؟!
وقۋشىلار: 1. كەڭ دالامىز – تالاي توگىلگەن قاننىڭ، اققان جاستىڭ كۋاسى.
2. قاسىرەتتى سوعىستار قانشا شاڭىراقتى ورتاسىنا ءتۇسىرىپ، قانشا وتتى ءوشىردى.
3. سەمەي پوليگونى – سىناق ورداسى. 1949 جىلدان باستاپ قازاق حالقى يادرولىق قارۋدىڭ قىلىشىنىڭ استىنا ءتۇستى. سانداعان تاعدىرلار سۇم ساياساتتىڭ قۇربانىنا اينالدى.
4. 1990 جىلدىڭ 22 مامىرىندا عانا “سەمەي وبلىسىنداعى يادرولىق پوليگون تۋرالى ” قاۋلى قابىلداندى.
باستاۋشى: جاۋىنا قاتتى قاسارعان،
قاسارعان سايىن جاسارعان.
نايزامەن
ناعىز قازاقتىڭ
نامىسىن كىمدەر باسا العان؟!
وقۋشىلار: 1. ۇرپاعىنىڭ بەيبىت ءومىرى، ءتاتتى ۇيقىسىن بۇزعان حح عاسىردىڭ اتومدىق - يادرولىق قارۋلار ساياساتىنا ادامزات قارسىلىق ايتۋدا، كۇرەسۋ جولىندا.
2. حالىق بەيبىت ءومىر ءۇشىن كۇرەسەدى. سوعىس، تەررورلىق ارەكەت – بىزدەر ءۇشىن جات، سوراقى ءىس.
3. يراك – امەريكا اراسىندا وتكەن سوعىس زاردابىنان قانشاما جانۇيا زارداپ شەكتى. قالالار، تاريحي عيماراتتار قيرادى.
4. ەلىمىز ەگەمەندىك الىپ، الەمگە تانىلۋ كەزەڭىندە بەيبىتشىلىكتىڭ، تاتۋلىق پەن بىرلىكتىڭ بىرىگە وتىرىپ، ۇلت، ۇرپاق ساناسىندا بەرىك ورىن الۋى قاجەت.
ءىى. ءار وقۋشى بەيبىتشىلىك، بىرلىك، تاتۋلىق جايلى ماقال – ماتەلدەر، ولەڭ جولدارىن وقيدى. ءارى وزدەرىنىڭ شىعارماشىلىعىنان ۇزىندىلەردى جاتقا ايتادى.
باستاۋشى: سەندەردىكى - ءومىر، قوعام، زامان دا،
ءسان تۇزەگەن قالاڭ مەنەن دالاڭ دا.
بارلىعى دا مۇرا بولماق ءاماندا،
بولاشاق دەپ اتالاتىن ادامعا.
ءبارىمىز دە بەيبىتشىلىكتى قورعايىق، قولدايىق!
سوندا عانا ءساندى ءومىر، ءماندى تىرلىك بولادى.
توپتىڭ بىرىگە وتىرىپ ورىنداۋىندا “اق كوگەرشىن” ءانى.
قورىتىندى: ۇرپاق بەيبىتشىلىككە ءۇن قوسادى.
وقۋشىلار بەيبىتشىلىكتى قولدايدى!
ورىنداعان: ا. س. ەليكبايەۆا
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءازيزا نۇرماحانوۆا «شىعىس شىنارى»
